Oshike hashi utha lela kutya omuntu ota ka kala nonakuyiwa ya tya ngiini?

SHOKA OYENDJI YI ITAALA

OKUYANEKELA OONYOTHI: Opu na aantu yamwe yi itaala kutya onakuyiwa yawo oya nunwa nale shi ikolelela kutya oonyothi odha li ngiini mewangandjo pethimbo taya valwa. Ohaya kwatathana naamboka haya anekele oonyothi nenge mboka haya konakona kutya oonyothi momwedhi moka omuntu a valwa odha li ngiini, ya mone shoka tashi ke ya ningilwa. Opo nduno ohaya kambadhala okuninga ngaashi taya vulu, ya yande iiponga nenge ya ninge iinima mbyoka tayi ya kwathele ya pondole.

OKUKONGA EKWATHO KOONGANGA: Yalwe oye uvite kutya, opo ya pondole monkalamwenyo oye na oku ka konga ekwatho koonganga. Ohaya dhiladhila kutya ngele oya yi koonganga, nena iinima ayihe otayi ka enda nawa. Uuna ye shi ningi, ohaya tameke okuninga iinima mbyoka ya lombwelwa kudho.

OKUGALIKANA AATHITHI: Opu na wo yalwe mboka ye uvite kutya oye na okugalikana aakulu yonale nenge aayapuki yontumba, opo ye ya gamene noku ya yambeka. Omukiintu gwedhina Van,a ngoka ha kala moVietnam, okwa ti: “Onda li ndi itaala kutya ngele onda simaneka aathithi, ngaye naamwandje otatu ka kala nonkalamwenyo ombwanawa nonakuyiwa ya gamenwa.”

OKULUNDULUKILA MOLUTU LULWE: Aantu oyendji oyi itaala ishewe kutya ngele gumwe a si, oha vulu okuvalululwa iikando niikando. Ohaya ti kutya iinima iiwanawa nenge iiwinayi mbyoka taya ningilwa ngashingeyi, iizemo yaashoka ya ninga nale manga inaaya lundulukila momalutu moka ye li.

Opu na oyendji mboka ye wete kutya eitaalo ndyono kali shi lyoshili. Ihe nonando ongawo, aantu ya tya ngawo oyi itaala mokutala oondjila dhopeke, mokutemenwa omulilo, mokulya iikulya mbyoka yi na elago nomoondhikwa moka ya kwiininwa nosho tuu. Ohaya kala ye wete kutya iinima mbyoka otayi vulu oku ya kwathela ya mone kutya onakuyiwa yawo otayi ka kala ya tya ngiini.

MBELA OMAITAALO NGONO OHAGA KWATHA NGAA?

Mbela aantu mboka yi itaala miinima mbyono nohaye yi ningi, oye ya etela onkalamwenyo ombwanawa nonakuyiwa yi na elago?

Tala koshiholelwa shomulumentu gwedhina Hào, ngoka ha zi moVietnam. Okwa li ha ka konga ekwatho kaayanekelinyothi, koonganga nosho wo kaathithi. Mbela okwa li ngaa a mono ko ekwatho lyasha? Okwa hokolola a ti: “Onda kanitha ongeshefa yandje, onda li wo ndi na oongunga odhindji, oontamanana megumbo nonda polimana nayi.”

Omulumentu gwedhina Qiuming, gwokoTaiwan, naye okwa li i itaala maayanekelinyothi, moonganga nosho wo maathithi. Okwa li wo i itaala kutya ngele omuntu a si oha lundulukile molutu lulwe nonokutya onkalamwenyo oya nunwa nale. Konima sho a dhiladhila muule kombinga yiinima mbyono, okwa ti: “Onda mono kutya omalongo noonkuluhedhi ndhoka, otadhi kondjithathana notadhi ngwangwaneke omuntu. Shimwe ishewe, aayanekelinyothi olundji ihaya tengeneke iinima yi li mondjila. Kombinga yelongo kutya olutu lwomuntu ohalu lundulukile mululwe lwi ili konima yeso, ondi ipula kutya ngele nakusa ke na shoka e shi, ongiini ta vulu okulundulukila molutu lulwe nokukala ishewe ta tyapula onkalamwenyo?”

Ngaashi Hào, Qiuming nosho wo yalwe ye shi mona, onakuyiwa yetu inayi nunwa, yo ihayi uthwa koonyothi, kaathithi nomalutu getu ihaga lundulukile mugalwe ngele twa si. Mbela shino osha hala okutya itatu vulu okuninga po sha, opo tu ka kale nonakuyiwa ombwanawa?

Aantu oyendji ohaya dhiladhila kutya ngele owa hala onakuyiwa ombwanawa, owa pumbwa okuya kelongo lyopombanda nokukala omuyamba. Mbela yamwe mboka ya hogolola okuninga iinima mbyoka, oshe ya endela ngiini?