Mbela Jesus Kristus okwe ku nwetha mo ngiini?
MOKUTALA kwaashoka twa konakona moshitopolwa sha tetekele, mbela otapu vulu ngaa okukala omalimbililo gasha kutya omalongo gaJesus oga nwetha mo noonkondo uuyuni auhe? Ihe epulo ndyoka kehe gumwe gwomutse e na okwiipula olyo: “Mbela omalongo gaJesus oga nwetha ndje mo ngiini paumwene?”
Omalongo gaJesus oga kwatela mo iinima oyindji yi ili noyi ili. Iiyilongomwa ya simana mbyoka taga longo otayi vulu okunwetha mo ombinga kehe yonkalamwenyo yoye. Natu ukitheni eitulomo kwaashoka Jesus a longo aantu kombinga yokupititha komeho iinima mbyoka ya simana monkalamwenyo okukala nuukuume naKalunga, okukala nekwatathano ewanawa nayalwe, okupongolola po omaupyakadhi nokwiidhilika elongitho lyoonkondo.
Okupititha komeho iinima mbyoka ya simana monkalamwenyo
Uuyuni wonena mboka tau humu komeho neendelelo otau tu pula ethimbo olindji noonkondo odhindji, nolundji otashi vulika tu kale kaatu na ethimbo lyiinima yopambepo. Dhiladhila oshinima shomulumentu gwoomvula 20 nasha hi ithanwa Jerry. Nonando Jerry oha nyanyukilwa oonkundathana tadhi kundathana iinima yopambepo nokwa tala shoka hi ilongo mudho shi na ongushu, ota keme ta ti: “Ethimbo olyo owala kaandi na okukutha aluhe ombinga mudho. Ohandi longo omasiku gahamano moshiwike. Osoondaha oyo owala ihaandi longo. Nokonima yokulonga iinima mbyoka ndi na okulonga, ohandi kala nda vulwa noonkondo.” Ngele wi iyadha monkalo yi uvitha nayi ya faathana, oto vulu okumona uuwanawa mwaashoka Jesus a longa aantu mEuvitho lyokOndundu.
Jesus okwa lombwele engathithi lyaantu mboka ya li ya gongala oku mu pulakena a ti: “Inamu sila oomwenyo dheni oshimpwiyu, mu lye shike nenge mu nwe shike, nomalutu geni, mu zale shike. Oomwenyo dheni kadhi vule nani oondja, nolutu kalu vule oonguwo? Taleni oondhila dhokegulu: ihadhi kunu nongaashi ihadhi teya, noihadhi pungula miigandhi, ihe Ho yeni yomegulu ohe dhi palutha. Hane mboka mu dhi vule shili? . . . Ano inamu kala mu na oshimpwiyu mu tye: Otatu li shike? Na: Tatu nu shike? Na: Tatu zala shike? Oshoka aapagani oyo ya kala ye na oshimpwiyu shaambino ayihe. Oshoka Ho yeni yomegulu e shi shi, omwa pumbwa mbika ayihe. Otango ano kongeni [uukwaniilwa waKalunga, KB] nuuyuuki we, nena oombino ayihe otamu yi gwedhelwa ko.” (Mateus 6:25-33) Oshike mbela tatu ilongo moka?
Jesus ka li a hala okutya katu na okusila oshimpwiyu oompumbwe dhetu dhopalutu naandhoka dhomaukwanegumbo getu. Ombimbeli otayi ti: “Ihe ngele ku na ngoka keenakonasha naakwawo, nuunene naanegumbo lye, e ya kwathe, oye i idhimbike eitaalo, e vulike komupagani.” (1 Timoteus 5:8) Ihe Jesus oku uvaneke kutya ngele tatu tula iinima poondondo dhayo nokupititha komeho iinima yopambepo, Kalunga ota ka sa oshimpwiyu e tu gwanithile po oompumbwe dhetu dhilwe. Oshiilongomwa mpaka oshi na ko nasha nankene tu na okupititha komeho iinima mbyoka ya simana. Okulandula omayele ngaka ohaku eta enyanyu, molwaashoka “aanelago oomboka ya tseya ompumbwe yawo yopambepo.”—Mateus 5:3, NW.
Okukala nuukuume naKalunga
Mboka ya tseya ompumbwe yawo yopambepo ohaya mono sha pumbiwa okukala nekwatathano ewanawa naKalunga. Ongiini mbela hatu ningi ekwatathano ewanawa nagumwe? Mbela ihatu kambadhala okutseya omuntu ngoka nawa? Otu na okulongitha ethimbo okwiilonga omataloko ge, iikala ye, uunkulungu we, omipondo dhe, shoka e hole naashoka kee hole. Osha faathana uuna tatu ningi uukuume naKalunga. Ontseyo yashili yoku mu tseya oyo tayi pulwa. Sho Jesus a li ta galikana Kalunga shi na ko nasha naalongwa ye, okwa ti: “Nomwenyo gwaaluhe ogwo tuu nguka, oyo ye ku tseye, ongoye Kalunga awike gwashili, naanguka we mu tuma, Jesus Kristus.” (Johannes 17:3) Eeno, okukala nuukuume naKalunga otaku pula opo tu mu tseye. Ontseyo ndjoka otayi adhika owala mOohapu dhaKalunga dha nwethwa mo, Ombimbeli. (2 Timoteus 3:16) Otu na okutula po ethimbo lyokukonakona Omanyolo.
Ihe ontseyo oyo awike inayi gwana. Megalikano omo tuu moka, Jesus okwa ti: “Oyo [aalongwa ye] noya dhiginine oohapu dhoye.” (Johannes 17:6) Katu na owala okumona ontseyo yokutseya Kalunga ihe otu na wo okukatuka metsokumwe nontseyo ndjoka. Ngele itatu ningi ngawo, ongiini ihe tatu vulu okuninga ookuume kaKalunga? Mbela otatu vulu ngaa lelalela okutegelela uukuume wetu nagumwe u kole ngele otatu ihumbata owina momukalo ngoka tagu kondjithathana nomadhiladhilo ge nosho wo nomakotampango ge? Ano omataloko gaKalunga nomithikampango dhe oyi na okuwilika oonkatu dhetu adhihe monkalamwenyo. Tala nkene gaali gomomakotampango ge taga longo shi na ko nasha nekwatathano lyetu naantu yalwe.
Okukala nekwatathano ewanawa nayalwe
Pompito yimwe, Jesus okwa hokololele ehokololo efupi opo a longe aantu oshiilongomwa shi na ongushu mekwatathano lyaantu. Okwa li a popi kombinga yomukwaniilwa ngoka a li a hala okuyalula oongunga dhaapiya ye. Ihe gumwe gwomuyo okwa li e na oongunga odhindji nokwa li kee na sha oku dhi futa. Mwene gwe okwa ti kutya omulumentu ngoka, omukiintu gwe, naanona ye naya landithwe po opo oongunga dhawo dhi futwe. Omunangunga okwi isizimike pevi nokwe mu galikana a ti: “Tala ndje onteni, notandi ku futile adhihe.” Mokwiinyengithwa kohenda, mwene okwe mu kuthile po oongunga dhe. Ihe omupiya ngoka okwa yi pondje, okwi itsu omupiya omukwawo, ngoka e mu lila oongunga oonshona e te mu pula a fute oongunga dhe. Nonando omupiya ngoka omukwawo okwa li a pula e mu sile ohenda, omupiya ngoka gwotango okwe mu edhililitha mondholongo sigo a futu oongunga dhe adhihe ndhoka e mu lila. Sho omukwaniilwa e shi uvu, okwa geye. Okwe mu pula a ti: ‘Nangoye kwa li ando u na okusila omumati omukweni ohenda, ngaashi ngame nde ku sila ohenda?’ Nokwa tulitha mondholongo omupiya ngoka ihaa dhimine po sigo ta futu iinima ayihe e yi mu lila oongunga. Opo e ya longe oshiilongomwa mehokololo, Jesus okwa ti: “NoTate yomegulu osho te mú ningile wo, okoomwenyo dheni ngele itamu kuthile po okehe tuu ngoka omumwayina gwe.”—Mateus 18:23-35.
Tu li aantu inaaya gwanenena, ohatu ningi omapuko ogendji. Itatu vulu nando okufutila Kalunga oongunga odhindji ndhoka tu na molwokuyona kwetu kuye. Shoka tatu vulu okuninga osho owala okukonga edhiminopo kuye. Jehova Kalunga naye okwa hala oku tu dhimina po omayono getu agehe, ngaashi hatu dhimine po aamwatate mboka ya yono kutse. Kashi shi tuu oshiilongomwa shi na oonkondo! Jesus okwa longo aalanduli ye ya galikane taya ti: “Noondjo dhetu dhi dhima po, ngashika natse wo tatu dhimi po dhaamboka ya yono kutse.”—Mateus 6:12.
Okupongolola po omaupyakadhi mokukandula po shoka she ge etitha
Jesus okwa li lelalela a tseya nawa uunshitwe waantu. Omayele ge ge na ko nasha nokupongolola po omaupyakadhi oga li hagu ungaunga nokukandula po shoka she etitha uupyakadhi wawo. Tala iiholelwa iyali tayi landula.
Jesus okwa ti: “One mwe shi uvu oonyokokulu ya lombwelwa: Ino dhipaga, na: Ngoka ta dhipaga, oye i ilongele okugeelwa. Ihe ongame tandi mú lombwele: okehe tuu ngoka ta geele omumwayina, oye i ilongele okugeelwa.” (Mateus 5:21, 22) Mpaka Jesus oku ulike kutya shoka she etitha edhipago kashi shi owala elongitho lyoonkondo lyo lyene, ihe omaiyuvo gomomutima. Ando aantu kaya li haya kwatele yakwawo onkone nenge okweetha ongeyo yi tungile muyo, ando elongitho lyoonkondo lyowina kali po. Ando ihaku yandwa tuu etilohi lyombinzi oyindji ando elongo ndyoka olya tulilwe miilonga!
Ndhindhilika nkene Jesus u ulike wo koshietithi shuupyakadhi ulwe mboka hau etitha oluhodhi olunene. Okwa lombwele engathithi lyaantu a ti: “One mwe shi uvu sha tiwa: Ino hondela. Ihe ongame tandi mú lombwele: okehe tuu ngoka ta tala omukiintu e mu hula, oye okwe mu hondele komwenyo gwe. Eho lyoye lyokolulyo ngele tali ku hongolola, li tsipula mo, ngu [u] li ekelehi.” (Mateus 5:27-29) Jesus okwa longo aantu kutya oshietithi shuupyakadhi kashi shi owala eihumbato lyopamikalo lya nyata. Osho uupyakadhi mboka we etithwa kwaashoka she u tetekele, sha hala okutya, omahalo inaaga yogoka. Ngele omuntu oha tindi okukala ta dhiladhila iinima mbyoka inaayi yogoka noku ‘yi ekelahi mo’ momadhiladhilo ge, nena ota ka sinda uupyakadhi mboka tau vulu okweetwa keihumbato lya nyata.
“Shuna mo egongamwele lyoye molumpangwa”
Uusiku mboka Jesus a gwaalekwa nokwa kwatwa, gumwe gwomaalongwa ye okwa li a pweya mo egongamwele lye opo a gamene Jesus. Jesus okwe mu lombwele a ti: “Shuna mo egongamwele lyoye molumpangwa; oshoka ayehe mboka taa [longitha egongamwele, OB-1986], oyo taa si kegongamwele.” (Mateus 26:52) Ongula yesiku lya landula ko, Jesus okwa lombwele Pontius Pilatus a ti: “Uukwaniilwa wandje kau shi womuuyuni mbuka, andola uukwaniilwa wandje womuuyuni mbuka, ando aamati yandje ya kondjo, ndaa gandjwe miikaha yAajuda; ihe ngashingeyi uukwaniilwa wandje kau shi [waamuka].” (Johannes 18:36) Mbela elongo ndyoka oli li kaali shi lyopandunge?
Aakriste yonale oya li ya tala ko ngiini shoka Jesus a longo aantu shi na ko nasha nokwaalongitha oonkondo? Embo The Early Christian Attitude to War otali ti: “Ngaashi naanaa [omalongo gaJesus] ga li gu ulike kutya elongitho kehe lyoonkondo nokweehameka yalwe kayi li pampango, oga li wo gu ulike sha yela kutya kasha li shu uka okukutha ombinga miita . . . Aakriste yonale oya li ya landula thiluthilu shoka sha popiwa kuJesus, noya li yu uva ko omalongo ge na ko nasha nokukala nombili nokwaalongitha oonkondo meityo lyolela. Oya li ya tala ko elongelokalunga lyawo li na lelalela ombili; oya li ye wete lelalela kutya iita oya puka molwaashoka ohayi etitha etiko lyombinzi.” Ondjokonona ando inayi kala tuu yi ili ando ayehe mboka ya li yi iti Aakriste oya landulile shili elongo ndyoka!
Oto vulu okumona uuwanawa momalongo gaJesus agehe
Omalongo gaJesus ngoka twa konakona omawanawa, omapu okuuviwa ko noge na oonkondo. Aantu otaya vulu okumona uuwanawa ngele taya tseya omalongo ge noku ga tula miilonga.a
Oonzapo dhaJehova moshitopolwa sheni otadhi ka kala dha nyanyukwa oku ku kwathela u mone nkene to vulu okumona uuwanawa momalongo gopandunge lela inaaga longwa nando onale komuntu gulwe. Otatu ku hiya nenyanyu u ninge ekwatathano nadho nenge u dhi nyolele kuyimwe yomoondjukithi ndhoka dhi li pepandja eti-2 lyoshifo shika.
[Enyolo lyopevi]
a Opo u mone uuyelele u na ko nasha nomalongo gaJesus ge li melandulathano, tala embo Omuntu omunenenene ngoka a li ko nale, lya nyanyangidhwa kOonzapo dhaJehova.
[Ethano pepandja 5]
“Ho yeni yomegulu ohe dhi palutha”
[Ethano pepandja 7]
Omalongo gaJesus otaga vulu okukala ge na enwethomo ewanawa konkalamwenyo yoye