MWAHA 4
Yesu Kiristu Taani?
Tuuvi ori muteko mutokotoko wa Yesu?
Yesu aarwenle woowi?
Yesu aari muchu a mukhalelo taani?
1, 2. (a) Ntakhara heeni omusuwela muchu oovuwa honataphulela wi nyuwo moomusuwela owo chiryene? (b) Mano okacamiheya taani orivovo vooloca sa Yesu?
AAKHALAVO achu ancipale oovuwa mweelaponi. Akina aasuweliwa phaama va muceche aya, mu epooma aya, naari elapo aya. Akina aasuweliwa mu elapo yoothene. Mwawiihiiha, osuwela pahiru nsina na muchu oovuwa honataphulela wi moomusuwela owo chiryene. Eyo henataphulela wi nyuwo moosuwela makhalelo oothene a okumi awe nave tuuvi ori mukhalelo awe ntoko muchu chiryene.
2 Orukurerya elapo yoothene achu ahiiwa echu vooloca sa Yesu Kiristu, naamwi owo aakhanle veelaponi yavathi iyaakha 2.000 ivinre. Nlelo, achu ancipale annakacamiheya vooloca sa Yesu wi owo aari aani chiryene. Akina analoca wi owo aari muchu aphaama pahiru. Akina analoca wi owo aari mulipa a miririmo. Nlelo, achu akina anaroromela wi Yesu ti Muluku onaphwanela okokhoreliwa. Mano owo onnaphwanela chiri okokhoreliwa?
3. Ntakhara heeni ori woochuneyaxa wa nyuwo omusuwela Yehova Muluku ni Yesu Kiristu?
3 Ori woochuneyaxa wi musuwele eparipari vooloca sa Yesu. Ntakhara heeni? Nthowa nawi Piipiliya onnaloca: “Ekumi yohimala ti ela: wi yawo yasuwele weyano Muluku mmoharu ni a eparipari, ni emusuwele yole omurummawe, Yesu Kristu.” (Yohani 17:3) Chiryene, osuwela eparipari vooloca sa Yehova Muluku ni Yesu Kiristu onnahoolela okumi woohimala mu parataiso veelaponi yavathi. (Yohani 14:6) Mwawiihiiha, Yesu oovaha yootakiherya yaphaama vooloca sa mukhalelo nnaphwanelaahu okhalaka ni mukhalelo wa waathokororya akina. (Yohani 13:34, 35) Mu Mwaha woopacerya wa liivuru ola, noothokororya eparipari vooloca sa Muluku. Vanonto hankooni nthokororye tiheeni Piipiliya onahusiheiye chiryene vooloca sa Yesu Kiristu.
MESIYA AALAIHERYIWE
4. Masu awi “Mesiya” ni “Kiristu” anataphulela eheeni?
4 Khalai Yesu ahaakumve oyariwa, Piipiliya aalaiherya orwa wa muchu yoowo aahaala orummwa ti Muluku ntoko Mesiya, naari Kiristu. “Mesiya” (nsu na Eheepri) nave “Kiristu” (nsu na Ekriki) masu oothene ala, anataphulela “Oothanliwa.” Muchu othanliwe ti Muluku wi aphare muteko mutokotoko. Mmiyaha inacharela sa liivuru ola, nnahaala ohuserya ichu sincipale vooloca sa muteko wa Mesiya mu okhwaaniheryeya wa soolaiherya sa Muluku. Nnahaala tho ohuserya vooloca sa mareeliho yaawo Yesu onahaaleiye oruuha moohilekela. Moohikhwa minikwa Yesu ahaakumve oyariwa, achu ancipale yaanuukhuwa: ‘Taani onahaala okhala Mesiya?’
5. Tiheeni oohuserya a Yesu yeemerenryaaya chiryene vooloca sa yoowo?
5 Mu iyaakha nsana noopacerya Elukuluku ya Kiristu (E.K.), oohuserya a Yesu a o Nazarete yaaneemererya chiryene wi owo aari Mesiya aalaiheryiwe. (Yohani 1:41) Mmoha a oohuserya awo, mulopwana awiichaniwa Simoni Petro, aaloca wa Yesu moovuwa: “Weyano wà Kristu.” (Mateu 16:16) Oohuserya yaale yaawenrye hai—nave hiyaano nnii niwerye hai—weemererya chiryene wi Yesu ti Mesiya aalaiheryiwe?
6. Mooniherye ti mwawiihai Yehova aakhavihenryeiye achu oororomeleya wi emusuwele Mesiya.
6 Alipa a miririmo a Muluku yaawo yaakhanlewo khalai Yesu ahaakumve orwa, yaaloca ichu sincipale vooloca sa Mesiya. Ichu seiya saahaala waakhaviherya achu wi emusuwele owo. Nnanwerya ophwanaphwaniha mmukhalelo ola: Nkaanyiheryani wi moovekiwa wi muye onipuro onaweliwawo ekaaro, naari onamorawo nceeke, wi mwamwaakhele muchu muhimusuwenlaanyu. Mano hokaakhanle wookhweya wakhala wi muchu ohooleelaani ichu vooloca sa yoowo? Moophwanaphwana, moorweela wa alipa a miririmo, Yehova aaloca ichu sincipale seiho Mesiya aahaaleiye weera ni saahaala omphacuwela. Okhwaaniheryeya wa sooloherya seiya sincipale, waahaala waakhaviherya achu oororomeleya wi emusuwele owo mwawooneyaxa.
7. Sooloherya taani piili seiyo ikhwaanenle mwa Yesu?
7 Thokororyani pahiru sawooniherya piili. Yoopacerya, miyakha 700 ehakumve weereya, mulipa a miririmo Mikeya aaloca wi Muchu oolaiheryiwa owo ahaala oyariwa o Petelehemu, muceche mukhaani wa elapo ya Yuteya. (Mikeya 5:2) Yesu aayariwe woowi? Mu muceche ene yoole! (Mateu 2:1, 3-9) Yanapiili, iyaakha sincipale ehakumve weereya, yoolaiherya erempwe mu Daniyeli 9:25 yaathoonyerya eyaakha yeeyo Mesiya aahaaleiye orwa—29 E.K.a Okhwaaniheryeya wa sooloherya seiya ni sikina sinnooniherya wi Yesu aari Mesiya aalaiheryiwe.
8, 9. Echu taani yeeren’ye va elukuluku ya opatisiwa wa Yesu yoonihenrye wi owo aari Mesiya?
8 Yawooniherya ekina wi Yesu aari Mesiya yoonen’ye phaama omakuchuwelo wa eyaakha ya 29 E.K. Mu eyaakha yeela Yesu aarowa wa Yohani Mpatisi wi apatisiwe mmuhiceni wa Yoortano. Yehova aalaiherya eneneeryo yaahaala omukhaviherya Yohani wi amusuwele Mesiya. Yohani aahoona eneneeryo eyo va opatiso wa Yesu. Piipiliya onnaloca yeeyo yeeren’ye: “Yesu apatisiweiye, àkhumamo mmahini vohilekela. Va elukuluku ene yele wirimu wàhuleyawo ni àhona Munepa wa Muluku ntoko ekakaiya, omukhuruwelaka Yesu. Navetho nàhiweya nsu nosulu nriki: Ola ti mwanaka òkhweleyasa, kinaphwanyakamo nihakalaliho naka.” (Mateu 3:16, 17) Amanle woona ni wiiwa yeeyo yeeren’ye, Yohani haarino minikwa wi Yesu aarummwe ti Muluku. (Yohani 1:32-34) Elukuluku yeeyo munepa wa Muluku, naari ikuru soowerya, waakhurunwaaya ntakhara Yesu nihiku nenle, owo aakhala Mesiya, naari Kiristu, oothanliwa wi akhale Muhooleli ni Mwene.—Isaiya 55:4.
9 Okhwaaniheryeya wa soolaiherya sa Piipiliya ni onamoona wa Yehova Muluku mwaneene onnooniherya phaama wi Yesu aari Mesiya aalaiheryiwe. Nyenya Piipiliya onnaakhula makoho makina meeli oochuneyaxa vooloca sa Yesu Kiristu: Owo aarwenle woowi, nave aari muchu a mukhalelo taani?
YESU AARWENLE WOOWI?
10. Piipiliya onahusiha eheeni vooloca sa okhala wa Yesu ahaakumve orwa veelaponi yavathi?
10 Piipiliya onahusiha wi Yesu aakhala wirimu ahaakumve orwa veelaponi yavathi. Mikeya aaloca wi Mesiya aahaala oyariwa o Petelehemu nave aaloca tho wi “mapatxeryelo awe t’akhalaisa.” (Mikeya 5:1) Ikwaha sincipale, Yesu mwaneene aaloca wi owo ahaakumve oyariwa ntoko muchu aakhala wirimu. (Mwaalakhanye Yohani 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5) Ntoko yoopatuxiwa yoomunepani wirimu, Yesu aakhalano waataana wavameekhaaya ni Yehova.
11. Piipiliya onooniherya hai wi Yesu Mwaana oochuneyaxa a Yehova?
11 Yesu Mwaana oochuneyaxa a Yehova—ni nthowa naphaama. Owo onniichaniwa “òpatxerya mwa itxhu sopatusiwa sothene,” ntakhara owo aari yoopatuxiwa yoopacerya ya Mulukub. (Kolosi 1:15) Yookhalavo echu ekina enamweeriha Mwaana ola okhala avameekheiye. Owo “Mwana awe mmoharu.” (Yohani 3:16) Ela enataphulela wi Yesu ti yooworu opatuxiwe ti Muluku mukhateiye. Yesu tho ti yooworu aaphariheliwe muteko ni Yehova vaavaa Owo aapatuxeiye ichu soothesene. (Kolosi 1:16) Yesu tho, onniichaniwa “Nsu.” (Yohani 1:14) Ela enooniherya wi Yesu aaloca mwa nsina na Muluku, alaleeyaka michaka ni sooleeliherya wa anamwane a Atiithi awe oothene, ankeelo ni achu.
12. Nnasuwela hai wi Mwaana oopacerya oyariwa tahi oophwanaphwana ni Muluku?
12 Mwaana oopacerya oyariwa owo ori oophwanaphwana ni Muluku, hiihaa ntoko achu akina anaroromelaaya? Tahi yeeyo Piipiliya onahusiheiye. Hiihaa ntoko noonnaahu mu iparakrafo ivinre, Mwaana owo orimpatuxiwa. Mwawooneyaxa, owo ookhalano mapacereryo, nyenya Yehova Muluku haanono mapacereryo naari makuchuwelo. (Salumu 90:2) Mwaana ooyariwa meekheiye owo hantonko weererya okhala oophwanaphwana ni Atiithi awe. Piipiliya onnahusiha mwawiiweyaxa wi Atiithi ti mutokotoko ompwaha mwaana. (Mwaalakhanye Yohani 14:28; 1 Korinto 11:3) Yehova mukhateiye ti “Muluku òwerya sothene.” (Maphatxuwelo 17:1) Mwawiihihaa, haavovo onaphwanaphwana ni yoowo.c
13. Tiheeni Piipiliya onachuneiye oloca aamuromolaka Mwaana ntoko “eruku ya Muluku òhoniwa”?
13 Yehova ni Mwanawe oopacerya oyariwa yaapuha waataana vamoha macikhwi a iyaakha—khalai ehaakumve opatuxiwa erimu yoosareya itheneeri ni elapo yavathi. Awo yaanasivelana vancipale mukina ni mukhwaawe! (Yohani 3:35; 14:31) Mwaana ola aari oolikana ni Atiithi awe. Ti nthowa nenlo Piipiliya onaloceiye wi Mwaana owo “ori eruku ya Muluku òhoniwa.” (Kolosi 1:15) Chiryene, hiiha ntoko mwaana onalikaneiye ni atiithi awe mmakhalelo oohiyana hiyana, Mwaana a wirimu owo onnooniherya makhalelo ni omuchu wa Atiithi awe.
14. Mano yeeren’ye mwawiihai wi Mwaana a Yehova ayariwe ntoko muchu?
14 Mwaana ooyariwa meekheiye a Yehova aahiiveleela, ahiya erimu, arwa veelaponi yavathi wi akhale ntoko muchu. Nyenya nyuwo akhweya munniikoha: ‘Mano eyo yeeren’ye mwawiihai wi yoopatuxiwa yoomunepani eyariwe ntoko muchu?’ Wi yeereye ela, Yehova aapaka yootikhiniha. Owo aathaamiha okumi wa Mwanawe oopacerya oyariwa okhumela wirimu ahela mmirimani mwa namwali Muyuuta awiichaniwa Mariya. Haarivo tiithi oomuchu aavolowenle. Mwawiihiiha Mariya aamuyara mwaana oophaameya nave amuchuwa nsina na Yesu.—Luka 1:30-35.
YESU AARI MUCHU A MUKHALELO TAANI?
15. Ntakhara heeni ninnawerya oloca wi moorweela wa Yesu ninnaphiyerya omusuwela Yehova phaama?
15 Yeeyo Yesu aaloceiye ni eenreiye ari veelaponi yavathi ennanikhaviherya omusuwela phaama Yesu. Opwaha yeeyo, moorweela wa Yesu ninnaphiyerya omusuwela Yehova phaama. Ntakhara heeni ekhanlaaya hiiha? Upuwelani wi mwaana owo ti yoophwaniherya yoophaameya ya Atiithi awe. Ti nthowa nenla Yesu aalonceiye wa oohuserya awe ariki: “Mutxhu onakòna miyo, owona Atithi.” (Yohani 14:9) Aliivuru axexe a Piipiliya oosuweliwa ntoko Michaka—Mateu, Marko, Luka, ni Yohani—annanleela ichu sawaaca vooloca sa okumi, muteko, ni omuchu wa Yesu Kiristu.
16. Tisivi saari michaka soochuneyaxa sa Yesu, nave soohusiha sawe saari sawani?
16 Yesu aasuweliwa phaama ntoko “Muhusiha.” (Yohani 1:38; 13:13) Tiheeni Yesu aahusiheiye? Michaka sawe saari “Mutxhaka Waphama wa Omwene”—Omwene wa Muluku, epooma ya wirimu yeeyo enahaala olamulela elapo yoothene yavathi ni oruuha mareeliho wa achu awiiwelela. (Mateu 4:23) Michaka seiyo saari sawani? Yesu mukhateiye aaloca: “Mahusiho aka tahi aka, nto ti a yole okirimme,” ti wi, Yehova. (Yohani 7:16) Yesu aanasuwela wi Atiithi awe anachuna wi achu yiiwe michaka yaphaama ya Omwene. Mmwaha 8, nnahaala ohuserya vancipale vooloca sa Omwene wa Muluku nave tiheeni owo onahaalaya okhwaaniherya.
17. Yesu aahusiha woowi, nave ntakhara heeni owo aahiilipixerya vancipale wi aahusihe achu akina?
17 Yesu aahusiha woowi? Voothevene owo aaphwanyeiyevo achu—mu makupa a ipooma hiihaa ntoko mmicecheni, mmisikani, ni mu ipa saya. Yesu haaweherya wi achu erwe wa yoowo. Owo anwaavya achu. (Marko 6:56; Luka 19:5, 6) Ntakhara heeni Yesu aahiilipixerya vancipale, aamaliha elukuluku awe mmuteko wa olaleerya ni ohusiha? Nthowa nawi weerano hiihaa yaari yookhwela ya Muluku ntakhara yoowo. Elukuluku yoothene, Yesu aapaka yookhwela ya Atiithi awe. (Yohani 8:28, 29) Nyenya, naakhalavo nthowa nikina naamweeriha owo olaleerya. Owo aanathanana mmurimani ntakhara miloko ya achu yaarwa wa yoowo. (Mwaalakhanye Mateu 9:35, 36.) Awo hiyaathokororyiwa ni ahooleli a malapelo aya, yaawo yaaphwanela waahusiha eparipari vooloca sa Muluku ni yookhwela awe. Yesu aanasuwela phaama ti mwawiihai achu yaakhwelaaya wiiwa michaka ya Omwene.
18. Makhalelo taani a Yesu anatannya murima anyu?
18 Yesu aari muchu aphaama ni ooreera murima. Mwawiihiiha akina yaanasiveliwa omwaacamela nthowa na oreera wawe murima. Anamwane tho yaanasiveliwa omwaacamela. (Marko 10:13-16) Yesu haarino nthalu. Owo aaniica wootha ni ohikhala eekhaikhai. (Mateu 21:12, 13) Mu elukuluku yeeyo athiyana yahicicimihiwaaya, owo aahaathokororya ni ncicimiho. (Yohani 4:9, 27) Yesu aari awiiyeviha chiryene. Mu ekwaha ekina, owo aarapiha manaani aarummwa awe, muteko yoowo waapakiwa ni murummwa ooyeva.
19. Mano yootakiherya taani enooniherya wi Yesu aanasuwela sookhwela sa akina?
19 Yesu aanasuwela sookhwela sa akina. Ela yaahooneya phaama, vaavaa owo aapankeiye sootikhiniha sa openuxa moorweela wa ikuru sa munepa wa Muluku. (Mateu 14:14) Ntoko yawooniherya, mulopwana mmoha iiceliwa mareca aarwa wa Yesu nave aloca ariki: “Pwiya, weyano wakhwela, wòkhalano ikuru sokipenusano.” Yesu aahoona wiicela ni masooso a mulopwana owo. Yesu aamoriwa ikharari, aatheteya ntata nawe amukwannya mulopwana owo, ariki: “Kinnakhwela, penuwà.” Nave mulopwana owo aapenuwa! (Marko 1:40-42) Nyuwo munnawerya waanyiherya ti mwawiihai mulopwana owo aahakalanleiye?
OOROROMELEYA OPHIYERYA OMAKUCHUWELO
20, 21. Yesu ovanhe hai yootakiherya yaphaama ya omwiiwelela Muluku?
20 Yesu oovaha yootakiherya yaphaama ya omwiiwelela Muluku. Owo aapwahiherya okhala oororomeleya wa Atiithi awe mmikhalelo soothene nave variyari va makhalelo oothene a ovaanyiwa ni ohooxiwa. Yesu moolipa nave moohakalala aavilela saweeha soothene sa Satana. (Mateu 4:1-11) Mu elukuluku ekina, amusi akina a Yesu hiyaamuroromela, “yùpuwela wi òrimusavuwa.” (Marko 3:21) Nyenya Yesu heemerenrye wi awo emmaalihe; Yesu aapwahiherya ophara muteko wa Muluku moohihiyererya. Variyari va oruwaniwa ni onyemuliwa, Yesu aahooniherya wiihiiha, owo hantonko weererya waahooxa amwiicani awe.—1 Pedro 2:21-23.
21 Yesu aapwahiherya ororomeleya ophiyerya okhwa—okhwa wootakhala ni wawiicela mmatani mwa amwiicani awe. (Mwaalakhanye Filipi 2:8.) Thokororyani yeeyo owo aavilenleiye va nihiku nookuchula na okumi awe veelaponi yavathi. Yesu aaphariwa, aahootheryiwa ni anamoona awootha, aathorihiwa ni alipa oothoriha oonanara, aatheiwa ni muloko wa alipa a wiipha, nave aahooxiwa ni asurutatu. Yesu aakhomeliwa vamwirini, owo aapharihela muteko miwiya sawe soomaliherya akhuwela: “Sothesene sòhereya.” (Yohani 19:30) Nave, nihiku naneeraru, Atiithi awe a wirimu yaamviiha owo akookela okumi woomunepani. (1 Pedro 3:18) Isumana vakhaani muhoolo, owo aakookela wirimu. Wiiwo, owo “òkirathi mwa mahiku othene omononi wolopwana wa Muluku,” nave aaweherya wi aakhele ikuru ntoko mwene.—Ahebri 10:12, 13.
22. Tiheeni Yesu okhwaanihenryeiye moorweela wa okhala wawe oororomeleya ophiyerya okhwa?
22 Tiheeni Yesu okhwaanihenryeiye moorweela wa okhala wawe oororomeleya ophiyerya okhwa? Okhwa wa Yesu woonivaha ekari wi nikhaleno okumi woohimala mu parataiso veelaponi yavathi, mwawiiwanana ni yookhwela yoopacerya ya Yehova. Ti mwawiihai okhwa wa Yesu onakhwaaniheryaaya yeeyo, enahaala othokororyiwa mu mwaha onacharela.
[Masu a vathi]
a Otharihiwa wa okhwaaniheryeya wa yooloherya ya mulipa a miririmo Taniyeli vooloca sa Yesu, vareryani Masu Awaaceererya “Yooloherya ya Taniyeli Yaalonce Mwawiihai Orwa wa Mesiya.”
b Yehova onniichaniwa Atiithi nthowa nawi owo ti Mpatuxa. (Isaiya 64:8) Vawoona wi Yesu opatuxiwe ti Muluku, owo onniichaniwa Mwaana a Muluku. Ni nthowa nimohamoha, soopatuxiwa ikina soomunepani ophitaanyerya Aatamu, anniichaniwa anamwane a Muluku.—Yobi 1:6; Luka 3:38.
c Yawoonihery a ekina wi Mwaana oopacerya oyariwa tahi oophwanaphwana ni Muluku, vareryani Masu Awaaceererya, “Eparipari Vooloca sa Atiithi, Mwaana, ni Munepa Waweela.”
PIIPILIYA ONAHUSIHA EHEENI
▪ Okhwaaniheryeya wa sooloherya ni onamoona wa Muluku mwaneene onnooniherya wi Yesu ti Mesiya, naari Kiristu.—Mateu 16:16.
▪ Yesu aakhala wirimu ntoko yoopatuxiwa yoomunepani khalai ahaakumve orwa veelaponi yavathi.—Yohani 3:13.
▪ Yesu aari muhusiha, muchu ooreera murima, ni yootakiherya yaphaama mu omwiiwelela Muluku.—Mateu 9:35, 36.
[Eruku va epaaxina 38]
Va opatisiwa wawe, Yesu aakhala Mesiya, naari Kiristu
[Eruku va ipaaxina 44, 45]
Yesu aalaleerya voothevene owo aaphwanyeiyevo achu