‘Wiriyanani Nave Suwelashani’
“Kiwiryaneni Miyo othene nyu, nave suwelashani.”—MAR. 7:14.
TIHEENI MUNAHUSERYAANYU ORWEELA WA NIPHWANAPHWANIHO NA . . .
mmiso wa mukuukhu?
yooruruvaliha?
muchu a maroca ni muhakhu woovitheya?
1, 2. Ntakhara heeni yaale yanwiriyana Yesu hiyawenrye wiiwexexa yootaphulela ya masu awe?
MUCHU akhweya onniiwa oruma wa nsu na muchu alocaka ni yoowo. Owo akhweya onanwerya omusuwela mwaneene a nsu nlo. Nyenya yaahaala okhala ya mphurelo taani waakhanle wi hiiwexenxe yootaphulela ya masu yaawo alociwe? (1 Akor. 14:9) Moolikana, macikhwi macikhweene yaahiiwa yeeyo Yesu aaloceiye. Owo aloca ni yaawo mu elocelo yeeyo yaasuwenlaaya. Naamwi hiiha, tahi wi oothene yaahiiwexexa yootaphulela ya masu awe. Nthowa na yeeyo, Yesu aahaaleela alipa oowiriyana awe: “Kiwiryaneni Miyo othene nyu, nave suwelashani.”—Mar. 7:14.
2 Ntakhara heeni ancipale hiyawenrye wiiwexexa yootaphulela ya masu a Yesu? Akina yaarino moonelo ni mathowa oonanara. Yesu aaloca wa yaawo: “Vano munaroha nlamulo na Muluku wi mukhapelele ekano anyu.” (Mar. 7:9) Achu yaale chiryene hiyiilipixerya wi yiiwexexe yootaphulela ya masu awe. Awo hiyaachuna otoroka mikhalelo ni moonelo aya. Iwaru saya saari soohuleya, nyenya mirima saya saari soowaleya! (Mwaalakhanye Mateyu 13:13-15.) Vano, nnii neere hai wi mirima sahu sikhale soohuleya wi niphure mahusiheryo a Yesu?
MUKHALELO WA OPHURA MAHUSIHERYO A YESU
3. Ntakhara heeni oohuserya a Yesu yaawerya wiiwexexa masu awe?
3 Nnaphwanela ochara yootakiherya ya oohuserya a Yesu a wiiyeviha. Yesu aaloca wa yaawo: “Mitho anyu ari óréla, ntakhara annona; ni maru anyu ntakhara enníwa.” (Mat. 13:16) Ntakhara heeni awo yaawerya wiiwexexa nyenya akina hooye? Nthowa noopacerya, awo yaari ootaphuwa opaka makoho ni otholathola yootaphulela ya masu a Yesu. (Mat. 13:36; Mar. 7:17) Nanaawiili, awo yaari oolakelela wunnuwiha yeeyo yeemerenryaaya mmirimani mwaya. (Mwaalakhanye Mateyu 13:11, 12.) Naneeraru, yaari oolakelela opharihela yeeyo yiiwalaaya ni yiiwexenxaaya ohiya pahiru mu ikumi saya nyenya tho wiilipixerya waakhaviherya akina.—Mat. 13:51, 52.
4. Wi niiwexexe maphwanaphwaniho a Yesu, saweera taani raru inavolowela?
4 Naachunaka wiiwexexa maphwanaphwaniho a Yesu, nnaphwanela ochara yootakiherya ya oohuserya awe oororomeleya. Eyo tho enavolowela saweera raru. Yoopacerya, nnaphwanela okhala oolakelela wiivaha elukuluku ya ohuserya ni wuupuwelela yeeyo Yesu aalonceiye, otholathola, ni opaka makoho oophwanelela. Ela enakeriha o masuwelelo. (Masi. 2:4, 5) Voocharela, nnaphwanela woona ti mwawiihai masuwelelo yaawo aniiwananaaya ni yeeyo nsuwenlaahu, niiwexexaka mphurelo aya wa hiyo. Eyo ennakumiherya wiiwexexa. (Masi. 2:2, 3) Wookuchulani, nnaphwanela opharihela yeeyo nihusenryaahu mu ikumi sahu. Eyo enooniherya miruku.—Masi. 2:6, 7.
5. Mphwanaphwanihe ohiyana orivovo variyari va masuwelelo, wiiwexexa ni miruku.
5 Ohiyana taani orivovo variyari va masuwelelo, wiiwexexa ni miruku? Eyo enanwerya ophwanaphwanihiwa mmukhalelo ola: Mwaanyiherye wi muri variyari va rampha nave ekaaro ennarwa wa nyuwaano. Woopaceryani, nyuwaano munnasuwela wi eyo ekaaro—awo masuwelelo. Voocharela, nyuwaano munnoona wi wakhala wi mohiikhalelaru vaava, ekaaro eyo enahaala wokhumulaani—iwo wiiwexexa! Mwawiihiiha munnakhuma mu rampha a ekaaro—eyo miruku! Hiwaavo minikwa wi Piipiliya onnacicimiherya ochuneya waya okhapelela “mahusiho” naari miruku. Eyo ennakhapelela okumi ahu woothene!—Masi. 3:21, 22, BNM; 1 Tim. 4:16.
6. Makoho taani maxexe nnahaalaahu opaka vaavaa nnathokororyaahu maphwanaphwaniho mathanu napiili a Yesu? (Moone ekaaxa.)
6 Mmwaha yoola ni onacharela, nnahaala othokororya maphwanaphwaniho mathanu napiili yaawo Yesu aapharihenleiye. Vaavaa nnathokororyaahu, nnahaala opaka makoho anacharela: Teevi eri yootaphulela ya niphwanaphwaniho nla? (Nla ninnanikhaviherya okhalano masuwelelo.) Ntakhara heeni Yesu aapaka niphwanaphwaniho nenla? (Nla ninnakeriha o wiiwexexa.) Nnahaala opharihela hai muchaka yoola wi onikhaviherye ni waakhaviherya akina? (Eyo miruku.) Wookuchulani, niphwanaphwaniho nla nnanihusiha eheeni vooloca sa Yehova ni Yesu?
MMISO WA MUKUUKHU
7. Teevi eri yootaphulela ya niphwanaphwaniho na mmiso wa mukuukhu?
7 Mwaalakhanye Mateyu 13:31, 32. Teevi eri yootaphulela ya niphwanaphwaniho na Yesu na mmiso wa mukuukhu? Mmiso owo onataphulela muchaka wa Omwene nave tho yookhumelela ya olaleeryiwa muchaka yoowo—muloko Weekiristu. Ntoko mmiso wa mukuukhu “onakhalaru mukhanisha opwaha mimiso sothene,” muloko Weekiristu waapacenrye vakhaani vakhaani mu 33 E.K. Nyenya, variyari va iyaakha vakhaani, muloko waahunnuwa mwawaakuveya. Owo waahaaceereryeya mootikhiniha. (Akol. 1:23) Wunnuwa wuuwu waari wa mphurelo ntakhara Yesu onnanleela wi “ipalame sa wirimu” saanawerya okiraathi “m’mirai aya.” Ipalame seiya soosiphela ti yaale anaphwanya yoolya, ni naakiho noomunepani mpuwa wa muloko Weekiristu.—Mulikanyihe ni Esekiyeli 17:23.
8. Ntakhara heeni Yesu aapaka niphwanaphwaniho na mmiso wa mukuukhu?
8 Ntakhara heeni Yesu aapaka niphwanaphwaniho nenla? Owo aapharihela wunnuwa wootikhiniha wa mmiso wa mukuukhu wi ooniherye owerya wa marehereryo a Omwene wa Muluku wa waaceereryeya, waakiha, ni ovilela ni sawuukhula soothene. Opacerya 1914 wunnuwa wa marehereryo awooneya a Muluku ti wootikhiniha! (Yes. 60:22) Yaale anakhala mmarehereryo yaawo annapuha waakiha wootikhiniha woomunepani. (Masi. 2:7; Yes. 32:1, 2) Mwawaacererya, oya vahoolo wa soochuna sa Omwene onnooniherya wi honamaaliheya, ovilelaka sawuukhula soothene.—Yes. 54:17.
9. (a) Tiheeni nnaweryaahu ohuserya orweela wa niphwanaphwaniho na mmiso wa mukuukhu? (b) Ela enanihusiha eheeni vooloca sa Yehova ni Yesu?
9 Tiheeni nnaweryaahu ohuserya orweela wa niphwanaphwaniho na mmiso wa mukuukhu? Akhweya nnakhala mmakupa weiwo ariwo Anamoona awaalakhanyeya naari nihinoonaahu sookhumelela sawaakuveya sa muteko wa olaleerya. Mwawiihiiha, wuupuwelela wi marehereryo a Omwene ananwerya ovilela sawuukhula soothene enahaala onikhaviherya wiikhalelaru. Ntoko yootakiherya, vaavaa Munna Edwin Skinner aaphiyaleiye o Intiya mu 1926, yaariwo Anamoona awaalakhanyeya mu elapo yeele. Woopaceryani, hiwaarivo oya ohoolo, nave muteko waalociwa ntoko “weeca wa namanriyani.” Nave owo aatitelela olaleerya nave aahoona mukhalelo muchaka wa Omwene waavilenlaaya sawuukhula itokweene. Vano aakhalawo Anamoona oopwaha 37.000 o Intiya, nave opwaha achu 108.000 yaarwa va Mukonelo eyaakha evirale. Muthokororye tho yootakiherya emoha ya omwaramwaxeya wootikhiniha wa marehereryo a Omwene. Mu eyaakha emohamoha yeele Munna Skinner aaphiyaleiye o Intiya, muteko waamupaceryaru o Sampiya. Vano opwaha alaleeryi 170.000 annalaleerya weiwo, nave achu 763.915 yaarwa va Mukonelo wa 2013. Ela enataphulela wi variyari va nikhuuru na achu 18 muchu mmoha aarwa va Mukonelo o Sampiya. Wunnuwa taani wootikhiniha!
YOORURUVALIHA
10. Teevi eri yootaphulela ya niphwanaphwaniho na yooruruvaliha?
10 Mwaalakhanye Mateyu 13:33. Teevi eri yootaphulela ya niphwanaphwaniho na yooruruvaliha? Niphwanaphwaniho nla tho nnaloca sa muchaka wa Omwene ni yookhumelela aya. “Eshima” ya tiriku eneemelela maloko oothene, nave oruruvaliha oneemelela omwaramwaxeya wa muchaka wa Omwene moorweela wa muteko woolaleerya. Wunnuwa wa mmiso wa mukuukhu ti wawooneya, nyenya omwaramwaxeya wa yooruruvaliha woopaceryani ti woohooneya. Sookhumelela aya inooneya moovira wa elukuluku.
11. Ntakhara heeni Yesu aapaka niphwanaphwaniho na yooruruvaliha?
11 Ntakhara heeni Yesu aapaka niphwanaphwaniho nenla? Owo ooniherya wi muchaka wa Omwene wookhalano owerya wa omwaramwaxeya mwakuru ni opaka matorokelo. Muchaka wa Omwene onnaphiya “wiwo elapo ekomenlaya’wo.” (Saw. 1:8) Nyenya, matorokelo yaawo muchaka onapakaaya wiiliwiili tahi awooneya; sookhumelela ikina ti soohooneya omapacereryo. Nyenya otorokeya onneereya—ohiya pahiru matorokelo vooloca sa waaca wa achu nyenya tho matorokelo a omuchu wa yaale aneemererya muchaka yoola wakuru.—Arom. 12:2; Aef. 4:22, 23.
12, 13. Mvahe sootakiherya inooniherya mukhalelo muteko wa olaleerya muchaka wa Omwene onamwaramwaxeyaaya ntoko elociwaaya mu niphwanaphwaniho na yooruruvaliha.
12 Sookhumelela sa muteko wa olaleerya wiiliwiili inooneya voovira wa iyaakha sincipale. Ntoko yootakiherya, Franz ni Margit, yaawo anarumeela mu efiliyale ekina, mu 1982 yaarumeela o efiliyale ya Prasili. Awo yaalaleerya mu epooma ekhaani. Variyari va soohuserya sa Piipiliya saapaceryiwe, aakhalavo muthiyana ni anamwane awe axexe. Mwaana mutokweene a mwaamulopwana a iyaakha 12 sa oyariwa aari awuuliwa muru nave wiiliwiili aaniipitha yoohuserya ehaakumve opacerya. Nthowa na otorokeya wa orummwa waya mutheli ola haawenrye oyano vahoolo yoohuserya. Nyenya awo yaawerya oxekurya epooma ele ivinre iyaakha 25. Tiheeni yaaphwannyaaya? Muloko wa alaleeryi 69, nave 13 a yaawo yaari mapiyoneero a elukuluku yoothene, ethukumanaka mu Empa ya Omwene evyaani. Nave hanka vooloca sa mmiravo ole awuuliwa muru? Vano onarumeela ntoko muhooleli a nikhuuru na asitokweene a muloko! Ntoko yooruruvaliha ya niphwanaphwaniho na Yesu, muchaka wa Omwene waahunnuwa nave waatoroka ikumi sa ancipale—yeeyo yaakumihenrye ohakalala otokweene wa mutheli ole!
13 Owerya wa muchaka wa Omwene wa otoroka ikumi sa achu onnooneya mu ilapo weiwo muteko wa olaleerya owatiihiwaayawo. Ti woovila wiiwexexa ti mwawiihai muchaka ophin’yaaya mu ilapo seiyo, nave wiiliwiili ninnatikhina ni sookhumelela saya. Muthokororye Take Kupa. Muchaka wa Omwene waaphiya weiwo mu 1910, nave Munna Russell aaphiya o Kupa mu 1913. Woopaceryani, oya vahoolo waari vakhaani vakhaani. Tiheeni vano nnaweryaahu ophwanya o Kupa? Aakhalawo opwaha alaleeryi 96.000 elaleeryaka michaka yaphaama, nave achu 229.726 yaarwa va Mukonelo wa 2013—ela ti wi variyari va nikhuuru na achu 48, muchu mmoha aarwa va Mukonelo. Naamwi mu ilapo muteko ahu ohiwatiihiwaayawo, muchaka wa Omwene woophiya mmapuro yaawo Anamoona a vanipuroni yoonaaya wi ti woohiweryeya ovaha onamoona.a—Ekle. 8:7; 11:5.
14, 15. (a) Nnaphura hai yoohuserya ya niphwanaphwaniho na yooruruvaliha? (b) Ela enanihusiha eheeni vooloca sa Yehova ni Yesu?
14 Tiheeni nnaphuraahu orweela wa niphwanaphwaniho na Yesu na yooruruvaliha? Vaavaa nnuupuwelelaahu yootaphulela ya niphwanaphwaniho na Yesu, ninnaphiyerya woona wi hori woochuneya okhala awuukhuwa vooloca sa ti mwawiihai muchaka wa Omwene onahaalaaya waaphwanya macikhwi aachu yaawo nlelo ahiwiriyanne. Yehova onneeciha ichu soothene. Nave tuuvi ori muteko ahu? Masu a Muluku annaakhula: “Wosiselo ni osekuwa t’elukuluku yorèra wala. Nto weyano hosuwenle mpeu tani oni omele nari winnuwe phama: wari yole wa wosiselo naro ole w’osekuwa.” (Ekle. 11:6, BNM) Nyenya, mu elukuluku emohamoha, hannaphwanela ocuwala ovekela wi muteko wa olaleerya oyeeke vahoolo, xaxaxa mu ilapo muteko ahu owatiihiwaayawo.—Aef. 6:18-20.
15 Mwawaacererya, hannaphwanela ovolola wakhala wi woopaceryani hannoona sookhumelela sa muteko ahu. Hannaphwanela onyemula ‘muteko wopatxerya’. (Zak. 4:10a, BNM) Moovira wa elukuluku, sookhumelela inanwerya okhala itokweene ni sootikhiniha opwaha naawehereryaahu!—Sal. 40:5; Sak. 4:7.
MUCHU A MAROCA NI MUHAKHU WOOVITHEYA
16. Teevi eri yootaphulela ya niphwanaphwaniho na muchu a maroca ni muhakhu woovitheya?
16 Mwaalakhanye Mateyu 13:44-46. Teevi eri yootaphulela ya niphwanaphwaniho na Yesu na muchu a maroca ni muhakhu woovitheya? Mmahiku a Yesu, achu a maroca yaanapaka mukwaha woorakama ntoko Eniya ya Intiya wi ephwanye iraaco saphaamaxa. Muchu a maroca mu niphwanaphwaniho nenla onaweemelela achu eekhaikhai yaawo aneeca mukwaha woorakama wi yaakhwanihe soothowa saya soomunepani. “Erácho emoha ya esisapo yorekama” eneemelela eparipari yasisapo ya Omwene. Asuwelaka esisapo ya eraaco, muchu ole a maroca “árowa” aatumiha ichu soothene wi awerye othuma eyo. Yesu tho aaloca sa mulopwana yoowo aaphwannye muhakhu “wovitheya” alimaka. Moohiyana ni muchu a maroca, mulopwana ola haavya muhakhu. Nave moolikana ni muchu ole a maroca, owo aalakelela otumiha “sothe sene” wi akhaleno muhakhu.
17. Ntakhara heeni Yesu aapaka maphwanaphwaniho a muchu a maroca ni muhakhu woovitheya?
17 Ntakhara heeni Yesu aapaka maphwanaphwaniho yaala meeli? Owo ooniherya wi eparipari ennaphwanyeya mmikhalelo soohiyana. Achu akina annaavya nave annapaka mikwaha soorakama wi ephwanye. Akina, naamwi ehaamvye awo annaphwanya—akhweya moorweela wa okeriheliwa. Moohipwacha mukhalelo ene, alopwana oopiili yaahoona esisapo ya yeeyo yaaphwannyaaya nave yaalakelela owetha wi ekhaleno.
18. (a) Nnaphura hai orweela wa maphwanaphwaniho yaala meeli? (b) Ela enanihusiha eheeni vooloca sa Yehova ni Yesu?
18 Tiheeni nnaphuraahu orweela wa maphwanaphwaniho yaala meeli? (Mat. 6:19-21) Mwiikohe: ‘Apwanne kookhalano moonelo Alopwana yaala yaaryaayano? Kinnacicimiha eparipari mmukhalelo woolikana? Kiri oolakelela wi kikhapelele, naari wi kinneemererya wi ichu ikina, ntoko ichu sa nihiku nnihiku ikuukhule?’ (Mat. 6:22-24, 33; Luka 5:27, 28; Afil. 3:8) Wakhala wi ninnahakalala nthowa na ophwanya eparipari, olakelela wahu okuha va nipuro noopacerya mu okumi ahu onahaala okhala woolipa.
19. Tiheeni nnahaalaahu othokororya mmwaha onacharela?
19 Hankooni nooniherye wi noowiriyana nave nohiiwexexa chiryene yootaphulela ya maphwanaphwaniho yaala a Omwene. Muupuwele, hiyaano ninneerano yeeyo ohiya pahiru moorweela wa osuwela sootaphulela aya nyenya moorweela wa opharihela mahusiheryo aya. Mmwaha onacharela, nnahaala othokororya maphwanaphwaniho mararu ni woona yeeyo ananihusihaaya.
[Nsu na vathi]
a Saweereya soolikana saakhumelela mu ilapo ntoko Arxentina (Anuário a 2001, epaaxina 186); Alemanya Oomoko (Anuário a 1999, epaaxina 83); Papwa Nova Kine (Anuário a 2005, epaaxina 63); ni Evilivili ya Ropinson Krusowe (Mulipeleli, 15 a Yunyu a 2000, epaaxina 9).
[Ekaaxa va epaaxina 10]
Vaavaa munaalakhanyaanyu maphwanaphwaniho a Yesu Mwiipakele makoho anacharela:
▪ Teevi eri yootaphulela ya niphwanaphwaniho nla?
▪ Ntakhara heeni Yesu aapaka niphwanaphwaniho nenla?
▪ Kinahaala opharihela hai muchaka wa niphwanaphwaniho nenla?
▪ Niphwanaphwaniho nla nnakihusiha eheeni vooloca sa Yehova ni Yesu?