EPIIPILIYOTEKA ya Watchtower
EPIIPILIYOTEKA
ya Watchtower
Elomwe
  • PIIPILIYA
  • SOOLALEERYIWA
  • MITHUKUMANO
  • mwbr19 Setempuru ipaax. 1-8
  • Ireferensiya Inaphwanyeya va Yoochariha ya Mithukumano Okumi ni Muteko Ahu Weekristu

Henaphwanyeya exilema mu nikupa nenla.

Munikhurumuwele, yookhala ehesen'ye nichunaka owoonihaani exilema ela.

  • Ireferensiya Inaphwanyeya va Yoochariha ya Mithukumano Okumi ni Muteko Ahu Weekristu
  • Ireferensia Inaphwanyeya va Yoochariha ya Muthukumano Okumi ni Muteko Ahu Weekristu (2019)
  • Miru Mikhaani
  • 2-8 A SETEMPURU
Ireferensia Inaphwanyeya va Yoochariha ya Muthukumano Okumi ni Muteko Ahu Weekristu (2019)
mwbr19 Setempuru ipaax. 1-8

Ireferensiya Inaphwanyeya va Yoochariha ya Mithukumano Okumi ni Muteko Ahu Weekristu

2-8 A SETEMPURU

MUHAKHU WA MASU A MULUKU | AHEBRI 7-8

“Mulipa a Mukucho Oohimala, Oomuchara Melikiseteki”

(Ahebri 7:1, 2)

it-2 epaax. 798

Melikiseteki

Mwene akhalai a o Salemu vamoha ni “mulipa a mukucho a Muluku Awirimurimu,” Yehova (Map 14:18, 22) Owo mulipa a mukucho oopacerya yoowo onalociwa Mpiipiliyani; owo aavahiwe muteko yoola ehaakumve waakhwana eyaakha ya 1933 E.E.K. Masu awi mwene o Salemu anataphulela “Murecele.” Murummwa Paulo onnamuloca Melikiseteki ntoko “Mwene a Murecele” mmathipelo a nsina nawe, ntoko “Mwene Awookololowa.” (Ahe 7:1, 2) Enalociwa wi Salemu akhalai naari nipuro ntokweene na epooma yakhalai yo Yerusalemu, nsina naya nrepeliwe vamoha ni Yerusalemu, ti nthowa na yeeyo ilukuluku ikina Yerusalemu oniichaniweiye “Salemu.”—Sal 76:2, Nlakano Nahihano.

Aparahamu amanle omvootha Ketarolawomere vamoha ni mamwene yaawo yaamukhaviherya, Aparahamu aaya o Shaave ela tiwi, “mpopa wa Mwene.” Ari weiwo, Melikiseteki “aahaaruuhela iphaawu ni eviinyu” nave aamureeliha Aparahamu ariki: “Muluku Awirimurimu, Mpatusha eerimu ni elapo ya vathi, amureelihe Aaparamu! Acicimihiwe Muluku Awirimurimu, yoowo oovanhe waawerya amwiicani aa!” Nave Aparahamu aamvaha Melikiseteki “yaneekhumi ya soothene,” ela tiwi, “ichu soochuneya” seiho aakunxeiye wa mamwene yaale aavoontheiye okhoconi.—Map 14:17-20; Ahe 7:4.

(Ahebri 7:3)

it-2 epaax. 799 epara. 3

Melikiseteki

Ntakhara heeni “hanlociwa mapacereryo a mahiku awe nari makuchuwelo a okumi” wa Melikiseteki?

Paulo aaloca echu eri yavameekhaaya vooloca sa Melikiseteki, owo aariye: “Hinromoliwe nsina na atiithinya nari amannya nari mano makholo awe. Hanlociwa mapacereryo a mahiku awe nari makuchuwelo a okumi awe. Hiiha onaphwanaphwana ni mwaana a Muluku, vookhala mulipa a mukucho a ilukuluku soothene.” (Ahe 7:3) Melikiseteki aari oolikana ni muchu ori oothene, aayariwa nave ookhwa. Nyenya, hanaromoliwa masina a atiithinya naari amannya, naari mano makholo awe akhalai, nave Piipiliya hanaloca sa mapacereryo a mahiku awe naari okuchuwa wa ekumi awe. Mmukhalelo yoola, owo aanawerya omweemelela Yesu Kristu, yoowo ori namukucho oohimala. Hiiha ntoko Melikiseteki aahireiyeno muchu aamuracenleiye naari muchu aamuracenle mmuteko awe wa onamukucho, hiiha tho Yesu Kristu, hamuraceenle muchu, nave tho Piipiliya onnaloca wi haavo onahaala omuraceela. Ohiya yeeyoru, naamwi Yesu aayariwe mu nihimo na Ayuta mmuyareryiwo wa Tavite, makholo awe oomwiilini hiyaavolowenle muteko awe woonamukucho, nave owo haakhanle Mulipa a Mukucho Mutokotoko ni mwene nthowa na muyareriwo awe. Ichu soothene iha siweren’ye nthowa na olipela wa Yehova mukhateiye.

(Ahebri 7:17)

it-2 epaax. 798

Melikiseteki

Wooniheryiwa wa Onamukucho wa Kristu. Mu yooloherya yavameekhaaya vooloca sa Mesiya, olipela woororomeleya weeriwe ni Yehova wa “Apwiya” a Tavite tuula: “Weyo wa mulipa a mukucho oohimala, oomuchara Melikiseteki!” (Sal 110:1, 4) Salumu yoola ooveereliwa aanaavaha Aisarayeli mathowa a ororomela wi Mesiya aari yoowo aahaala ovahiwa miteko miili, okhala namukucho ni mwene. Mu ekaarata awe wa Ahebri, murummwa Paulo, aahimaliha minikwa soothene vooloca sa osuweliwa wa yoowo aaloheryiwe, alocaka wi “Yeesu toopacenremo ovolowa mu nipuro nahu, akhala mulipa mukucho mutokotoko oohimala, oomuchara Melikiseteki.” —Ahe 6:20; 5:10; moone NLAKANO.

Mphwanye Muhakhu Woomunepani

(Ahebri 8:3)

w00 15/8 epaax. 14 epara. 11

Mikucho Seiho Saamuhakalaliha Muluku

Murummwa Paulo onnaloca: “Alipa a mukucho atokotoko oothene annathanleliwa wi eveleeleke soovaha ni ohela mikucho.” (Ahe 8:3) Moone wi Paulo onnakawanya mmakupa meeli sooveleela seiho saapakiwa ni mulipa a mukucho mahiku a Isarayeli: “Soovaha” ni “mikucho,” naari “ohela mikucho ntakhara a soocheka.” (Ahe 5:1) Achu, annapaka soovaha wi yooniherye othamalela waya, opaka onthamwene, naari weemereryiwa. (Map 32:20; Masi 18:16) Moolikana, sooveleela sincipale seiho saavekeya ni Malamulo saanooniwa ntoko “soovaha” wa Muluku wi muchu akhale aweemereryiwa ni yoowo. Nave wakhala wi muchu oochekela Malamulo, waanachuneya ovaha “mikucho ntakhara a soocheka.” Mu Pentateuku xaxaxa mu liivuru a Mukwaha, Onamukutxho ni Namarepela annaphwanyeyamo meerelo oohiyanahiyana a opaka soovaha ni mikucho. Naamwi ori woovila wa hiyaano osuwela sooleeliherya soothene, ichu siri soochuneya vooloca sa makhalelo yaala a sooveleela ninnaphwanela othokororya.

(Ahebri 8:13)

it-3 epaax. 156 epara. 5

Waataana

Ti mwawiihai waataana wa Nlamulo okhanlaaya “wakhalayi”?

Waataana wa Nlamulo waakhala “wakhalayi” vaavaa Muluku aalokonheiye moorweela wa mulipa a miririmu Yeremiya, wi waahaala okhalavo waataana ovyaani. (Yer 31:31-34; Ahe 8:13) Mu 33 E.K. waataana wa Nlamulo waahiya olapa nthowa na mathipelo a okhwa wa Yesu kristu va mwirini woohooxa (Kol 2:14), waataana wa hiihaano waaraceela waataana wakhalai.—Ahe 7:12; 9:15; Saw 2:1-4.

9-15 A SETEMPURU

MUHAKHU WA MASU A MULUKU | AHEBRI 9-10

“Muurushi wa Ichu Saphaama Iyo Inoorwa”

(Ahebri 9:12-14)

it-3 epaax. 242

Okhurumuwela

Mwawiiwanana ni nlamulo na Muluku naavahiwe nloko na Aisarayeli, wakhala wi muchu oomuchekela Muluku naari nthamwene awe, wi akhurumuweliwe soocheka sawe, woopaceryani owo aaphwanela olokoha yoocheka awe ntoko Nlamulo naalocaaya, nave voocharela, opaka yooveleela ya nikhami wa Yehova. (Onam 5:5–6:7) Eyo enniiwanana ni nlakiheryo na Paulo: “Mmalamulo, ichu sincipale sinnavasiwa nnikhami nave honakhalavo okhurumuweliwa ohirivo oyeeha nikhami.” (Ahe 9:22) Nyenya, nikhami na mwaaxinama, hinaawerya oviihavo yoocheka ni omvaha muchu yawuupuxerya-ya-murima yaphaama. (Ahe 10:1-4; 9:9, 13, 14) Moohiyana ni yeeyo, waataana ovyaani yoowo waalaiheryiwe waaheeriha okhala wooweryeya okhalavo okhurumuweliwa weeparipari wa soocheka, mmathipelo a mukucho wa Yesu Kristu. (Yer 31:33, 34; Mat 26:28; 1Kor 11:25; Éfe 1:7) Ari veelaponi yavathi, Yesu aahooniherya wi ookhalano owerya wa okhurumuwela soocheka vaavaa aampenunxeiye mulopwana oorakala.—Mat 9:2-7.

(Ahebri 9:24-26)

cf epaax. 183 epara. 4

“Okichareke Miyo”

Soorepa hasinaloca echu vooloca sa ophiya wa Yesu wirimu, mukhalelo aakheliweiye, naari vooloca sa ohakalala aareiyeno okhala vamoha ni Atiithi awe. Nyenya, woosiilo ene Piipiliya aaloca yeeyo yaahaala weereya vaavaa Yesu aahaaleiye ophiya wirimu. Opwaha iseekulo masana khumi nathanu, Ayuta yaaneerano wiiliwiili mukucho waweela. Ekwaha emoha vayaakhani, mulipa a mukucho mutokotoko aanavolowa mu Nipuro Naweelaxa na empa ya Muluku nave aanayeeherya nikhami na mwaaxinama va ekaaxa ya nlakano mu Nihiku na Okhurumuweliwa soocheka. Mu nihiku nenlo, mulipa a mukucho mutokotoko aamweemelela Mesiya. Yesu ohaakhwaniherya yootaphulela ya mukucho yoole waari ntoko yooloherya, ekwaha emoha wa soothene, vaavaa aawenleiye wirimu. Owo aavolowa mu nipuro naweelaxa na Yehova—Nipuro naweelaxa—nave aperekha wa Atiithi awe esisapo ya mukucho awe wa woopola. (Ahe 9:11, 12, 24) Apwanne Yehova aaheemererya mukucho owo?

(Ahebri 10:1-4)

it-3 ipaax. 245-246

Ophaameya

Ophaameya wa Nlamulo na Mose. Nlamulo naavahiwe Aisarayeli moorweela wa Mose naaphitaanyerya soovaha sawe otikitheryiwa wa muteko wa onamukucho ni mikucho soohiyanahiyana sa axinama. Nlamulo nla naari noophaameya woona wi naarweela wa Muluku, nyenya naamwi hiiha, nlamulo, muteko wa onamukucho, naari mikucho, hisaarino owerya waavaha ophaameya yaale yiiwelela Nlamulo nenla, hiiha ntoko onooniheryeiye murummwa moorweela wa oveereliwa. (Ahe 7:11, 19; 10:1) Ohiya oruuha otaphuwa wa yoocheka ni okhwa, nlamulo nla, naaneeriha yoocheka okhala yawooneya. (Aro 3:20; 7:7-13) Naamwi hiiha, soovaha soothene iha sa Muluku saanaakhwaniha soolakelela seiho Muluku aachuneiye; Nlamulo naari ntoko “namuteko” wi naakerihe achu wa Kristu, neerihaka okhala “murushi [woophaameya] wa ichu saphaama iyo inoorwa.” (Gal 3:19-25; Ahe 10:1) Mwawiihiiha, vaavaa Paulo aalonceiye sa “yeeyo malamulo a Moose yahaaweryaaya, wanthowa na oceecheya wa mwiili ahu” (Aro 8:3), owo achuna othariha ohiwerya wa namukucho oomwiilini a nihimo na Ayuta, (yoowo aathanliwe mwawiiwanana ni Nlamulo wi ahooleleke marehereryo a mikucho, nave tho wi avoloweke mu nipuro Naweelaxa Nihiku na Okhurumuweliwa soocheka nnikhami na mukucho) wi ‘aavulushe khuluwi’ yaale aarumeeleiye, ntoko etharihiwaaya mu Ahebri 7:11, 18-28. Naamwi mikucho saaveleeliwa moorweela wa onamukucho wa Aroni, saakhaviherya achu okhalano mukhalelo woophwanelela wa Muluku, mukucho owo, hiwaarino owerya wa waataphula achu moomalela ni moophaameya wa yoocheka. Murummwa onnathariha yeela, alocaka wi mikucho sa okhurumuweliwa “hinnaweryaru oviihavo soocheka,” ela tiwi, vooloca sa yawuupuxerya-ya-murima. (Ahe 10:1-4; mulikanyihe ni Ahe 9:9.) Mulipa a mukucho haawerya ovahererya mukucho wawaakhwanela wi aataphule moomalela achu mu yoocheka. Pahiru muteko wa onamukucho woohimala vamoha ni mukucho woophwanelela wa Kristu sinnawerya okhwaaniherya yeeyo.—Ahe 9:14; 10:12-22.

Mphwanye Muhakhu Woomunepani

(Ahebri 9:16, 17)

w92 1/3 epaax. 31 ipar. 4-6

Makoho a Alipa Waalakhanya

Paulo aaloca wi waanachuneya wi okhalevo okhwa wi waataana wa Muluku ni achu okhaleno owerya. Waataana wa nlamulo yawooniherya ya yeeyo. Mose aari ntoko muthato, woona wi ti yoowo aavahereryiwe nlakano na Muluku wa Aisarayeli oomwiilini. Nthowa na yeeyo, Mose aaheemelela nikupa noochuneya nave ti yoowo aari muhooleli a nloko na Aisarayeli vaavaa awo yaavolonwaaya mu nlakano nenla. Mwawiihiiha, Mose aanooniwa ntoko muchu otikithenrye nlakano wa achu, nlakano na Nlamulo, nlakano nenlo nrwenle wa Yehova. Vano apwanne Mose oovaha nikhami nawe wi nlakano na Nlamulo nipacerye olapa? Hooye. Ohiya yeeyo, mukucho waaveleeliwa waari wa axinama, nikhami na axinama naahiraceela nikhami na Mose.—Ahe 9:18-22.

Hanka vooloca sa nlakano nivyaani variyari va Yehova ni nloko na Aisarayeli oomunepani? Yesu oopaka makupa oochuneyaxa a okhala ntoko muthato, Mulipa oowiiwananiha Aisarayeli oomunepani ni Yehova. Naamwi nlakano nla nruule wa Yehova, nlo nthipelen’ye wa Yesu Kristu. Ohiya pahiru okhala ntoko muthato, owo tho ookhalano vamoha omwiilini yaale yaahaala weemereryiwa ovolowa mu nlakano nenla. (Luka 22:20, 28, 29) Ohiya yeeyoru, owo ookhalano ophwanelela wa ovaha mukucho onachuneya wi nlakano nipacerye olapa. Mukucho ola tahi waahaala okhala wa axinama, nyenya ekumi ya muchu oophaameya. Nthowa na yeeyo, murummwa Paulo onnamuloca Kristu ntoko muchu yoowo otikithenrye nlakano nivyaani. Ohoolo “Kristu . . . aavolowa wirimu wene wi vano iiperekhe vamiithoni wa Muluku va nipuro nahu,” nave nlakano nivyaani naahemereryeya.—Ahe 9:12-14, 24.

Paulo, amulocaka Mose ni Yesu ntoko alipa ootikitherya malakano wa achu, hoonihenrye wi yaari aneene a malakano yaala, woona wi mwaneene ti Muluku. Ohiya yeeyo, alopwana ala oopiili pahiru yaari ntoko akhaviheryi mu otikitherya malakano yaala. Nave mu malakano oomeeli, waanachuneya okhwa—wa axinama wi emuraceele Mose vamoha ni okhwa wa Yesu, yoowo ovanhe nikhami nawe nookumi wa yaale eemereryiwe ovolowa mu nlakano nivyaani.

(Ahebri 10:5-7)

it-1 epaax. 315

Opatiso

Luka onnaloca wi Yesu aanavekela va opatisiwa wawe. (Luka 3:21) Nyenya tho, namarepa a ekaarata wa Ahebri olonce wi vaavaa Yesu ‘aaruuleiye veelaponi’ (ela tiwi, ohiya vaavaa aayariweiye woona wi haahaala owerya oloca naari waalakhanya masu yaala, nyenya enaahiwa vaavaa iiveleenleiye wi apatisiwe ni opacerya muteko awe) owo aanaloca, mwawiiwanana ni Sal 40:6-8 (LXX): “Mikucho ni sooveleela himwaachunne, nto mwaakireheryela mwiili; . . . ‘Miyo kiri va, (mu liivuru woorempwamo sa miyo,) kaarweele weerano okhwela wanyu, Muluku.’” (Ahe 10:5-9) Yesu oyariwe mu nloko na Ayuta, nloko nenlo naapanke nlakano wa Muluku, nlakano na Nlamulo. (Muk 19:5-8; Gal 4:4) Vanthowa na yeela, Yesu aari a nloko nenlo naari na weemereryeya wa Yehova Muluku; vaavaa aakeleiye wa Yohani wi ampatise. Nthowa na weerano yeela, Yesu aapaka echu opwaha yeeyo yaaweheryiwa ni Nlamulo. Owo aahiiperekha wa Atiithi awe Yehova, wi eereno “okhwela” waya, ela tiwi, vooloca sa ovaha mwiili awe ‘waarehereryiwe’ ni omaliha mikucho sa axinama yaawo yaavahiwa mwawiiwanana ni Nlamulo. Murummwa Paulo aaloca: “Mwa okhwela wawe Muluku neelihiwaahu, mwa mukucho wa mwiili wa Yeesu Kristu, ovahiwe khuluwi, omoharu.” (Ahe 10:10) Wa Yesu, yoochuna ya Atiithi awe yaavolowela miteko soothene sa Omwene, nave tho Yesu aahiiperekha wa muteko yoola. (Luka 4:43; 17:20, 21) Yehova aahaakhulela ni weemererya wiiperekha iwo wa Mwanawe, moorweela wa omuthanla ni munepa waweela ariki: “Weyo wa Mwanaka mmoharu kinamukhwelaaka, yoowo kinahakalalaakano.”—Mar 1:9-11; Luka 3:21-23; Mat 3:13-17.

16-22 A SETEMPURU

MUHAKHU WA MASU A MULUKU | AHEBRI 11

“Ochuneya Waya Okhalano Nroromelo”

(Ahebri 11:1)

w16.10 epaax. 22 epara. 6

Mooniherye Nroromelo Nanyu mu Soolaiherya sa Yehova

Mu Ahebri 11:1, Piipiliya onnathariha nroromelo. (Mwaalakhanye.) (1) Weemererya naari nroromelo ti “nlipiseryo na itxhu nnaweheryahu.” Ichu “nnaweheryahu” inaphitaanyerya soolaiherya sa Muluku vooloca sa omwaahiyu. Ntoko yootakiherya, ninnaroromela wi ichu soonanara inahaala omala nave wi enahaala okhalavo elapo evyaani. (2) Nroromelo ti “nsuweliho,” naari olekecheya vooloca sa “itxhu nihinonahu.” Noosuwela wi Yehova, Yesu Kristu, ankeelo, ni Omwene wa wirimu wookhala, naamwi nihiweryaka woona. (Ahe 11:3) Nni nooniherye hai wi nookhalano chiryene nroromelo mu soolaiherya sa Muluku ni ichu nihinaweryaahu woona? Nnahaala wooniherya yeeyo moorweela wa mukhalelo nnakhalaahu ni yeeyo nnalocaahu ni nnapakaahu.

(Ahebri 11:6)

w13 1/11 epaax. 11 ipar. 2-5

“Onnaachuwela Yaawo Anamwaavya”

Tiheeni enachuneya wi nimuhakalalihe Yehova? Paulo aarepa: “Voohikhalano nroromelo, honaweryeya omuhakalaliha Muluku.” Moone wi Paulo halonce wi voohikhalavo nroromelo ti woovila omuhakalaliha Muluku. Ohiya yeeyo, murummwa oriye honaweryeya weerano yeeyo. Mmasu makina, wi nimuhakalalihe Muluku ti woochuneya okhalano nroromelo.

Nroromelo na mukhalelo taani nnamuhakalaliha Yehova? Nroromelo nahu wa Muluku nnavolowela ichu piili. Yoopacerya, weemererya “okhala wa Muluku.” Apiipiliya akina ani, “ororomela wi Muluku ookhala.” Apwanne nnanwerya omuhakalaliha Muluku wakhala wi ninnakhwa minikwa wi ookhala? Nyenya nroromelo neeparipari ninnavolowela ichu ikina ohiya pahiru yeela, nthowa nawi ophiyerya tho masololo anneemererya wi Yehova ookhala. (Tiy 2:19) Nnaphwanela wooniherya nroromelo nahu moorweela wa okhala mmukhalelo onamuhakalaliha.—Tiy 2:20, 26.

Yanaawiili, nnaphwanela “ororomela wi” Muluku “onnaachuwela” yaawo anamwaavya. Muchu yoowo orino nroromelo neeparipari onakhala oolekecheya wi wiilipixerya wawe wi amuhakalalihe Muluku tahi wasiiyo. (1 Kor 15:58) Apwanne naahaala owerya omuhakalaliha Yehova nniiha nikhwaaka minikwa owerya wawe ni nchuno nawe na onivaha nchuwelo? (Tiy 1:17; 1 Ped 5:7) Muchu yoowo onuupuwela wi Muluku tawuuma murima, hanathamalela, naari wi toolova hamusuwenle Muluku a Mpiipiliyani.

Achu a mukhalelo taani Yehova onaavaheiye nchuwelo? Paulo oriye: “Yaawo anamwaavya [ni murima woothene].” Tisiyonariyu mmoha a Ekiriki alocaka masu yaala “yaawo anamwaavya [ni murima woothene]” onathariha wi hanataphulela pahiru weererya ohuserya vooloca sa Muluku, nyenya tho wiilipixerya “omurumeela.” Liivuru mukina onnathariha wi nsu nenla mu elocelo ya Ekiriki nnooniherya wiilipixerya otokweene. Mweeparipari, Yehova onnaavaha nchuwelo yaale nroromelo naya nnaweeriha omurumeela yoowo ni murima woothene ni mvai.—Mat 22:37.

(Ahebri 11:33-38)

w16.10 ipaax. 17-18 ipar. 10-11

Mooniherye Nroromelo Nanyu mu Soolaiherya sa Yehova

Mu Ahebri ecima ya 11, murummwa Paulo aaloca: “Athiyana akina yàkòkela waphwanya atxhu òkhwa aya, yavìhiwe mokhwani. Atxhu akina yàrimuhosiwa ophiyerya okhwa, nave yàkhotxa wopoliwa wi ephwanye ovinya mokhwani waphamasa.” (Ahe 11:35) Ancipale yaavilela makacamiho nave yiikhalelaru oororomeleya wa Muluku nthowa nawi yaakhalano nroromelo noolipa mu ovinya mookhwani yoowo Muluku aalaihenryeiye. Vaya yaanasuwela wi omwaahiyu, Yehova aahaala waakookiherya okumi nave yaahaala okhalano ekumi yoohimala veelaponi yavathi. Nkamuupuweleeni Napoti ni Sakariya. Awo yaavonyiwa maluku ophiyerya okhwa nthowa na omwiiwelela Muluku. (1 Mam 21:3, 15; 2 Math 24:20, 21) Taniyeli aavonyeryiwa munlicini mwa amwaco oovoliwa, nave asinthamwene awe yaavonyeryiwa mu cukuca a mooro. Yaahiivaha okhwa wi ekhale oororomeleya wa Yehova. Alopwana yaala yaakhalano nroromelo noolipa wi Yehova aahaala waavaha munepa awe waweela ni waakhaviherya ovilela makacamiho.—Ahe 11:33, 34; Dan 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23.

Alipa miririmu ancipale, ntoko Mikeya ni Yeremiya yaawasuliwa, ophiyerya ovonyeriwa mukalaposo. Akina ntoko Eliya, “yatxhawela mmiyakoni, mutakhwani, ni yakhala mmakhukuni ni mmalitxini.” Oothene yaavilela makacamiho nave yiikhalelaru oororomeleya wa Muluku nthowa nawi yaakhalano ‘nlipiseryo na itxhu yawehereryaya.’—Ahe 11:1, 36-38; 1 Mam 18:13; 22:24-27; Yer 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.

Mphwanye Muhakhu Woomunepani

(Ahebri 11:4)

it-2 epaax. 109 epara. 3

Nroromelo

Sootakiherya sa Khalai sa Nroromelo. Mmoha ti mmoha onapaka makupa a “neeku ntokotoko na anamoona” onalociwa ni Paulo (Ahe 12:1), aahikhalano mathipelo oophwanelela wi akhaleno nroromelo. Ntoko yootakiherya, Apele aanasuwela phaameene vooloca sa yoororomeliha ya Muluku vooloca sa “anamwane [lit.: evyo]” yaawo yaahaala ophoreiha muru wa “enowa.” Nave owo aahoona waakhwanela wa othoriha wa Yehova yoowo aapankeiye mu emaca ya Eteni vooloca sa yeeyo yaahaala weereyaka ni asitiithi awe. Yiikareliwe okhwipi wa emaca ya Eteni, Atamu ni echoko awe yaanakhalano yoolya moorweela wa wiilipixerya vatokovene woona wi echaya yaahuulumeliwa, ophiyerya eniima miiwa ni marula. Akhweya tho, Apele aanoona nchuno ntokweene Eva aareiyeno na omulamulela iyawe nave wi Atamu taamulamulela mwaariye. Moohikhwa minikwa, amamaawe yaanaloca sa wiicela yoonaaya nthowa na orupala. Nave tho, ephiro yaakeriha o emaca ya Eteni yaakhalawo ankeelo eeli yaakhapelela nipuro nle nave naakhalawo nlema na mooro neeceeca. (Map 3:14-19, 24) Soothesene iha saanapaka makupa a ‘yawooniherya’ yeeparipari wa Apele, nave yaanamvaha ewehereryo wi waahaala okhalawo woopoliwa moorweela wa “anamwane” yaawo yaalaiheryiwe. Mwawiihiiha, moorweela wa nroromelo, “aamveleelela Muluku mukucho,” yoowo waari wa esisapo etokweene opwaha wa Kayine.—Ahe 11:1, 4.

(Ahebri 11:5)

wp17.1 ipaax. 12-13

“Aaheereliwa Onamoona wi Aamuhakalaliha Muluku”

Vano, mmukhalelo taani Enoki “aakushiwa” wi “ahooneru okhwa”? Akhweya Yehova onne oxipiha okumi awe mmukhalelo waphaama, amurapelihaka okhwa wawiicela. Nyenya woopaceryani Enoki “aaheereliwa onamoona wi aamuhakalaliha Muluku.” Mwawiihai? Ahaakumve okhwa, Enoki aakhalano yawoona yoorweela wa Muluku, akhweya aahoonihiwa elapo ekhanle parataiso. Ni yawoona yeela yooniherya wi Yehova aanamweemererya, Enoki aarupa mookhwani. Alocaka sa Enoki ni alapeli akina oororomeleya, Paulo oriye: “Oothene yaala yaakhwa eroromelaka.” (Ahe 11:13) Akhweya amwiicani a Enoki yaanaavya mwiili awe, nyenya owo “hooniweru.” Akhweya Yehova aavitha mwiili wa Enoki, wi ohikhalihiwe moonanara naari ophariheliwa va malapelo atheru.

23-29 A SETEMPURU

MUHAKHU WA MASU A MULUKU | AHEBRI 12-13

“Olaka Yawooniherya ya Osivela wa Yehova”

(Ahebri 12:5)

w12 15/3 epaax. 29 epara. 18

Muhirwe ‘Murukunuwe Munaweha Oculi’

Olaka wawiicela. Hanka wakhala wi ninnuupuwelela wi olaka nivahiwaahu tahi woophwanelela? Onanwerya okhala wawiicela nave woovila ochariha—oneerihaka “ovolola” omunepani. (Ahe 12:5) Wakhala wi ‘noonyemula’ olaka nivahiwaahu moorweela wa ohichariha naari ‘noovolola’ moorweela wa weemererya ekano nave moovira wa elukuluku nihinachariha, yookhumelela ene enahaala okhala emohamoha—chiryene hineemererya wi olaka ole onikhaviherye ni onookolola. Ti yaphaama ochariha masu Soolomoni aarempeiye ariki: “Waakeelele onleelihiwaa, ohihiyeru; okhapelele, ntakhara yeeyo ti okumi aa.” (Masi 4:13) Hiiha ntoko mulipa aweeciha ekaaro oniiweleleiye malamulo a mphironi, nnaphwanela weemereryaka olaka nnavahiwaahu, opharihela muteko ni ohivolola.—Masi 4:26, 27; mwaalakhanye Ahebri 12:12, 13.

(Ahebri 12:6, 7)

w12 1/7 epaax. 21 epara. 3

“Mwaavekelaka, Mweereke: Atiithi”

Tiithi oosivela onnaalaka anamwane awe, woona wi onnachuna wi awo ekhale achu aphaama yunnuwa. (Éfe 6:4) Tiithi awiihiiha akhweya onnaalaka anamwane awe ahoovelenle, nyenya ohiya mmukhalelo woonanara. Moolikana, akhweya ilukuluku ikina Tiithi ahu awirimu, onnoona wi ti woochuneya onlaka. Nto olaka onavahiwa ni Muluku ti woosivela ohiya mmukhalelo woonanara. Hiiha ntoko Tiithi awe, Yesu haavaha olaka mmukhalelo woonanara, naamwi oohuserya awe yaalekela ochariha olaka wawe.—Mat 20:20-28; Luka 22:24-30.

(Ahebri 12:11)

w18.03 epaax. 32 epara. 18

‘N’wiriyane Yeyo Kinohusihakani Nave Mukhale a Miruku’

Olaka akhweya onamukhala wawiicela, nyenya sookhumelela sa okhooca olaka wa Muluku sinnatepa wiicela. (Ahe 12:11) Nnanwerya ohuserya orweela wa yootakiherya yoonanara ya Kayine ni ya Mwene Setekiya. Vaavaa Yehova oonneiye wi Kayine aanamwiica munneeni nave wi aanachuna omwiipha, Muluku aahimulopola ariki: “Ti seni onanareliwawe? Osimweleni? Wera yaphàma, txhiri ethoni à enamukhala yohakalala; nto wera yonanara, yotxheka enan’wipithela vamilako và, yothurumelaka, nto weyano onan’werya ovòtha”? (Map 4:6, 7) Kayine aahikhooca olaka wa Yehova, amwiipha munneeni, nave aaheeteteya ni sookhumelela soowaawa mu ekumi awe yoothene. (Map 4:11, 12) Waakhanle wi Kayine onwiriyana Muluku, haahaala okhalano yaweereya yawiicelaxa.

Mphwanye Muhakhu Woomunepani

(Ahebri 12:1)

w11 15/9 ipaax. 17-18 epara. 11

Nchimake ni Nthiti

Yaale a “nneeku ntokotoko na anamoona” hiyaari achu yaamoona woona pahi, yaawehaka achu echimakaka naari yaaweherya wi alipa oochimaka aya naari nikhuuru anasiveliwaayano nivoothe. Yaari yaawo yaapaka makupa, ntoko alipa oochimaka mmapokha. Nave awo yaahaakhwaniha phaama ochimaka waya. Naamwi erupaka mookhwani, ananwerya wuupuweleliwa ntoko alipa oochimaka avanhe yootakiherya yaphaama, yeeyo enaalipiha alipa oochimaka avyaani. Nkuupuwelani ti mwawiihai mulipa oochimaka onampacerya aahaaleiye woona wakhala wi ooleeliwa wi aahaala ovareryiwaka ni alipa oochimaka akhovelenle nave avoonthe ikwaha sincipale. Apwanne haahaala owetha? Anamoona yaale akhalai yaahaala ovaha onamoona wi ochimaka yoola woosiphela, naamwi ori woovila, ti wooweryeya ovootha. Mwawiihiiha, esuwelaka phaama yootakiherya ya yaale a “nneeku ntokotoko na anamoona,” Akristu Ahepri a nsana noopacerya yanwerya okhalano olipa murima ni ‘ochimaka ni nthiti’—hiiha ntoko hiyo olelo.

(Ahebri 13:9)

w89 15/12 epaax. 22 epara. 10

Mvahe Mikucho Inamuhakalaliha Yehova

Mwawiihiiha, anna yaari Ahepri yaaphwanela osepa ‘okushiwa ni mahusiheryo oohiyana-hiyana’ a Ayuta. (Gal 5:1-6) Ohiya moorweela wa mahusiheryo yaawo, nyenya “murima ahu olipihiwe mwa mahala a Muluku” wi nikhale oothipeleya mweeparipari. Akhweya akina yaanavaanyihana nthowa na soolya ni mikucho, wanthowa na yeela, Paulo ahaaleela wi murima honalipihiwa “ni soolya soolakaniwa, seiyo ihinaphuriha echu.” Miphurelo soomunepani inarweela mu omulapa Muluku ni othamalela mukucho, nyenya ohiya okhala ooteteiwa ni soolya naari okhapeleliwa mahiku. (Aro 14:5-9) Opwaha soothene, mukucho ovahiwe ni Kristu woomaliha mukucho weeriwa ni Alevi.—Ahe 9:9-14; 10:5-10.

30 A SETEMPURU–6 A OTUPURU

MUHAKHU WA MASU A MULUKU | TIYAKO 1-2

“Ichu Inakeriha Woochekani ni Okhwa”

(Tiyako 1:14)

g17.4 epaax. 14

Yaweeha

Yaweeha ori vaavaa muchu oneereryiweiye opaka echu—xaxaxa opaka echu yoonanara. Wi mwiiwexexe phaama, nkaanyiheryani wi muri omusika, nave moona echu yosivenleeni. Mu elukuluku yeeyo, munnupuwela wi yookhweya weera waahaala okhala wiiya echu eyo. Nyenya yawuupuxerya anyu ya murima ennooleelaani wi wiiya ti yoonanara. Voocharela, munnahiya wuupuwela yeeyo nave munnatitelela weeca. Vaavaa nto yaweeha yoomala, nave moowerya ovootha.

TIHEENI PIIPILIYA ONAHUSIHEIYE?

Wakhala wi munnapacerya wuupuwela opaka echu yoonanara, eyo henataphulela wi mwa muchu oonanara murima. Piipiliya onnaloca wi oothene ahu ninneehiwa. (1 Kor 10:13) Nyenya echu yoochuneya ori mukhalelo nnahaalaahu weera vaavaa nneehiwaahu. Achu akina ilukuluku soothene anuupuwela pahi ichu soonanara, nave voocharela annapaka yeeyo anuupuwelaaya. Nyenya akina, mwawaakuveya annaviihamo mmuruni mwaya mawuupuwelo oonanara.

“Muchu ni muchu, oneereryiwa ni yeeyo enamureerela mminkhela awe.”—Tiy 1:14.

(Tiyako 1:15)

g17.4 epaax. 14

Yaweeha

Piipiliya onnooniherya ichu saahaala omweeriha muchu opaka echu yoonanara. Tiyako 1:15 oni: “Hiihaa minkhela [soonanara ] seekeya, sinnayara ocheka.” Ntoko yootakiherya, vaavaa muthiyana onarupaleiye, ninnasuwela wi moovira wa elukuluku onahaala omuyara mwaana. Mmukhalelo mmohamoha, vaavaa nnuupuwelaahu echu yoonanara, enahaala ophiya elukuluku nneeraahu nipake echu yeeyo. Eparipari ti ya wi, nnanwerya osepa okhala kapuro a minkhela soonanara. Hiyaano nnanwerya ovareryela soochuna sahu.

Mphwanye Muhakhu Woomunepani

(Tiyako 1:17)

it-2 epaax. 726 epara. 5

Omwaleela

Yehova ti “Atiithi a mithuko soomwaleela.” (Tiy 1:17) Tahi wi owo pahiru Namavaha a ‘nsuwa nnamwaleela othana, onlamula mweeri ni itheneeri, inamwaleela ohiyu’ (Yer 31:35) nyenya tho, owo Mwaneene a omwaleela woomunepani. (2Kor 4:6) Malamulo awe, malakiheryo awe vamoha ni masu awe iri omwaleela wa yaale aneemererya ohooleliwa ni yaawo. (Sal 43:3; 119:105; Masi 6:23; Isa 51:4) Mulipa oomurepa Salumu oorepa ariki: “Mumwaleela wanyu tinnoonaahumo omwaleela.” (Sal 36:9; mulikanyihe ni Sal 27:1; 43:3.) Hiihaa ntoko omwaleela wa nsuwa nnatitelelaaya waarya ovinyerya okhuma wa nsuwa “ophiyerya oshilevo kwee,” meecelo a muchu awookololowa yaawo anamwaleeliwa ni miruku sa Muluku, annatitelela waarya. (Masi 4:18) Ochariha malamulo a Yehova onataphulela weeca mu omwaleela wawe. (Isa 2:3-5) Nyenya mmukhalelo mukina, wakhala wi muchu onoona wi malamulo a Yehova tahi aphaama, owo ori mu epiiphi etokweene yoomunepani. Hiiha ntoko Yesu olonceiye ariki: “Nto miitho aa yananara, mwiili aa woothene onakhala epiiphi. Woomwi omwaleela waa okhala epiiphi, enii ekhale epiiphi chiri.”—Mat 6:23; mulikanyihe ni Malam 15:9; 28:54-57; Masi 28:22; 2Ped 2:14.

(Tiyako 2:8)

it-2 epaax. 685 epara. 3

Nlamulo

“Nlamulo na Mwene.” Wa malamulo mancipale yaawo anacharihiwa ni achu, “nlamulo na mwene” nookhalano ophwanelela omohamoha yoowo mwene a oomuchu oreiyeno. (Tiy 2:8) Mathipelo a nlakano na Nlamulo waari osivela, nave “omukhweleke mukhwaa ntoko oniikhwelaa weyo mwaneene” (nlamulo na mwene) nla naari nanaawiili wa Malamulo oothene yaawo Alipa a Miririmu oothene yaacharihaaya. (Mat 22:37-40) Naamwi Akristu ehiri vathi va nlakano na Nlamulo, awo anaphwanela wiiwelela nlamulo na Mwene Yehova, vamoha ni Mwanawe, Mwene Yesu Kristu, vooloca sa nlakano nivyaani.

    Soolaleeryiwa sa Lomwe (1995-2024)
    Okhumavo
    Ovolowa
    • Elomwe
    • Ovaha
    • Orehererya
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malakiheryo a Opharihela
    • Malakiheryo a Sookhuweya
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Ovolowa
    Ovaha