Apwanne Moosuwela Sinavolowela Mwaha?
“Wakhula ohipatxenrye toko owiriyana [phaama, TNM], ololo ni olamwiha.”—MASIPOSIPO 18:13.
1, 2. (1) Mavyakelo taani oothene ahu nnaphwanelaahu wunnuwiha, nave ntakhara heeni? (2) Tiheeni nnahaalaahu othokororya mmwaha yoola?
OOTHENE ahu nnaphwanela ohuserya mukhalelo wa waalikhela miselo ni opharihela seiyo wi niphiyerye makuchuwelo awaakhwanela. (Masiposipo 3:21-23; 8:4, 5) Mu ilukuluku ikina onamukhala wookhweya wa Satana ni achu awe wuutuwela muupuwelo ahu. (Éfeso 5:6; Kolosi 2:8) Wa nthowa na yeela, wi niphwanye makuchuwelo awaakhwanela, nnaphwanela osuwela phaama mwaha. Masiposipo 18:13 oni: “Wakhula ohipatxenrye toko owiriyana [phaama], ololo ni olamwiha.”
2 Mmwaha yoola, nnahaala woona yeeyo eni yeerihe okhala woovila osuwela phaama mwaha ni ophiyerya makuchuwelo awaakhwanela. Nnahaalatho ohuserya vooloca sa malakiheryo a Piipiliya ni sootakiherya seiyo sinanihusiha waalikhela phaama miselo.
MUHEEMERERYE “ITXHU SOTHENE INALOTXIWÀ”
3. Ntakhara heeni ninnaphwanela opharihela ekano ya Piipiliya enaphwanyeya mu Masiposipo 14:15? (Moone eruku yoopacerya.)
3 Olelo sookhalavo miselo soohiyanahiyana seiyo nnaakhelaahu orweela mmapuro oothene. Miselo iho nnaakhela orweela mu Interneti, televisau, ni mmikhalelo mikina. Nnanweryatho waakhela emaili, michaka, naari miyaha inarweela wa asinthamwene. Mu ilukuluku ikina enakhala ntoko wi haavovo makuchuwelo a miselo iho. Mwawiihiiha nnaphwanela okhalano ekaasoope. Asinthamwene ahu akhweya anamukhalano soolakelela saphaama, nyenya aakhalavo akina yaawo anavuwiha miselo sawootha naari onanariha iparipari sa miselo. Nlakiheryo taani na Piipiliya nnahaala onikhaviherya waalikhela phaama yeeyo nniiwaahu? Masiposipo 14:15 annaloca: “Òhikosopa onnemererya itxhu sothene inalotxiwà; Ole awisuwelela, onnavareryavo onanyikaleiyevo.”
4. Filipi 4:8, 9 oni anikhaviherye hai othanlela yeeyo nnaalakhanyaahu, nave ntakhara heeni ti woochuneya okhalano miselo soophwanelela? (Moonetho ekaaxa “Soovahererya Savakhaani wi Inikhaviherye Osuwela Phaama Mwaha.”)
4 Wi nipake soolakelela mwaphaama, ninnachuna miselo soororomeleya. Mwawiihiiha, nnaphwanela okhalano ekaasoope vaavaa nnathanlaahu yeeyo nnaalakhanyaahu. (Mwaalakhanye Filipi 4:8, 9.) Hannaphwanela omaliha elukuluku ahu noonaka miyaha soohiphwanelela mu isaiti sa interneti, waalakhanya emaili naari michaka seiho sinavuwiha sawootha. Eyo ti yookhweleya xaxaxa osepa isaiti seiho alipa oomwaryeela anapharihelaaya wi evuwihe muupuwelo aya. Awo anchuna oceecheiha nroromelo na achu a Muluku ni onanariha eparipari. Miselo soohiphwanelela sinnamweeriha muchu opaka soolakelela moolosowa. Muhirwe muupuwela wi miselo sawootha hasinahaala woovolowelaani.—1 Timóteo 6:20, 21.
5. Mwaha taani wawootha Aisarayeli yiiwalaaya, nave waavolowenle hai?
5 Miyaha sawootha sinanwerya ohoolela sookhumelela sawoopiha. Mu elukuluku ya Mose, anamahocela khumi napiili yaaya o Elapo ya Nlakano. Anamahocela khumi yaahikooka elocaka sawootha. (Namarepela 13:25-33) Awo yaahitepiha mwaha, ophiyerya wi achu a Muluku ekhala awoova nave eceecheya. (Namarepela 14:1-4) Ntakhara heeni achu yaaryaaya mmukhalelo yoola? Akhweya yuupuwela wi mwaha yiiwalaaya waari weeparipari woona wi anamahocela ancipale yaalonce echu yoolikana. Mwawiihiiha Aisarayeli hiyaachunne wiiwa ichu saphaama seiyo anamahocela akina eeli yaaloncaaya sa Elapo ya Nlakano. (Namarepela 14:6-10) Ohiya waavya osuwela phaama mwaha ni omuroromela Yehova, achu moolosowa yaathanlile weemererya mwaha watheru.
6. Ntakhara heeni hannaphwanela okhala ootikhiniheya vaavaa nniiwaahu miyaha sawuukhula vooloca sa achu a Yehova?
6 Nnaphwanela okhalano ephoole xaxaxa elukuluku nniiwaahu miyaha vooloca sa achu a Yehova. Muhicuwale wi Satana oniichaniwa “namasomela a asinnihu.” (Wupulula 12:10) Yesu aahilopola wi amwiicani yaahaala ‘onotheryà sonanara sothene.’ (Mateu 5:11) Wakhala wi noopwacha phaama olopola yoola, hinnahaala wuukhuleya vaavaa nneeraahu niiwe miyaha satheru vooloca sa achu a Yehova.
7. Tiheeni nnaphwanelaahu wiikoha nihaakumve ovonya emaili naari muchaka?
7 Apwanne munnasiveliwa waavonyerya asinthamwene anyu emaili naari michaka? Vaavaa munoonaanyu mwaha woochuneya naari wiiwa yaweereya yavameekhaaya, apwanne munakhala ntoko mulipa ooloca michaka yoowo onachuna omwaramwaxa mwaha mwawaakuveya? Muhaakumve ovonya emaili naari muchaka, mwiikohe: ‘Apwanne kinnaroromela wi mwaha yoola ti weeparipari? Apwanne koosuwela phaama mwaha yoola?’ Wakhala wi himusuwenle phaama, munahaala omwaramwaxa sawootha. Mwawiihiiha, wakhala wi himusuwenle waakhanle wi mwaha owo ti weeparipari, naari hooye, muhivonye, pahiru musipihe!
8. Tiheeni amwiicani apankaaya mu ilapo ikina, nave naahaala waakhaviherya hai naamwi nihichunaka?
8 Nookhalavo nthowa nikina ntakhara heeni eryaaya yawoopiha ovonya emaili naari michaka nihintonko wuupuwelela. Mu ilapo ikina muteko ahu onniiciwa ophiyerya tho owatiihiwa. Amwiicani ahu mu ilapo seiyo ananwerya omwaramwaxa mwawaakuveya miyaha seiyo ni yoolakelela yawi enoopopihe naari oneeriha okhwana minikwa mukina ni mukhwaawe. Nkuupuwelani yeeyo yeeren’ye o União Soviética akhalai. Mapilisa, yaawo yaasuweliwe ntoko KGB, yaahivuwiha sawootha elocaka wi anna akina oosuwanyeya phaama yaahaaphariha achu a Yehova.a (Moone masu avathi.) Moothananiha, anna ancipale yaaheemererya miyaha sawootha seiyo nave ehiya marehereryo a Yehova. Ancipale a yaawo ohoolo waya yaahikooka, nave akina hiyaakoonkeru. Awo yaaheemererya wi sawootha seiyo inanarihe nroromelo naya. (1 Timóteo 1:19) Nni nsepe hai epahu sintoko yeela? Mukhooce ovuwiha miyaha sawootha naari wi sihirino mathipelo. Muheemererye ichu soothene muniiwaanyu. Ohiya yeeyo, muroromele wi moosuwela phaama mwaha.
MISELO SOOHAAKHWANELA
9. Tiheeni eneeriha okhala woovila okhalano miselo soophwanelela?
9 Ikwaha ikina ninniiwa miyaha ihiri sawaakhwanela. Miyaha mikina hisanono iparipari soothene. Iho sinneeriha okhala woovila ophiyerya makuchuwelo oophwanelela. Hiyaano hannaphwanela ororomela mwaha yoowo ohiri wawaakhwanela! Vano tiheeni nnaphwanelaahu weera wi nihiwokiwe ni miyaha seiyo?—Éfeso 4:14.
10. Ntakhara heeni Aisarayeli akina yaahala vakhaani opacerya owana ekhoco ni annaya, nave tiheeni yaakhavihenrye osepa yeeyo?
10 Nnanwerya ohuserya echu orweela wa yeeyo yeeren’ye ni Aisarayeli yaawo yaakhala makupa onaneelawo nsuwa a Muhice Yortano mmahiku a Yosuwa. (Yosuwa 22:9-34) Awo yaahiiwa wi Aisarayeli yaawo yaakhala makupa onakhumawo nsuwa a Yortano yaahimuteka altare mutokotoko waacamela muhice. Makupa a mwaha owo yaari eeparipari, nyenya hiwaari mwaha woothene. Nave eyo yaahiweeriha Aisarayeli yaakhala makupa onaneelawo nsuwa wuupuwela wi annaya yaakhala makupa onakhumawo nsuwa yaahimmwareela Yehova, mwawiihiiha awo yaaya weiwo wi yapacerye owana ekhoco ni yaawo. (Mwaalakhanye Yosuwa 22:9-12.) Nave ehaakumve waahiphela, Aisarayeli a makupa onaneelawo nsuwa yaahaarumiha alopwana akina wi esuwele mwaha owo phaama Tiheeni alopwana ala yaasuwenlaaya? Aisarayeli o makupa onakhumawo nsuwa tahi wi yaamutenke altare wi evahekevo mikucho wa amuluku atheru. Awo yaamutenke altare ntoko yawuupuserya, wi muchu ti muchu asuwele wi awo yaamulapela Yehova. Aisarayeli yaahitepa ohakalala osuwela wi hiyaawanne ni annaya nyenya yaahimaliha elukuluku wi esuwele iparipari soothene.
11. (1) Ntakhara heeni Mefiposeti aahikhalihiwa moonanara? (2) Tavite aahaala omukhaliha hai mwaphaama Mefiposeti?
11 Akhweya enamukhalavo elukuluku nneeraahu nuukhuleye nthowa nawi achu anamvuwiha miyaha vooloca sa hiyo seiyo sihiri sawaakhwanela. Ti yeeyo yeeren’ye ni Mefiposeti. Mwene Tavite mwa mahala aahimvaha Mefiposeti elapo yoothene yeeyo yaari ya ataataawe, Sawuli. (2 Samuwele 9:6, 7) Nyenya ohoolo waya Tavite aahiiwa mwaha woonanara vooloca sa Mefiposeti. Owo haalikhenle waakhanle wi mwaha owo waari weeparipari, nave Tavite aahimwaakha Mefiposeti ichu soothene. (2 Samuwele 16:1-4) Ohoolo waya elukuluku Tavite aalonceiye ni Mefiposeti, aahisuwela wi aahihesa. Nave voocharela aahimukookiherya Mefiposeti ichu ikina seiyo aamwaankheiye. (2 Samuwele 19:24-29) Waakhanle wi Tavite aahimaliha elukuluku wi asuwele mwaha woothene ohiya waakuvela weeravo echu ahisuwenle phaama sinavolowela mwaha, Mefiposeti haki ahooseye ni ohookololowa wa mukhalelo yoola.
12, 13. (1) Tiheeni Yesu enreiye vaavaa achu yoonthaaya vooloca sa yene? (2) Tiheeni nnaphwanelaahu opaka waakhala wi muchu oonootherya?
12 Tiheeni munahaalaanyu opaka wakhala wi muchu oovuwiha sawootha vooloca nyuwo? Ela yaaheereya ni achu eeli, Yesu ni Yohani Mpatisi. (Mwaalakhanye Mateu 11:18, 19.) Tiheeni Yesu aapankeiye? Owo haapharihenle elukuluku awe naari ikuru sawe wi aalekeche achu wi miyaha saari satheru. Ohiya yeeyo Yesu aaceenyenrye achu wi evarerye iparipari. Owo aachuna wi awo etikitheryeye mwa yeeyo owo aapakeiye ni yeeyo aahusiheiye. Yesu aahiloca: ‘Miruku inoneya wi iri separipari mwa miteko saya.’—Mateu 11:19.
13 Nnanwerya ohuserya echu yasisapo orweela wa Yesu. Ilukuluku ikina akhweya achu anamuloca ichu soohiphwanelela naari soonanara vooloca sa hiyo, nave nnamoova wi iho inamunanariha omuchu ahu.Nyenya mukhalelo nnakhalaahu onanwerya wooniherya wa akina omuchu ahu. Ntoko nihusenryaahu orweela wa yootakiherya ya Yesu, meecelo ahu aphaama ananwerya ovaanya yawootha vyakala vooloca sa hiyo.
APWANNE MUNNIIROROMELA?
14, 15. Ntakhara heeni hannaphwanela ororomela wiiwexexa wahu?
14 Noomala woona wi onamukhala woovila ophwanya iparipari soororomeleya. Nikacamiho nikina ori ohiphaameya wahu. Akhweya ninnamurumeela Yehova mu iyaakha sincipale nave nookhalano miruku mmikhalelo mikina. Akina annanicicimiha woona wi ninnawerya wuupuwelela mookwakwaleya. Apwanne ela yaanwerya okhala nikacamiho wa hiyo?
Piipiliya onnanlopola wi hannaphwanela ororomela wiiwexexa wahu
15 Aai. Nnampacerya ororomela wiiwexexa wahu. Nnamphiyera ohiya moonelo ahu ni miruku sahu ovareryela mukhalelo nnuupuwelaahu. Nnampacerya weemererya wi ninniiwexexa mwaha naamwi nihirino iparipari soothene. Ela ti yawoopiha vatokovene! Piipiliya onnanlopola mookwakwaleya wi hannaphwanela ororomela wiiwexexa wahu.—Masiposipo 3:5, 6; 28:26.
16. Mu yootakiherya yeela, tiheeni yeeren’ye o empa onakulihiwamo soolya, nave tiheeni Tom uupuwenleiye?
16 Ntoko yootakiherya, mwaanyiherye wi osekuwa omoha munna Tom yoowo ori mutokweene a muloko orino mavyakelo onnaya o empa onakulihiwamo soolya, nave onnamoona mutokweene a muloko, Yohani, okiraanthe moorukurerya wa meesa ni muthiyana yoowo ohiri mwaariye. Awo anooneya wi annamaliha elukuluku yaphaama vamoha. Tom onnawoona etheyaka nave ekhupaarelanaka. Owo ootepa otikhiniheya nave onniikoha: ‘Apwanne Yohani orimmwalana ni mwaariye? Vano hanka vooloca sa anamwane aya?’ Tom ohintoko woona echu yoolikana yeeren’ye khalai. Waakhanle wi mwa Tom mwaahaala woona hai?
17. Mu yootakiherya yeela, tiheeni ohoolo waya Tom onasuweleiye, nave tiheeni nnahuseryaahu orweela wa yeela?
17 Nyenya muweherye. Naamwi Tom uupuwelaka wi Yohani onapaka ichu soohiroromeleya ntakhara mwaariye, apwanne owo ookhalano iparipari soothene? Ohiyu yoole, Tom onnamwiichana Yohani nave onnasuwela wi muthiyana ole aari murokora a Yohani yoowo aarweenle omusekurya akhumaka ocai wene. Yohani ni murokora awe hiyoonanne mu iyaakha sawaaca. Nave nthowa nawi owo aaya okhala weiwo iwora vakhaani pahi, Yohani aahikhalano elukuluku yawaakhwanela wi yalye vamoha o empa onakulihiwamo soolya. Mwaara a Yohani haawenrye okhala vamoha ni yaawo. Tom aahitepa ohakalala osuwela wi haamulenle muchu mukina yeeyo uupuweleiye! Tiheeni nnahuseryaahu orweela wa yeela? Moohipwacha elukuluku nimalinhaahu nimurumeelaka Yehova, nlelo nnaphwanela osuwela iparipari nihaakumve ophiyerya makuchuwelo oophwanelela.
18. Tiheeni yaahaala oneeriha weemererya echu vyakala yoonanara vooloca sa munnihu?
18 Enamukhalatho yoovila waalikhela mwaha mwawaakhwanela wakhala wi mwaha owo onamvolowela munna yoowo nryaahuno nikacamiho. Wakhala wi ninnatitelela wuupuwela vooloca sa ohiiwanana wahu, nnampacerya waakhwa minikwa annihu. Voocharela, wakhala wi nohiiwa echu yoonanara vooloca sa yoowo, nnamuchuna weemererya yeeyo, naamwi ehirivo echu enooniherya wi eyo eparipari. Tinivi nri nihusiheryo wa hiyo? Wakhala wi nooheemererya okhalano muupuwelo woonanara vooloca sa annihu, eyo enamuneeriha ophiyerya makuchuwelo ooheseya yaawo ahinathipeleya mu iparipari. (1 Timóteo 6:4, 5) Hannaphwanela weemererya moonelo woonanara ntoko nrima ni okuha mathowa otikitheryeya mmurimani mwahu. Muhicuwale wi Yehova onachuna wi naasiveleke annihu nave naalevelele yaawo ovinyerya vathi va murima.—Mwaalakhanye Kolosi 3:12-14.
MALAKIHERYO A PIIPILIYA ANAHAALA ONIKHAPELELA
19, 20. (1) Malakiheryo taani a Piipiliya eni enikhaviherye waalikhela miselo mwawaakhwanela? (2) Tiheeni nnahaalaahu othokororya mmwaha onacharela?
19 Olelo, ti woovila ophwanya iparipari soororomeleya ni waalikhela iho mwawaakhwanela. Ntakhara heeni? Miselo sawaaca sinaphwanyeya tahi sawaakhwanela naari sinakhala wi ti seeparipari nave hiyo naachu oohiphaameya. Tiheeni eni enikhaviherye? Malakiheryo nnaphwanyaahu Mmasu a Muluku! Ntoko yootakiherya, nlakiheryo nimoha ninnanleela wi waakuvela waakhula nihisuwenle phaama mwaha, ololo. (Masiposipo 18:13) Nlakiheryo nikina ninnanikhaviherya osuwela wi hannaphwanela ororomela ichu soothene nniiwaahu nihaalikhenle waakhanle wi eyo eparipari. (Masiposipo 14:15) Nave moohipwacha elukuluku nimalinhaahu nimurumeelaka Yehova, hannaphwanela ororomela wiiwexexa wahu. (Masiposipo 3:5, 6) Malakiheryo a Piipiliya anamunikhapelela wakhala wi ninnapharihela iparipari soororomeleya wi niphwanye makuchuwelo oophwanelela ni opaka soothanla mwa miruku.
20 Nyenya nookhalavo nthowa nikina ntakhara heeni onamukhala woovila ophwanya eparipari ya mwaha. Ntoko achu, ninnaakuvela othoriha ichu mwawiiwanana ni yeeyo nnoonaahu. Mmwaha onacharela, nnahaala othokororya mikhalelo naahaalaahu opaka yoohesa yeela nave nnahaala ohuserya mukhalelo wa osepa yeela.
a Mmoone Anuário a Anamoona a Yehova a 2004 ipaaxina 111-112 ni Anuário a 2008 ipaaxina 133-135.