”Uʼila Sa, Maoso Ia Dania”
”No mörö Lazaro andrö, si fahuwu khöda, ba möido mususugi ia.”—YOHANE 11:11.
SINUNÖ: 142, 129
1. Hadia nifaduhusi tödö Marata si tola alua khö dalifusönia matua? (Faigi gambara ba wamobörö wamahaʼö.)
ABU sibai dödö zi fahuwu hegöi nifahaʼö Yesu sotöi Marata. No mate dalifusönia matua sotöi Lazaro. Hadia zi möi fondrara dödönia? Ifabuʼu khönia Yesu, ”Maoso dania dalifusöu andrö.” Tatu manö, lö iʼanemaiʼö taya fefu gabula dödönia ba wehede daʼö. Hizaʼi, faduhu dödö Marata ba zi no ifabuʼu Yesu ba imane, ”Uʼila sa, maoso ia dania, ba wemaoso andrö na luo safuria.” (Yohane 11:20-24) Faduhu dödönia wa so wanusugi ba zi so miföna. Hizaʼi, ifalua dandra sahöli-höli dödö Yesu. Iʼanemaiʼö isusugi Lazaro ba ngaluo daʼö.
2. Hana wa omasiʼö öʼokhögö waʼafaduhu dödö simane Marata?
2 Lö hadöi dani niʼokhögöda irege tatötöna wa isusugi niha niʼomasiʼöda Yesu hegöi Amania iadaʼa. Hizaʼi, hadia öʼokhögö waʼafaduhu dödö simane Marata wa hasambalö tesusugi niha niʼomasiʼömö ba zi so miföna? Te no iröi ndraʼugö foʼomomö, satuamö, kakemö, nenemö mazui onomö niʼomasiʼömö. Öbalo-baloi ginötö ba wanalagui yaʼira, fahuhuo hegöi fao ba waʼiki khöra. Simane Marata, omuso dödömö börö me so dani niʼokhögömö ba wangumaʼö, ’Uʼila wa hasambalö ifuli auri niha niʼomasiʼögu.’ Hewaʼae simanö, yaʼita niha Keriso moguna taʼangeraigö hadia manö dani si tola mamaduhuʼö tödöda ba daʼö.
3, 4. Hadia manö zawena ifalua Yesu, ba hewisa wa tola möi fangaroʼö dödö Marata daʼa?
3 Toröi Marata lö aröu moroi ba Yeruzalema. Andrö, te lö niʼilania me isusugi nono matua khö lakha mbanua Yesu sahatö ba mbanua Naʼi ba Galilaia. Hizaʼi, tola manö no irongo daʼö. Aefa daʼö, te no irai göi irongo wa no isusugi nono Yaʼiro Yesu. Fefu niha si so ba nomo nono daʼö ’laʼila wa no mate ia’. Hizaʼi, igogohe dangania Yesu ba imane, ”He onogu, faoso!” Ba iʼanemaiʼö maoso ia. (Luka 7:11-17; 8:41, 42, 49-55) Iʼila Marata hegöi talifusönia alawe sotöi Maria wa tola ifadöhö niha sofökhö Yesu. Andrö wa faduhu dödöra na so Yesu ba daʼö lö mate Lazaro. Hizaʼi, iadaʼa no mate ia. Hadia nitötöna Marata? Imane wangumaʼö wa hasambalö ifuli auri Lazaro ”na luo safuria” yaʼia daʼö ba zi so miföna. Hana wa tola faduhu sibai dödönia? Ba hana wa tola faduhu dödömö wa hasambalö so wanusugi ba zi so miföna, irege tola falukha ndraʼugö ba niha niʼomasiʼömö?
4 So dani si sökhi niʼokhögöda si tola mamaduhuʼö tödöda wa so wanusugi. Datatutunö ösa moroi ba gotaluania. Tola manö ösöndra wamahaʼö si sökhi ba Daromali Lowalangi si lö irai öʼangeraigö ba zilalö. Hizaʼi, daʼa zondrouʼö famatimö wa hasambalö ifuli falukhaʼö ba niha niʼomasiʼömö.
SALUA SAMEʼE KHÖDA DÖTÖNAFÖ!
5. Hana wa faduhu dödö Marata wa hasambalö tesusugi Lazaro?
5 Nehegö hadia niwaʼö Marata. Lö imane, ’Utötöna enaʼö tesusugi dalifusögu.’ Hizaʼi imane, ”Uʼila sa, maoso ia dania.” Hana wa faduhu sibai dödö Marata? Börö me no ifahaʼö ia ba wanusugi si no irai alua ba götö föna. Tola manö no irongo daʼö me so ia ba nomo hegöi ba sinagoga iʼotarai me ide-ide ia. Iadaʼa, datatutunö tölu wanusugi si no tesura ba Zura Niʼamoniʼö.
6. Hadia dandra sahöli-holi dödö si no ifahaʼö ia Marata?
6 Fanusugi si oföna, alua ia ba ginötö ibeʼe waʼabölönia Lowalangi khö zamaʼeleʼö sotöi Elia ba wamalua tandra sahöli-höli dödö. Ba Gizaraʼeli tanö yöu, ba mbanua Zarefa si so ba Fenisia, so samösa lakha mbanua si tosasa sangoromaʼö faʼoböwö khö zamaʼeleʼö andrö. Buania, ifalua khönia dandra sahöli-höli dödö Yehowa. Lö irai ahori darigu hegöi fanikha si so ba nomonia irege tola auri ia hegöi ononia. (1 Razo 17:8-16) Ba gafuriata, mofökhö nononia ba mate. Hizaʼi, itolo ia Elia. Igogohe danga nono matua andrö Elia ba mangandrö ia khö Yehowa imane, ”Lowalangigu, beʼe mangawuli noso nono matua andre.” Ba alua daʼö! Ifondrondrongo wangandrönia Lowalangi ba ifuli auri nono daʼö. Daʼa wanusugi si oföna nisura ba Zura Niʼamoniʼö. (Baso 1 Razo 17:17-24.) Tatu no ifahaʼö ia Marata ba zalua sahöli-höli dödö andrö.
7, 8. (a) Hewisa wameʼe Gelisa fondrara dödö khö zi samösa ina sabu tödö börö waʼamate? (b) Hadia niforomaʼö dandra sahöli-höli dödö nifalua Gelisa sanandrösa khö Yehowa?
7 Fanusugi si mendrua nisura ba Zura Niʼamoniʼö ifalua samaʼeleʼö sotöi Gelisa. Ba mbanua Zunema, so samösa ndra alawe iraono Gizaraʼeli si lö ono. Börö me iforomaʼö waʼoböwö khö Gelisa, ifahowuʼö ia Yehowa hegöi foʼomonia si no alawa döfi, ibeʼe khöra samösa nono matua. Hauga fakhe aefa daʼö, mate nono matua andrö. Afatö sibai dödö ninania. Daʼö mbörö wa möi ia ifalukhaisi Gelisa ba Hili Garemeli, faʼaröunia 30 kilometer. Ifatenge genoninia Elisa sotöi Gehazi ba wangorifi nono matua andrö ba mbanua Zunema, fatua lö möi ira ba daʼö. Hizaʼi, tebai ifuli iʼorifi ia Gehazi. Aefa daʼö, ofeta ninania sabu tödö hegöi Elisa ba nomo andrö.—2 Razo 4:8-31.
Iforomaʼö Lowalangi wa so khönia waʼabölö ba wanusugi niha si no mate
8 Möi Gelisa ba naha nono matua si no mate andrö ba ilau mangandrö. Ifondrondrongo wangandrönia Yehowa ba alua dandra sahöli-höli dödö, ifuli auri nono matua andrö. Me iʼila inania wa no ifuli auri nono daʼö, omuso sibai dödönia! (Baso 2 Razo 4:32-37.) Tola manö, itörö tödönia ngawua wehede wangandrö Hana. Tebai moʼono Hana irege ba gafuriata ibeʼe khönia nono matua Yehowa sotöi Samueli. Aefa daʼö, isuno Yehowa Hana börö me yaʼia zolohe ba Lewatö ba yaʼia göi zanusugi. (1 Zamueli 2:6) Me iʼorifi nono matua si so ba mbanua Zunema andrö, iforomaʼö Lowalangi wa so khönia waʼabölö ba wanusugi niha si no mate.
9. Tutunö wanusugi si tölu nisura ba Zura Niʼamoniʼö.
9 Tandra sahöli-höli dödö tanö böʼö alua ia me no aefa mate Gelisa. No tobali ia samaʼeleʼö ba zi töra 50 fakhe faʼara, ba aefa daʼö ”mofökhö Gelisa, fökhö ba waʼamate”. Me no numalö ginötö, atö tölania zi toröi. Ba zi samuza inötö, so ndraono Gizaraʼeli si möi mogoʼo zi samösa ira matua. Hizaʼi, ba zi lö ladöna-döna laʼila so nudu si tohare. Iʼanemaiʼö lalau moloi ba lafazibo zi mate andrö ba lewatö Gelisa. Imane Sura Niʼamoniʼö, ”Ba me fabaya ba mboto Gelisa mboto zi mate andrö, ba ifuli auri, muzizio.” (2 Razo 13:14, 20, 21) Fefu zalua andre zangaroʼö dödö Marata wa so kuaso Lowalangi ba waʼamate. Daʼa göi zangaroʼö tödömö wa ebua sibai ba lö hadöi nola-ola waʼabölö Lowalangi.
SALUA BA GÖTÖ NDRA SINENGE
10. Hewisa wanolo Wetero dalifusöda ira alawe niha Keriso si no mate?
10 Isura göi Mbuku Niʼamoniʼö Yunani Niha Keriso sanandrösa ba wanusugi nifalua niha samosumange Lowalangi si lö faröi. No tatutunö wanusugi nifalua Yesu ba mbanua sahatö ba Naʼi hegöi ba nomo Yaʼiro. Aefa daʼö, sinenge sotöi Fetero isusugi göi Doreka nifotöi Tabita. Möi Wetero ba mbateʼe si so Tabita. Aefa daʼö ilau mangandrö ba imane, ”Faoso, Tabita!” Iʼanemaiʼö ifuli auri ia, ”ba iʼoromaʼö” Fetero ba niha Keriso tanö böʼö wa no ifuli auri Tabita. Ba zalua andre, ato niha ba mbanua daʼö ”zamati khö Zoʼaya”. Ira nifahaʼö si bohou andre laturiaigö duria si sökhi sanandrösa khö Yesu hegöi faʼabölö Yehowa ba wanusugi niha si no mate.—Halöwö Zinenge 9:36-42.
11. Moloʼö Luka, hadia zalua khö zi samösa ono matua, ba hadia mbuania zalua andrö ba niha böʼö?
11 So wanusugi tanö böʼö si no laʼila niha sato. Samuza inötö, owulo Waulo ba mbateʼe tanö yawa ba Deroa, iadaʼa so ia tanö ba gaekhula nasi mbanua Turki. Fahuhuo Waulo irugi talu mbongi. So samösa nono matua samondrondrongo sotöi Oitikho ba no modadao ia ba zandrela. Hizaʼi, manuköu ia ba aekhu ia si tou. Te Luka zi oföna mamareso yaʼia. Börö me doto ia, iʼila wa tenga ha lita hegöi mesokho, hizaʼi no mate! Aefa daʼö, möi tou Waulo. Italagui Oitikho ba tokea fefu niha me imane, ”No auri ia.” Tandra sahöli-höli dödö andre so mbuania ba niha sangila yaʼia. Laʼila wa no mate nono matua daʼö, hizaʼi ifuli tesusugi. Buania, ’terara sibai dödöra’.—Halöwö Zinenge 20:7-12.
DÖTÖNAFÖ SI TOLA MUFADUHUSI TÖDÖ
12, 13. Ba wanusugi si no tatutunö, hadia wanofu-nofu si tola tumbu ba dödöda?
12 Ba zi hauga ngawua wanusugi si no tatutunö, tatu manö tola öʼokhögö waʼafaduhu dödö simane Marata. Tola faduhu dödöda wa Lowalangida, sameʼe faʼauri, tola ifuli iʼorifi niha si no mate. Sadöni dödöda, ero alua wanusugi hasambalö so zamosumange Lowalangi si lö faröi simane Elia, Yesu mazui Fetero. Alua göi ia ba ginötö ifalua dandra sahöli-höli dödö Yehowa ba nono mbanuania. Hizaʼi, hewisa niha si no mate ba ginötö lö hadöi dandra sahöli-höli dödö simane daʼö? Hadia tola manötöna niha si lö faröi wa hasambalö isusugi niha si no mate Lowalangi ba zi so miföna? Hadia tola faduhu dödöra simane Marata me iwaʼö, ”Uʼila sa, maoso ia dania, ba wemaoso andrö na luo safuria”? Hana wa faduhu dödönia wa so wanusugi ba zi so miföna ba hana wa tola faduhu göi dödömö?
13 Ono mbanua Lowalangi si lö faröi ba götö föna nitutunö ba Daromali Lowalangi, laʼila wa so wanusugi ba zi so miföna. Datatutunö duma-dumania.
14. Hadia wamahaʼö si tola tahalö sanandrösa ba wanusugi moroi ba waö-waö salua khö Gaberahamo?
14 Angeraigö hadia niʼandrö Yehowa khö Gaberahamo sanandrösa khö Gizaʼaki, ono si no ara itötöna. Imane Yehowa, ”Halö nonou andrö si ha sambua, somasi ndraʼugö, Izaʼaki andrö, ba ae ba danö Moriya, ba beʼe sumange nitunu ia.” (1 Moze 22:2) Moloʼö yaʼugö, hewisa dödö Gaberahamo me irongo fareta daʼö? No ifabuʼu Yehowa wa moroi ba ngaʼötö Gaberahamo tefahowuʼö fefu soi. (1 Moze 13:14-16; 18:18; Roma 4:17, 18) Iwaʼö göi Yehowa wa teʼasogö howu-howu andrö moroi ba ”maʼuwu Gizaʼaki”. (1 Moze 21:12) Hizaʼi, hewisa wa tola alua daʼö na ibeʼe nononia andrö Aberahamo tobali sumange? Itutunö Faulo wa faduhu dödö Gaberahamo wa tola isusugi Gizaʼaki Lowalangi. (Baso Heberaiʼo 11:17-19.) Hizaʼi, lö itutunö Sura Niʼamoniʼö wa so ba wangera-ngera Gaberahamo wa iʼanemaiʼö tesusugi Gizaʼaki te ba zi hauga za, hari mazui ba zi hauga migu aefa daʼö. Lö iʼila Aberahamo hawaʼara tesusugi nononia andrö. Hizaʼi, faduhu dödönia wa hasambalö ifuli isusugi Gizaʼaki Yehowa.
15. Hadia dötönafö niʼokhögö Yobi?
15 Ira matua si lö faröi sotöi Yobi, iʼila wa so wanusugi ba zi so miföna. Aboto ba dödönia wa na laʼobö geu, tola ifuli moliwiö ba tobali eu si bohou. Hizaʼi, tenga simane daʼö zalua ba niha. (Yobi 14:7-12; 19:25-27) Na mate niha, tebai ifuli iʼorifi ia samösa. (2 Zamueli 12:23; Zinunö 89:49) Hizaʼi, tenga daʼö geluahania wa tebai isusugi niha si no mate Lowalangi. Sindruhunia, faduhu dödö Yobi wa hasambalö itörö tödö Yehowa ia. (Baso Yobi 14:13-15.) Lö iʼila Yobi hawaʼara alua daʼö ba zi so miföna. Hizaʼi, faduhu dödö Yobi wa tola ba hasambalö itörö tödö ba isusugi ia Somböi faʼauri.
16. Hadia wamarou dödö nibeʼe malaʼika khö Danieli?
16 Angeraigö ndra matua si lö faröi tanö böʼö, Danieli. Lö faröi ia khö Yehowa sandrohu faʼaurinia, ba ituhini ia Yehowa. Ba zi sambua inötö, so samösa malaʼika sangumaʼö khö Danieli ”omasiö” ba iwaʼö khönia ”yaʼohahau dödöu” ba ”abeʼeʼö ndraʼugö”.—Danieli 9:22, 23; 10:11, 18, 19.
17, 18. Hadia nifabuʼu Yehowa khö Danieli?
17 Me arakhagö 100 fakhe ndröfi Danieli ba me arakhagö mate ia, te iʼangeraigö hadia zalua na no mate ia. Hadia itötöna Danieli enaʼö ifuli auri ia? Tatu manö! Ba gafuriata mbuku Danieli, tola tabaso hadia nifabuʼu Lowalangi khönia, ”Yaʼugö, ba aeʼe, amaedola öfaondragö gamozua; solombase ndraʼugö ua.” (Danieli 12:13) Iʼila Danieli wa niha si no mate hulö zolombase ba ”lö faʼonekhe ba lö faʼaboto ba dödö ba lö faʼatua-tua” ba nahia nisawania, ba Lewatö. (Zangombakha 9:10) Hizaʼi, tenga amozua daʼö khö Danieli. Ibeʼe khönia Yehowa mbuʼusa li si sökhi ba zi so miföna.
18 Imane khönia malaʼika Yehowa, ”Maosoʼö dania, ba wanema tana khöu andrö, ba gamozua götö danö andre.” Lö iʼila Danieli hawaʼara alua daʼö. Iʼila wa mate ba molombase ia. Hizaʼi, me irongo mbuʼusa li daʼa, ”Maosoʼö dania, ba wanema tana khöu”, aboto ba dödönia wa tesusugi ia ba zi so miföna. Alua daʼö ara me no aefa mate ia, yaʼia daʼö ”ba gamozua götö danö andre”.
Simane Marata, tola faduhu dödömö wa hasambalö so wanusugi (Faigi ngenoli si-19, 20)
19, 20. (a) Hadia gamakhaita waʼafaduhu dödö Marata faoma fefu zi no tatutunö? (b) Hadia nitutunöda ba wamahaʼö aefa daʼa?
19 No taʼila wa so dani si sökhi niʼokhögö Marata irege faduhu dödönia wa tesusugi dalifusönia si lö faröi sotöi Lazaro ”ba wemaoso andrö na luo safuria”. Buʼusa li Yehowa khö Danieli hegöi famati saro niʼokhögö Marata ba wanusugi ba zi so miföna, sindruhunia möi fangaʼaro waʼafaduhu dödöda iadaʼa wa hasambalö so wanusugi.
20 No tafahaʼö ita sanandrösa ba wanusugi salua ba götö föna. Daʼa zamaduhuʼö wa tola ifuli auri niha si no mate. No tafahaʼö göi ita wa so zamosumange Lowalangi si lö faröi si faduhu tödö wa so wanusugi ba zi so miföna. Hizaʼi, hadia so dandra sangaʼaroʼö tödöda wa alua wanusugi ara me no aefa tefabuʼu ia? Daʼa zanolo yaʼita enaʼö itugu aro wanötönada wa so wanusugi ba zi so miföna. Hizaʼi, hawaʼara alua daʼö? Tatutunö ia ba wamahaʼö aefa daʼa.