Böi Faʼawö Ndraʼugö ba Gulidanö si Fawuka Andre
”Mibeʼe . . . khö Lowalangi hadia khö Lowalangi.”—MATAIʼO 22:21.
1. Hewisa wa tola taʼoʼö li Lowalangi hegöi li ndra samatörö?
IFATUNÖ Sura Niʼamoniʼö wa moguna taʼoʼö li ndra samatörö. Hizaʼi, imane göi khöda wa abölö taʼofönaiʼö woloʼö li Lowalangi. (Halöwö Zinenge 5:29; Tito 3:1) Hewisa wa tola tafalua daʼa? So goi-goi nifatunö Yesu khöda enaʼö taʼila haniha zinangea taʼoʼö li. Imane wa moguna tabeʼe ”khö Kaizaro hadia khö Kaizaro, ba khö Lowalangi hadia khö Lowalangi”.[1] (Faigi gonönöta.) (Mataiʼo 22:21) Tabeʼe ”khö Kaizaro hadia khö Kaizaro” na taʼoʼö huku nibeʼe ndra samatörö, tafosumange ira, ba tabuʼa mbeo. (Roma 13:7) Hizaʼi, na laʼoʼou ita ira samatörö wamalua si lö omasi Lowalangi, böi tafalua daʼö, ba tahaogö wangumaʼö khöra.
2. Hewisa enaʼö lö faʼawö ita ba politik?
2 Sambua lala wameʼe ”khö Lowalangi hadia khö Lowalangi” yaʼia daʼö böi faʼawö ita ba politik. (Yesaya 2:4) Lö talawa wamatörö niha gulidanö börö me no itehe khöra Yehowa mamatörö. Hizaʼi, lö fao ita ba halöwö patriotisme mazui nasionalisme. (Roma 13:1, 2) Lö tatandraigö wamulöʼö gera-era ndra samatörö mazui politikus, ba lö fao ita mamili ba pemilu mazui tobali politikus.
3. Hadia mbörö wa lö faʼawö ita ba gulidanö?
3 Oya zi tobali dani khö Lowalangi wa iʼoʼou ita enaʼö lö faʼawö ba gulidanö. Si oföna, börö me taʼoʼö Yesu ”si tenga moroi ba niha gulidanö”. Lö irai fao ia ba politik mazui ba wasuwöta. (Yohane 6:15; 17:16) Aefa daʼö, börö me tatuhini Mbanua Lowalangi. Börö me lö tatuhini wamatörö niha gulidanö, so khöda dödö side-ide si lö sinegu ba ginötö taturiaigö wa ha Banua Lowalangi zi tola mangeheta niha ba gabula dödö. Na agama sofaya fao ira ba politik, irege daʼa zamawukaisi niha gulidanö. Hizaʼi, börö me lö faʼawö ita khöra, no teʼosambuaʼö ita khö ndra talifusöda ba zi sagörö ulidanö.—I Fetero 2:17.
4. (a) Hana wa taʼila itugu abua khöda lö faʼawö ba gulidanö? (b) Hana wa moguna tafaʼanö ita iadaʼa enaʼö lö faʼawö ba gulidanö?
4 Tola manö so ita ba gotalua niha si lö mamarou yaʼita enaʼö faʼawö ba politik. Hizaʼi, börö me no itugu ahatö ginötö wamakiko gulidanö nifatörö Zatana andre, alio adöni dödöda faʼawö ba gulidanö. Niha ba ginötö andre ”si faröi” ba ”si lö tödö”, ba itugu fawuka manö ira. (II Timoteo 3:3, 4) So ösa ndra talifusöda sadöni tödö börö me no faböʼö zalua ba mbanuara sanandrösa ba politik. Andrö wa moguna tafaʼanö ita iadaʼa enaʼö lö faʼawö ita ba gulidanö hewaʼae oya wanandraigö. So öfa ngawalö lala sinangea tafaʼanö ita.
FAMAIGIDA WAMATÖRÖ NIHA GULIDANÖ ENAʼÖ SIMANE FAMAIGI YEHOWA
5. Hewisa wamaigi Yehowa ndra samatörö ba gulidanö?
5 Sambua lala ba wamaʼanö yaʼita iadaʼa enaʼö lö faʼawö ba gulidanö, yaʼia daʼö tafaigi wamatörö niha gulidanö simane famaigi Yehowa. Me ifazökhi niha Yehowa, lö itehe khöra wamatörö awöra niha. (Yeremia 10:23) Ba wamaiginia, fefu niha gulidanö andre no si sambua omo. Hizaʼi, börö ndra samatörö wa fawuka niha gulidanö. Lamane tödöra wa ha soira zabölö sökhi. Hewaʼae sökhi ndra samatörö andrö ba wamaigida, hizaʼi lö laʼila laheta fefu gabula dödöda. Tobali ira nudu Mbanua Lowalangi si no mamatörö iʼotarai me döfi 1914. Ba zi lö aratö, iheta fefu wamatörö niha gulidanö andre Banua Lowalangi.—Baso Zinunö 2:2, 7-9.
Faʼanö ndraʼugö iadaʼa enaʼö lö faʼawö ba gulidanö hewaʼae so gabula dödö
6. Hewisa zinangeania laguda khö ndra samatörö?
6 Itehegö Lowalangi na so wamatörö niha gulidanö börö me tola laʼasogö waʼohahau dödö. Daʼa zanolo yaʼita ba wanuriaigö turia somusö dödö sanandrösa ba Mbanua Lowalangi. (Roma 13:3, 4) Ifarou ita Lowalangi ba woʼangandröi ndra samatörö enaʼö tola ohahau dödöda wamosumange yaʼia. (I Timoteo 2:1, 2) Na so niha samakao yaʼita, tola taʼandrö wanolo moroi khö ndra samatörö simane nifalua Waulo. (Halöwö Zinenge 25:11) Hewaʼae iwaʼö Sura Niʼamoniʼö wa Satana zondröniaʼö famatörö ba gulidanö, hizaʼi lö irai ifatörö zi samösa samatörö. (Luka 4:5, 6) Börö daʼö, böi so ba wehededa wangumaʼö so ndra samatörö nifatörö Gafökha. Itutunö Sura Niʼamoniʼö wa tebai taʼoʼaya niha böʼö.—Tito 3:1, 2.
7. Hadia wangera-ngera sinangea tatimbagö?
7 Taʼoʼö niwaʼö Lowalangi, lö tasuno-suno politik mazui niha si fao ba politik hewaʼae sökhi mbua gera-erara. Tola manö abua khöda wamalua daʼa. Duma-dumania, so niha solawa ndra samatörö irege teʼasogö gabula dödö ba niha sato hegöi khö ndra Samaduhuʼö Yehowa. Tatu manö, lö fao ita ba wolawa yaʼira. Hizaʼi, hadia ömane tödöu wa sökhi nifalua niha solawa yaʼira andrö ba ötötöna wa lö zaya-zaya gölö nifaluara? (Efeso 2:2) Na lö faʼawö ita ba gulidanö, böi tamane tödöda wa abölö sökhi wamatörö zi samösa moroi ba danö böʼö. Oroma ia moroi ba lagu wehededa hegöi ba nifaluada.
”YAʼONEKHE” BA ”YAʼATULÖ” ITA
8. Hewisa lala enaʼö ’onekhe’ ba ’atulö’ ita na abua khöda lö faʼawö ba gulidanö?
8 Lala si dua enaʼö lö faʼawö ita ba gulidanö yaʼia daʼö ’yaʼonekhe simane ulö ba yaʼatulö simane marafadi’. (Baso Mataiʼo 10:16, 17.) ’Onekhe’ ita ba ginötö taʼangeraigö gabula dödö salua khöda. ’Atulö’ ita ba ginötö lö faʼawö ita ba gulidanö hewaʼae abua wangai angetula. Datafatunö hadia manö gabula dödö salua andrö ba hadia nifaluada enaʼö lö faʼawö ita ba gulidanö.
9. Hadia zinangea taʼangenanöi ba wahuhuosada?
9 Lagu wahuhuosa. Moguna mangelama ita na so niha zamörögö huhuo sanandrösa ba politik. Duma-dumania, ba ginötö fahuhuo ita ba niha sanandrösa ba Mbanua Lowalangi, lö tamane khöra wa fao dödöda mazui löʼö ba mbua gera-era ketua partai hegöi si faʼawö ba partainia. Moroi na tafatunöisi hadia nifalua niha gulidanö ba wangeheta abula dödö, moguna taforomaʼö moroi ba Zura Niʼamoniʼö wa ha Banua Lowalangi zi tola mangaʼazökhi fefu hadia ia. Na ladunö-dunö ma fabuʼa-buʼa ira sanandrösa ba wangowalu ndra alawe faoma ira alawe, ira matua faoma ira matua, mazui fondru-ndrugö ono ba dalu, fatunö khöra hadia niwaʼö Daromali Lowalangi hegöi fangodödögömö ba wamalua yaʼia. Na so zangumaʼö wa moguna labulöʼö zi sambua huku, böi talului wangumaʼö khönia, ba böi göi tafaso ia enaʼö ifaböʼöni wangera-ngerania.
Fatimbaisi nifondro-ndrongou ba ”wamahaʼö sindruhu” si so ba Zura Niʼamoniʼö
10. Hewisa wa tola faduhu dödöda wa lö faʼawö ita ba gulidanö ba ginötö tafaigi ma tabaso berita nifaʼema ba media?
10 Media. Itaria so berita sangoʼawögö fazamösa partai politik zasese ladunö-dunö niha sato. Mendrua manö na samatörö zololohe media andrö. Na so zamatörö mazui wartawan samaʼema berita andrö, moguna mangelama ita enaʼö böi tafagölösi wangera-ngerada simane lagu wangera-ngerara. Duma-dumania, sofu khöu samösa, ’Hadia omasido ufondro-ndrongo wartawan andrö börö me fao dödögu ba niwaʼönia sanandrösa ba politik?’ Enaʼö lö faʼawö ndraʼugö ba gulidanö, böi faigi-faigi mazui öbaso duria sanandrösa ba politik. Alui duria si lö moʼamakhaita ba daʼö. Fatimbaisi nifondro-ndrongou ba ”wamahaʼö sindruhu” si so ba Zura Niʼamoniʼö.—II Timoteo 1:13.
11. Hewisa wa tola abua khöda lö faʼawö ba gulidanö na abölö taʼomasiʼö gokhötada?
11 Faʼomasi ganaʼa. Na abölö taʼomasiʼö gefe hegöi ngawalö gokhötada, tola manö aoha khöda faʼawö ba gulidanö. Me aefa döfi 1970, ato ndra Samaduhuʼö Yehowa ba Malawi latehegö lahalö fefu gokhötara börö me lö fao ira ba politik. Hizaʼi, so zi lö omasi mondröi faʼaurira si sökhi. Imane samösa dalifusöda sotöi Ruth, ”Me labeʼe ndraʼaga ba nahia saröu sibai, so zi fao ba wotuhini partai börö me tebai lataögö wangagö tendra ba mangawuli ira ba mbanuara.” Hizaʼi, ato moroi ba gotalua nono mbanua Lowalangi zi lö mamalua daʼö. Lö faʼawö ira ba gulidanö hewaʼae lö oya gefera mazui taya fefu gokhötara.—Heberaiʼo 10:34.
12, 13. (a) Hewisa wamaigi Yehowa niha gulidanö? (b) Hewisa enaʼö lö fayawa ita sanandrösa ba mbanuada?
12 Fayawasa. No toʼölö niha fayawa hegöi ba wohöni-höni banuara, mado, mazui soira. Hizaʼi, lö niha mazui banua si tohude ba wamaigi Yehowa. Fefu no fagölö-gölö ba dödönia. Tatu manö no faböʼö-böʼö wamazökhi Yehowa yaʼita, ba taʼomasiʼö fefu nifazökhinia. Lö omasi ia na aila ita ha börö zi toʼölö tafalua ba mbanuada ba lö göi omasi ia na tamane tödöda wa abölö sökhi ita moroi ba niha böʼö.—Roma 10:12.
13 Böi fayawa ita sanandrösa ba mbanua mazui soida ba tamane wa abölö sökhi ita moroi ba danö böʼö. Na so khöda wangera-ngera simanö, alio aolo dödöda faʼawö ba gulidanö. No alua daʼa me döfi si föföna. So ösa ndra talifusöda moroi ba mbanua Heberaiʼo lö laʼameʼegö tödö lakha mbanua moroi ba ndrawa Heleni. (Halöwö Zinenge 6:1) Hewisa na ibörögö so khöda wayawasa? Na so ndra talifusöda moroi ba mbanua böʼö sameʼe khöu mene-mene, hadia ömane dödöu, ’Si sökhi ae nifaluama andre ba daʼa’, ba hadia ötimbagö wangera-ngera daʼö? Na simanö, törö tödöu mene-mene andre, ”Miʼide-ideʼö ami, ba yaʼebua ba dödö zamösana nawönia, moroi khönia.”—Filifi 2:3.
ITOLO NDRAʼUGÖ YEHOWA
14. Hewisa wa tola tetolo ndraʼugö na mangandrö, ba hadia duma-duma moroi ba Zura Niʼamoniʼö?
14 Lala si tölu enaʼö lö faʼawö ita ba gulidanö yaʼia daʼö taʼodaligö Yehowa. Andrö geheha niʼamoniʼö enaʼö so khöu waʼebolo dödö ba fanaha tödö. Daʼa zanolo yaʼugö na laʼoʼou ndraʼugö ira samatörö ba wamalua si lö atulö. Andrö waʼatua-tua khö Yehowa enaʼö öʼila öʼangelamaisi fefu hadia ia zi tola mondrönisi dödöu faʼawö ba gulidanö. Andrö khönia enaʼö itolo ndraʼugö ba wamalua satulö. (Yakobo 1:5) Tola manö labeʼe ndraʼugö ba gurunga mazui labeʼe khöu hukuma tanö böʼö börö me lö faröi ndraʼugö khö Yehowa. Na alua zimanö, angandrö enaʼö lö khöu faʼataʼu irege tola ötutunö hadia mbörö wa lö faʼawö ndraʼugö ba gulidanö. Yafaduhu dödöu wa itolo ndraʼugö Yehowa enaʼö so khöu waʼanau gölö.—Baso Halöwö Zinenge 4:27-31.
Fahaʼö ndraʼugö ba ayati Zura Niʼamoniʼö si tobali fanolou enaʼö lö faʼawö ndraʼugö ba gulidanö ba enaʼö tola ökhalaigö gulidanö si bohou
15. Hewisa wa tola itolo ndraʼugö Sura Niʼamoniʼö enaʼö lö faʼawö ba gulidanö na so wanandraigö? (Faigi kotak ”Taromali Zangaʼaroʼö Faʼafaduhu Dödöra”.)
15 No ibeʼe khöda Yehowa Zura Niʼamoniʼö ba wangaʼaroʼö yaʼita. Angerönusi ayati si tola manolo yaʼugö enaʼö lö faʼawö ndraʼugö ba gulidanö. Fahaʼö ndraʼugö ba ayati andrö ba törö-törö tödöu ia, börö me daʼa zanolo yaʼugö na lö hadöi khöu Sura Niʼamoniʼö. Moroi ba Zura Niʼamoniʼö göi tola aro dötönaföda ba niwaʼö Lowalangi sanandrösa ba zi so föna. Moguna daʼa enaʼö anau gölöda na göna ita folohi. (Roma 8:25) Fili ayati si tola manolo yaʼugö ba wokhalaigö hadia zomasi öfalua ba gulidanö si bohou ba khalaigö wa so ndraʼugö ba daʼö.
MOGUNA KHÖDA DUMA-DUMA NONO MBANUA YEHOWA SI LÖ FARÖI
16, 17. Hadia wamahaʼö si tola tahalö moroi ba duma-duma nono mbanua Lowalangi si lö faʼawö ba gulidanö? (Faigi gambara ba wamobörö wamahaʼö.)
16 Lala si öfa si tola manolo yaʼita enaʼö lö faʼawö ba gulidanö yaʼia daʼö na taʼangerönusi duma-duma nono mbanua Yehowa si lö faröi. Me götö Zura Niʼamoniʼö, lö khöra faʼataʼu ba laʼila lahalö gangetula si sökhi enaʼö lö faʼawö ira ba gulidanö. Angeraigö duma-duma Saderakhi, Mezakhi, Abedo-Nego, lö lafosumange nadu si no amaedola samatörö ba Mbabilona. (Baso Danieli 3:16-18.) Waö-waö nitutunö ba Zura Niʼamoniʼö daʼö zanolo ndra Samaduhuʼö Yehowa ba ginötö andre enaʼö lö khöra faʼataʼu ba lö lafosumange mandrera ba soi si so yaʼira. Simanö göi Yesu, lö fao ia ba politik mazui ba ngawalö si tola mamawukaisi niha gulidanö. Aboto ba dödönia wa duma-dumania si sökhi andre zi tola manolo ndra nifahaʼönia. Imane, ”Ba böi mibusi dödömi, no ulawa niha gulidanö.”—Yohane 16:33.
17 Ato ndra Samaduhuʼö Yehowa ba ginötö andre lö faʼawö ira ba gulidanö. So ösa nifakao, nibeʼe ba gurunga hegöi nibunu börö me lö faröi ira khö Yehowa. Duma-dumara andre zanolo yaʼita enaʼö lö khöda faʼataʼu. Imane samösa dalifusöda moroi ba Turki, ”Franz Reiter, talifusöda sawuyu-wuyu nibunu börö me lö fao ia tobali saradadu Hitler. Moroi ba zura nifaʼoheʼönia khö ninania fatua lö mate ia, ba daʼö oroma wa aro wamatinia ba faduhu dödönia khö Yehowa. Omasido uʼoʼö duma-dumania andre na göna ndraʼo fanandraigö simanö.”[2]—Faigi gonönöta.
18, 19. (a) Hewisa wa tola latolo ndraʼugö ira talifusöda ba gangowuloa mbanua niha Keriso? (b) Hadia gangetula sinangea tahalö?
18 Tola göi latolo ndraʼugö ira talifusöda si so ba gangowuloa si faböbö yaʼugö enaʼö lö faʼawö ndraʼugö ba gulidanö. Fatunö khö ndra satua sokubaloi na so gabula dödömö. Tola labeʼe khöu wanuturu lala moroi ba Zura Niʼamoniʼö. Na laʼila göi ira talifusöda tanö böʼö gabula dödö salua khöu, tola labeʼe khöu wamarou dödö. Andrö khöra enaʼö mangandrö ira salahimö. Hizaʼi, moguna göi tatolo ba mangandrö ita salahira. (Mataiʼo 7:12) Tola öfaigi döi-töi ndra talifusöda si no labeʼe ba gurunga ba duho si so ba jw.org, yaʼia daʼö ”Saksi-Saksi Yehuwa yang Dipenjarakan Karena Iman Mereka—Menurut Lokasi”, tola öfaigi ba RUANG BERITA > BERITA HUKUM. Fili döira, ba andrö khö Yehowa enaʼö ibeʼe khöra wanolo faböi ataʼu ba lö faröi ira khönia.—Efeso 6:19, 20.
19 Börö me lö aratö tohare waʼatua danö, tatötöna enaʼö lö göna khöda fanandraigö moroi khö ndra samatörö. Daʼö mbörö wa moguna tafaʼanö ita iadaʼa enaʼö lö faʼawö ita ba gulidanö si no fawuka andre!
^ [1] (ngenoli si 1) Eluaha wehede Yesu me itötöi Kaizaro yaʼia daʼö ira samatörö. Me luo daʼö Kaizaro zamatörö ba yaʼia wondrege zalawa moroi ba wamatörö niha gulidanö.
^ [2] (ngenoli si 17) Faigi mbuku Saksi-Saksi Yehuwa—Pemberita Kerajaan Allah, ngaʼörö 662, hegöi kotak ”Ia Mati Demi Kehormatan Allah” ba faza 14 mbuku Kerajaan Allah Memerintah!.