FAZA SARA
”Mohede Ia Na, Hewaʼae No Mate Ia”
1. Hadia mbörö wa tebai möi nösi nomo Gadamo hegöi Khawa ba Kabu Edena, ba hadia nidöna-döna Habeli?
NO ITÖNGÖ manö Habeli mbiri-birinia sahono wemanga duʼu ba gahe hili. Aefa daʼö, te ifakhölö ia moroi ba zaröu wamaigi si sambua nahia ba oroma khönia haga si takile. Aboto ba dödönia wa so ba daʼö wöda alitö nifaligo-ligoi si lö tebato ba wombaʼa lala saekhu ba Kabu Edena. Ba daʼö toröi zatuania mböröta, iadaʼa tebai möi ira ba daʼö hegöi iraononia. Khalaigö hewisa me itörini mbunia angi ba zi tanö owi me ifaöga ia wamaigi talu mbanua ba woʼangeraigö Somböi yaʼia. Hadia tola ifuli sökhi wahuwusa niha khö Lowalangi? Daʼö nidöna-döna Habeli.
2-4. Hewisa wahuhuosa Habeli khöda iadaʼa?
2 Iadaʼa, fahuhuo khöu Habeli. Hadia tola öfondro-ndrongo ia? Te tebai. No ara mate nono Gadamo numero dua andre. No ara taya mbotonia tobali gawu-gawu arakhagö 60 abad. Sanandrösa ba niha si no mate, imane Sura Niʼamoniʼö, ”Ba lö hadia ia laʼila.” (Zango. 9:5, 10) Lö irai itötöi Habeli zambua fehede zi no tesura ba Zura Niʼamoniʼö. Na simanö, hewisa wa tola fahuhuo ia khöda?
3 Tebeʼe geheha khö Waulo ba wanutunö sanandrösa khö Habeli, ”Moroi ba daʼö göi, wa muhede ia na, hewaʼae no mate ia.” (Baso Heberaiʼo 11:4.) Hewisa lala Habeli wahuhuosa? Yaʼia daʼö ba wamati. Habeli niha si oföna mangokhögö amuata si sökhi andrö. Aro sibai wamatinia irege lö olifu niha, ba tola taʼoʼö iadaʼa. Na tafahaʼö ita ba taʼodödögö wangohiaʼö famatinia, ba daʼö taʼila wa no fahuhuo khöda waö-waö Habeli.
4 Hadia wamahaʼö khöda moroi ba wamati Habeli hewaʼae na lö oya zi tesura ba Zura Niʼamoniʼö sanandrösa khönia? Datafaigi.
Tedou Me ”Iʼotarai Mböröta Danö”
5. Hadia geluaha wehede Yesu me iwaʼö no auri Habeli ”iʼotarai mböröta danö”? (Faigi nisura ba gahe zura.)
5 Tumbu Habeli ba wamobörö sejarah niha gulidanö. Furi daʼö, ifatunö Yesu wa tumbu Habeli andrö ”iʼotarai mböröta danö”. (Baso Luka 11:50, 51.) Ulidanö niwaʼö Yesu yaʼia daʼö fefu niha si tola muhöli moroi ba horö. Hewaʼae Habeli andre numero öfa niha ba gulidanö, hizaʼi hulö yaʼia niha si oföna si tola muhöli ba wamaigi Lowalangi.a Atulö, tenga ba gotalua niha si sökhi amuata teʼebuaʼö Habeli.
6. Hewisa zindruhunia zatua Habeli andrö?
6 Hewaʼae bohou muwöwöi gulidanö me luo daʼö, ngambatö niha no ihawui ira faʼogömi-gömi. Satua Habeli sotöi Adamo ba Khawa, no siga-siga ba abölö. Hizaʼi, so zi tebai lakhamö ba waʼaurira me no aekhu ira ba horö ba laʼila daʼö. Moʼahonoa ira mböröta, ba latema waʼauri si lö aetu. Aefa daʼö, lalawa Lowalangi Yehowa, ba ifofanö ira moroi ba nomora Faradaiso ba Kabu Edena. Börö me lafalua zomasi dödöra ba lö laʼangeraigö zoguna ba ngaʼötöra, taya khöra waʼauri si lö aetu ba lö moʼahonoa ira.—I Moz. 2:15–3:24.
7, 8. Hadia niwaʼö Khawa me tumbu Gaʼino, ba hadia zi tumbu ba wangera-ngerania?
7 Me no lafofanö ira moroi ba Kabu Edena, latörö riri ira Adamo ba Khawa. Hizaʼi, me tumbu khöra nono siaʼa, labeʼe töi Kaʼino mazui ”Si No Musöndra”, imane Khawa, ”No usöndra niha, itolo Lowalangi.” Ba wehede Khawa andrö, te itörö tödönia nifabuʼu Yehowa ba Kabu Edena, me ifaʼeleʼö wa tumbu dania ”maʼuwu”, mazui ngaʼötö moroi ba ndra alawe, ba daʼö dania zamakiko si lö sökhi, samaelungu Adamo ba Khawa. (I Moz. 3:15; 4:1) Hadia imane tödönia Khawa, yaʼia ndra alawe ba wamaʼeleʼö daʼö ba Kaʼino ”maʼuwu” nifabuʼu?
8 Fasala sibai na daʼö zi so ba dödö Khawa. Mendrua manö na lafahaʼö Gaʼino ira satuania wa yaʼia maʼuwu andrö, faʼasiliawa niha si lö moʼahonoa ba waʼauri Gaʼino itugu monönö. Aefa daʼö, ifuli zui tumbu nono matua khö Khawa, hizaʼi lö hadöi fehede faʼomasi simane khö Gaʼino. Lafotöi ia Habeli, eluahania ”Hanu-Hanu”, mazui ”Zaya-Zaya Gölö”. (I Moz. 4:2) Hadia famotöi andrö daʼö geluahania khö Gadamo ba Khawa wa abölö pade nasa Gaʼino moroi khö Habeli? Tola manö, hizaʼi lö aboto sibai ba dödöda.
9. Hadia wamahaʼö si tola lahalö ira satua iadaʼa moroi khö zatua siföföna?
9 Ira satua iadaʼa, oya wamahaʼö khöra moroi khö zatua siföföna andrö. Ba wehede hegöi ba nifaluami, hadia mifahaʼö nonomi enaʼö so khöra waʼasiliawa, lafalua zomasi dödöra, ba fakhögusa? Mazui, hadia mifahaʼö ira wangomasiʼö Lowalangi Yehowa ba fahuwu khönia? Alimagö sibai, satua siföföna lö saʼozu labuʼa zi tobali foʼömöra. Hewaʼae simanö, so wanötöna ba ngaʼötöra.
Hewisa Habeli Wondrouʼö Famatinia?
10, 11. Hadia halöwö Gaʼino faoma Habeli, ba hadia gamuata nidouʼö Habeli?
10 Me itugu ebua-bua ndraono si darua andrö, te ifamaha ira Adamo ba wohalöwö enaʼö lasöndra zoguna ba nösi nomora. Sohalöwö ba danö Gaʼino, ba tobali kubalo Habeli.
11 Hizaʼi, so nifalua Habeli sabölö moguna. Ba zi hauga fakhe, idouʼö wamatinia—amuata si sökhi nisura Waulo ba gafuriata. Tandraigö angerönusi! Lö hadöi niha si tobali duma-duma khö Habeli me luo daʼö. Tobali, hewisa wa tola idouʼö wamatinia khö Lowalangi Yehowa? Angeraigö zi tölu dane-dane saro sangabeʼeʼö famatinia.
12, 13. Hewisa Habeli wondrouʼö famatinia me ifaigi-faigi niwöwöi Yehowa?
12 Niwöwöi Yehowa. Atulö, no iʼelifi danö Yehowa irege tumbu zinanö sodoi sanaha faʼamowua danö. Hewaʼae simanö, lö tebulö danö wangaʼasogö balazo irege lasöndra göra ira Habeli hegöi ösi nomonia. Ba lö hadöi fangelifi si göna gurifö, simane fofo, iʼa; mazui hili, mbombo, idanö ba asi; mazui lawuo, talu mbanua, luo, baŵa, ba döfi. Gofu hezo ifakhölö ia Habeli, iʼila dandra waʼomasi, faʼatua-tua, ba faʼasökhi dödö Lowalangi Yehowa, samazökhi fefu hadia ia. (Baso Roma 1:20.) Tatu manö, möi fangaro wamati Habeli na iʼangerönusi fefu daʼö si fao fangandrö saohagölö.
Moroi ba niwöwöi, ba daʼö isöndra dane-dane wamati saro Habeli khö Zomböi sebua faʼomasi
13 Ibeʼe ginötönia Habeli ba woʼangerönusi ngawalö wamati. Khalaigö atö hewisa wokubaloinia mbiri-biri. Samösa gubalo hasambalö oya itörö tanö. Fefu gurifö si mauwu andre idönisi wanörö ahe hili, latörö mbawa danö, laʼötö nidanö ba wangalui duʼu satabö, umbu nidanö si sökhi, ba nahia wolombase sahono. Moroi ba ngawalö nifazökhi Lowalangi fefu, ha biri-biri wondrege zi tebai, hulö daʼö wa tewöwöi enaʼö larorogö ba lakubaloi ira niha. Hadia simanö göi Habeli, moguna khönia wanuturu lala, folumöʼö, ba foʼameʼegö tödö moroi khö Lowalangi fondrege zatua-tua si töra moroi ba niha? Tatu manö iʼohe fefu daʼö ba wangandrö irege aro wamatinia.
14, 15. Hewisa zi no ifabuʼu Yehowa tobali dane-dane khö Habeli ba wamalua foʼangerönusi?
14 Nifabuʼu Yehowa. Tatu manö ladunö-dunö ira Adamo ba Khawa khö ndraonora zalua ba Kabu Edena ba hana wa lafofanö ira moroi ba daʼö. Andrö, oya zinangea iʼangerönusi Habeli.
15 No iwaʼö Yehowa wa teʼelifi mbenua. Iʼila samösa Habeli zinanö sodoi tandra wa itörö zi no tefaʼeleʼö andrö. No göi ifaʼeleʼö Yehowa wa afökhö ba marase Khawa wanabina hegöi ba woʼono. Me tumbu ndra akhinia, tatu manö iʼila Habeli wa itörö wehede daʼö. Ifaʼeleʼö Yehowa wa ebua wangisö ba faʼomasi Khawa khö woʼomonia, ba ifatörö ia Adamo. Ahori iʼila Habeli fefu wangabu dödö daʼa. Gofu hezo manö, aboto ba dödönia wa fefu niwaʼö Yehowa tola mufaduhusi tödö. Tobali, so dane-dane saro ba wamati Habeli ba zi no ifabuʼu Lowalangi sanandrösa ba ”maʼuwu”, mazui ngaʼötö, sangaʼazökhi fefu ngawalö zala iʼotarai Kabu Edena.—I Moz. 3:15-19.
16, 17. Hadia zi tola ifahaʼö ia Habeli moroi khö ndra kerubi Yehowa?
16 Enoni Yehowa. Tenga ba niha isöndra duma-duma si sökhi Habeli, hizaʼi tenga göi ha niha wondrege zatua-tua ba gulidanö me luo daʼö. Me lafofanö Gadamo ba Khawa moroi ba Kabu Edena, no itatugöi Yehowa enaʼö lö lafuli ira ba Waradaiso andrö hegöi ngaʼötöra. Ba wozago bawandruhö, ifataro ndra kerubi Yehowa—malaʼika si so dadaoma salawa ba föda soʼalitö nifaligo-ligoi.—Baso I Moze 3:24.
17 Khalaigö dödö Habeli me ide-ide ia, ba iʼila-ila ndra kerubi andrö. Ba mboto waʼaniha, oroma wa yaʼira niha sagabölö. Ba ahöli-höli dödönia ba ’wöda’ andrö, si hola-hola si lö tebato wamaligoi. Me itugu tedou waʼebua Habeli, hadia no irai iʼila aföli ndra kerubi andrö ba laröi nahia nizagora? Löʼö. Bongi maʼökhö, döfi numalö zi döfi, irugi ngahönö fakhe, lö laröi nahia wohalöwöra ira malaʼika sagatua-tua ba sagabölö andrö. Ba daʼö aboto ba dödö Habeli wa so genoni Lowalangi Yehowa si lö faröi. Börö ndra kerubi andrö aboto ba dödönia hewisa waʼalöfaröi ba foloʼö niwaʼö Yehowa si lö tesöndra ba nösi nomonia. Duma-duma ndra malaʼika andrö zi tobali fangaro wamatinia.
Sandrohu faʼauri Habeli, iʼila hewisa woloʼö ba falöfaröi kerubi khö Yehowa
18. Hadia zi tobali dane-dane khöda iadaʼa ba wangokhögö famati saro?
18 Me no iʼangerönusi fefu ngawalö nifaʼeleʼö Yehowa ba niwöwöi dangania, nifabuʼu Lowalangi, hegöi duma-duma ndra malaʼika, tatu manö itugu aro wamati Habeli. Hadia tenga no fahuhuo khöda duma-duma Habeli? Yafaduhu dödö ndra si bohou ebua wa tola ladouʼö wamatira khö Lowalangi Yehowa soroi ba dödö, hewaʼae na lö omasi nösi nomora. Börö me so niwöwöi Lowalangi ba zi fasuida, Sura Niʼamoniʼö, hegöi duma-duma zamati, daʼa zi tobali dane-dane saro ba wangokhögö famati iadaʼa.
Hana Wa Tohude Zumange Nibeʼe Habeli?
19. Hadia zindruhu saboto ba dödö Habeli ba gafuriata?
19 Me itugu monönö wamati Habeli khö Yehowa, iʼalui lala enaʼö iforomaʼö ba mbua-bua. Hizaʼi, hadia zi tola tabeʼe khö Zomböi banua si yawa awö danö? Tatu manö, lö moguna khö Lowalangi gameʼela mazui fanolo moroi ba niha. Ba gafuriata, aboto ba dödö Habeli zindruhu andre: Na soroi ba dödö ibeʼe zabölö sökhi khö Yehowa, omuso dödö Nama sebua faʼomasi.
Ibeʼe zumange Habeli moroi ba wamati; Kaʼino löʼö
20, 21. Hadia manö zumange nibeʼe Gaʼino faoma Habeli, ba hadia niwaʼö Yehowa?
20 Ifaʼanö Habeli zumange nibeʼenia moroi ba mbiri-biri nikubaloinia. Ifili mbiri-biri fondrege zi sökhi, yaʼia daʼö siaʼa, ba ngawalö zabölö sökhi. Ba ginötö daʼö göi, omasi Gaʼino wanema howu-howu Lowalangi yaʼia me ibeʼe sumange mbua nowinia. Hizaʼi, faböʼö gohitö dödö Gaʼino moroi khö Habeli. Ba daʼö oroma gamaehutania me inötö labeʼe zumange.
21 Ono Gadamo si darua andre te laʼogunaʼö galitö hegöi meza ba wameʼe sumange, ba te oroma khö ndra kerubi si tobali salahi Yehowa ba gulidanö me luo daʼö. Ifondro-ndrongo Yehowa! Tabaso, ”Ba omasi Yehowa Habeli ba sumange khönia.” (I Moz. 4:4) Lö nifatunö Zura Niʼamoniʼö hewisa Lowalangi wangoromaʼö faʼomasinia.
22, 23. Hana wa itema Yehowa zumange nibeʼe Habeli?
22 Hana wa itema Lowalangi zumange Habeli? Hadia börö zumange nibeʼenia? Atulö wa no ibeʼe zumange sauri Habeli, iduwagö ndro sebua böli. Hadia iʼila Habeli waʼebua mböli zumange nibeʼenia? Hauga wulu fakhe me no aefa götö Habeli, iʼogunaʼö Lowalangi nono mbiri-biri si sökhi si no amaedola höli Nononia soʼahonoa, ”Ono Mbiri-biri khö Lowalangi”, niduwagö do. (Yoh. 1:29; II Moz. 12:5-7) Hizaʼi, tatu manö ambö aboto ba dödö Habeli daʼö fefu.
23 Saboto ba dödöda yaʼia daʼö: Ibeʼe zumange sabölö sökhi Habeli moroi ba gokhötania. Somasi Yehowa, tenga ha sumangenia, hizaʼi nihania. Faʼomasi ba famati soroi ba dödö, daʼö zangoʼou Habeli ba wameʼe sumange khö Yehowa.
24. (a) Hana wa lö sala zumange nibeʼe Gaʼino? (b) Hadia zi fakhili-khili nifalua niha iadaʼa simane Kaʼino?
24 Faböʼö nibeʼe Gaʼino. Ba ”sumange andrö khönia, ba lö omasi” Yehowa. (I Moz. 4:5) Lö fasala zumangenia; ba gafuriata, itehegö Huku Lowalangi na mubeʼe mbua zinanö tobali sumange. (III Moz. 6:14, 15) Hizaʼi, sanandrösa khö Gaʼino imane Sura Niʼamoniʼö wa ”lö sökhi mbua-buania”. (Baso I Yohane 3:12.) Simane niha sato iadaʼa, te imane Kaʼino wa obönö na ha asala muforomaʼö wolulu faʼauri khö Lowalangi. Iʼanemai oroma ba nifaluania wa ambö famati ba faʼomasinia sindruhu khö Yehowa.
25, 26. Hadia wamangelama nibeʼe Yehowa khö Gaʼino, ba hadia nifaluania?
25 Me iʼila Kaʼino wa lö omasi Yehowa zumange nibeʼenia, hadia ifomaha ia moroi ba duma-duma Habeli? Löʼö. Hizaʼi, abao sibai dödönia ba mofönu ia khö nakhinia. Iʼila Yehowa nösi dödö Gaʼino ba fahuhuo ia si fao faʼebolo dödö. Ifangelama ia Yehowa wa tola tobali horö sebua nifaluania, ba imane khö Gaʼino wa tola laʼalawaʼö ia na ifalalini gera-erania.—I Moz. 4:6, 7.
26 Lö ibeʼe dödönia Kaʼino wamangelama moroi khö Lowalangi. Idönisi nakhinia weʼamöi ba mbenua. Ba me no larugi ba daʼö ibunu Habeli. (I Moz. 4:8) Tola tawaʼö Habeli ziföföna manörö famakao börö wangataʼufi Lowalangi, si oföna manörö faʼamate. No mate ia, ba lö saetu waö-waöinia irugi daʼö.
27. (a) Hana faduhu dödöda wa tesusugi Habeli? (b) Hewisa lala enaʼö falukha ita khö Habeli dania?
27 Amaedola zauri, muʼao ndro Habeli khö Lowalangi Yehowa ba wanulöni mazui mangandrö faʼatulö. Ifalua waʼatulö Lowalangi, yaʼia me ihuku Gaʼino börö waʼalösökhinia. (I Moz. 4:9-12) Sabölö moguna, fahuhuo khöda iadaʼa waö-waö wamati Habeli. Faʼaurinia kira-kira otu fakhe, adogo-dogo ndröfinia moroi ba niha sato me luo daʼö, hizaʼi sindruhu-ndruhu iʼogunaʼö ba wamalua si sökhi. Hewaʼae mate ia, aboto ba dödönia wa iʼomasiʼö ia Amania Yehowa si so ba zorugo. (Heb. 11:4) Andrö faduhu dödöda wa lö olifu Yehowa zotöi Habeli, ibaloi wanusugi ba waradaiso. (Yoh. 5:28, 29) Hadia omasiʼö falukha khönia dania? Tola falukha ndraʼugö na öhalö gangetula ba wamondro-ndrongo niwaʼö Habeli ba öʼoʼö duma-duma wamatinia.
a Ngawua wehede ”iʼotarai mböröta danö” eluahania fananö tanömö zinanö, mazui mongaʼötö, börö daʼö moʼamakhaita ia ba ngaʼötö niha siföföna. Hizaʼi, hana wa Habeli nitötöi Yesu me ”iʼotarai mböröta danö”, tenga Kaʼino, ono siaʼa? Börö gamuata ba angetulania, iʼodödögö Kaʼino wolawa Lowalangi Yehowa. Simane satuania, lö tesusugi mazui muhöli ia.