FAZA DUA
”Lö Aefa-Aefa Khönia Lowalangi ba Lalania”
1, 2. Hadia halöwö nifalua Noakhi hegöi ösi nomonia, ba hadia wanaisi nitaögöra?
IFADÖLÖ hulunia Noakhi hegöi buʼunia si no agakandro. Khalaigö atö, mudadao ia ba mboto geu sesolo, molombase ia sabata moroi ba halöwönia ba ifaigi döla-döla nowo sebua andrö. Atarö sibai hua ter (zulumou); faoma fagema-gema li fakake wanaba eu niʼogunaʼöra. Ba nahania wedadao, iʼila ndraononia Noakhi, laʼodödögö wangehaogö döla-döla nowo sebua andrö. Iraononia matua ba foʼomora, hegöi foʼomonia samösa, falulu fohalöwö ira ba wamazökhi owo andrö ba zi hauga wulu fakhe. No oya niʼohalöwögöigöra, hizaʼi oya nasa zinangea laʼasiwai!
2 Niha ba zi fasui yaʼira, lafotöi Noakhi hegöi ösi nomonia, labaliʼö ira niha si bodo. Itugu oroma nowo andrö, itugu laʼaʼigiʼö Noakhi ba wamangelama niʼombakhaʼönia sanandrösa ba waʼanönö danö idanö. Famangelamania andrö hulö aröu sibai, lö duhu tola alua! Ahöli dödöra hana wa so niha sondrörö faʼaurinia hegöi faʼauri nösi nomonia ba halöwö si lö karua andrö. Hizaʼi, Yehowa, Lowalangi Noakhi, faböʼö wamaiginia.
3. Hadia geluahania lö aefa-aefa Lowalangi ba lala Noakhi?
3 Imane Taromali Lowalangi, ”Noakhi andrö, . . . lö aefa-aefa khönia Lowalangi ba lalania.” (Baso I Moze 6:9.) Hadia geluahania? Tenga daʼö geluahania mofanö-fanö Lowalangi ba gulidanö, mazui Noakhi zi möi ba zorugo. Hizaʼi, börö me sindruhu iʼoʼö ba iʼomasiʼö Lowalangi, tola tamane wa hulö fao-fao Yehowa ba lala Noakhi, amaedola zi fahuwu. Ngahönö fakhe aefa daʼö, imane Sura Niʼamoniʼö, ’Moroi ba wamatinia, iʼetuʼö huku niha gulidanö.’ (Heb. 11:7) Hadia geluahania? Hadia wamahaʼö khöda moroi ba wamatinia?
Niha si Lö Sinegu ba Gulidanö si Lö Sökhi
4, 5. Hana wa itugu lö sökhi gulidanö andre me götö Noakhi?
4 Ebua-bua Noakhi ba gulidanö salio tebulö, moroi ba zi lö sökhi itugu lö sökhi. No tohöna waʼalösökhi gulidanö andrö iʼotarai ba götö duania Khenoki, niha satulö si lö aefa-aefa Lowalangi ba lalania. No ifaʼeleʼö Khenoki wa tehuku niha si lö sökhi ba gulidanö. Ba götö Noakhi, itugu lö sökhi niha. Mendrua manö ba wamaigi Yehowa, no tekiko gulidanö andre börö waʼoya zi lö sökhi. (I Moz. 5:22; 6:11; Yud. 14, 15) Hadia mbörö wa itugu lö sökhi gulidanö?
5 So zi hokha mbuda salua ba gotalua nono Lowalangi ba zorugo, yaʼia daʼö ira malaʼika. So samösa ba gotaluara zolawa Yehowa, tobali ia Afökha ba Satana, iböbögö zi lö duhu khö Lowalangi, ba idönisi dödö Gadamo ba Khawa wamalua horö. Me götö Noakhi, lalawa göi wamatörö Yehowa ira malaʼika tanö böʼö. Laröi nahiara nibeʼe Lowalangi khöra ba zorugo, möi ira ba gulidanö, lahalö foʼomora ndra alawe si baga-baga. Ira malaʼika si fayawa ba si so fakhögusa andrö, ladönisi niha gulidanö ba wamalua si lö sökhi.—I Moz. 6:1, 2; Yud. 6, 7.
6. Hadia lua-luania me so Nadaoya ba gulidanö, ba hadia zi no iʼetuʼö Yehowa?
6 Töra-töra me no orudu ba niha gulidanö ndra malaʼika si no mangai boto waʼaniha, lua-luania tumbu khöra ndraono si faruka, sabölö ba segebua niha. Ifotöi ira Sura Niʼamoniʼö Nadaoya, eluahania ”Sangekhugö”—yaʼira mbörö wa aekhu niha böʼö. Lafakao niha irege monönö waʼalösökhi ba gulidanö. Andrö lö ahöli dödöda ba wamaigi Zomböi yaʼita, ”no ebua sibai zi lö sökhi ba niha ba gulidanö, wa no si lö sökhi manö gera-erara, awö nikhoi dödöra, si lö mamalö-malö”. Ihalö gangetula Yehowa, ihori niha si lö sökhi andrö ba zi 120 fakhe tö.—Baso I Moze 6:3-5.
7. Hadia gabula dödö Noakhi hegöi foʼomonia ba wolumöʼö iraonora ba zi lö sökhi me luo daʼö?
7 Khalaigö hawaʼafökhö wangebua iraono ba gulidanö simane daʼö! Hizaʼi, daʼö nifalua Noakhi. No isöndra woʼomo si sökhi. Me 500 fakhe Noakhi, tumbu khönia datölu nono matua—Semi, Khamo, ba Yafeti.a Falulu fohalöwö Noakhi khö woʼomonia ba wolumöʼö iraonora moroi ba zi lö sökhi ba zi fasuira. Si toʼölönia, ahöli-höli dödö ndraono matua ba wamaigi-maigi ”niha sabölö” ba ”sebua sibai turia”—simane daʼö Nadaoya andrö. Abua khö Noakhi hegöi khö woʼomonia ba wangaröuʼö onora moroi ba hikaya niha segebua. Hizaʼi, tola lafahaʼö zindruhu sanandrösa khö Lowalangi Yehowa, sangogorofi si lö sökhi. Latolo ndraonora enaʼö laʼila wa afökhö dödö Yehowa wamaigi si lö sökhi hegöi famadaö me luo daʼö.—I Moz. 6:6.
Noakhi hegöi foʼomonia lö tola löʼö lalumöʼö ndraonora moroi ba zi lö sökhi
8. Hewisa zatua sonekhe ba ginötö andre laʼoʼö duma-duma Noakhi hegöi foʼomonia?
8 Ira satua iadaʼa, laʼila hewisa dödö Noakhi hegöi foʼomonia. Ulidanö iadaʼa no göna langu waʼalösökhi ba famadaö. Oya geng (ngawawa) zi bohou ebua si tebai muwaʼö ba mbanua segebua. Oya waʼalösökhi hegöi hiburan nihaogö ba ndraono sigide-ide. Satua sonekhe, laʼodödögö wolawa wondrönisi tödö andrö, lafahaʼö ndraonora sanandrösa khö Lowalangi satulö sotöi Yehowa, sangohori si lö sökhi ba zi lö aratö. (Zin. 11:5; 37:10, 11) Tola mofozu daʼa! No mofozu nifalua Noakhi hegöi foʼomonia. Tobali ira matua si sökhi ndraonora, ba lasöndra woʼomora sangofönaiʼö Lowalangi sindruhu sotöi Yehowa ba waʼaurira.
”Fazökhi Khöu Nowo”
9, 10. (a) Hadia fareta Yehowa zombulöʼö faʼauri Noakhi? (b) Hadia niwaʼö Yehowa khö Noakhi sanandrösa ba waʼebua hegöi ohitö dödö wa mufazökhi nowo?
9 Samuza maʼökhö, faböʼö waʼauri Noakhi sagötö faʼara. Fahuhuo Yehowa khö genoni niʼomasiʼönia andre ba ifatunö wa omasi ia wangohori ulidanö me luo daʼö. Ifaretakö Noakhi Lowalangi, ”Fazökhi khöu nowo, naruʼu geunia.”—I Moz. 6:14.
10 Owo andre tenga köfa simane niwaʼö niha. Lö hadöi amuri, mazui naha woʼalukhaini—lö fatö-fatö. Daʼö ha feti mazui kota-kota sebua. Izara-zara Yehowa wangombakha faʼebua nowo daʼö, hewisa wamazökhi hegöi fondruhö tanö bakha ba tanö baero faoma sulumou. Aefa daʼö, iʼombakhaʼö khö Noakhi hadia mbörö, ”Lö ara tö sa dania ba anönö danö idanö ubeʼe . . . Fefu zi so ba gulidanö ba si tekiko ubeʼe.” Hizaʼi, fawuʼu li Yehowa khönia, ”Si möi ba nowo ndraʼugö yaʼugö ba onou matua andrö ba foʼomou ba umönöu andrö, awöu.” Moguna göi iʼohe Noakhi zalahi gurifö ero safasa. Ha si so ba nowo niʼorifi ba ginötö Anönö Danö Idanö si lö aratö alua!—I Moz. 6:17-20.
Falulu fohalöwö Noakhi ba nösi nomonia wamalua fareta Lowalangi
11, 12. Hadia halöwö sabua nitema Noakhi, ba hewisa dödönia ba halöwö andrö?
11 Itema Noakhi halöwö sabua. Ebua sibai nowo daʼö—faʼanaunia mato 133 meter, 22 meter waʼebolo, ba 13 meter waʼalawa. Abölö ebua ia moroi ba göfa eu sebua nifazökhi ba ginötö andre. Hadia iʼalui dani Noakhi enaʼö itimbagö halöwö andrö, mukökö ia me oya gabula dödö, mazui ifaböʼöni zi no mufakhoi enaʼö aoha wangehaogö yaʼia? Imane Sura Niʼamoniʼö, ”Iʼoʼö sibai Noakhi, dali niwaʼö Lowalangi khönia.”—I Moz. 6:22.
12 Ngafulu fakhe wangehaogö owo daʼö, te 40-50 fakhe. So geu sinangea laʼobö, lataʼu, lasila, lafazökhi, ba laforudugö. Mufotölu ngaʼötö ia, mufobateʼe, ba so mbawandruhö ba ngai. Te so zandrela yawa ba dete nowo, sagönia lafanaere wamasa ba adöni baero maʼifu enaʼö ahele nidanö deu.—I Moz. 6:14-16.
13. Hadia halöwö Noakhi sabölö abua baero wamazökhi owo, ba hadia nifalua niha khönia?
13 Hauga fakhe no numalö ginötö ba ibörötaigö oroma waʼebua nowo andrö, tatu omuso dödö Noakhi me lalului ösi nomonia wamazökhi! Hizaʼi, so danö böʼö sabua moroi ba wamazökhi owo. Itutunö Sura Niʼamoniʼö wa Noakhi andrö ”sanuriaigö faʼatulö dödö”. (Baso II Fetero 2:5.) Tobali, lö faʼataʼu khö Noakhi wangagö föna ba wamangelama niha si lö sökhi ba si lö atulö me luo daʼö sanandrösa ba wanguhuku si lö aratö alua. Hadia nifaluara? Ba gafuriata, iʼombakhaʼö Yesu wa niha me luo daʼö ’lö labeʼe dödöra’. Arörö ira ba halöwöra sero maʼökhö—manga, mamadu-madu, ba mangowalu—lö laʼameʼegö tödö wamangelama Noakhi. (Mat. 24:37-39) Tatu manö ato zangoʼaya Noakhi hegöi ösi nomonia; te so zametaʼu ba samaʼudusi yaʼia. Lafakiko göi halöwönia.
Hewaʼae laʼila niha dandra wa ifahowuʼö Noakhi Lowalangi, lö labato wangoʼaya yaʼia ba laʼosiwawöi duria nifaʼemania
14. Iadaʼa, hadia wamahaʼö si tola lahalö khöra ngambatö niha Keriso moroi ba duma-duma Noakhi hegöi ösi nomonia?
14 Hizaʼi, lö irai awuwu Noakhi hegöi ösi nomonia. Lö labato wamazökhi owo hewaʼae lamane niha, lö moguna halöwö daʼö, tefuyu, mazui bodo. Oya wamahaʼö si tola lahalö ira niha Keriso ba ginötö andre moroi ba duma-duma wamatira. So ita ba ”götö safuria” ba gulidanö andre simane niwaʼö Zura Niʼamoniʼö. (II Tim. 3:1) Imane Yesu inötö si so yaʼita andre fagölö simane ba götö Noakhi. Moguna latörö tödöra ira niha Keriso nifalua Noakhi na laʼoʼaya ba lafakao ira, mazui lö fatema ba dödö niha duria Mbanua Lowalangi. Tenga yaʼira zi oföna göna folohi simane daʼö.
”Ae Baowo”
15. Hadia gabula dödö Noakhi me arakhagö 600 fakhe ia?
15 Hauga wulu fakhe no numalö, ibörögö awai nowo daʼö. Me arakhagö 600 fakhe Noakhi, so gabula dödönia. Mate namania sotöi Lameki.b Lima fakhe aefa daʼö, mate nama Lameki, yaʼia daʼö tua Noakhi sotöi Metusala, 969 fakhe ndröfinia. Yaʼia zabölö anau noso nisura ba Zura Niʼamoniʼö. (I Moz. 5:27) He Metusala hegöi Lameki, no irai fendronga auri ira Gadamo, niha si oföna.
16, 17. (a) Hadia goroisa si bohou nitema Noakhi me 600 fakhe ia? (b) Tutunö zalua si tebai muʼolifugö niʼila Noakhi hegöi ösi nomonia.
16 Me 600 fakhe silalö duada Noakhi, itema goroisa si bohou moroi khö Lowalangi Yehowa, ”Ae baowo, yaʼugö ba soroi yomou fefu.” Ba ginötö daʼö göi, ifaretakö ia Lowalangi wolohe ngawalö gurifö—fitu rozi asala tenga salakha, sinangea mubaliʼö sumange, ba tanö böʼö safasa.—I Moz. 7:1-3.
17 Tatu tebai muʼolifugö zalua andre. Moroi ba gahe mbanua tohare ngahönö gurifö, so zalio-lio ba wofanö, so zara, so zi hombo, sanaoka, ba sanana-nana. Faböʼö-böʼö waʼebua, sikhala, hegöi lagu. Lö moguna takhalaigö ha waʼabua khö Noakhi wolohe, feʼao, mazui famauwu gutu ndruʼu andrö möi ba nowo. Ba waö-waönia taʼila wa ’möi ira baowo khö Noakhi’.—I Moz. 7:9.
18, 19. (a) Hewisa enaʼö tola tabeʼe wanema li ba zinofu-nofu niha si lö faduhu tödö ba waö-waö Noakhi? (b) Hewisa waʼatua-tua Yehowa oroma ba nifaluania enaʼö lö tekiko gurifö nifazökhinia?
18 Te manofu-nofu niha si lö faduhu tödö, ’Hewisa wa tola alua daʼö? Ba hewisa wa lö faʼudu gurifö andrö me orudu ira ba zi sambua nahia?’ Angeraigö atö: Hadia tebai ifatörö fefu gurifö nifazökhinia Samazökhi banua si yawa awö danö enaʼö mauwu ba ahono na moguna? Böi olifuʼö, Yehowa andrö Lowalangi samazökhi urifö. No irai ifabali Nasi Sukhu ba ibatogö luo. Hadia tebai ifalua fefu nitutunö ba waö-waö Noakhi? Tatu manö tola, ba no ifalua daʼö!
19 Tola manö iʼogunaʼö lala böʼö Lowalangi enaʼö lö tekiko ngawalö gurifö nifazökhinia. Hizaʼi börö me atua-tua ia, ifili lala böʼö si tola mamasugi ba dödöda wa ifaduhusi tödö niha gulidanö ba wondrorogö fefu zaliwa-liwa ba danö. (I Moz. 1:28) Iadaʼa, ato zatua sangogunaʼö waö-waö Noakhi ba wamahaʼö iraonora wa iʼosinangegö waʼauri gurifö Yehowa hegöi niha si no ifazökhi.
20. Hana wa oya halöwö Noakhi hegöi ösi nomonia ba migu safuria fatua lö Anönö Danö Idanö?
20 Ifatunö Yehowa khö Noakhi wa samigu tö Anönö Danö Idanö. Tatu oya sibai halöwö nösi nomo Noakhi me luo daʼö. Khalaigö atö, laföfögö fefu gurifö awö niʼa, hegöi soguna khöra samösa, lafazawa fefu gama-gamara ba nowo. Foʼomo Noakhi hegöi foʼomo Zemi, Khamo, ba Yafeti, te oya halöwöra ba wamöfögö owo andrö enaʼö ohahau dödöra wangiagö.
21, 22. (a) Hana wa lö tokea ita lagu niha me götö Noakhi? (b) Hawaʼara tebato wangoʼaya nitema Noakhi hegöi ösi nomonia?
21 Hewisa niha tanö böʼö? ’Lö labeʼe dödöra’ hewaʼae no laʼila dandra wa ifahowuʼö Noakhi Yehowa hegöi halöwönia. Tatu laʼila gurifö soya si möi ba nowo. Hizaʼi, lö ahöli dödöda ba lagura andrö. Niha ba ginötö andre lö laʼameʼegö tödö dandra salua sangoromaʼö wa ba ginötö safuria so ita iadaʼa. Simane nifaʼeleʼö Wetero, no tohare zangoʼaya, laʼoʼaya fefu niha soʼameʼegö tödö famangelama Lowalangi. (Baso II Fetero 3:3-6.) Simanö göi me föna, ato zangoʼaya Noakhi hegöi ösi nomonia.
22 Hawaʼara tebato wangoʼaya andrö? Ba waö-waönia taʼila, me awai iʼohe zoroi yomonia Noakhi hegöi urifö ba nowo, ”ikusi mbawandruhö Yehowa, furinia”. Na laʼila ira sangoʼaya andre nifalua Lowalangi, tatu lö hede-hedera saʼae. Na oya lira nasa, teu sabölö-bölö zoduhö bawara! Lö tebato-bato deu andrö irege inönöi gulidanö maʼasagörö, simane niwaʼö Yehowa.—I Moz. 7:16-21.
23. (a) Hezo taʼila wa lö omasi Yehowa na mate niha si lö sökhi me götö Noakhi? (b) Iadaʼa, hana wa sökhi na taʼoʼö wamati Noakhi?
23 Hadia omasi Yehowa wamaigi faʼamate niha si lö sökhi? Löʼö! (Hez. 33:11) Tobali, no ibeʼe khöra ginötö enaʼö lafalalini gera-erara ba lafalua zatulö. Hadia tola lafalua daʼö? Ba waö-waö waʼauri Noakhi so wanema linia. Me itörö Noakhi lala Yehowa, iʼoʼö fefu niwaʼö Lowalangi, ba daʼö oroma wa tola mukhamö wangorifi. Tola tamane, famati Noakhi zanguhuku ulidanö me luo daʼö; famatinia zangoromaʼö wa lö sökhi gamuata niha me götö daʼö. Famatinia zangorifi yaʼia hegöi ösi nomonia. Na öʼoʼö wamati Noakhi, tola teʼorifi ndraʼugö hegöi niha niʼomasiʼöu. Simane Noakhi, tola ötörö lala Lowalangi Yehowa simane si fahuwu khöu. Ba tola aro wahuwusami irugi zi lö aetu!
a Niha me luo daʼö, anau nosora moroi khöda iadaʼa. Te börö me ahatö ira ba waʼamoʼahonoa si no irai latema ira Adamo ba Khawa.
b Lameki zameʼe töi nononia Noakhi—te daʼö geluahania ”Molombase” mazui ”Fondrara Dödö”—ba no ifaʼeleʼö wa alua ba waʼauri Noakhi simane töinia, iʼohe niha ba naha wolombase moroi ba waʼerege dödöra ba danö niʼelifi. (I Moz. 5:28, 29) Lö fakhamö iʼila Lameki nifaʼeleʼönia andrö. Mate nina Noakhi, ira akhinia ba gaʼania te börö Waʼanönö Danö Idanö.