MOROI BA ARSIPDA
Moto si So Fangebua Li Niʼila Niha Sato
”Ha sambua moto si so fangebua li niʼogunaʼö ba Brasil ba wangai halöwö khö Zoʼaya. No hauga zuta niha si no mangila wa moto daʼa no ’moto si so fangebua li moroi ba Watch Tower.’”—Nathaniel A. Yuille, me döfi 1938.
ME IBÖRÖGÖ döfi 1930, ambö tedou halöwö fanuriaigö ba Brasil. Hizaʼi me döfi 1935, so perintis si no mangowalu sotöi Nathaniel ba Maud Yullie, lafaoheʼö zura khö Joseph F. Rutherford, sondröniaʼö halöwö fanuriaigö. Omasi ndra perintis andrö wangai halöwö ”gofu hezo lafatenge ira”.
Nathaniel andrö samösa insinyur si no fasiu, 62 fakhe ndröfinia. Yaʼia direktur dinas ba gangowuloa ndra Samaduhuʼö Yehowa si so ba San Francisco, Kalifornia, AS. Yaʼia zondröniaʼö halöwö fanuriaigö ba daʼö hegöi gama-gama soguna ba tata suara ba wamazaewe turia Mbanua Lowalangi. Börö me no irai ifalua halöwö fanuriaigö ba omasi ibeʼe göi ginötönia, andrö tola ifalua halöwönia si bohou ba Brasil, tobali hamba cabang, ba soi sebua sibai sangogunaʼö ngawalö li.
Ofeta ndra Nathaniel faoma Maud ba Brasil me döfi 1936, fao khöra göi samösa perintis ba samoʼeluaha li sotöi Antonio P. Andrade. Laʼohe fakake soguna: 35 mesin wamuta rekaman ba sambua moto si so fangebua li. Me luo daʼö, ha 60 zanuriaigö Mbanua Lowalangi ba Brasil, soi numero lima sabölö ebua ba zi sagörö ulidanö. Hizaʼi, gama-gama andre zanolo yaʼira ba wanuriaigö turia somuso dödö ba niha si hauga zuta faʼato ba zi hauga fakhe faʼara.
Sara waŵa me no ofeta ndra Yuille, ifaʼanö kantor cabang kebaktian dinas si öföna ba Brasil, ba mbanua São Paulo. Iʼohe moto si so fangebua li andrö Maud ba wangombakha wa so huhuo nifaʼema ba gangowuloa sebua. Mbuania, so 110 niha sangondrasi! Me no awai gangowuloa sebua, itugu terou dödö ndra sanuriaigö ba owölö-ölö ira weʼamöi manuriaigö. Lafahaʼö ira hewisa wanuriaigö ba wangogunaʼö mbuku, kartu kesaksian, hegöi rekaman huhuo sebua nifaʼema ba li Hungaria, Inggris, Jerman, Polandia, Spanyol, ba Portugis.
No muʼogunaʼö moto si so fangebua li ba wamaʼema turia somuso dödö ba niha si hauga zuta faʼato ba Brasil
Moroi ba kebaktian dinas si tölu kali mufalua ba São Paulo, Rio de Janeiro, ba Curitiba me döfi 1937 tetolo fefu zangondrasi enaʼö owölö-ölö ira ba wanuriaigö. Sagötö möi ira manuriaigö ba nomo-nomo, laʼogunaʼö moto si so fangebuaʼö li. Me awuyu-wuyu José Maglovsky nasa me luo daʼö, imane ba zurania, ”Mafaʼoli buku si teʼödane-dane ba Zura Niʼamoniʼö ba naha mbuku, ba me lafuta rekaman huhuo sebua moroi ba moto, ato niha si möi mamaigi ba fahuhuoga khöra.”
Mufalua wombayagö idanö ba nungo nidanö sebua hewaʼae ato ndra turis solokhoiʼö yaʼira ba daʼö. Daʼa ginötö si sökhi ba wamaʼema turia somuso dödö, ba muʼogunaʼö moto si so fangebua li! Terongo ba zi fasui mbanua andrö huhuo sebua nifaʼema Dalifusöda Rutherford sanandrösa ba wamayagö idanö. Ato niha sohurufai moto andrö ba wamondro-ndrongo huhuo sebua nifaʼema ba li Portugis. Aefa daʼö, sedöna mubayagö idanö, laʼanunöisi lagu Kerajaan, laʼoʼö rekaman ba li Polandia. Manunö ndra talifusöda tanö böʼö göi ba li böʼö. Imane ba Yearbook döfi 1938, ”Itörö tödöda luo Wendrakose, me fefu niha oi aboto ba dödöra zindruhu ba li niʼilara.”
Me no awai gangowuloa-gangowuloa sebua andrö, lafuta rekaman huhuo sebua ero hari Migu, he molökhö mazui moteu, ba kabu mbunga, ba nomo-nomo misa, hegöi ba pabrik-pabrik ba São Paulo faoma ba mbanua sahatö ba daʼö. Ero waŵa, laʼogunaʼö moto ba wanuriaigö ba zi 3.000 sofökhö bou auri ba nahiara si no mutatugöi, 90 km ba gaekhula nasi São Paulo. Lua-luania, tefasindro sambua banua niha Keriso ba daʼö. Hewaʼae mofökhö bou auri ira, terou sibai dödö ndra talifusöda weʼamöi manuriaigö ba daʼö. Latehegö khöra göi ba wamaʼema turia moroi ba Zura Niʼamoniʼö ba nahia sofökhö bou auri tanö böʼö.
So rekaman turia somuso dödö sanandrösa ba Mbanua Lowalangi me döfi 1938 ba li Portugis. Me All Souls’ Day (Hari Arwah), möi moto daʼö moroi ba lewatö si sambua numalö ba lewatö tanö böʼö, ifuta rekaman ”Hezo So Niha si No Mate?”, ”Yehowa”, ba ”Faʼakayo”. Töra 40.000 zi möi wamaigi lewatö samandrongo rekaman andrö!
Fatuwu khö ndra fandrita me teturiaigö zindruhu andrö ba niha fefu sanandrösa ba Zura Niʼamoniʼö. Asese lafaso ndra samatörö enaʼö lö latehe halöwö nifalua moto fangebua li andrö. Itörö tödö Yuille me so wandrita samarou niha mbanua ba wohurufai moto daʼö. Me tohare wali kota hegöi ndra folisi tenga mofönu ira, hizaʼi lafondro-ndrongo rekaman daʼö ofeta awai. Ihalö wali kota mbuku si teʼodane-dane moroi ba Zura Niʼamoniʼö. Tobali, lö alua lakalirukö me luo daʼö. Hewaʼae so wolohi, ifatunö khöda moroi ba Yearbook döfi 1940 wa döfi 1939 ba mbanua Brasil ”no inötö si sökhi ba wangai halöwö Teokrat Agung hegöi ba wangombakha töinia”.
Iʼotarai me muʼogunaʼö ”moto si so fangebua li moroi ba Watch Tower”, itugu tedou halöwö fanuriaigö ba Brasil. Moto daʼö niʼogunaʼö ba waʼema turia Mbanua Lowalangi ba zi hauga zuta niha faʼato. Hewaʼae no muʼamawa moto andrö me döfi 1941, ngahönö ndra Samaduhuʼö Yehowa ba Brasil lö labato wanuriaigö ba niha somasi mamondrongo turia somuso dödö ba mbanua sebua andrö.—Moroi ba arsipda ba Brasil.