Hadia Ötutunö Goi-Goi Waʼatulö Niʼokhögö Yehowa?
”Töi Yehowa saʼae ufarongogö . . . Lowalangi si lö faröi ia, lö falimosa khönia.”—V MOZE 32:3, 4.
1, 2. (a) Hadia walöʼatulö nitaögö Naboti hegöi iraononia matua? (b) Hadia zi dombua bua-bua nitutunöda ba wamahaʼö daʼa?
SO DARUA niha si lö sökhi samöbögö si lö duhu khö zi samösa ira matua wa no ifalua zala sebua. Falimosa niwaʼöra andrö. Hizaʼi, lawaʼö wa ira matua andrö no fasala ba tehuku ia. Khalaigö hewisa dödö niha sangomasiʼö satulö me laʼila wa latebu kara niha si lö fasala andrö hegöi iraononia matua irege mate! Daʼa tenga ha manö-manö. Sindruhu-ndruhu no alua khö zi samösa samosumange Yehowa si lö faröi sotöi Naboti, sauri me mamatörö Razo Gahabi ba ndraono Gizaraʼeli.—I Razo 21:11-13; II Razo 9:26.
2 Ba wamahaʼö daʼa, tatutunö hadia zalua khö Naboti. Tatutunö göi zala sebua nifalua samösa zatua sokubaloi si lö faröi ba mbanua niha Keriso siföföna. Duma-duma si dombua andre zangoromaʼö khöda wa moguna sibai wangide-ngideʼö hegöi fangefaʼö zala na omasi ita taʼoʼö goi-goi waʼatulö Yehowa.
FALÖʼATULÖ SI LÖ SÖKHI
3, 4. Haniha Naboti andrö, ba hana wa lö omasi ia ba wamawa kabu agunia khö Razo Gahabi?
3 Lö faröi Naboti khö Yehowa me ato ndraono Gizaraʼeli soloʼö duma-duma si lö sökhi moroi khö Razo Gahabi hegöi foʼomonia, Ratu Izebela, niha si lö sökhi. Lafosumange lowalangi faya Mbaʼali ba lö laʼameʼegö tödö Yehowa mazui goi-goinia. Hizaʼi, iʼameʼegö tödö Naboti wahuwusania khö Yehowa moroi ba waʼaurinia samösa.
4 Baso I Razo 21:1-3. Me edöna Gahabi ba wowöli kabu agu Naboti mazui ibeʼe kabu agu sabölö sökhi si tobali famalali, lö itema daʼö Naboti. Hadia mbörö? Si fao foʼameʼegö tödö itutunö, ”Yamutimba khögu Yehowa, ululu khöu gondröita ndra tuagu.” Lö itema Naboti hadia nibeʼe Razo Gahabi börö me lö tefaudu daʼö ba goroisa nibeʼe Yehowa ba ndraono Gizaraʼeli ba wamawa harato ngaʼötöra sagötö faʼara. (III Moze 25:23; IV Moze 36:7) Ba daʼa oroma wa moloʼö Naboti khö Yehowa.
5. Hadia nifalua Izebela ba wangokhögö kabu agu Naboti?
5 Me lö omasi Naboti ba wamawa kabu agunia, lafalua zi lö sökhi ira Razo Ahabi hegöi foʼomonia. Enaʼö laʼokhögö kabu andrö, iʼandrö darua niha Ratu Izebela ba wamaböbögö zi lö duhu khö Naboti wa no ifalua zala si lö irai ifalua. Lua-luania, labunu Naboti hegöi iraononia. Hadia nifalua Yehowa ba walöʼatulö si lö sökhi si no alua?
FAʼATULÖ LOWALANGI
6, 7. Hewisa wangoromaʼö Yehowa wa iʼomasiʼö waʼatulö, ba hana wa möi fondrara dödö ba nösi nomo Naboti hegöi ira awönia daʼö?
6 Iʼanemaiʼö ifatenge Elia Yehowa ba wamalukhaisi Ahabi. Imane Elia khö Gahabi wa yaʼia andrö samunu ba sanagö. Hadia gangetula nihalö Yehowa? Hasambalö tebunu Gahabi, foʼomonia hegöi iraononia, simane salua khö Naboti ba iraononia.—I Razo 21:17-25.
7 Abu sibai dödö nösi nomo Naboti hegöi ira awönia börö zi lö sökhi nifalua Gahabi. Hizaʼi, iʼila walöʼatulö andrö Yehowa ba iʼasiwai daʼö ba waʼalio. Daʼa no sambua fondrara dödö khöra. Hewaʼae simanö, tetandraigö wangide-ngideʼö hegöi faʼafaduhu dödöra khö Yehowa ba zalua aefa daʼö.
Imane Elia khö Gahabi wa börö me so khönia wangide-ngideʼö, lö ihuku ia Yehowa
8. Hadia nifalua Gahabi me irongo wanguhuku moroi khö Yehowa, ba hadia lua-luania?
8 Me irongo Ahabi hadia gangetula nifalua Yehowa khönia, ”isika nukhania, ba iʼonukha goni ba mamoni ba gö; ba iföröni goni andrö, ba mowaö-waö lö nini-nini”. Iʼide-ideʼö ia Ahabi. Hadia lua-luania? Imane Yehowa khö Elia, ”Me no iʼide-ideʼö ia fönagu, ba tenga ba götönia ufatörö wamakiko andrö, ba götö nononia dania ufatörö ba zi sawu yaʼira.” (I Razo 21:27-29; II Razo 10:10, 11, 17) Yehowa, ”sanandraigö tödö niha”, si tola mangila haniha ita sindruhunia, iforomaʼö waʼakhakhö dödö khö Gahabi.—Gamaedola 17:3.
TOLA MÖI FOLUMÖʼÖ NA SO WANGIDE-NGIDEʼÖ
9. Hana wa tola telumöʼö nösi nomo Naboti hegöi ira awönia na so khöra wangide-ngideʼö?
9 Te tetandraigö wamati nösi nomo Naboti hegöi ira awönia khö Lowalangi me larongo wa lö tehuku nösi nomo Gahabi irugi mate ia. Hizaʼi, fangide-ngideʼö zanolo yaʼira ba walumöʼö famatira khö Lowalangi. Hana? Na so khöra wangide-ngideʼö, lö aetu lafosumange Yehowa ba faduhu dödöra wa lö irai lö atulö Lowalangi. (Baso V Moze 32:3, 4.) Ba zi so miföna, latema howu-howu ösi nomo Naboti na tesusugi niha niʼomasiʼöra. No faʼatulö soʼahonoa daʼa khö Naboti hegöi iraononia. (Yobi 14:14, 15; Yohane 5:28, 29) Niha si so fangide-ngideʼö iʼila wa ”fefu hadia ia nilau sa, ba iʼohe ba wanguhuku Lowalangi, ba wanguhuku si tobini andrö fefu, he si sökhi, ba he si lö sökhi”. (Zangombakha 12:14) Iʼila Yehowa hadia zindruhu si lö taʼila. Andrö, fangide-ngideʼö zolumöʼö yaʼita enaʼö lö taya wamatida khö Yehowa.
Fangide-ngideʼö zolumöʼö yaʼita enaʼö lö taya wamatida khö Yehowa
10, 11. (a) Hadia manö zalua si tola manandraigö lala wangera-ngerada sanandrösa ba waʼatulö? (b) Hadia mbuania na so khöda wangide-ngideʼö?
10 Hadia nifaluamö na so gangetula nihalö ndra satua sokubaloi si lö aboto ba dödömö mazui si lö fao dödömö? Duma-dumania, hadia nifaluamö na laheta ndraʼugö mazui niha niʼomasiʼömö ba wangai halöwö khö Yehowa? Hewisa na foʼomomö, iraonomö, mazui niha sahatö khömö laʼefasi ba mbanua niha Keriso, ba lö fao dödömö ba gangetula nihalö ndra satua sokubaloi andrö? Hadia nifaluamö na so zatua sokubaloi sangoromaʼö waʼakhakhö dödö ba niha samalua horö, hizaʼi faduhu dödömö wa fasala nifaluara andrö? Fefu daʼa tola möi fanandraigö wamatida khö Yehowa hegöi ba lala wamatörönia mbanua niha Keriso iadaʼa. Hewisa wangide-ngideʼö tola möi folumöʼömö na tetandraigö ndraʼugö ba zalua andrö? Datatutunö dombua lala.
Hadia nifaluau na lö fao dödömö na so gangombakhata sanandrösa ba gangetula nihalö zatua sokubaloi? (Faigi ngenoli si-10, 11)
11 Si oföna, na so khöda wangide-ngideʼö, tafaduhuʼö wa lö taʼila fefu hadia zindruhunia zalua. Hewaʼae na so ba wangera-ngerada wa taʼila fefu hadia zalua andrö, törö tödöu wa ha Yehowa zi tola mangila tödö niha. (I Zamueli 16:7) Na tatörö tödöda daʼa, si fao fangide-ngideʼö tafaduhuʼö wa so khöda waʼambö-ambö ba moguna tabohouni lala wangera-ngerada. Si dua, na taʼila mazui tarasoi walöʼatulö, fangide-ngideʼö zanolo yaʼita enaʼö so khöda woloʼö hegöi faʼebolo dödö, ba tadöna-döna wa iʼasiwaisi Yehowa zalua andrö. Imane Sura Niʼamoniʼö, ”Sohahau tödö dania zangataʼufi Lowalangi.” Imane nasa, ”Ba tenga sohahau tödö dania zanao horö.” (Zangombakha 8:12, 13) Na lö aetu taʼokhögö wangide-ngideʼö, yaʼita hegöi niha böʼö tola tatema mbuania.—Baso I Fetero 5:5.
FAMINI TÖDÖ SALUA BA GANGOWULOA
12. Hadia zalua nitutunöda iadaʼa, ba hadia mbörö?
12 Niha Keriso siföföna ba Gandriokhia Siria tetandraigö wangide-ngideʼöra hegöi faʼedönara ba wangefaʼö sala. Datatutunö hadia zalua si tola taʼogunaʼö ba wamareso tödöda, hadia so khöda waʼedöna ba wangefaʼö zala. Daʼa zanolo yaʼita enaʼö aboto ba dödöda hana wa iʼogunaʼö niha si lö moʼahonoa Yehowa hewaʼae na lö iʼosiwawöi goi-goinia.
13, 14. Hadia halöwö niʼokhögö Wetero, ba hewisa wangoromaʼönia wa lö khönia faʼataʼu?
13 Sinenge sotöi Fetero, samösa satua sokubaloi si no tehöngö ba gotalua niha Keriso siföföna. Yaʼia andre samösa si fahuwu khö Yesu ba tebeʼe khönia halöwö si tohude. (Mataiʼo 16:19) Duma-dumania, me döfi 36 M, tebeʼe khö Wetero halöwö ba wanuriagö turia somuso dödö khö Konelio hegöi fefu zoroi yomonia. Hana wa tohude sibai daʼa? Börö me Konelio andre tenga niha Yahudi, yaʼia andre niha Baero si lö muboto. Me latema geheha niʼamoniʼö ira Konelio hegöi fefu zoroi yomonia, ifaduhuʼö Fetero wa tola labayagö ira idanö tobali niha Keriso. Imane, ”Hadia, tola tatenawa nidanö, faböi tebayagö idanö daʼe, si no manema eheha niʼamoniʼö, simane yaʼaga?”—Halöwö Zinenge 10:46.
14 Me döfi 49 M, owulo ndra sinenge hegöi satua sokubaloi ba Yeruzalema ba wangai angetula hadia moguna laboto niha Keriso si tenga niha Yahudi. Ba gangowuloa daʼa, lö faʼataʼu khö Wetero ba wamasugi ba dödö ndra talifusönia wa no iʼila samösa hewisa niha si tenga Yahudi si lö muboto latema geheha niʼamoniʼö. Hadia zi no irai iʼila Fetero, daʼö zanolo mboto solohe ba wangai angetula. (Halöwö Zinenge 15:6-11, 13, 14, 28, 29) Omuso dödö niha Yahudi hegöi niha Keriso si tenga Yahudi börö me lö faʼataʼu khö Wetero ba wamatunö hadia zindruhu. Daʼa zamaduhuʼö tödö niha Keriso siföföna wa yaʼia andre niha si lö faröi ba niha si no aro ba wamati!—Heberaiʼo 13:7.
15. Hadia zala nifalua Wetero me so ia ba Gandriokhia Siria? (Faigi gambara ba wamobörö wamahaʼö.)
15 Me no aefa gangowuloa ba Yeruzalema, möi Wetero ba Gandriokhia Siria. Me so ia ba daʼö, fariawö ia khö ndra talifusö si tenga niha Yahudi. Tola takhalaigö hewisa waʼomuso dödöra börö me lafahaʼö ira ba waʼatua-tua Wetero hegöi si no irai alua khönia. Hizaʼi, tokea ba afatö dödöra me lö saʼae fao khöra Wetero ba wemanga. Tedönisi göi dödö niha Keriso Yahudi hegöi Baranaba ba wamalua simane nifalua Wetero. Hana wa tola ifalua zala sebua satua sokubaloi si no aro ba wamati, si tola möi famabali mbanua niha Keriso? Sabölö tohudenia, hadia wamahaʼö si tola tahalö ba zala nifalua Wetero sanolo yaʼita na afökhö dödöda ba wehede mazui ba nifalua zi samösa zatua sokubaloi?
Hadia nifalua niha Keriso si tenga niha Yahudi me no tetutu dödöra ba walöʼatulö nifalua Wetero?
16. Hadia degu-degu nibeʼe khö Wetero, ba hadia wanofu-nofu si so?
16 Baso Galatia 2:11-14. So waʼataʼu Wetero ba niha. (Gamaedola 29:25) Iʼila Fetero hewisa dödö Yehowa ba niha si tenga Yahudi. Hizaʼi, ataʼu ia ma lö lafosumange ia saʼae ira niha Keriso Yahudi si no muboto si tohare moroi ba Yeruzalema börö me fariawö ia ba niha si tenga Yahudi. Imane sinenge sotöi Faulo khö Wetero wa yaʼia andre niha si so famini tödö. Hana? Börö me no irongo Faulo wa no iʼoʼawögö niha si tenga Yahudi Fetero me so gangowuloa ba Yeruzalema me döfi 49 M. (Halöwö Zinenge 15:12; Galatia 2:13) Hadia nifalua niha Keriso si tenga niha Yahudi me no tetutu dödöra ba nifalua Wetero? Hadia latehegö awuwu ira? Hadia aheta halöwö niʼokhögö Wetero börö zala nifaluania?
FANGEFAʼÖ ZALA
17. Hadia mbua nitema Wetero ba wangefaʼö moroi khö Yehowa?
17 So wangide-ngideʼö khö Wetero ba itemaʼö mene-mene moroi khö Waulo. Lö itutunö Sura Niʼamoniʼö wa aheta halöwö Wetero. Sindruhunia, ba gafuriata tefarou dödönia ba wanura dombua faosatö Zura Niʼamoniʼö. Ba zurania si dua, iwaʼö wa Faulo andre ”talifusöda niʼomasiʼö”. (II Fetero 3:15) Afökhö dödö niha Keriso si tenga Yahudi ba zala nifalua Wetero. Hewaʼae simanö, Yesu, si tobali högö ba mbanua niha Keriso, iʼogunaʼö nasa ia. (Efeso 1:22) Ira talifusöda ba mbanua niha Keriso tola laʼoʼö nifalua Yesu hegöi Amania ba wangefaʼö zala Wetero. Tadöna-döna wa lö hadöi niha sanehegö awuwu wamatinia börö zala nifalua niha si lö moʼahonoa.
18. Ba ginötö hadia manö moguna taʼoʼö goi-goi waʼatulö Yehowa?
18 Simane ira satua sokubaloi si lö moʼahonoa ba mbanua niha Keriso siföföna, lö moʼahonoa göi ndra satua sakubaloi ba mbanua niha Keriso iadaʼa. Imane Sura Niʼamoniʼö, ”Asese sa sala ita, dozi ita.” (Yakobo 3:2) Aoha ba wangumaʼö daʼö. Hizaʼi, hadia nifaluada na tataögö lua-lua ba walömoʼahonoa ndra talifusöda? Hadia taʼoʼö goi-goi waʼatulö Yehowa? Duma-dumania, hadia nifaluamö na so samösa zatua sokubaloi sangumaʼö fehede si tenga-tenga yaʼia? Hadia awuwu ndraʼugö na so samösa zatua sokubaloi si lö mangenanöi fehedenia irege tetutu mazui afökhö dödömö? Moroi na alio-lio manö öwaʼö wa tenga sinangea tobali satua sokubaloi dalifusö andrö, hadia so khöu waʼebolo dödö ba wombaloi Yesu, högö ba mbanua niha Keriso? Moroi na öʼosambuaʼö dödömö ba zala andrö, hadia tola ötörö tödömö waʼalöfaröi dalifusöda andrö ba halöwönia ba zi hauga fakhe faʼara? Na so dalifusöda si no mamalua sala khöu, ba mohalöwö ia tobali satua sokubaloi mazui itema halöwö tanö böʼö, hadia omuso dödömö khönia? Na so khömö waʼedöna ba wangefaʼö sala, no öforomaʼö wa no öʼoʼö goi-goi waʼatulö Yehowa.—Baso Mataiʼo 6:14, 15.
19. Hadia zinangea taforege tafalua?
19 Börö me taʼomasiʼö waʼatulö, omasi ita taʼila ba zi so miföna na ihori Yehowa fefu walöʼatulö niʼasogö Zatana hegöi ulidanönia si lö sökhi. (Yesaya 65:17) Fatua lö ofeta ita ba daʼö, na tataögö walöʼatulö, si fao fangide-ngideʼö tafaduhuʼö wa lö taʼila fefu hadia zindruhunia zalua ba dataʼefaʼö zala niha si fasala khöda soroi ba dödö. Na tafalua daʼö, no taʼoʼö hewisa wamaigi Yehowa waʼatulö.