Veveheaga 7
Hā Hā i ai Nakai e Tau Agaga Kelea?
1. (a) Ne talitonu nakai a Iesu mena hā hā i ai e tau agaga kelea? (e) Ko e heigoa e higoa ne ui aki e Iesu e Tiapolo?
KO IESU KERISO, ne hau ke he lalolagi mai he haeleaga he tau agaga, ne talitonu a ia mena hā hā i ai e tau agaga kelea. Liga manatu e koe ne fa vagahau a ia hagaao ke he Tiapolo, ti fakahigoa a ia ko e, “matua he pikopiko” mo e “keli tagata.” (Ioane 8:44) Ke eke mo lavekiaga ma tautolu he vaha nei ha ko e pikopiko mo e kelipopo tagata kua tupu fetui, kua mitaki ni ke kumikumi e kakano he mena nei.
2. (a) Ko e heigoa e taofi he falu a tagata ke he Tiapolo ne nakai fetataiaki mo e tau fakaakoaga a Iesu? (e) Ko e heigoa e kitekiteaga ne hā hā ia Iesu mo e Tiapolo?
2 Tokologa he tau tagata, ne nakai, talitonu mena hā hā i ai e tau agaga kelea. Hā hā i ai foki a lautolu kua talahau ko e mena fakaaoga e lautolu e Tohi Tapu mo e pehe ko Satani ko e Tiapolo na ko e aga noa ni he mahani kelea, nakai ko e peresona (person) fakaagaga kua nakai kitia. Ka e tatai nakai e tau fakaakoaga mo e ha lautolu a tau taofi ia? Fefe a Iesu Keriso he haana a fehagaiaga mo e Tiapolo ne kamatamata a ia? Ko e Tohi Tapu kua talahau mai ki a tautolu, ne fakakite he Tiapolo ki a Iesu e tau kautu oti he lalolagi mo e pehe age ki a ia: “To ta atu e au e tau mena oti nai kia koe, kaeke ke fakaveli mo e hufeilo mai a koe kia au.” Ti tali age a Iesu ke he Tiapolo: “Ati fano kehe a a koe ma Satani; ha ko e mena kua tohi, kia hufeilo atu a koe ke he Iki hau a Atua.” Ti fano kehe ai e Tiapolo mai ia Iesu.—Mataio 4:1-11.
3. (a) Fakakite fefe he tala ia ko e Tiapolo nakai ko e aga poke mahani kelea? (e) Ti ko hai a Satani ko e Tiapolo?
3 Mai he fakafehagaiaga ia, ko hai ne kamatamata a Iesu Keriso? Ko e peresona mooli kia? po ke aga noa ni he mahani kelea? Kaeke kua kamatamata a ia he aga noa ni he mahani kelea, ti ko hai ne toka ai e aga he mahani kelea ia? Ne hā hā i ai nakai e aga kelea ia ia Iesu Keriso? Kaeke ke pihia, ti kua nakai tonu ha kua nakai ha ia ia e hala. Ka e pehe e Tohi Tapu, ko e Kupu mooli he Atua, kua fakamaama mai ai ko Iesu, “kua nakai fai mena kelea kua mamao mo e tau tagata hala.” (Heperu 7:26) Kua pehe foki e Tohi Tapu: “Ko ia nakai fakai ke hala, ti nakai iloa foki ha fakavai mai he fofoga hana.” (1 Peteru 2:22) Ti ko Iesu nakai tutaki atu e ia ha fakatutalaaga mo e agaga “kelea” i loto ia ia. Ne fakatutala a ia ke he mena moui fakaagaga. Ti ko e tau Tohi Tapu mo e manamanatuaga maama ko Satani ko e peresona moui mooli, ke he haeleaga he tau mena fakaagaga kua nakai kitia.—1 Peteru 5:8.
NE TAUTE NI HE TIAPOLO A IA
4. Mai he lotomatala ha tautolu ke he Atua, ko e ha ke taofi tonu a tautolu nakai tufugatia e ia taha kua mahani kelea?
4 Ka e kamata mai fefe he Tiapolo a ia? Ko e mooli ni, ko e Atua ‘kua katoatoa ni e mitaki hana gahua’ nakai eke e ia e taha kua kelea. (Teutaronome 32:4) Ko Ia nakai tufugatia e tau mena momoui lotomatala ne nakai maeke fakalataha mo ia. Nakai fetataiaki ka pihia mo e puhala mo e fakaalofa he Atua.—Salamo 5:4-6.
5. (a) Fefe e mena moui fakaagaga ne eke mo Tiapolo ke uta e puhala kelea? (e) Ko e mena mai hokoia ni kia he gata e lagatau he totoko atu ke he loto manamanatu a Eva?
5 Ti ko e mena fakaagaga ia nakai kitia, ne faliu mo Tiapolo ko e mena katoatoa haana a mitaki he taha vaha, nakai toka ia ia ha kelea ha ko e mena tufugatia a ia he Atua, tuga ni mo e loga he tau miliona agelu “tau tama tane oti he Atua.” (Iopu 38:7) Ti ko e kamata fefe haana a kelea? Ne mole atu e tufugatia fakamua he tagata tane mo e fifine, ko ia e mena moui fakaagaga nei ne kamata ai a ia ke he puhala ke totoko atu ke he Atua. Ne ati hake e ia e manako ke fakaheke ki a ia ti fakahēhē e ia a Atamu mo Eva ke totoko atu ke he Atua. Taute fefe e ia e mena nei? Fakakite mai he Tohi Tapu ko e gata ne vagahau ki a Eva, talaage ki ai e pikopiko. Ko e mena ne tupu mai ai ne liuliu a ia ke he Atua. Ti fakatupu e ia ke he haana a tane ke kau fakalataha ke totoko atu ke he Atua. Ka e ko hai ne fakatupu e fakafualoto ke he manatu a Eva? Ko e gata noa ni kia, ka e nakai fai leo ke vagahau? Nakai, hā hā i ai taha i loto he gata ne taute ai ke tuga ko ia ne vagahau e tau kupu mo e tau laugutu nakai mahafagi fakalahi, taute ai ke tuga mo e manu ha i ai po ke kuhukuhu ne vagahau. Mena mukamuka lahi ke he mena moui kua moua e malōlo mua atu fakatagata nakai kitia, ke taute e mena nei! Ne maeke he Atua ke fakavagahau e asini a Palaamo. (Numera 22:28) Ke he kaina ko Etena, ne fakaaoga e Satani e gata. Ko e mena haia kua fakakite mai he Tohi Tapu ko e tiapolo, po ko Satani, “ko e gata tuai,” ko ia foki haia ne kamata e totoko mo e mahani kolokolovao ke he lalolagi oti.—Fakakiteaga 12:9; 2 Korinito 11:3.
6. Maeke fefe he mena mitaki katoatoa ke liliu ke he mahani kelea?
6 Ka e liga manamanatu pehe a koe, kaeke ko e agaga iloilo nei mena mitaki katoatoa mooli, ti ko e hā ne liliu ai a ia ke mahani kelea ha ko e mena nakai fai taha ke kamakamata a ia? Kua tali mai he Tohi Tapu ko e haana ni a manamanatuaga ke he puhala hepe. (Iakopo 1:14, 15) Ne nakai fai mena kelea ka kitia ai taha mena tuga a nei. Ko e fakatai, ko e tagata kua ha i ai ke he fale he taha tagata ti kitia e ia e tau tupe i luga he laulau. Ko e mena hagahaga mitaki ke uta e ia e tupe ia mo e tuku ke he kato fihui haana. Ka e, tali mai, ko e kaiha ni a ia, kua nakai fai manamanatu a ia. Po ke, kaeke ke tupu e manatu pihia ke he loto haana, kua lata ke uta kehe e manatu ia. Ka e, toka e ia e manamanatuaga ia ke he loto haana mo e fakaatā ke tupu ai, ti ati hake agataha e manako kelea. Nakai leva ti fakaohooho ai a ia ke fakahoko e gahua he mahani kelea.
7. (a) Ti maeke fefe e mena moui fakaagaga nei ke liliu ke he mahani kelea? (e) Ko hai, mogoia, ne taute a Satani mo Tiapolo?
7 Ti pihia foki mo e mena fakaagaga mitaki katoatoa. Ko e hagahaga mitaki ha i ai ke fakaaoga a laua e tau tagata uluaki ke taute haana a loto ka e nakai ke tuga mo e mena kua finagalo e Atua ki ai. Ha ko ia ko e hukui ataina ke he fifiliaga he mitaki mo e kelea, nakai manamanatu hokoia a ia ki ai, ka kua kaumahala foki a ia ke uta kehe mai he loto haana, ti takitaki atu ai a ia ke he agahala. Tuga mo e tagata mahani hakohako ka kua eke a ia mo tagata kaiha, ha kua kaiha, ti pihia foki e mena moui fakaagaga nei ne eke a ia mo Satani mo e totoko atu ke he Atua; ti eke ni e ia a ia mo tukumale pikopiko ke he Atua, ha ko e kakano haia he tau higoa ia.
8. Ko e ha ne pehe ai, nakai ko e hepe noa ni e mena ne taute ai e Satani?
8 Ko e mooli, to pehe e falu, “Liga ko e mena tote ne hepehepe ai a ia? Po kua lata ke fakamolemole atu a ia ti fakaoti agataha e fakalavelave?” Ke tali ki ai, kua lata ke toka ke he tau loto ha tautolu ko e mena mitaki katoatoa nakai tatai mo tautolu. Kaeke ke fakaaoga e ia haana a manamanatuaga ataina, ko e fifiliaga ne taute e ia nakai ko e lolelole po ke nakai mitaki katoatoa. Ko lautolu ne nakai mitaki katoatoa ne fa taute e lautolu e tau mena hehē ha kua moua e lautolu e tau mahani hepehepe, fakamolemole mo e liliu ha lautolu a tau puhala. Kaeke kua fifili he mena moui mitaki katoatoa ke taute e kelea, kua taute pauaki e ia ti nakai maliu mai a ia fakamui ke taute e tau mena kua mitaki. Ti pihia e mena ne tupu ki a ia ne taute ke eke mo Tiapolo.
KO E FALU HE TAU MENA MOMOUI FAKAAGAGA KUA TAUTE NI E LAUTOLU A LATOLU MO TAU TEMONI
9. Taute fefe he falu agelu tapu he Atua a lautolu mo tau temoni?
9 Ko e Tiapolo nakai ko ia ni hokoia e mena moui fakaagaga ne fakafaliu ke he mahani liuliu mo e mahani hepehepe. Ne tufugatia he Atua e tokologa e tau agelu tapu, ne loga e tau miliona ha lautolu. Tanielu 7:10 ne fakakite mai taha maaga ha lautolu ko e 100,000,000. Ko e fakamauaga he Tohi Tapu he Kenese 6:1-5 fakamaama mai ai ko e fakamua to hoko e fakapuke he vaha ia Noa ko e falu he tau fanau fakaagaga ko e “tau tama tane he Atua” ne faliu a lautolu fakatino tagata, ne toka e lautolu e nonofoaga ke he lagi fakaagaga ka ko e tau mena momoui mo e fakatapulu ke he tau tino fakatagata. Ko e ha? Ke moua e fakafiafiaaga fakatagata ti fai hoana ai a lautolu ke he tau tama fifine matafulufuluola he tau tagata. Ko e mena nei ko e mahani liuliu ke he Atua, ti kua fakatatai he Tohi Tapu mo e mahani he tau tagata Sotoma mo Komora ‘mo e mumui atu foki ke he tau tino kehe.’ (Iuta 6, 7) Ti pihia, foki ni, ko e totoko ke he fakatokaaga ma e tau agelu, ke ohifo mai mo e kumi tino tagata ke fakahoko ai e femauaki (sex relations). Ko e tauteaga ha lautolu ne moua mai ai e tau taui kelea, fakalataha mo e ohi fakafugahala he “tau tagata malolo” fakahigoa ai ko e tau tagata makimaki (Nephilim). Ha ko e totokoaga ia ha lautolu, ko e tau tama tane fakaagaga he Atua ne fakafaliu ke eke mo tau temoni ti kau fakalataha ke he faahi he Tiapolo, ko ia ko e “pule he tau temoni.”—Mataio 9:34, NW.
10. (a) Ne hoko mai e fakapuke he vaha a Noa, ko e heigoa e mena ne tupu ke he tau agelu ne liuliu ne faihoana ke he tau tama fifine he tau tagata? (e) Ko e mataala fefe a tautolu ke he tau mahani kelea ne tupu fetui he vaha nei?
10 Ko e fakapuke ke he lalolagi katoa he vaha ia Noa ne fakaotioti ai e tau tagata mahani hepehepe, ko e tau agelu mahani kelea ne fakafaliu e tau tino fakatagata ha lautolu mo e liliu ke he nonofoaga he tau mena momoui fakaagaga. Ka kua nakai liu fakaatā a lautolu ke fai matutakiaga ke he fakapotopotoaga he tau agelu he Atua. Ka kua tuku kehe a lautolu ke he nonofoaga tokolalo he tau agaga he pouli. (2 Peteru 2:4) Tali mai he fakapuke, nakai liu fakaatā he Atua e tau agelu fakatemoni ke faliu fakatino tagata ke tuga fakamua. Pete ni ia maeke agaia a lautolu ke fakaaoga e malōlo kelea ke he tau tagata tane mo e tau fifine. Ko e mooli ha ko e lagomataiaga he tau temoni ki a Satani “kua fakahehe e lalolagi oti.” (Fakakiteaga 12:9) Ko e tupufetui he mahani kelea kua kitia ai e tautolu ke he lalolagi he vaha nei kua eke ia mo mena ke mataala mo e nonofo tauteute ai neke fakahehē a tautolu.
KO E TIAPOLO KO E “IKI HE LALOLAGI NEI”
11. Ko e heigoa e tuaga a Satani hagaao ke he tau kautu oti?
11 Laga tolu mai he tohi a Ioane he Tohi Tapu kua totou ki ai ne fakahigoa he Iki ko Iesu Keriso e Tiapolo ko e “iki he lalolagi.” (Ioane 12:31; 14:30; 16:11) He 2 Korinito 4:4 kua pehe ko ia ko e “atua he lalolagi nai.” Ti kua pehe, kia, ko e tau kautu oti he lalolagi nei kua nonofo ki lalo ke he pule a Satani ko e Tiapolo? Kua tali mai he Tohi Tapu: “Ka ko e lalolagi oti ha he pule hana kua mahani kelea.” (1 Ioane 5:19) Ti ko e Tiapolo ko e “iki he lalolagi,” kua fakaaoga e ia e tagata, kua hokotia ki a lautolu mo e pule foki ke he tau fakatufono he lalolagi.—Fakakiteaga 16:13, 14.
12. (a) Ke lata mo e Fakakiteaga 13:1, 2, age he Tiapolo e malōlo mo e pule ki a hai? (e) Fefe he foaki age he Tiapolo ki a Iesu ke iloa e tautolu e “manu favale”? (i) Ko e tala talimai ke he “manu favale” he Fakakiteaga 13:1, 2 mo e tau manu he fakakiteaga ki a Tanielu kua hagaao ke he faga manu taha ia ni, ko e heigoa kua hukui he “manu favale”?
12 Ka hafagi e koe e Tohi Tapu haau ke he Fakakiteaga 12:9, to kitia ai e koe ko e Tiapolo kua fakamaama ai ko ia ko e “tarako lahi.” Ko e veveheaga i mua, Fki 13 kupu 1 mo e 2, kua tala mai ki a tautolu ko e tarako, ko e Tiapolo, kua foaki age e malōlo mo e nofoaiki ko e pule foki ki a ia kua fakatai ko e “manu favale” mai he tahi. Ko e heigoa e “manu favale” nei? Mooli, ki luga ia hai kua pule ki ai a Satani? Ko e heigoa ne foaki age e ia ki a Iesu Keriso? “Tau kautu oti he lalolagi.” (Luka 4:5-8) Ne fakamafiti a Iesu ke tiaki e foakiaga ia, ka e nakai fakatikai e ia e pule he Tiapolo ke he tau kautu he lalolagi. Ke fakatatai mo e mena nei, Fakakiteaga 13:7 kua pehe hagaao ke he fakatai he “manu favale,” ha “kua age foki kia ia e pule ke he tau magafaoa oti, mo e tau vagahau kehekehe, mo e tau motu.” Ke he fakalaulahiaga, ko e heigoa foki ne fakatai he perofeta ko Tanielu falu a manu ki ai? Ko e tau kautu po ke tau fakatufono. (Tanielu 7:2-7, 17, 23) Ko e tau manu fakatai he miti a Tanielu mo e “manu favale” he Fakakiteaga kua tatai e tau kakano ha kua hagaao ke he tau manu agaia ni: Ko e leona, ko e urosa, ko e nameri mo e manu hoe hogofulu. (Fakakiteaga 13:1, 2) Ti ko e “manu favale” ko e hukui he fakapotopotoaga he tau fakatufono he Tiapolo ha ne pule tuga e tau manu ke he lalolagi nei mai he loga e tau senetenari a to hoko mai ke he vaha nei. Ko e mena haia he pehe ai a Iesu Keriso: “Nakai ko e kautu he lalolagi nai haku a kautu.” Ko e mena haia foki ne nakai kau fakalataha e tau tutaki haana mo e lalolagi, kakano, kalo ke he a lautolu mo e tau matagahua he lalolagi.—Ioane 18:36; 17:14-16.
KIA KALO KEHE MAI HE TAU GAHUA FAKATAULAATUA
13. Ko e heigoa e tau taulaatua, ko e ha kua hataki mai he Tohi Tapu ke fakamamao mo e tau mena ia?
13 Ko e taha puhala ne taute he tau agaga kelea ke fakahehē aki e tau tane mo e tau fifine ko e fakataulatua. Ko e heigoa e taulatua? Ko e tutuutaaga mo mo e tau agaga kelea, kua fakahehē ai, e lautolu fakahako po ke mai he tagata po ke taulaatua. Kua fakailoa mai he Tohi Tapu ki a tautolu ke kalo kehe mo e ha gahua kua fakalataha mo e tau taulaatua, ha ko e mena uta he tau taulaatua e tagata ki lalo hifo he malōlo he tau temoni.—Kalatia 5:19-21; Fakakiteaga 21:8.
14. Ko e heigoa e falu a mahani kua fakalataha mo e tau taulatua, mo e fefe e onoonoaga he Atua ki a lautolu kua liliu ke he tau mahani pihia?
14 Kua vihiatia he Atua e tau taulaatua kehekehe. Ne fakakite mai he Tohi Tapu e falu he tau mena vihiatia ia: lautolu kua talahau e tau mena nakai kitia, mana, taha kua kitekite ke he tau mena galo, po ke taha kua kumi ke he tau fakamailoga (hypnotism, black magic katoa foki mo e), tagata fakavai gata, taha kua kumi ke he tau atua, po ke taha ne ha i ai e tau agaga talahaua tuai, po ke taha kua kumi atu ki a lautolu kua mamate. (Teutaronome 18:10-12; Isaia 8:19) Ko e tau mahani fakatemoni nei, mo lautolu kua kumi ke he tau fakaakoaga pihia kua eke a lautolu mo tau fi he Atua.—Levitika 19:31; 1 Nofoaga he Tau Patuiki 10:13, 14.
15. (a) Ko e heigoa e talahau mena ke he tau vaha i mua, ti ko e heigoa e tau puhala gahua ke he tau mena ia he vaha nei? (e) Ko fe ne kamata ai e kumikumiaga ke he tau aolagi mo e tau mana?
15 Ko e talahau mena ke he tau vaha i mua, ko e mahani mau a ia fakataulatua. Ko e fakamakamaka ke moua e pulotu he tau mena nakai iloa, po ke tau vaha i mua ha ko e puhala he tau fakamailoga po ke malōlo he tau temoni. (Gahua 16:16) Loga e tau puhala he talahau mena he kitekite ke he tau vaha i mua kua taute ai he vaha nei, tuga e tau lakau taute mana, mena fuafua mana, kapiniu hio ke onoono ki ai (crystal ball), tau lapa taute mana, ESP, totou e tau alolima (palmistry), kumikumi ke he leleaga he falu manu lele, kumi ke he tau fakamailoga he tau miti he taha mo e falu a mena tutupu ke he moui he taha ke fakatatai atu ai ke he tau vaha i mua. Ko e kumikumiaga ke he tau fetū e lautolu kua kitekite ke he tau aolagi. Ko e kamataaga he tau mena nei, ne kamata mai ai i Papelonia he vaha i tuai, pihia foki mo e tau fakaakoaga taulatua kehekehe. Kua fakakite mai he Tohi Tapu, ko lautolu oti kua talahau mena he kitekite ke he tau aolagi kua hala ki mua he Atua.—1 Samuela 15:22, 23.
16. Ko e heigoa ke taute e tautolu kaeke kua logona taha “leo” he faahi atu ka vagahau mai ki a tautolu?
16 Ko e taha he tau puhala fa mahani mau ai kua fakaaoga he tau agaga kelea ke fakahehē aki e tau tagata ko e vagahau ki a lautolu, mai ia ia kua ha i ai e agaga kelea po ke mai he “leo” he nonofoaga galo nakai maeke ke kitia he tau mena momoui fakaagaga. Ko e “leo” kua fakatupua mai ke tuga a ia ne kua mate he magafaoa po ke mai he agaga mitaki; ka ko e pikopiko! Ko e leo, vagahau mai ni he agaga kelea! Ko e heigoa ka taute e koe kaeke kua vagahau mai e “leo” pihia ki a koe? Mitaki, ko e heigoa ne taute e Iesu Keriso he magaaho ne vagahau ai ki a ia e iki he tau agaga kelea? Ne totoko e Iesu e tau fakaohooho, he Tiapolo, kua pehe age: “Ati fano kehe a a koe ma Satani.” (Mataio 4:10) Maeke foki ia koe ke taute pihia. Ti pihia foki ni, kia ui a koe ki a Iehova ke lagomatai, liogi fakaleolahi mo e tokutoku e higoa haana. Muitua ke he fakaakoaga nei, mo e aua neke fakateliga ke he tau leo mai he nonofoaga nakai kitia.—Fakatai 18:10; Iakopo 4:7.
17. To mavete mai fefe taha he mahani fakataulatua he vaha nei ke muitua ke he mahani he tau Kerisiano fakamua i Efeso?
17 Ka e kua kaeke kua hā hā i ai taha kua fevihiaki ai mo e falu a lotu fakatemoni po ke tau fakamailoga, ka ko e mogonei kua lali a ia ke vevete kehe mai he tau mahani fakataulatua? Mitaki, ko e heigoa ne taute ai he tokologa he tau Kerisiano fakamua i Efeso ko e heigoa ne taute ha ko e manako ha lautolu ke vevete kehe, mai he tau lagatau taute mana? Kua pehe mai e Tohi Tapu, mole atu ai e talia e “kupu a Iehova” ne fakamatala he aposetolo ko Paulo, “kua fakapotopoto e lautolu e tau tohi ha lautolu, mo e huhunu ai ki mua he tau tagata oti,” pete ni ko e 50,000 he tau tupe ario ke moua ai! (Gahua 19:19, 20) Ko e puhala ia ha lautolu he moumou e tau mena ia kua fakalataha ai mo e tau mahani fakataulatua ko e puhala tonu haia kua mitaki ke mumui atu ki ai.
18. (a) Ko e heigoa e mena ka hoko ke he tau agaga kelea oti? (e) Ha ko e tau fakaakoaga nei, ko e heigoa ke taute e tautolu ka manako ke he moui tukulagi?
18 Aua neke fakahehē ai ha kua tupu ki mua e fiafia ke he kumikumiaga ke he tau mena galo, po ke tau mena ne nakai maeke ke kitia. Ko lautolu e tau agaga kelea kua fakatupu e tau mahani fakatemoni. Ko e tau agaga kelea ia, fakalataha mo e Tiapolo, ko e fakahikuaga to holoholo kehe a lautolu oti. (Mataio 25:41) Kaeke kua fia moua a koe he moui tukulagi kua lata ni ke kalo kehe a koe mai he tau mena fakahehē he tau taulatua.
KO E TIAPOLO NE KAMATA E LOTU PIKOPIKO
19. (a) Ko e heigoa e matapatu puhala he Tiapolo ke fuluhi kehe mai e tau tagata he Atua? (e) Ko e heigoa e lotu hepe? (i) Ka taute he taha e mahani he lotu hepe, ti ko hai kua fekafekau ki ai a ia?
19 Nakai ko e mena ke ofo ai a tautolu ko e Tiapolo mo e haana tau temoni kua loga e tau puhala ke fakahehē aki e tau tagata, ko e mahani taulaatua ko e taha ia he haana a tau lagatau. Ti, ko e heigoa, e mena fakamua ne taute he Tiapolo, “mo e matua he pikopiko,” kua fakahehē ai e tau tagata mai he Atua? (Ioane 8:44) Ko e puhala ia mai he lotu pikopiko! Ko e lotu pikopiko ko e tapuakiaga ne kamata mai ni he pikopiko ti kua fetoko atu ai mo e Kupu mooli he Atua, ko e Tohi Tapu. Ko e taha mena haia kua fakakite mai he Tohi Tapu kaeke kua tapuaki ha tagata ke he puhala kua nakai tatai mo e Kupu he Atua, ko e mooli ni kua fakafetui a ia mo e tau temoni, ha kua kau a ia fakalataha mo e tau mena kua loto a lautolu ki ai kua totoko ke he Atua.—Teutaronome 32:16, 17; 1 Korinito 10:20.
20. Tuga e takitaki he tau tagata agahala, ko e heigoa e puhala ne fakavai aki he Tiapolo e tau tagata?
20 Pete ni ko e tau lotu pikopiko mena ligaliga ke mooli he kitekite ki ai, ka kua lata ke iloa e tautolu ko e Tiapolo mena tuga a lautolu e tau takitaki kelea fakagalogalo he vaha nei kua fakamumuli a lautolu ki tua he mahani fakalilifu. Ko e heigoa foki falu a puhala pikopiko ke fakahehē aki e ia e tau tagata ke moua a lautolu ke fekafekau ki a ia ka kua fakaaoga e ia e faahi mua he tau lotu kua matamata tututonu he kitekite ki ai? Ko e Tiapolo kua fakahehē aki e ia e tau tagata e lotu kua pehe ko e fekafekau he Atua tuga ne kua fakakite mai he Tohi Tapu. (Mataio 7:22, 23) Ko e mena mooli haia, ne vagahau ai pehe e aposetolo Kerisiano ko Paulo, ko “Satani ni kua faliu e ia a ia mo agelu he maama,” mo e “kaeke ke faliu hana tau fekafekau ke tau tuga e tau fekafekau he tututonu.”—2 Korinito 11:14, 15.
21. (a) Ko e heigoa ne fakakite he Tohi Tapu ke he tau magaaho nei ne toe ma e tau agaga mahani kelea? (e) Ko e ha kua lata ke mavete kehe mai e tagata mo e mahani fakataulatua mo e tau lotu hepe oti?
21 Ko Iesu Keriso nakai vagahau noa ni e ia he fakahigoa e ia e Tiapolo ko e “iki he lalolagi nai.” (Ioane 12:31) Ha kua hā hā i ai foki e tau agaga kelea kua fakahehē “e lalolagi oti.” Ka ko e mena “tote hana vaha” kua toe ti tuku kehe ai e Tiapolo mo e haana tau agelu mahani kelea mo e nakai gahuahua. (Fakakiteaga 12:9, 12) Ka ko e ainei, kia kalo kehe mai he tau gahua kelea oti he tau taulatua kia fakamavete kehe mai foki he tau lotu kua tuga e tututonu ka kitekite ki ai ka kua fakamatapatu ni ke he tau fakaakoaga pikopiko. Kia nakai taofi mau a koe ke he tau mahani fakataulatua po ke ha fakaakoaga he tau lotu pikopiko ti moua e moui tukulagi ke he fakatokaaga foou he Atua, ha ko e kupu mooli ni hokoia ke takitaki atu ai ke he moui tukulagi.—Efeso 6:12, 16.