Veveheaga 7

Ko e Heigoa kua Taute he Atua ke Fakamoui Aki e Tau Tagata

1, 2. (a) Hoko mai fefe e takitaki tokoteau Roma ke fakaaue ko hai e Tama he Atua? (e) Ko e ha ne fakaata e Iehova a Iesu ke mate?

HE TAHA afiafi he vaha tau tupu ne kua teitei ke 2,000 e tau tau he mole, ne kitekite e takitaki tokoteau Roma ke he tau tagata tane tokotolu ne fa e mamate fakatekiteki, ke he mate mamahi lahi. Kua mua atu e mailoga he kautau ia e taha mai ia lautolu​—ko Iesu Keriso. Kua pao fao a Iesu ke he akau. Kua pouliuli ai e pulagi he tupoula he hoko mai e mate hana. He magaaho ne mate a ia, kua lahi e malulululu he lalolagi, ti kua talahau fakalahi he kautau: “Ko e moli, ko e Tama he Atua e tagata nai.”​—Mareko 15:39.

² Ko e Tama he Atua! Kua hako ai e kautau ia. Kua fakamoli tuai e ia e magaaho ne mua atu e aoga ne kua tupu ke he lalolagi. Ke he tau magaaho fakamua atu, ne ui he Atua a Iesu ko e hana a Tama fakahele. (Mataio 3:17; 17:5) Ko e ha ne fakaata e Iehova e Tama hana ke mate? Ha ko e puhala a nei ka fakahao he Atua e tau tagata mai he hala mo e mate.

KUA FIFILI MA E KAKANO UHO

3. Ko e ha kua tonu ai ke fifili e Tama fuataha ni he Atua ma e finagalo uho hagaao ke he tau tagata?

³ Tuga kua fakaako fakamua ai e tautolu ke he tohi nei, kua ha ha i ai a Iesu ato tagata. Kua ui a ia ko e “Tama fuataha” ni he Atua ha kua tufugatia ni e Iehova a ia. Ti kua fakaaoga ai he Atua a Iesu ke taute e falu mena foki ne toe ke ha ha i ai. (Ioane 3:18; Kolose 1:16) Kua mua atu e fiafia ha Iesu ke he tau tagata. (Tau Fakatai 8:30, 31) Ti kua pihia ai tukua ne fifili e Ie-hova e Tama fuataha hana ke taute e finagalo uho he magaaho ne ha ha e tau tagata ki lalo he fakahala he mate!

4, 5. Ato hau a Iesu ke he lalolagi, ko e heigoa ne fakakite he Tohi Tapu hagaao ke he Tega faka-Mesia?

⁴ He magaaho ne fakapuloa e fakafiliaga ki a Atamu, Eva, mo Satani he kaina ko Etena, ne vagahau e Atua hagaao ke he Laveakiaga a anoiha ko e “tega.” Ko e Tega nei, po ke tama, to hau ke uta kehe e tau hagahaga kelea ne tamai e Satani, ko e Tiapolo, “ko e gata tuai.” Kua moli foki, to tukituki he Tega he maveheaga a Satani mo lautolu oti ne mumuitua atu ki a ia.​—Kenese 3:15; 1 Ioane 3:8; Fakakiteaga 12:9.

⁵ He magahala he tau senetenari, ne fakakite fakahaga mai he Atua e Tega, ne ui foki ko e Mesia. Tuga kua fakakite he puha he lau tohi 37, kua loga e tau perofetaaga ne kua fakamatafeiga mai hagaao ke he tau puhala kehekehe he moui hana he lalolagi. Tuga a nei, kua taute a ia ke fakauka ke he tau ekefakakeleaaga ke fakamoli aki e matagahua hana he finagalo he Atua.​—Isaia 53:3-5.

TO MATE HE HA E MESIA

6. Hagaao atu ki a Tanielu 9:​24-26, ko e heigoa ka fakakatoatoa he Mesia, mo e fefe?

⁶ Ko e perofetaaga ne fakamau ia Tanielu 9:24-26 kua talahau tuai ko e Mesia​—ko Ia ne Fakauku he Atua​—ka fakamoli e finagalo mua ue atu. To hau a ia ke he lalolagi “ke fakaoti ai e holifono, mo e fakahiku ai e tau hala; ke eke ai foki e lukutoto ha ko e mahani kelea, mo e fakahoko mai ai e tututonu tukulagi.” To uta kehe he Mesia e fakahala he mate mai he tau tagata fakamoli. Ka e taute fefe e ia e mena nei? Kua fakamaama mai he perofetaaga to “kelipopo” ai a ia, po ke tamate.

7. Ko e ha ne foaki hake he tau Iutaia e tau poa manu, mo e ko e heigoa ne fakaata he tau mena nei?

⁷ Kua mahani e tau Isaraela i tuai mo e manatu ke fakafeilo ma e mahani kelea. Ke he ha lautolu a tau tapuaki i lalo he Fakatufono ne foaki age he Atua ki a lautolu mai ia Mose, kua poaki tumau e lautolu e tau poa manu. Kua fakamanatu he mena nei e tau tagata ha Isaraela kua lata e tau tagata ke fai mena ke fakafeilo ki ai, po ke ufitia, e tau hala ha lautolu. Kua fakakatoatoa he aposetolo ko Paulo e matapatu fakaakoaga ke he puhala nei: “Kaeke foki kua nakai fakamaligi mai e toto, ti nakai fai fakamagaloaga.” (Heperu 9:22) Kua nakai ha ha e tau Kerisiano i lalo he Fakatufono faka-Mose mo e hana a tau poakiaga, tuga e tau poa. (Roma 10:4; Kolose 2:16, 17) Kua iloa foki e lautolu to nakai foaki he tau poa manu e fakamagaloaga mau mo e katoatoa ke he tau hala. Ka e, kua fakaata mai he tau foakiaga poa nei e poa ne mua atu e uho​—ko e he Mesia, po ke Keriso. (Heperu 10:4, 10; fakatatai Kalatia 3:24.) Ka e, liga to huhu a koe, ‘Kua lata moli kia e Mesia ke mate?’

8, 9. Ko e heigoa e tau mena uho ne fakagalo e Atamu mo Eva, mo e fakakelea fefe he tau gahua ha laua e tau ohi ha laua?

⁸ E, kua lata tuai e Mesia ke mate kaeke ke fakamoui e tau tagata. Ke maama ko e ha, kua lata ia tautolu ke liu manamanatu atu ke he kaina ko Etena mo e lali ke kitia e lahi mahaki he mena ne fakagalo e Atamu mo Eva he magaaho ne totoko a laua ke he Atua. Kua fakatoka ai ki mua ha laua e moui tukulagi! Ko e fanau he Atua, kua olioli foki a laua ke he fakafetuiaga tata mo ia. Ka e he magaaho ne tiaki e laua e pule a Iehova, ne fakagalo e laua e tau mena oti ia mo e tamai e hala mo e mate ke he tau lanu tagata.​—Roma 5:12.

⁹ Kua tuga kua moumou he tau mamatua fakamua ha tautolu e tufaaga lahi mahaki, mo e hohopo ne laua a laua ki loto he luo kaitalofa. Kua fakaholo atu e Atamu mo Eva e kaitalofa ia ke he ha laua a fanau. Ha kua nakai fanau mai a tautolu mo e mitaki katoatoa mo e nakai hala, kua hala oti a tautolu mo e mamate. He magaaho ka gagao a tautolu po ke talahau falu kupu fakamamahi ti manako a tautolu ke liuaki ai, kua iloa e tautolu e hufia he kaitalofa ne moua e tautolu​—ko e nakai mitaki katoatoa he tagata. (Roma 7:21-25) Ko e ha tautolu ni a amaamanakiaga ke liu moua mai e mena ne fakagalo e Atamu. Ka e, kua nakai maeke ia tautolu ke gahua ke moua e moui mitaki katoatoa he tagata. Ha kua hala oti e tau tagata nakai mitaki katoatoa, kua moua ne tautolu e mate, nakai ko e moui.​—Roma 6:23.

10. Ko e heigoa kua lata ke totogi aki e mena ne fakagalo e Atamu?

¹⁰ Ka e, fai mena nakai ke foaki ke hukui aki e moui ne fakagalo e Atamu? Kua foaki mai he poakiaga he Atua ke he fakafiliaga tonu e lagotatai, ko e “moui ke he moui.” (Esoto 21:23) Ti kua lata ke foaki ai e moui ke totogi aki e moui ne galo. Nakai ko e ha moui ni kua lata. Tala mai he Salamo 49:​7, 8 hagaao ke he tau tagata nakai mitaki katoatoa: “Nakai fakai ke maeke ia taha ia lautolu ke fakafua e matakainaga hana, po ke ta atu ke he Atua e palepale [“lukutoto,” NW] māna, (Ha ko e mena uka lahi ni e palepale he tau agaga ha lautolu; ti nakai maeke ni tukulagi).” Ti kua nakai maeke kia e mena nei? Nakai pihia.

11. (a) Ko e heigoa e kakano he kupu “lukutoto” he vagahau Heperu? (e) Ko hai ni hokoia ka fakamagalo e tau tagata, mo e ko e ha?

¹¹ Ke he vagahau Heperu, ko e kupu “lukutoto” kua tuga e tupe ne totogi ke liuaki mai a ia ne uta fakapaea mo e kakano foki ko e fakatataiaga. Ko e tagata mo e moui mitaki katoatoa ni hokoia ka maeke ke foaki e fakatataiaga ke he mena ne fakagalo e Atamu. He mole atu a Atamu, ko Iesu Keriso ni e tagata mitaki katoatoa ni hokoia he lalolagi. Kua pihia ai, ne ui he Tohi Tapu a Iesu “ko e Atamu fakamui” mo e fakamafana mai ki a tautolu “ko ia ne foaki noa mai e ia a ia ke eke mo lukutoto ma e tau tagata oti kana.” (1 Korinito 15:45; 1 Timoteo 2:​5, 6) Kua toka hifo e Atamu e mate ke he hana fanau, ka e kua toka hifo e Iesu e moui tukulagi. Kua fakamaama mai ia 1 Korinito 15:22: “Ha ko e mena tuga he mamate e tau tagata oti kia Atamu, to pihia foki e fakamomoui mai oti kia Keriso.” Kua lata tonu ai, mogoia, ke ui a Iesu ko e “Matua tukulagi.”​—Isaia 9:​6, 7.

PUHALA NE TOTOGI AI HE LUKUTOTO

12. Kua eke a Iesu mo Mesia he magaaho fe, mo e ko e heigoa e puhala moui ne tutuli e ia he magaaho fakamui?

¹² He vaha mateafu he 29 V.N., ne fina atu a Iesu ke he hana a magafaoa ko Ioane ke papatiso mo e ke foaki a ia ni ke taute e finagalo he Atua. He magaaho ia ne fakauku aki e Iehova e agaga tapu a Iesu. Ti kua eke tuai a Iesu ko e Mesia, po ko Keriso, ko ia ne fakauku he Atua. (Mataio 3:​16, 17) Ti kua kamata ai a Iesu ke he hana fekafekauaga ke he tolu mo e hafa e tau. Ne fenoga atu a ia ke he hana maaga, mo e fakamatala hagaao ke he Kautu he Atua mo e fakapotopoto mai e tau tutaki tua fakamoli. Ka e, tuga kua talahau tuai mai, ko e nakai leva ti tupu e totoko lahi ki a ia.​—Salamo 118:22; Gahua 4:​8-11.

13. Ko e heigoa ne tupu ne takitaki atu ke he mate ha Iesu ko ia ne fakatumau ke fakamoli?

¹³ Kua fakakite fakamalolo e Iesu e mahani fakatupua he tau takitaki lotu, mo e lali a lautolu ke tamate a ia. Kua fakamui ke taute e lautolu e pulega vihiatia lahi ne putoia ai e afokau, fakahala noa, kamatamata nakai tonu, mo e hokotaki kelea he fakafualoto. Kua fahi atu ki a Iesu, tauanu ki ai, fakafiufiu, mo e keli aki e fahi ne kua talaga ke hehe aki e maaga kakano hana. Ti fakafili he kavana Roma ko Ponotio Pilato a ia ke mate ke he akau fakakikiveka. Kua pao fao a ia ke he pou akau mo e tautau fakahakotika i ai. Kua eke e tau fafagu oti ke muatua he mamahi, mo e kua loga e tau matahola ne mole ato mate a ia. Ke he kamatamata ia, ne fakatumau a Iesu ke fakamoli mo e mitaki katoatoa ke he Atua.

14. Ko e ha ne fakaata he Atua e Tama hana ke matematekelea mo e mate?

¹⁴ Ti, ke he Nisana 14, 33 V.N., ne foaki e Iesu e moui hana mo “lukutoto ke hukui aki e tau tagata tokologa.” (Mareko 10:45; 1 Timoteo 2:​5, 6) Mai he lagi, kua kitia e Iehova e Tama fakahele hana ne matematekelea mo e mate. Ko e ha ne fakaata he Atua e mena kelea pihia ke tupu? Kua taute pihia e ia ha kua fakaalofa a ia ke he tau tagata. Kua pehe a Iesu: “Nukua pihia e fakaalofa mai he Atua ke he lalolagi, kua ta mai ai hana Tama fuataha, kia nakai mate taha ne tua kia ia, ka kia moua e ia e moui tukulagi.” (Ioane 3:16) Kua fakaako mai foki he mate ha Iesu ko Iehova ko e Atua fakafili tonu mitaki katoatoa. (Teutaronome 32:4) Kua manamanatu e falu ko e ha ne nakai toka he Atua e tau matapatu fakaakoaga hana he fakafili tonu ne kua lata ke he moui ma e moui mo e tiaki e totogi ma e puhala agahala a Atamu. Ko e kakano ha kua taofimau a Iehova ke he hana a tau matafakatufono mo e fakatokoluga a lautolu, pihia ni foki ka fakahagahagakelea ki a ia ni.

15. Ha kua nakai tonu ai ke fakaata e moui ha Iesu ke fakaoti tukulagi, ko e heigoa ne taute ai e Iehova?

¹⁵ Kua taute foki he fifiliaga tonu ha Iehova e mate ha Iesu ke moua mai e fua mitaki. Ha kua ha ha i ai nakai e fifiliaga tonu ka fakaata a Iesu ne tua fakamoli ke mohe tukulagi ke he mate? Nakai pihia! Kua perofeta mai he tau Tohiaga Tapu Heperu to nakai toka a ia ne fakamoli he Atua ke he tukuaga. (Salamo 16:10; Gahua 13:35) Kua mohe a ia ke he mate ke he falu vala he tau aho ne tolu, ti kua fakaliu tu mai he Atua ko Iehova a ia ke he moui ke eke ko e agaga moui mua ue atu.​—1 Peteru 3:18.

16. Ko e heigoa ne taute e Iesu he magaaho ne liu a ia ke he lagi?

¹⁶ Ke he hana mate, ne tuku atu e Iesu hana moui fakatagata ma e tau magaaho oti. He fakatu mai ke he moui he lagi, kua eke a ia mo agaga ne foaki moui. Kua mua atu, he magaaho ne haele hake a ia ke he nofoaga ne mua atu e tapu he lalolagi mo e lagi katoatoa, kua liu fakalataha a ia mo e hana a Matua fakahele mo e tuku age ki a Ia e uho he hana a moui mitaki katoatoa fakatagata. (Heperu 9:​23-28) Ko e aoga he moui uho ia kua fakaaoga ai ma e tau tagata omaoma. Ko e heigoa e kakano he mena ia ki a koe?

KO E LUKUTOTO HA IESU MO KOE

17. Fakaata fefe e tautolu a tautolu ke he fakamagaloaga ne kua fakave ke he poa lukutoto ha Keriso?

¹⁷ Kia onoono atu ke he tau puhala tolu ne kua lagomatai he poa lukutoto ha Iesu a koe ke he mogonei foki. Fakamua, kua tamai e fakamagaloaga he tau hala. Mai he tua fakamoli ke he toto ne fakamaligi ha Iesu, “kua moua ai e tautolu e lukutoto,” e, “ko e fakamagaloaga he tau hala.” (Efeso 1:7) Ti pete ni ka ­taute e tautolu e hala kua kelea lahi, kua maeke ia tautolu ke ole ke he Atua ma e fakamagaloaga ke he higoa a Iesu. Kaeke kua tokihala moli a tautolu, to tuku mai e Iehova ki a tautolu e uho he poa lukutoto he Tama hana. Kua fakamagalo he Atua a tautolu, he tuku mai ki a tautolu e monuina he loto manamanatuaga mitaki, ka e nakai fakahoko mai e fakahala he mate ne kua moua e tautolu ha ko e hala.​—Gahua 3:19; 1 Peteru 3:21.

18. Ke he puhala fe ne kua foaki mai he poa ha Iesu e amaamanakiaga ma tautolu?

¹⁸ Ke ua aki, kua foaki mai he poa lukutoto ha Keriso e fakaveaga ma e ha tautolu a amaamanakiaga ma e a anoiha. Ke he fakakiteaga, kua kitia he aposetolo ko Ioane e “moto tagata tokologa, kua nakai maeke ia taha ke totou” ka hao mai he fakaotiaga he fakatokaaga he tau mena nei. Ko e hao a lautolu he ha ka e fakaotioti he Atua e tokologa he falu tagata? Kua tala age e agelu ki a Ioane ko e moto tagata tokologa kua “unu foki ha lautolu a tau tapulu, mo e fakahina ha lautolu a tau tapulu ke he toto he Punua mamoe,” ko Iesu Keriso. (Fakakiteaga 7:9, 14) Ka tumau ni a tautolu ke fakagahuahua e tua ke he toto ne fakamaligi ha Iesu Keriso mo e moui ke fakalagotatai atu ke he tau poakiaga faka-Atua, to mea a tautolu ke he tau mata he Atua mo e to moua e amaamanakiaga he moui tukulagi.

19. Fakamoli fefe he poa ha Keriso ko e fakaalofa a ia mo e hana Matua ki a koe?

¹⁹ Ke tolu aki, ko e poa lukutoto ko e fakamoliaga he fakaalofa ha Iehova a ia ne kua mua ue atu. Kua fakatino he mate ha Keriso e tau gahua mua ue atu he tau fakaalofa ne ua he fakamauaga tala tuai he lalolagi mo e lagi katoatoa: (1) ko e fakaalofa he Atua ne fakafano mai hana Tama ke mate ma tautolu; (2) ko e fakaalofa ha Iesu he fakamakai ke foaki a ia ni mo lukutoto. (Ioane 15:13; Roma 5:8) Kaeke ke fakagahuahua fakamoli e tautolu e tua, ko e fakaalofa nei to lauia a tautolu takitokotaha mo tautolu oti. Kua pehe e aposetolo ko Paulo: “Ke he Tama he Atua . . . ne fakaalofa mai kia au, mo e foaki mai e ia a ia ke hukui aki au.”​—Kalatia 2:20; Heperu 2:9; 1 Ioane 4:9, 10.

20. Ko e ha ne kua lata ke fakagahuahua e tautolu e tua ke he poa lukutoto ha Iesu?

²⁰ Ti kua, lata ai, ia tautolu ke fakakite e loto oue tulou ha tautolu ma e fakaalofa ne fakakite he Atua mo Keriso he fakagahuahua e tua ke he poa lukutoto ha Iesu. Ha kua taute pihia kua takitaki atu ke he moui tukulagi. (Ioane 3:36) Ka e, ko e ha tautolu a fakamouiaga, nakai ko e mena mua a ia ke he moui mo e mate ha Iesu ke he lalolagi. Nakai, ko e hana manamanatuaga fakamuaaki, ko e matakupu kua mua atu foki ma e lalolagi mo e lagi katoatoa. Ke tuga ka kitia e tautolu ke he veveheaga ne mui mai, kua aamotia he matakupu ia a tautolu oti ha kua fakakite mai e kakano ne fakaata he Atua e mahani kelea mo e matematekelea ke tu leva he lalolagi nei.

KAMATAMATA E ILOILO HAU

Ko e ha ne mate ai a Iesu ke fakamoui e tau tagata?

Kua totogi fefe e lukutoto?

Ke he tau puhala fe ne kua lagomatai a koe ha ko e lukutoto?

[Lau Katoa he fakatino he lau 67]