Kolo Toko he FATATOHI INITANETE
Kolo Toko
FATATOHI INITANETE
Faka-Niue
ā
  • ā ē ī ō ū
  • TOHI TAPU
  • TAU TOHI
  • TAU FELEVEIAAGA
  • w93 3/1 lau 4-7
  • To Fanogonogo Nakai a Koe ke he Hatakiaga he Atua?

Nakai fai vitiō ma e fifiliaga nei.

Fakamolemole, fai lekua ke moua e vitiō.

  • To Fanogonogo Nakai a Koe ke he Hatakiaga he Atua?
  • Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1993
  • Tau Vala Mataulu
  • Tau Tohi Pihia Foki
  • Tauaga​—Vala Mua Atu he Fakamailoga Vala Loga
  • Falu Vala he Fakamailoga
  • Kia Nakai Fakahehe!
  • Ko e Lilifu ue Atu he Mole Atu
  • Ko e Kautu he Atua kua Hau mo e Malōlo Lahi ke he Vahaloto he Haana Tau Fi
    Ko e Kupu Mooli ke Takitaki Atu ai ke he Moui Tukulagi
  • Kitia Kia e Koe e Fakamailoga he Ha Ha Hinei ha Iesu?
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2005
  • Kua Mule Tuai Kia ke he Hau a Manatu?
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1991
  • Kua Nonofo Kia a Tautolu he “Tau Aho Fakamui”?
    Ko e Heigoa ne Fakaako Mooli he Tohi Tapu?
Kitia Foki
Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1993
w93 3/1 lau 4-7

To Fanogonogo Nakai a Koe ke he Hatakiaga he Atua?

NE FA mahani mau e tau tagata ke nakai fakateliga ke he tau hatakiaga ke he fakahaoaga he moui. Kua tokologa e tau tagata ne nonofo i Pompeii kua fifili ke nakai fakateliga ke he go vale he Mouga ko Vesuvius. Ke he puhala taha ia, kua tokologa e tau tagata he vaha nei kua nakai fanogonogo ke he tau hatakiaga he matematekelea lahi ka hoko mai ke he lalolagi katoa. Ka ko lautolu kua manako ke fakafehagaaki ke he tau mena moli, ko e hatakiaga kua moli ke tuga e tau lupa hila mo e afi ne puna mai he Mouga ko Vesuvius i tuai he senetenari fakamua. Kua ua e tauaga he lalolagi, ko e tau teau he tau felatauaki ikiiki fakakanavaakau fana, tau hogeia kai, tau mafuike lalahi, tau tatalu, kua tuga he mui mai e peau he taha peau he mahani moumou matafakatufono mo e mahani vale, mo e fakaholoaga fakamatala ke he lalolagi katoa kua tanaki hake oti e hatakiaga mahinohino lahi ke he kaufakalatahaaga he tagata kua hane tata lahi mai e fakaotiaga fakalutukia.

Kua talahau tuai he Tohi Tapu e manatu nakai tupetupe nei: “Ha ko e vaha ia ke lahi ai e matematekelea, nakai pihia taha mena tali mai he kamataaga he lalolagi, kua hoko ni kehe vaha nai; ti nakai tuai pihia foki.” (Mataio 24:21) Ke tuga e mena ne tupu fakalutukia i Pompeii, to ha ha i ai a lautolu ka hao mai—“ko e moto tagata tokologa, kua nakai maeke ia taha ke totou, mai he tau motu oti, mo e tau faoa, mo e tau tagata kehekehe, mo e tau vagahau kehekehe” ka momoui he “O mai he matematekelea lahi.”​—Fakakiteaga 7:9, 14.

Ti ko e huhu hanai, ko e Magaaho fe ka hoko mai e fakaotiaga nei? Kua ha ha i ai e kakano moli ke tali tonu kua hane fakaneinei mai e matematekelea lahi ia. Kua kitia maaliali kua ha ha he loto manamanatu he tau tutaki a Iesu e magaaho ha kua huhu: “Mo e ko e heigoa e fakamailoga he hau a ha ha hinei mo e fakaotiaga he faka­tokaaga he tau mena nei?” (Mataio 24:3, NW) Kia mailoga la e tali ne tala age e Iesu Keriso.

Tauaga​—Vala Mua Atu he Fakamailoga Vala Loga

Ne nakai talahau tuai ni hokoia e Iesu e taha mena tupu tokotaha. Kua kehe, ne vagahau a ia ke he tau mena tutupu loga ka fakakite mai katoa ko e hatakiaga mai he lagi​—ko e fakamailoga vala loga ke he fakahikuaga he fakatokaaga nei. Ko e mena tupu fakamua ne talahau tuai ne fakamaama mai ia Mataio 24:7: “To laga e taha motu ke he taha motu, ko e taha kautu ke he taha kautu.” He taha perofetaaga ne lagotatai ki ai ia Fakakiteaga 6:4, ne talahau tuai mai he Tohi Tapu ‘to uta kehe e mafola mai he lalolagi.’ Ko e kakano he mena nei ko e tauaga kua mua atu e kehe e laulahiaga.

Kua talahau mai he fakamauaga tuai ki a tautolu ko e perofetaaga nei ke he tauaga he lalolagi katoa kua fita he kitia hana fakamoliaga tali mai he tau 1914 kua nakai maeke ke nimo. Kua talahau he tohi American Adventures hagaao ke he tau tau fakamua ato hoko mai e tau 1914: “Kua tokologa e tau Amerika kua huhu atu ke he senetenari fou mo e lahi mahaki e amaamanaki. Ko e ‘tau tau mitaki’ mo e kua hoko atu a lautolu ke he tau tau kua uafulu he senetenari. . . . Ka ko e magaaho ia Iulai 28, 1914, kua lulu he kupu tahamaka e manamanatu nei: tauaga.” Ti kua kamata tuai e Tauaga I he Lalolagi mai he tau 1914 ke hoko atu ke he tau 1918 mo e kua fakahigoa he falu ko e “tauaga ke fakaoti e tau tauaga oti kana.” Ne uavalu e tau motu ne putoia tonu i ai. Mo e kaeke ke fakalataha e koe e tau motu ne eke mo tau falanakiaga ha lautolu, kua katoatoa tuai e tau motu taulatau ke teitei ke 90 e pasene he tau tagata he lalolagi he magaaho ia.

Kua kitia mai foki he Tauaga I he Lalolagi e fakaaogaaga he tau kanavaakau kelipopo fou kua mua atu e tamate mena, ke tuga e tau matini kani, kese kona, tau fana afi, tau taula tau, tau vakalele, mo e tau sapamarini. Ti kua teitei ke hogofulu e miliona kautau ne mamate​—kua mua e loga mai he tau kautau oti kana ne mamate he tau tauaga lalahi ne tau he vaha kua 100 he tau tau fakamua! Kua magahala ke 21 e miliona kautau ne pakia. Kua moli ni, ko e tauaga he lalolagi katoa, kua fakamailoga e tau 1914 ko e kamataaga he “tau aho fakamui.” (2 Timoteo 3:1) Ka e pete ni, ko e tauaga ko e tama vala tahamaka he fakamailoga a Iesu.

Falu Vala he Fakamailoga

Ne talahau foki e Iesu: “To ha ha i ai e tau hoge, mo e tau tatalu, mo e tau mafuike ke he taha mena mo e taha mena. Ko e tau mena oti ia ko e kamataaga ia he tau mena matematekelea.” (Mataio 24:7, 8) Kua lafi atu e Luka 21:11 ki ai e “tau tatalu” ke he fakamauaga tohi. Fakamua ato oti e Tauaga I he Lalolagi, ne kamata e tatalu he fulu Sepania ke tatafi ati hoko ke he fakatulakiaga he lalolagi. Ti ko e mena ne tupu, kua molea e 20 e miliona he tau tagata ne kelipopo, ti kua mua atu e loga ia lautolu ne mamate he vaha he tauaga.

He magaaho ia mo e he mole atu e tauaga, kua miliona e falu tagata ne mamate he hoge. Kua tokologa foki ne tamate he tau mafuike. He tau 1915 kua molea e 30,000 tagata ne kelipopo i Italia; he tau 1920 kua kavi ke he 200,000 ne galo i Saina; he tau 1923 kua teitei ke 143,000 ne mamate i Sapani. Ka e taha e mena, tuga ne fakakite mai e Iesu, ko e kamataaga na nei he matematekelea ne fakatupetupe lahi. Kua fakakakano ai he taha tohi fakakakano kupu e “matematekelea” tuga ko e “mamahi mania lahi fakaku.” Ti kua taveli e lalolagi nei mai he taha mamahi mania lahi ke he taha mo e tupu ki mua e matofutofu tumau tali mai he tau 1914. Ke fakatai ki ai, he 21 ni e tau tau he mole mai e Tauaga I he Lalolagi ne hoko e tauaga ke uaaki he lalolagi, ne kua 50 e tau miliona tagata ne mamate mo e takitaki atu e tau tagata ke he vaha he tau mena niukilia.

He tau tau kuku kua mole kua loga e tau mena ne talahau hagaao ke he taha mena foki kua fakatupu e fakatupetupe: ko e moumou he tau tagata e tau mena he fonua. Pete ni ai ne nakai talahau pauaki e Iesu e mena nei i loto he hana perofetaaga, kua fakakite mai ia Fakakiteaga 11:18, e mena fakamua ato hoko e fakaotiaga, to “moumou” he tagata “e lalolagi.” Ti kua loga lahi e tau fakamoliaga kua hane fa e taute e moumouaga nei. Ne talahau i loto he tohi State of the World 1988, kua foaki mai he tagata fakatonutonu ke he tau mena he fonua ko Norman Myers e fekau fakamatakutakuina nei: “Kua nakai fai atu hau ke he vaha hana mai i tuai ne fehagaaki mo e amaamanakiaga ke he fakaotiaga he tau tagata tokologa. To nakai fai atu hau foki he vaha i mua ka fehagaaki ke he paleko pihia: kaeke ke kaumahala e atu hau nei ke taute fakamitaki e tau gahua, to taute ai ni e moumouaga mo e to nakai ha ha i ai e taha magaaho ke ‘lali lagaua foki.’ ”

Kia manamanatu la ke he hokotaki i loto he fufuta mekasini ia Fepuari 17, 1992 he Newsweek (Tala he Fahi Tapu) ke he otiotiaga he fafatu osone i luga he aolagi. Ko e tagata feua osene he Green­peace ko Alexandra Allen ne fatiaki mai e kupu he hataki ke he galoaga he fafatu osene “kua hoko atu he mogonei ke fakaneinei e tau moui oti kana he lalolagi.”​—Kikite ke he puha he lau tohi nei ma e falu he tau mena kua fakamoli ko e moumou e tau mena he fonua he lalolagi.

Kua nakai maeke ke tohi oti e tau fakatutalaaga fakamatafeiga ke he tau vala tala oti kana he perofetaaga a Iesu. (Kikite ke he fakamauaga mena he lau tohi 5 ke he kitekiteaga katoa ke he taha vala foki he perofetaaga.) Taha vala mena kua nakai maeke ke fakanimonimo, ne fakamaama mai ia Mataio 24:14: “To fakamatala atu foki e tala mitaki nai he kautu ke he lalolagi oti, ke eke mo talahau ke he tau atu motu oti; ti hoko mai ai e fakaotiaga.” Ti kua nakai fakauaua ko hai ne uta e gahua fakamatala nei ke he lalolagi katoa. Kua fakagahua he Tau Fakamoli a Iehova i loto he 229 e tau motu ti kua molea e taha e piliona he tau tutala ke he gahua nei he tau 1992 ni hokoia. Ti kua fakakite ai he tau gahua ha lautolu e taha he tau fakamoliaga kua maeke lahi ke kitia ko e momoui a tautolu he tau aho fakahiku.

Kia Nakai Fakahehe!

Kua liga to taufetoko e falu tagata, ko e tau tala oti nei ke he “tau aho fakamui” ko e mena fakatuaha noa ni hokoia. ‘Ka e kua e mateaga he magaaho ku kua mole he pule Kominisi he Fahi Uta a Europa?’ ne huhu a lautolu ‘po ke tau laliaga he tau pule malolo mua atu ke taute e mafola? Ko e fakamoliaga nakai a nei kua hane mitaki mai e tau mena?’ Nakai. Kia mailoga la ne nakai pehe a Iesu ko e fakatumau e lalolagi katoa ke ufitia he tau tauaga, tau mafuike, mo e tau hogeia he vaha he tau aho fakahiku. Ke maeke e tala mitaki ke fakamatala ke he lalolagi katoa, kua lata ai ni ke fai vaha mafola.

Kia manatu foki, ne fakatatai e Iesu e tau aho fakahiku ke he tau aho fakamua ato hoko e Fakapuke he vaha a Noa. He magaaho ia ne lavelave lahi e tau manamanatu he tau tagata ke he tau mena kai, inu kava, mo e taumau​—ko e tau gahua mau he moui. (Mataio 24:37-39) Kua fakakite mai he mena nei he magaaho he vaha he tau aho fakahiku kua fakatupetupe to nakai liutua e tau mena ke hoko atu ke he mena kua nakai maeke e tau foliaga he moui ke taute. Ke tuga e tau aho a Noa, kua tokologa lahi e tau tagata ne kua lavelave e tau manamanatu ke he tau mena he moui he aho ti kua nakai mailoga e lautolu e vaha nakai fakateaga ia.

Ha kua pihia, kua hagahaga kelea lahi ke fakau hifo ke he manatu nakai fia iloa, kakano ha kua tuga ko e mitaki e tau mena tutupu fakapolitika. (Fakatatai 1 Tesalonia 5:3.) Kua lofia lahi e tau fakakiteaga moli kua hane fakamoli e perofetaaga a Iesu he magaaho nei​—ko e hatakiaga kua tata lahi mai e fakaotiaga!

Ko e Lilifu ue Atu he Mole Atu

Kua tamai he fakaotiaga a Pompeii e mate mo e matematekelea. Ka e pete ni ia, to fakamea he fakaotiaga he fakatokaaga he vaha nei e puhala ma e moui tukulagi ke he lalolagi parataiso fulufuluola. (Fakakiteaga 21:3, 4) To nakai moumou he tau fakatufono fevehevehe mena e lalolagi ke he tau tauaga. To nakai vivivivi e tau tagata ha ko e fakaneineiaga matakutakuina he afi niukilia. To galo e tau fakatuaga gahua ne fakatoka mai e tau vai kona ke he tau mena he fonua.​—Tanielu 2:44.

He magaaho ia to eke e tau tagata oti kana ke ofania e mahani tututonu mo e kapitiga moli, kua omaoma katoatoa ke he pule he Kautu. (Salamo 37:10, 11) To eke e tau fale gagao, tau fale mate, mo e tau tuagamau mo tau mena i tuai. To eke foki e vevehe fakaoti he mau, nonofo kehekehe, fakaagitau, mo e ekefakakelea tama, ke nakai ha i ai foki.​—Isaia 25:8; 65:17.

Kua manako nakai a koe ke hao mai he tau aho fakahiku mo e moui ke kitia e lilifu ue atu he lalolagi fou he Atua? Ka pihia, kia “mataala a a mutolu, . . . ha ko e mena nakai iloa e mutolu po ke hoko mai a fe e aho ia.” (Mareko 13:33) Ka e pete ni ia, kua fakakite maaliali mai he tau mena ne tutupu he lalolagi kua tata lahi mai e magaaho ne kotofa tuai​—kua hagahaga kelea lahi foki e tata mai ma e tau tagata tokologa. Ti kua nakai fai magaaho ke moumou noa. Kia taute a e tau gahua he fakahaoaga he moui, mo e kumi e koe mo lautolu ne fanogonogo ke he fakamailoga he lalolagi katoa he tau aho fakahiku. Kua mukamuka lahi a lautolu ke kitia moli, ha ko lautolu ni hokoia kua omaoma ke he poakiaga a Iesu ke fakamatala e tala mitaki he Kautu ke he lalolagi katoa. Kia fakalataha mo lautolu pihia, kia taute e koe e tau lakaaga ke fakatatai e koe a koe mo e Patuiki ko Iesu Keriso, ha ko ia ne pehe: “Ko e hana higoa foki ke amaamanaki ai e tau motu kehe.”​—Mataio 12:18, 21.

[Puha he lau 5]

Uafa e Tau Vala Mena he Fakamailoga

1. Felatauaga kua nakai fai tataiaga​—Mataio 24:6, 7; Fakakiteaga 6:4

2. Tau mafuike​—Mataio 24:7; Mareko 13:8

3. Tau hogeia kai​—Mataio 24:7; Mareko 13:8

4. Tau tatalu​—Luka 21:11; Fakakiteaga 6:8

5. Holo ki mua he holifono​—Mataio 24:12

6. Moumou e lalolagi​—Fakakiteaga 11:18

7. Momoko e fakaalofa​—Mataio 24:12

8. Kitia e tau mena matakutakuina​—Luka 21:11

9. Molea lahi e manako tupe​—2 Timoteo 3:2

10. Faliuliu ke he tau mamatua​—2 Timoteo 3:2

11. Mua e manako lahi ke he fakafiafia tino mai ke he Atua​—2 Timoteo 3:4

12. Manako lahi ke pule na ia ki a ia​—2 Timoteo 3:2

13. Mahani mau ke noa mo e loto hofihofi​—2 Timoteo 3:3

14. Nakai mukamuka ke fetaliaaki​—2 Timoteo 3:3

15. Kua noa e taofi ne koe a koe ke he tau tutuaga oti he kaufakalatahaaga​—2 Timoteo 3:3

16. Tolomaki e galoaga he fakaalofa ke he mahani mitaki​—2 Timoteo 3:3

17. Kua tokologa ne fakatupua ke talahau ko e tau Kerisiano​—2 Timoteo 3:5

18. Molea lahi e kai mo e inu kava he falu​—Luka 21:34

19. Nakai talia he tau tagata fakafiu e fakamailoga​—2 Peteru 3:3, 4

20. Tokologa e tau perofeta fakavai ne gahuahua​—Mataio 24:5, 11; Mareko 13:6

21. Fakamatala e tala mitaki ke he fakatuaga he Kautu he Atua​—Mataio 24:14; Mareko 13:10

22. Favaleaga ke he tau Kerisiano moli​—Mataio 24:9; Luka 21:12

23. Tauui mafola mo e nakai haofia ke tapunipuni he tau hao fakahiku​—1 Tesalonia 5:3

24. Kua nakai mailoga he tau tagata e haofia ​—Mataio 24:39

[Puha he lau 6]

Tau Mena Vihi he Fonua​—Ko e Fakamailoga he Tau Vaha

◻ Ko e papa osone puipui i luga he tau matakavi ne tokologa e tau tagata ne nonofo i ai he Fahi Tokelau he Fua Lalolagi, kua lafi lagaua e mafiti ke aleale mai he mena ne manamanatu e tau saienetisi ki ai he tau tau gahoa kua mole.

◻ Ke he fuafua tokolalo lahi e 140 he tau faga lakau mo e tau manu kehekehe ne fa e galo he tau aho takitaha.

◻ Ko e tau fafatu he mao nakai maeke ke he aolagi ne taofi e mao vela he magaaho nei kua 26 e pasene ne mua atu e tokoluga mai he fakatuaga gahua fakamua, mo e kua hane hake mau a lautolu ki luga.

◻ Kua mafana lahi e fuga he kelekele he tau 1990 mai he ha tau, tali mai he magaaho he kamataaga fakamau tohi he lotoga he senetenari ke 19 aki; ke he mena ia; mai he fitu e tau tau ne mafana lahi he fakamauaga ono kua tupu tali mai he tau 1980.

◻ Kua galo e tau vaouhi ne 40,000,000 e eka kua fuafua he tau tau takitaha, kua tuga kua magahala ke hafa e fahi motu a Finilani.

◻ Kua 92 e miliona he tau tagata he lalolagi ne tupu he tau taha​—kua teitei tatai ni ka lafi a Mesiko ki ai he tau tau takitaha; mai he katoatoaaga nei, kua 88 e miliona ne lafi atu ke he tau motu ne hane tupu.

◻ Kua 1.2 e piliona tagata ne nakai fai magavai mea ke inu.

Hagaao ke he tohi State of the World 1992, ne taute he Worldwatch Institute, tau lau tohi 3, 4, W. W. Norton & Company, New York, London.

[Fakatino he lau 7]

Ka mole e fakaotiotiaga to hoko mai e lalolagi fou lilifu ue atu he Atua

    Tau Tohi Faka-Niue (1982-2025)
    Saini ki Fafo
    Saini ki Loto
    • Faka-Niue
    • Tufa
    • Tau Manako
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Tau Kupu Fakaaoga
    • Fakavēaga Fakatagata
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Saini ki Loto
    Tufa