Fifitaki a Iehova—Kia Eke e Fakafiliaga Tonu mo e Tututonu
“Ko au ni ko Iehova, kua eke e tau mena fakaalofa, mo e fakafiliaga, mo e mahani tututonu ke he lalolagi; ha ko e tau mena kua fiafia au ki ai.”—IEREMIA 9:24.
1. Ko e heigoa e monuina mua ue atu ne fakatoka mai e Iehova?
NE MAVEHE e Iehova to hoko mai e aho ke iloa he tau tagata oti a ia. Puhala mai he perofeta hana ko Isaia, ne talahau e ia: “Nakai mahani kelea a lautolu, to nakai moumou mena ai e lautolu ke he haku a mouga tapu oti; ha ko e mena to puke e lalolagi ke he maama kia Iehova, tuga ne toka kua ūfia ke he puke tahi.” (Isaia 11:9) Ko e monuina lahi ha ia!
2. Ko e heigoa kua lauia ai he iloa a Iehova? Ko e ha?
2 Ko e heigoa e kakano ke iloa a Iehova? Ki a Ieremia, ne fakakite e Iehova e mena ne mua: “Kua lotomatala a ia, mo e iloa e ia au, ko au ni ko Iehova, kua eke e tau mena fakaalofa, mo e fakafiliaga, mo e mahani tututonu ke he lalolagi; ha ko e tau mena kua fiafia au ki ai.” (Ieremia 9:24) Ti, ko e iloa a Iehova kua lauia foki e iloa he puhala kua eke e ia e fakafiliaga tonu mo e tututonu. Ka fakagahuahua mogoia e tautolu e tau fua ia, to moua e ia e fiafia ia tautolu. Taute fefe e tautolu e mena ia? He Kupu hana, ko e Tohi Tapu, ne fakahao e Iehova e fakamauaga he hana a tau fehagaiaga mo e tau tagata nakai mitaki katoatoa ke he tau vaha i tuai. He kumikumi ai, kua maeke ke iloa e tautolu e puhala a Iehova he fakafiliaga tonu mo e tututonu mo e fifitaki ai ki a ia.—Roma 15:4.
Tonu ka e Fakaalofa Hofihofi
3, 4. Ko e ha ne tutonu a Iehova he moumouaga a Sotoma mo Komora?
3 Ko e fakafiliaga faka-Atua ki luga a Sotoma mo Komora ko e fakataiaga mitaki ue atu kua fakatai e tau fahi loga he fakafiliaga tonu a Iehova. Nakai ni fakatoka mai e Iehova e fakahalaaga kua lata ka e foaki foki e ia e fakamouiaga ma lautolu kua lata ki ai. Ne tonu moli kia e moumouaga he tau motu ia? Ko Aperahamo, ne fakakaupa e iloilo ke he laulahi he mahani kelea a Sotoma, ne nakai manatu pihia ai fakamua. Ne fakailoa e Iehova ki a Aperahamo kaeke ke hogofulu maka ni e tagata tututonu ka moua, to fakahao e ia e motu. Moli ni, kua nakai fakatepetepe po ke nakai fai fakaalofa hofihofi e fakafiliaga tonu a Iehova.—Kenese 18:20-32.
4 Ko e matakaki he tau agelu tokoua ne foaki e fakamoliaga maaliali he tau mahani fakalialia a Sotoma. He magaaho ne iloa he tau tagata tane he maga “ko e tau fuata katoa, mo e tau momotua” ko e tokoua e tagata tane ne o nonofo he kaina a Lota, ne tafeoho a lautolu ke he fale hana mo e amanaki ke taute ai e taofi pulenoa fakasotoma. Kua tutokolalo lahi moli e fakalialia ha lautolu! Nakai fakauaua ai, ko e fakafiliaga a Iehova ke he maga kua tutonu ai.—Kenese 19:1-5, 24, 25.
5. Fakahao fefe he Atua a Lota mo e hana magafaoa mai i Sotoma?
5 He mole e tohi e moumouaga a Sotoma mo Komora ko e fakataiaga hataki, ne tohi he aposetolo ko Peteru: “Kua fioia he Iki ke laveaki e tau tagata mahani Atua mai he kamatamata.” (2 Peteru 2:6-9) Nakai tutonu e fakafiliaga tonu ane mai mamate a Lota tututonu mo e hana magafaoa fakalataha mo e tau tagata nakai mahani Atua i Sotoma. Ti hataki he tau agelu a Iehova a Lota hagaao ke he moumouaga ka hoko. He magaaho ne fakamule a Lota, ne toto ai he tau agelu e hana lima, mo e hana hoana, mo e hana na tama fifine tokoua ha kua ‘ofania e Iehova’ kua takitaki atu a lautolu ki tua he maga. (Kenese 19:12-16) Maeke ia tautolu ke iloa to fakakite pihia e Iehova e manamanatuaga pihia ma lautolu kua tututonu ke he moumouaga ka hoko ke he fakatokatokaaga kelea nei.
6. Ko e ha kua nakai lata ia tautolu ke fakateaga e manatu hagaao ke he hoko mai he moumou he fakatokaaga kelea nei?
6 Pete ni ko e fakahiku ke he fakatokatokaaga nei to hoko mai e magaaho “ke fakahala ai,” nakai fai kakano ki a tautolu ke fakatuai e manamanatu. (Luka 21:22) Ko e fakafiliaga ka fakaoti he Atua i Amaketo to fakamoli ai ke “tonu fakaoti.” (Salamo 19:9) He ako e Aperahamo, ko tautolu e tau tagata ke falanaki fakalahi ke he fakafiliaga tonu a Iehova, ne kua tokoluga hake ke he ha tautolu. Ne huhu a Aperahamo: “Nakai kia hako e mena ka eke he fakafili he lalolagi oti?” (Kenese 18:25; fakatatai Iopu 34:10.) Po ke tuga he tuku fakamitaki e Isaia, “ko hai kia ne . . . fakaako ai a [Iehova] ke he puhala he fakafiliaga?”—Isaia 40:14.
Ko e Gahua Tututonu ke Fakahao e Tau Tagata
7. Ko e heigoa e matutakiaga he fakafiliaga tonu ke he Atua mo e hana fakaalofa hofihofi?
7 Nakai ni fakakite e fakafiliaga tonu he Atua ke he puhala kua fakahala e ia e tau tagata taute mahani kelea. Kua fakamaama e Iehova a ia ko e “Atua tututonu mo e Atua kua fakamoui.” (Isaia 45:21) Fakakite ai, ha ha ai e matutakiaga tata he tututonu he Atua, po ke fakafiliaga tonu, mo e hana manako ke fakahao e tau tagata mai he tau lauiaaga he agahala. He talahau he tala nei, The International Standard Bible Encyclopedia, Lomiaga 1982, ne tuhi mai kua “kumi fakamoli e fakafiliaga tonu he Atua ke fakakite Hana fakaalofa hofihofi mo e ke fakamoli Hana fakamouiaga.” Nakai ke lata he fakafiliaga tonu he Atua ke takai aki e fakaalofa hofihofi ka e, nakai, ko e fakaalofa hofihofi ia ko e fakakiteaga he fakafiliaga tonu he Atua. Ko e foakiaga he Atua he lukutoto ma e fakamouiaga he tagata ko e fakataiaga kehe lahi he puhala nei he fakafiliaga tonu faka-Atua.
8, 9. (a) Ko e heigoa kua lauia ke he talahauaga, “taha gahua tututonu”? Ko e ha? (e) Ko e heigoa ne ole mai e Iehova ia tautolu?
8 Ko e totogi he lukutoto—ko e moui uho he Tama fuataha he Atua, ko Iesu Keriso—kua tokoluga atu ha ko e tau tutuaga a Iehova kua lauia katoatoa ai ti tumau ai a ia ki ai. (Mataio 20:28) Ko e moui mitaki katoatoa, ha Atamu, ne galo ai, ti ko e moui mitaki katoatoa kua lata ke fakahao e moui he tau ohi ha Atamu. (Roma 5:19-21) Kua fakamaama he aposetolo ko Paulo e puhala a Iesu he fakamoli, lauia e totogi he lukutoto, he “taha gahua tututonu.” (Roma 5:18, NW, matahui tala.) Ko e ha ia? Ha ko e onoonoaga ha Iehova, ke lukutoto e tagata ko e mena hako mo e tonu a ia ke taute, pete ni kua taute ai ke he puhala mamahi ki a ia. Kua tatai e ohi a Atamu ke he “kaho kua maihiihi,” ne kua nakai manako e Atua ke papaki, po ke tuga e “vavae ne puho tote,” ne nakai manako a ia ke tamate. (Mataio 12:20) Kua mauokafua e Atua kua tokologa e tau tagata tane mo e fifine ka tutu hake mai he tau ohi a Atamu.—Fakatatai Mataio 25:34.
9 Fefe ha tautolu a tali atu ke he gahua mua ue atu nei he fakaalofa mo e fakafiliaga tonu? Taha mai he tau mena ne ole e Iehova ki a tautolu ke “eke ai [e tautolu] e mahani tututonu.” (Mika 6:8) Taute fefe e tautolu e mena nei?
Kumi ma e Fakafiliaga Tonu, Tutuli e Tututonu
10. (a) Ko e heigoa e taha puhala ke fakagahua e tautolu e fakafiliaga tonu? (e) Kumi fakamua fefe e tautolu e tututonu he Atua?
10 Fakamua, kua lata ia tautolu ke fakalautatai ke he tau tutuaga mitaki he Atua. Ha kua tonu mo e tututonu e tau tutuaga he Atua, kua eke e tautolu e fakafiliaga tonu ka momoui fakatatai a tautolu ki ai. Ko e mena ia kua amanaki a Iehova mai he hana tau tagata. ‘Kia fakamahani ke he mahani mitaki, kia kumi ke he fakafiliaga,’ he tala age e Iehova ke he tau Isaraela. (Isaia 1:17) Kua talahau pihia foki e Iesu e fakatonuaga ke he tau tagata fanogonogo hana ke he Lauga he Mouga, he fakaako e ia a lautolu ke ‘kumikumi fakamua ke he kautu he Atua mo e hana tututonu.’ (Mataio 6:33) Ne fakamalolo e Paulo a Timoteo ke “tutuli e tututonu.” (1 Timoteo 6:11) Ka momoui fakatatai a tautolu ke he tau tutuaga he Atua he mahani mitaki mo e tui ke he tapulu fou, hane fa e tutuli e tautolu e fakafiliaga moli mo e tututonu. (Efeso 4:23, 24) Ke he falu kupu, kumi e tautolu e fakafiliaga tonu he taute e tau mena ke he puhala he Atua.
11. Kua lata he ha mo e fefe e tau atu ha tautolu ke he pule he agahala?
11 Ha kua mataala oti a tautolu, nakai mukamuka tumau ma e tau tagata nakai mitaki katoatoa ke taute e mahani tonu mo e hako. (Roma 7:14-20) Ne fakamalolo e Paulo e tau Kerisiano Roma ke tau ke he pule he agahala, ke maeke ia lautolu ke foaki ha lautolu a tau tino tukulele ke he Atua ko e “tau kanavaakau he tututonu,” ne kua aoga lahi ke he Atua he fakamoli hana finagalo. (Roma 6:12-14) Tuga anei, he fakaako tumau mo e fakagahua e Kupu he Atua, maeke ia tautolu ke hufia e “tau kupu fakamafana he Iki” mo e ‘fakailoilo ke he tututonu.’—Efeso 6:4; 2 Timoteo 3:16, 17.
12. Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke fehola kehe ai kaeke ke taute e tautolu falu ke he puhala kua manako a tautolu ki a Iehova ke taute ki a tautolu?
12 Ua aki, fakagahuahua e tautolu e fakafiliaga tonu ka taute e tautolu e falu ke he puhala kua manako a tautolu ki a Iehova ke taute ki a tautolu. Kua mukamuka lahi ke ua e tuaga—ke fakafiafia ki a tautolu ni ka e papa mao ke he falu. Kua mautali a tautolu ke taute e tau piuaga ma e tau lolelole ni ha tautolu, ka e mukamuka lahi ke tuhituhi ke he tau hehe he falu, ne kua liga nakai aoga lahi ka fakatatai mo e ha tautolu ni. Ne huhu fakatonu e Iesu: “Ko heigoa e mena kua kitekite ai e koe ka he mala akau ke he mata he hau a matakainaga, ka e nakai kitia e koe e akau fakalava ke he mata hau?” (Mataio 7:1-3) Kia nakai nimo e tautolu kua nakai fai ia tautolu ke hao kaeke ke kumikumi e Iehova e tau hehe ha tautolu. (Salamo 130:3, 4) Ka fakaata he fakafiliaga tonu a Iehova a ia ke nakai kitia e tau lolelole he tau matakainaga ha tautolu, ko hai a tautolu ke fakafili fakakelea a lautolu?—Roma 14:4, 10.
13. Ko e ha kua logona he tagata tututonu e lagoaga ke fakamatala e tala mitaki he Kautu?
13 Tolu aki, fakatata e tautolu e fakafiliaga mahani Atua ka fakalataha fakamakai a tautolu ke he gahua fakamatala. “Aua neke lamakai e koe e mena mitaki kia lautolu kua lata ki ai, ka kua maeke kia koe ke eke.” (Tau Fakatai 3:27) Nakai hako ke taofi ni e tautolu e iloilo foaki moui ne kua foaki fakamokoi he Atua ki a tautolu. Moli, tokologa e tau tagata kua tiaki e fekau ha tautolu, ka e he fakatumau e Atua ke foaki e fakaalofa hofihofi ki a lautolu, kua lata ia tautolu ke mautali ke fakatumau ke foaki ki a lautolu e magaaho “kia hohoko oti kana ke he tokihala.” (2 Peteru 3:9) Tuga a Iesu, kia fiafia a tautolu ka maeke ia tautolu ke lagomatai taha ke liu ke he fakafiliaga tonu mo e tututonu. (Luka 15:7) Ko e magaaho mitaki hanei ma tautolu ke ‘gana saito mo e mahani tututonu.’—Hosea 10:12.
“Patuiki Ha ko e Mahani Tututonu”
14. Ko e heigoa e matagahua he tau motua ka taute hagaao ke he fakafiliaga tonu?
14 Kua lata ia tautolu oti ke o fano ke he puhala he tututonu, ka ko e tau motua he fakapotopotoaga Kerisiano kua lago ki ai e matagahua pauaki ke he mena nei. Ko e pule fakapatuiki a Iesu kua “fakamau ke he fakafiliaga mo e mahani tututonu.” Tatai ki ai, ko e tuaga ma e tau motua ko e fakafiliaga tonu faka-Atua. (Isaia 9:7) Kua tokaloto e lautolu e mena kua fakamaama fakaperofeta ia Isaia 32:1: “Kitiala, to pule e patuiki ha ko e mahani tututonu, to pule foki e tau iki ha ko e tonu.” Ha ko e tau leveki fifili he agaga, po ke ‘tau fekafekau pule he Atua,’ kua lata e tau motua ke taute e tau mena ke he puhala he Atua.—Tito 1:7.
15, 16. (a) Fifitaki fefe he tau motua e leveki mamoe fakamoli he fakataiaga a Iesu? (e) Fefe e logonaaga he tau motua hagaao ki a lautolu kua galo fakaagaga?
15 Ne fakakite e Iesu ko e fakafiliaga a Iehova kua fakaalofa noa, fakaalofa hofihofi, mo e tonu. Mua atu, ne lali a ia ke lagomatai a lautolu ne tupetupe mo e “ke kumi mo e fakamoui a ia ne galo.” (Luka 19:10) Tuga e leveki mamoe he fakataiaga a Iesu ne kumi hololoa ato moua e ia e mamoe ne galo, kua kumi he tau motua a lautolu ne tafea fakaagaga mo e makai ke takitaki mai a lautolu ke he lotopa.—Mataio 18:12, 13.
16 He nakai tiaki a lautolu kua taute e tau agahala kelea lalahi, kua kumi he tau motua ke fakamalolo mo e ke takitaki ke he fakatokihalaaga ka maeke ai. Kua olioli a lautolu ka maeke ia lautolu ke lagomatai taha ne kua tafea kehe. Kua fakamomoko ki a lautolu, kaeke kua kaumahala e tagata taute mahani kelea ke tokihala. Ti ko e tau tutuaga tututonu he Atua kua lata ke tuku ki tua e lautolu a lautolu kua nakai tokihala. Tuga ni ia, ke he matua tane he tama tane moumou koloa, kua amanaki a lautolu ki a ia kua hehe ko e a taha aho to “matala ai hana loto.” (Luka 15:17, 18) Mena ia, ko e tau motua kia mumua ke aahi atu falu ia lautolu ne tuku ki tua ke fakamanatu age ki a lautolu e puhala ke liliu mai ke he fakatokatokaaga a Iehova.a
17. Ko e heigoa e foliaga he tau motua ka fakatonu ai e taute mahani kelea, mo e ko e heigoa e fua ka lagomatai a lautolu ke moua e foliaga ia?
17 Kua mua atu ke he tau motua ke lata ke fifitaki e fakafiliaga tonu a Iehova ka fakatonu ai e tau puhala hehe. “Kua fakatata mai” e tau tagata agahala ki a Iesu ha kua logona e lautolu to maama mo e lagomatai e ia a lautolu. (Luka 15:1; Mataio 9:12, 13) Moli, ne nakai tokanoa e Iesu e taute mahani kelea. Ke he taha kaiaga ne fakalataha mo Iesu ne omoi a Sakaio ko e tagata taute fakakeukeu, ke tokihala mo e fakahako e tau mena ne fakamatematekelea aki e ia e falu. (Luka 19:8-10) Kua tatai e foliaga he tau motua he vaha nei ke he tau fanogonogoaga fakafili ha lautolu—ke takitaki a ia kua hehe ke he fakatokihalaaga. Ka mukamuka a lautolu ke o atu ki ai tuga a Iesu, to mukamuka lahi e tokologa he tau tagata taute mahani kelea ke kumi lagomatai ki a lautolu.
18. Ko e heigoa ka fakamalolo e tau motua ke tuga e “fakamumuliaga mai he matagi”?
18 Ko e loto tutotonu to lagomatai e tau motua ke foaki e fakafiliaga faka-Atua, kua nakai vale po ke nakai mao. Fulufuluola ai, ne tauteute e Esera hana loto, nakai ni ko e loto manamanatu hana, ke maeke ke fakaako e fakafiliaga tonu ke he tau Isaraela. (Esera 7:10) Ko e loto maama to maeke e tau motua ke foaki e tau matapatu fakaakoaga faka-Tohiaga Tapu mo e ke maama e tau tutuaga he tau tagata takitokotaha. He magaaho ne fakamalolo e Iesu e fifine ne fakatafea, ne fakakite e ia ko e kakano he fakafiliaga tonu a Iehova ko e maamaaga he uho manatu tuga ni e tohi he fakatufono. (Luka 8:43-48) Ko e tau motua ka foaki e fakafiliaga tonu mo e fakaalofa hofihofi kua liga tatai ke he “fakamumuliaga mai he matagi” ma lautolu kua puhi he tau lolelole ni ha lautolu po ke he fakatokatokaaga kelea nei ne nonofo ai a tautolu.—Isaia 32:2.
19. Tali atu fefe taha matakainaga fifine ke he fakagahua he fakafiliaga tonu faka-Atua?
19 Taha e matakainaga fifine ne taute e agahala kelea lahi ne loto fakaaue ai ke he fakafiliaga tonu faka-Atua ke he kamataaga. “Moli ai, ne matakutaku au ke fano ke he tau motua,” he talahau e ia. “Ka e taute e lautolu au mo e fakaalofa hofihofi mo e fakalilifu. Kua tatai e tau motua ke he tau matua tane ka e nakai ke he tau fakafili vale. Kua lagomatai e lautolu au ke maama to nakai tiaki e Iehova au kaeke ke fakahako e au e tau puhala haku. Kua ako e au he kamataaga e puhala ne akonaki e ia a tautolu ke tuga e Matua fakaalofa. Kua maeke ia au ke hafagi e loto haku ki a Iehova, he mauokafua to logona e ia e ole haku. Liu ono ki tua, maeke ia au ke talahau fakamoli ai ko e feleveiaaga ia mo e tau motua he fitu e tau kua mole atu ko e fakamonuinaaga mai ia Iehova. Tali mai, ko e fakafetuiaga haku mo ia kua malolo lahi.”
Taofi e Fakafiliaga Tonu mo e Taute e Tututonu
20. Ko e heigoa e tau fua he maama mo e fakagahua e fakafiliaga tonu mo e tututonu?
20 Fakaaue ai, kua kakano lahi e fakafiliaga tonu faka-Atua mai he foaki ke he tau tagata oti e mena kua lata mo ia. Ko e fakafiliaga tonu a Iehova kua omoi a ia ke foaki e moui tukulagi ki a lautolu kua fakagahua e tua. (Salamo 103:10; Roma 5:15, 18) Kua fehagai e Atua mo tautolu ke he puhala nei ha ko e hana a fakafiliaga tonu kua maama ai e tau tutuaga ha tautolu, ti kua kumi ai ke fakahao nakai ke vihiatia. Moli, ko e maamaaga mitaki ke he hokulo he fakafiliaga tonu a Iehova kua futiaki a tautolu ke fakatata lahi ki a ia. He lali a tautolu ke fifitaki e aga nei he hana aga fakatagata, ko e tau momoui ha tautolu mo e ha lautolu to monuina lahi. Ko e tutuli he fakafiliaga tonu ha tautolu to nakai maheu ai he Matua ha tautolu he lagi. Kua mavehe e Iehova ki a tautolu: “Kia omaoma a mutolu ke he fakafiliaga, mo e eke e mutolu e mahani tututonu; ha kua tata haku a fakamouiaga ke hoko mai, mo e fakakiteaga he haku a tututonu. Uhoaki e tagata ka eke e ia e tau mena nai.”—Isaia 56:1, 2.
[Matahui Tala]
Manatu Nakai e Koe?
◻ Ko e heigoa he moumouaga ha Sotoma mo Komora kua fakaako a tautolu hagaao ke he fakafiliaga tonu a Iehova?
◻ Ko e ha e lukutoto ko e fakakiteaga kehe lahi he fakafiliaga tonu mo e fakaalofa he Atua?
◻ Ko e heigoa e tau puhala tolu ke maeke ia tautolu ke fakagahua e fakafiliaga tonu?
◻ Ke he puhala pauaki fe kua maeke he tau motua ke fifitaki e fakafiliaga tonu faka-Atua?
[Tau Fakatino he lau 25]
He gahua fakamatala ha tautolu, kua fakatata e tautolu e fakafiliaga mahani Atua
[Fakatino he lau 26]
He fakakite he tau motua e fakafiliaga mahani Atua, ko lautolu ne tupetupe kua mukamuka lahi ke kumi lagomatai ki a lautolu