Maeke a Tautolu ke Fakatumau e Meā

1. Ko e heigoa ne manamanatu e tau tagata tokologa kua nakai kelea?

KUA nonofo a tautolu he lalolagi ne kelea muitui e tau mahani. Ma e fakatai, tokologa e tagata ne manamanatu na nakai kelea ke eke mo tagata fakasotoma po ke taute e mahani fakataane mo e fifine ka e nakai mau ke he tagata ia. Kua puke e tau kifaga, tau pepa, tau lologo, mo e tau fakainaina he tau mahani feuaki. (Salamo 12:8) Ka e maeke a Iehova ke lagomatai a tautolu ke momoui he puhala kua fakafiafia a ia. Maeke a tautolu ke mahani meā he lalolagi ne lahi e mahani feuaki.​—Totou 1 Tesalonia 4:3-5.

2, 3. (a) Ko e ha kua lata ia tautolu ke tiaki e tau manako kelea? (e) Ko e heigoa ha tautolu ka fakatutala he vala tala nei?

² Ke fakafiafia a Iehova, kua lata ia tautolu ke tiaki e tau mena oti ne vihiatia e ia. Ka e he nakai mitaki katoatoa a tautolu, liga fakataki a tautolu ke he mahani feuaki tuga e ika ne fakataki ke he page. Ka kamata a tautolu ke logona e tau manatu feuaki, kua lata ia tautolu ke tiaki fakamafiti ai. Ka nakai tiaki e tautolu, to malolō lahi e manako feuaki ti ka hoko e mogo ke agahala a tautolu to maeke ia tautolu ke taute. Tuga ni ne talahau he Tohi Tapu: “Ka fatu e manako lahi ti fanau mai ai e ia, ko e hala.”​—Totou Iakopo 1:14, 15.

³ Maeke e manako hepe ke tupu he tau loto ha tautolu. Ko e kakano haia kua lata ia tautolu ke mataala fakalahi ke he tau mena kua kamata a tautolu ke manako. Ka tiaki e tautolu e tau manako kelea, to kalo kehe a tautolu he mahani feuaki mo e tau fua kelea ia. (Kalatia 5:16) He vala tala nei, to fakatutala a tautolu ke he tolu e mena ka lagomatai a tautolu ke totoko atu ke he tau manako kelea: tuaga kapitiga ha tautolu mo Iehova, fakatonuaga mai he Kupu haana, mo e lagomatai mai he tau Kerisiano motua.

‘KIA FAKATATA ATU KE HE ATUA’

4. Ko e ha kua aoga ma tautolu ke fakatata atu ki a Iehova?

⁴ Talahau he Tohi Tapu ki a lautolu kua manako ke ‘fakatata atu ke he Atua’: “Kia holoholo a ha mutolu a tau lima” mo e “fakamea ha mutolu a tau loto.” (Iakopo 4:8) Ka eke a Iehova mo Kapitiga uho ha tautolu, nakai ni manako a tautolu ke fakafiafia he tau mahani ha tautolu a ia ka e manako foki a tautolu ke fakafiafia he tau manatu ha tautolu a ia. Ka meā e tau manatu ha tautolu, to meā foki e tau loto ha tautolu. (Salamo 24:3, 4; 51:6; Filipi 4:8) Kua maama e Iehova na nakai mitaki katoatoa a tautolu ti liga kamata a tautolu ke manamanatu ke he tau mahani kelea muitui. Ka kua nakai manako a tautolu ke fakamamahi a Iehova, taute e tautolu e tau mena oti ke tiaki e tau manatu hepe. (Kenese 6:5, 6) Taute e tautolu e tau mena oti ke maeke ke tumau e meā he tau manatu ha tautolu.

5, 6. Maeke fēfē he liogi ke lagomatai a tautolu ke totoko atu ke he tau manako feuaki?

⁵ To lagomatai e Iehova a tautolu ke totoko e tau manatu kelea muitui ka liogi tumau a tautolu ma e lagomatai haana. Foaki e ia ki a tautolu e agaaga tapu haana ke moua e tautolu e malolō ke fakatumau e meā. He tau liogi ha tautolu, maeke ia tautolu ke tala age ki a Iehova kua manako a tautolu ke fakafiafia he tau manatu ha tautolu a ia. (Salamo 19:14) Ole fakatokolalo a tautolu ki a ia ke kitia kaeke kua fai manako hagahaga kelea he tau loto ha tautolu ka fakaohooho a tautolu ke agahala. (Salamo 139:23, 24) Tumau ke ole ki a Iehova ke lagomatai a koe ke tiaki e mahani feuaki mo e taute e mena hako pete ni he uka.​—Mataio 6:13.

⁶ Ato fakaako hagaao ki a Iehova, liga taute e tautolu e tau mena ne nakai talia e Ia, ti liga totoko atu agaia a tautolu ke he tau manako kelea nei. Ka e maeke a Iehova ke lagomatai a tautolu ke hiki mo e taute e tau mena ne fakafiafia a ia. Ma e fakatai, he mole e mahani feuaki he Patuiki ko Tavita mo Patesepa, ne fakatokihala a ia mo e olelalo ki a Iehova ke foaki ki a ia e “loto meā” mo e ke lagomatai a ia ke omaoma. (Salamo 51:10, 12) Ti ka ha ha ia tautolu e tau manako feuaki malolō he tau mogo kua mole ti hane totoko agaia ki ai, maeke ia Iehova ke lagomatai a tautolu ke moua e manako malolō lahi foki ke omaoma ki a ia mo e taute e mena hako. Maeke a ia ke lagomatai a tautolu ke tautaofi e tau manatu nakai mitaki katoatoa ha tautolu.​—Salamo 119:133.

“KIA EKE . . . MO TAU TAGATA OMAOMA KE HE KUPU”

7. Maeke fēfē he Kupu he Atua ke lagomatai a tautolu ke tiaki e tau manatu feuaki?

⁷ Maeke a Iehova ke tali e tau liogi ha tautolu ma e lagomatai puhala he haana a Kupu, ko e Tohi Tapu. Ne moua e tautolu i loto e pulotu he Atua ne meā. (Iakopo 3:17) Ka totou e tautolu e Tohi Tapu he tau aho takitaha, to fakapuke e tautolu e tau manamanatuaga ha tautolu aki e tau manatu meā. (Salamo 19:7, 11; 119:9, 11) Ha ha i loto foki he Tohi Tapu e tau fakataiaga mo e tau hatakiaga kua lagomatai a tautolu ke tiaki e tau manatu mo e tau manako feuaki.

8, 9. (a) Ko e ha ne taute he fuata e mahani feuaki mo e fifine faivao? (e) Ko e heigoa e tau tuaga ka lagomatai he fakataiaga he Tau Fakatai 7 a tautolu ke kalo kehe mai ai?

⁸ He Tau Fakatai 5:8, hataki he Kupu he Atua a tautolu ke nonofo fakamamao mai he mahani feuaki. He Tau Fakatai veveheaga 7, totou e tautolu e tala ke he fuata ne fano he tuloto po he hala ne tata age ke he fale he fifine faivao. Ne nofo ai e fifine he mafegahala, kua “tapulu ai ke he tau tapulu he fifine faivao.” Ne fina atu a ia ke he fuata, tapaki a ia, figita a ia, mo e talahau e tau mena ne fakalagalaga e tau manako hepe he fuata. Nakai tiaki he fuata e tau manako ia, ti ko e fua, ne taute e ia e mahani feuaki mo e fifine. Pete ne nakai pulega a ia ke agahala, ka kua agahala a ia. Ti nofo a ia mo e tokihala he mogo fakamui. Ane mai maama e ia e hagahaga kelea, to nofo mamao a ia mai he fifine!​—Tau Fakatai 7:6-27.

⁹ Tuga e fuata ia, maeke a tautolu ke taute e tau fifiliaga kelea ha ko e nakai maama e tautolu e hagahaga kelea. Ma e fakatai, ha ha i ai falu polokalama ata he televisoni he pō ne fakakite e tau ata feuaki, ti kua hagahaga kelea ke hiki tumau e tau polokalama ata ke kitia. Hagahaga kelea foki ke fakakia e tau matutakiaga he Initanete ka e nakai iloa e fanoaga, mo e ahiahi e tau poko tutala po ke tau faahi he Kupega Hila ne putoia e tau fakainaina mahani feuaki mo e tau matutakiaga ke he tau fakatino telefua. He tau tuaga nei, ko e tau mena ne kitekite a tautolu ki ai kua fakaohooho a tautolu ke logona e tau manako feuaki, ti maeke he mena nei ke takitaki a tautolu ke nakai omaoma ki a Iehova.

10. Ko e ha ne hagahaga kelea e kalahī? (Kikite fakatino he kamataaga.)

¹⁰ Talahau foki he Tohi Tapu ki a tautolu e puhala kua lata ke fakafehagai e tau tagata taane mo e tau fifine. (Totou 1 Timoteo 5:2.) Fakakite ni he tau Kerisiano e onoonoaga manako loto fakavihi ke he hoa mau ni ha lautolu po ke taha kua manako a lautolu ke mau. Nakai kalahī a lautolu. Manamanatu e falu ko e manako loto fakavihi mo e taha tagata, tuga e fakaogaoga he tino, fakameomeo, po ke fakahela ne nakai hagahaga kelea kaeke ke nakai feaamoaki a lautolu. Ka fekalahīaki e tau tagata tokoua, maeke a laua ke kamata ke logona e tau manatu feuaki, ti maeke he mena nei ke takitaki ke he mahani feuaki. Na tupu ai fakamua, ti maeke foki ke tupu.

11. Ko e heigoa e fakaakoaga ne iloa e tautolu mai ia Iosefa?

¹¹ Ko e fakafifitakiaga mitaki a Iosefa ma tautolu. Ne lali e hoana ha Potifara ke kamatamata a Iosefa ke momohe mo ia. Kua fakaheu e Iosefa a ia, ka e nakai oti e lali haana ke kamatamata a Iosefa. Ne ole a ia ki a Iosefa ke he taha aho mo e taha aho “ke nofo mo ia.” (Kenese 39:7, 8, 10) Taha e pulotu Tohi Tapu ne fakamaama ne amaamanaki e hoana ha Potifara kaeke ko laua ni tokoua, to manako loto a Iosefa ki a ia. Kua eketaha a Iosefa ke nakai talia e kalahī he hoana ha Potifara, ti nakai kalahī a Iosefa ki a ia. Ne nakai fakaatā e ia e tau manako hepe ke tupu he loto haana. Ti ko e mogo ne totō e ia e tapulu ha Iosefa mo e omoomoi a ia ke momohe mo ia, ne fakamafiti a Iosefa ke “toka atu ai e ia hana tapulu ke he hana lima ka e hola ni, kua fano ki fafo.”​—Kenese 39:12.

12. Iloa fēfē e tautolu ko e tau mena ne onoono a tautolu ki ai ka lauia e tau loto ha tautolu?

¹² Ne hataki e Iesu ko e tau mena ne onoono a tautolu ki ai ka lauia e tau loto ha tautolu mo e fakalagalaga e tau manako hepe he mahani feuaki. Pehē a ia: “Ka kikite atu taha ke he fifine kia manako ki ai, kua faivao tuai a ia ke he hana loto.” (Mataio 5:28) Mena nei ne tupu ke he Patuiki ko Tavita. “Ti kitia atu e ia mai luga he tua fale, e fifine ne koukou,” ka e nakai ono kehe a ia mo e nakai oti e manamanatu haana ki a Patesepa. (2 Samuela 11:2) Pete ko ia ko e hoana he taha tagata, kamata a Tavita ke manako loto ke he fifine ti mahani feuaki mo ia.

13. Ko e ha kua lata ia tautolu ke taute e “maveheaga” mo e tau mata ha tautolu, ti taute fēfē e tautolu e mena ia?

¹³ Ka manako a tautolu ke tiaki e tau manatu feuaki, kua lata ia tautolu ke muitua e fakafifitakiaga ha Iopu. Pehē a ia: “Ne eke e au e maveheaga mo e tau mata haku.” (Iopu 31:1, 7, 9) Tuga a Iopu, maeke a tautolu ke fifili ke nakai manamanatu ke he puhala he mahani feuaki ka onoono a tautolu ke he ha tagata. Ti ka kitia e tautolu e fakatino feuaki he komopiuta, he lapa fakainaina, he mekasini, po ke ha matakavi, to fakamafiti a tautolu ke ono ke he vao.

14. Ko e heigoa kua lata ke taute e tautolu ke fakatumau e meā?

¹⁴ Ka manamanatu a koe ke he mena kua fakatutala a tautolu ki ai, liga mailoga e koe kua lata ia koe ke lahi atu e mena ke taute ke totoko ke he tau manako feuaki. Ka lata a koe ke taute e tau hikihikiaga, fakamafiti ke taute ai! Ka omaoma a koe ke he mena ne talahau e Iehova, maeke a koe ke kalo kehe he mahani feuaki ti fakatumau e meā.​—Totou Iakopo 1:21-25.

‘UI ATU KE HE TAU PATU’

15. Ka uka ia tautolu ke totoko e tau manako hepe, ko e ha kua aoga ai ke ole lagomatai?

¹⁵ Ka uka a koe ke totoko e tau manako hepe, tutala ke he taha he fakapotopotoaga ne kua leva e fekafekau ki a Iehova mo e maeke ke foaki ki a koe e fakatonuaga mitaki mai he Kupu he Atua. To liga nakai mukamuka ki a koe ke tutala e tau lekua fakatagata haau mo e falu, ka kua aoga ai ke ole lagomatai. (Tau Fakatai 18:1; Heperu 3:12, 13) Maeke he tau Kerisiano motua fakaagaaga ke lagomatai a koe ke mailoga e tau hikiaga kua lata ia koe ke taute. Ti taute e tau hikiaga ia ke maeke ia koe ke tumau a Iehova mo Kapitiga haau.

16, 17. (a) Maeke fēfē he tau motua ke lagomatai a lautolu kua uka ke totoko e tau manako feuaki? Talahau e fakataiaga. (e) Ko e ha kua aoga ma lautolu kua onoono ke he tau fakatino telefua ke ole fakamafiti ma e lagomatai?

¹⁶ Kua hokotia pauaki e lotomatala he tau motua he fakapotopotoaga ha tautolu ke lagomatai a tautolu. (Totou Iakopo 5:13-15.) Loga e tau ne uka lahi e fuata taane i Brazil ke totoko e tau manako hepe. Pehē a ia: “Iloa e au kua nakai fiafia a Iehova ke he tau manatu haaku, ka e mā lahi au ke tala age ke he falu e logonaaga haaku.” Ne mailoga he motua kua lata e fuata ke lagomatai mo e fakamafana a ia ke fakaatā e tau motua ke lagomatai a ia. Pehē e fuata: “Ofomate au he totonu he tau motua ki a au, ne mua atu e totonu mo e maama ne kua lata mo au he logona e au. Ne fanogonogo fakamitaki a lautolu ke he tau lekua haaku. Fakaaoga e lautolu e Tohi Tapu ke fakamooli e fakaalofa ha Iehova ma haaku, ti liogi a lautolu mo au. Fakamukamuka he mena ia au ke talia e fakatonuaga he Tohi Tapu ne talahau e lautolu.” He mole e fakamalolō e fakafetuiaga haana mo Iehova, pehē a ia: “Mailoga e au mogonei e aoga lahi ke kumi lagomatai ka e nakai lali ke hahamo tokotaha e tau kavega haaku.”

¹⁷ Kaeke ko e aga haau ke kitekite e tau fakatino telefua, lata a koe ke ole fakamafiti ma e lagomatai. Ko e leva e fakatali haau ke ole lagomatai, to lahi e hagahaga kelea he taute e koe e mahani feuaki. Ti fakamamahi e koe e falu mo e liga fakatupu e tau tagata ke tutala kelea hagaao ki a Iehova. Tokologa ne ole lagomatai ke he tau motua mo e talia e fakatonuaga ha lautolu ke maeke ke fakafiafia a Iehova mo e fakatumau ke he fakapotopotoaga Kerisiano.​—Salamo 141:5; Heperu 12:5, 6; Iakopo 1:15.

KIA EKETAHA KE FAKATUMAU E MEĀ

18. Ko e heigoa haau kua eketaha ke taute?

¹⁸ Kua holo ni ki mua e kelea muitui he lalolagi a Satani. Ka kua eketaha fakalahi e tau fekafekau ha Iehova ke meā tumau e tau manatu ha lautolu. Kua matalahi a Iehova ke he tau Kerisiano nei. Kia nonofo fakatata a tautolu ki a Iehova mo e muitua e fakatonuaga kua moua e tautolu mai he haana a Kupu mo e fakapotopotoaga Kerisiano. Ka taute e tautolu e mena nei, to fiafia mo e moua e tautolu e loto manamanatu meā. (Salamo 119:5, 6) He vahā i mua, ka mole atu e utakehe ha Satani, to momoui tukulagi a tautolu he lalolagi foou he Atua ne meā.