Tohi he Tohi Tapu Numera 53—2 Tesalonia
Tagata Tohia: Paulo
Matakavi Tohia: Korinito
Katoatoa he Tohia: k. 51 V.N.
KO E tohi ke uaaki he aposetolo ko Paulo ke he tau Tesalonia ne fetataaki mo e tohi fakamua. Ne iloa e tautolu ne tohi he nakai leva e oti e tohi fakamua, ti tohi mai foki he maaga agaia ko Korinito, ma e tau matakainaga taha ia, ne liu foki a Siluano mo Timoteo fakalataha mo Paulo he feleveia atu ke he fakapotopotoaga i Tesalonia. Ko e tau fekafekau faifano a lautolu oti nā he fakapotopotoaga Kerisiano fakamua atu, ti nakai fai fakamauaga ne talahau kua liliu a lautolu fakalataha auloa foki he mole e fakalatahaaga nei i Korinito. (2 Tesa. 1:1; Gahua 18:5, 18) Ko e matapatu kupu he fakatutalaaga kua fakakite e logonaaga mafiti ha Paulo ke fakahako fakaave e fakapotopotoaga ha ko e hehē ne kua kaumahala ki ai.
2 Ko e tonutika he tohi kua kitia maaliali tuga ni e tonutika he tohi Fakamua Tesalonia. Ne fatiaki foki e Irenaeus (senetenari ke uaaki V.N.) pihia foki falu tagata tohia he vahā fakamua, putoia a Justin Martyr (ko ia foki he senetenari ke uaaki), ne hagaao a ia ke he 2 Tesalonia 2:3 he magaaho ne tohia ke he “fakakite mai e tagata he hala.” Ne tū ai he tau ketaloko fakamua atu ia tuga ni e tohi Fakamua Tesalonia. Pete kua galo mogonei mai he Chester Beatty Papyrus No. 2 (P46), kua liga haia mooli ni he tau lau ua fakamua he fitu e lau ne galo he mole e tohi Fakamua Tesalonia.
3 Ko e heigoa e kakano he tohi nei? Mai he fakatonuaga ne talahau e Paulo ke he tau Tesalonia, ne ako e tautolu ko e falu he fakapotopotoaga ne fetoko kua tata e haele mai, po ke, ha ha hinei, he Iki, ti kua fakamatala fakamakutu he tau tagata fakatutū tala ia e tala nei ha lautolu, ti kua fakatupu e lautolu e miha lahi he fakapotopotoaga. Ne kitia ai kua fakaaoga foki he falu e mena nei mo piu ki ai ha kua nakai gahua ke leveki aki a lautolu ni. (2 Tesa. 3:11) I loto he tohi fakamua haana, ne nakai fai talahauaga a Paulo ke he ha ha hinei he Iki, ti nakai fakauaua ai ko e magaaho ne logona he tau tagata fakatutū tala nei e tohi ne totou, ne mafiti a lautolu ke fakakeukeu e tau kupu a Paulo ti fakakakano fakakehe ai mai he kakano mooli. Ne liga foki kua talahau fakahehē e tohi a Paulo he fakakakano kua fakakite “ko e hoko mai ne fai e aho a [“Iehova,”NW].”—2:1, 2.
4 Ne liga kua moua e Paulo e hokotaki ke he tuaga nei, liga mai he tagata ne ta atu e tohi fakamua haana ke he fakapotopotoaga, ti kua tupetupe lahi a ia mogoia ke fakahako e puhala manamanatu he tau matakainaga ne fakaalofa hofihofi lahi a ia ki ai. He tau 51 V.N. mogoia, ko Paulo, fakalataha mo e kau tokoua haana, ne fakafano e tohi mai i Korinito ke he fakapotopotoaga i Tesalonia. Ne lafi ke he fakahako he onoonoaga hepe ke he ha ha hinei he Keriso, ne foaki e Paulo e fakamalolōaga mafanatia ke tū mauokafua ke he kupu mooli.
KAKANO NE AOGA AI
10 Ko e tohi kū nei ne omoomoi he agaaga ke he tau Tesalonia ne lauia e tau kupu mooli loga faka-Kerisiano, ti aoga oti ke fakatutala ki ai. Manamanatu ke he tau matapatu fakaakoaga ne putoia i ai: Ko Iehova ko e Atua he fakamouiaga, ti kua fakatapu a ia he agaaga mo e talia fakatonu e kupu mooli (2:13); kua lata e Kerisiano ke fakauka ke he mamahi ke maeke ke talahaua kua lata ma e Kautu he Atua (1:4, 5); kua lata e tau Kerisiano ke fakapotopoto auloa ke he Iki ko Iesu Keriso he haana haele mai, po ke ha ha hinei (2:1); to fakahoko e Iehova e fakafiliaga tonu ki a lautolu ne nakai omaoma ke he vagahau mitaki (1:5-8); ko lautolu ne fifili ka fakaheke fakalataha mo Keriso Iesu, ke lata mo e fakaalofa noa he Atua (1:12); ne ui ki a lautolu puhala he fakamatala he vagahau mitaki (2:14); ko e tua e vala aoga lahi (1:3, 4, 10, 11; 2:13; 3:2); kua lata ke gahua ke maeke ke leveki he tagata a ia he fekafekauaga; kaeke ke nakai gahua e tagata, to liga teva a ia ti kamata ke hanihani ke he tau gahua kehe (3:8-12); kua fakafetui e fakaalofa ke he Atua mo e fakauka (3:5). Ko e uho mooli ha ia he tau vala tala atihake nukua moua i loto he taha tohi kū ne omoomoi he agaaga!
11 He tohi nei ne fakakite e Paulo e manamanatu lahi ke he tuaga fakaagaaga he tau matakainaga haana i Tesalonia mo e ke he maopoopo mo e tupu lahi he fakapotopotoaga. Ne fakahako e ia a lautolu hagaao ke he magaaho ka hoko mai e aho a Iehova, he fakakite fakamua mai e “tagata he hala,” ke nofo ke he “faituga he Atua, tuga ne [a]tua a ia, kua fakakite mai e ia a ia.” Pete ia, ko lautolu kua ‘talahaua ai kua lata mo e kautu he Atua’ ne liga mafanatia mooli to fakakite mai e Iki ko Iesu mai he lagi he magaaho ni kua lata, he taui atu ke he afi puhopuho “ka [hau] a ia kia fakaheke ai a ia ke he hana tau tagata tapu, to ofo kia ia ke he aho ia a lautolu oti kua tua.”—2:3, 4; 1:5, 10.