Tohi he Tohi Tapu Numera 26​—Esekielu

Tagata Tohia: Esekielu

Matakavi Tohia: Papelonia

Katoatoa he Tohia: k. 591 F.V.N.

Katoa he Magaaho: 613–k. 591 F.V.N

HE TAU 617 F.V.N., vahā ne fakakaumahala he patuiki ha Iuta ko Iehoakina a Ierusalema ki a Nepukanesa ti uta e tau iki mo e tau koloa uho he fale ha Iehova mo e fale he patuiki ki Papelonia. Ko e falu ia lautolu ne tapaki ko e magafaoa he patuiki mo e tau iki; ko e tau toa, tau tagata malolō; tau tagata tufuga koloa mo e ta fale; mo Esekielu ko e tama taane a Posai ko e ekepoa. (2 Patu. 24:11-17; Eseki. 1:1-3) He momoko e tau loto, kua hokotia e tau Isaraela nei ne fakapaea he fenoga mategūgū mai he motu matiketike, tau vaipuna, mo e tau pahua ke he taha kelekele tatai lahi. Ne nonofo a lautolu mogonei ke he tapa he vailele ko Kepara he vahāloto he kautu malolō ne agaagai he tau tagata ne kehe e tau aga fakamotu mo e tapuaki pouliuli. Ne fakaatā e Nepukanesa e tau Isaraela ke fai fale a lautolu, fai fekafekau, mo e taute e tau gahua pisinisi. (Eseki. 8:1; Iere. 29:5-7; Esera 2:65) Ka malolō he gahua to monuina a lautolu. To liga mokulu nakai a lautolu ke he tau matahele he lotu Papelonia mo e ke he muhu koloa? To matutaki nakai a lautolu ke totoko ki a Iehova? To talia nakai e lautolu ko e fakapaea ha lautolu ko e akonaki mai ia ia? To feleveia a lautolu mo e tau kamatamata foou he motu ka fakapaea a lautolu ki ai.

² Ke he tau tau hagahagakelea nei ti hoko atu ke he moumouaga ha Ierusalema, ne nakai tokanoa e Iehova a ia po ke tau Isaraela ke nakai fai perofeta. Ne nofo a Ieremia i Ierusalema, ko Tanielu he lotopā ha Papelonia, ti ko Esekielu e perofeta ke he tau Iutaia ne fakapaea i Papelonia. Ko e ekepoa mo e perofeta a Esekielu, ko e tuaga kehe lahi ne liga olioli e Ieremia pihia mo Sakaria he magaaho fakamui. (Eseki. 1:3) He tohi katoa nei haana ne molea e laga 90 he fakahigoa a ia ko e “tama he tagata,” ko e manatu aoga ka kumikumi ai ke he perofetaaga haana, ha kua hagaao pihia e tau Tohiaga Tapu Heleni Kerisiano ki a Iesu ko e “Tama he tagata” ke teitei laga 80. (Eseki. 2:1; Mata. 8:20) Ko e higoa haana ko Esekielu (faka-Heperu, Yechez·qeʼlʹ) kua kakano “Fakamalolō he Atua.” Ko e tau ke lima aki he fakapaea a Iehoakina, he 613 F.V.N., ne kotofa e Iehova a Esekielu mo perofeta. Ne totou e tautolu hagaao ki a ia kua gahua agaia he tau ke 27 aki he paeaaga, he 22 e tau he mole. (Eseki. 1:1, 2; 29:17) Ne fai hoana a ia, ka kua mate e hoana haana he aho ne kamata e pātakai fakahiku ha Nepukanesa i Ierusalema. (24:2, 18) Ne nakai iloa e aho mo e mateaga a Esekielu.

³ Ne tohia ni e Esekielu e tohi ne tū ai e higoa haana ti kua tonuhia foki e tokaaga ke he kanona he tau Tohiaga Tapu ti nakai totoko e taha. Ne putoia ai ke he kanona he vahā a Esera ti kitia ke he tau ketaloko he tau vahā Kerisiano fakamua atu, mailoga lahi foki he kanona ha Origen. Kua fakamooli e tonutika he tohi nei ha kua fetataiaki e tau fakatai mo e ha Ieremia mo e he Fakakiteaga.—Eseki. 24:2-12—Iere. 1:13-15; Eseki. 23:1-49—Iere. 3:6-11; Eseki. 18:2-4—Iere. 31:29, 30; Eseki. 1:5, 10—Fakakite. 4:6, 7; Eseki. 5:17—Fakakite. 6:8; Eseki. 9:4—Fakakite. 7:3; Eseki. 2:9; 3:1—Fakakite. 10:2, 8-10; Eseki. 23:22, 25, 26—Fakakite. 17:16; 18:8; Eseki. 27:30, 36—Fakakite. 18:9, 17-19; Eseki. 37:27—Fakakite. 21:3; Eseki. 48:30-34—Fakakite. 21:12, 13; Eseki. 47:1, 7, 12—Fakakite. 22:1, 2.

⁴ Ko e falu tonutika ne moua mai he fakamooliaga ofoofogia he tau perofetaaga ha Esekielu ke he tau motu ne agaagai ki ai, tuga a Turo, Aikupito, mo Etoma. Ma e fakatai, ne perofeta e Esekielu to matematekelea lahi a Turo, ti fai vala ne fakamooli he magaaho ne fofō e Nepukanesa e maaga he molea e 13 e tau he pātakai ai. (Eseki. 26:2-21) Nakai kakano e totoko atu nei kua fakaotioti katoatoa a Turo. Pete ia, ko e fakafiliaga ha Iehova kua lata a Turo ke moumou katoatoa. Ne talahau tuai e ia he puhala ia Esekielu: “To tafi kehe e au hana tau efuefu, to eke foki e au [a] ia mo kaumaka ke he la. . . . ko e tau maka hau foki, mo e hau a tau akau, mo e hau a tau efuefu to liti e lautolu ki loto he tahi.” (26:4, 12) Ne fakamooli e tau mena oti nei he molea e 250 e tau ki mui he magaaho ne totoko e Alesana Lahi e maaga motu ha Turo. Ne tafi hake oti he tau kautau ha Alesana e tau otaota mai he tau mena malona he maaga lahi mo e tolo ke he tahi, ti moua mai e halatū ne 800 mita ne fina atu ke he maaga motu ha Turo. Ti, gahua fakamatafeiga a lautolu ke pātakai ai, ne toli hake a lautolu he kaupā ne 46 e mita he tokoluga ke fakakaumahala e maaga motu he 332 F.V.N. Totou afe ne mamate, mo e tokologa atu ne fakafua ko e tau tupa. Tuga ni he talahau tuai e Esekielu, to eke a Turo mo ‘kaumaka ke he la; to eke mo mena ke fofola ai e tau kupega.’ (26:14)a He taha faahi he Motu he Maveheaga, ne fakaotioti foki e tau tagata kelea i Etoma, kua fakamooli e perofetaaga ha Esekielu. (25:12, 13; 35:2-9)b Ti mooli ai, ko e tau perofetaaga ha Esekielu hagaao ke he moumouaga ha Ierusalema mo e fakafoouaga ha Isaraela kua hakotika ni.—17:12-21; 36:7-14.

⁵ He kamataaga he gahua fakaperofeta haana, ne fakapuloa e Esekielu e tau fakafiliaga pauaki ki a Ierusalema ne nakai tua fakamooli mo e hataki ki a lautolu ne fakapaea hagaao ke he tapuaki tupua. (14:1-8; 17:12-21) Ko e tau Iutaia ne paea kua nakai kitia mooli e fakatokihala ha lautolu. Ne fa mahani e tau patu ha lautolu ke fakatonu ki a Esekielu, ka kua nakai fanogonogo a lautolu ke he tau fekau mai ia Iehova ne tala age e Esekielu ki a lautolu. Ne fakatumau a lautolu ke taute e tau tapuaki tupua mo e tau gahua ke muhukoloa ai. Ne ofo lahi mahaki a lautolu ha kua moumou e faituga ha lautolu, ko e maaga tapu ha lautolu, mo e tau ohi patuiki, ka e tokogahoa ni ne ofo ke fakatokolalo mo e fakatokihala.—Sala. 137:1-9.

⁶ Ne peehi he tau perofetaaga ha Esekielu he tau tau fakamui e amaamanakiaga to fakafoou ai. Ne uta foki e lautolu e tau motu ne katofia mo Iuta ke eke mo tau tupa he fakafiu a lautolu ke he haana kaumahala. Ko e fakamā ni ha lautolu fakalataha mo e fakafoouaga ha Isaraela, ka tuku fakatokoluga a Iehova ki mua ha lautolu. Ke fakakatoatoa ai, ko e kakano he fakapaea mo e fakafoouaga ko e: ‘To iloa foki he tau Isaraela mo e tau motu kehe ko au ni ko Iehova.’ (Eseki. 39:7, 22) Ko e fakatapuaga he higoa ha Iehova kua fakamaama mai he tohi katoa nei, ti kavi ke he laga 60 e kitia e talahauaga; “Ti iloa ai e mutolu [po ko lautolu] ko au ko Iehova.”—6:7.

KAKANO NE AOGA AI

²⁹ Ko e tau fakailoaaga malolō, tau fakakiteaga, mo e tau maveheaga ne age e Iehova ki a Esekielu ne matutaki katoatoa ke he tau Iutaia ne fakapaea. Pete kua tokologa ne vaiga mo e fakafiufiu e perofeta, kua fai agaia ne talitonu. Ti aoga lahi mahaki ki a lautolu nei. Ne fakamalolō a lautolu ha ko e tau maveheaga he liu fakafoou. He nakai tuga e falu motu ne uta fakapaea, ne fakatumau a lautolu ke puipui e aga he motu ha lautolu, ti liuaki e Iehova a lautolu ne toe, tuga ni he talahau tuai e ia he 537 F.V.N. (Eseki. 28:25, 26; 39:21-28; Esera 2:1; 3:1) Ne liliu a lautolu talaga e fale ha Iehova mo e fakafoou e tapuakiaga mooli i ai.

³⁰ Ko e tau matapatu fakaakoaga ne fakatoka mai ia Esekielu kua aoga lahi mahaki foki ma tautolu he vahā nei. Ko e tiaki taofiaga mo e tapuaki tupua, lafi ki ai e totoko, kua maeke ke takitaki atu ni ke he nakai fiafia a Iehova. (Eseki. 6:1-7; 12:2-4, 11-16) To igatia e tagata mo e fai fakalagoaga ke he haana agahala, ka e to fakamagalo e Iehova a ia ka fuluhi kehe mai he puhala hepehepe haana. To foaki ki a ia e fakaalofa noa mo e moui ai. (18:20-22) Kua lata e tau fekafekau he Atua ke toko tua fakamooli tuga a Esekielu, pete ka uka e tau kotofaaga mo e fakafiufiu mo e ekefakakelea. Kia nakai toka e tautolu e tagata mahani kelea ke mate ka e nakai hataki neke hili e toto ha lautolu he tau ulu ha tautolu. (3:17; 33:1-9) Kua mamafa e kotofaaga ne hahamo he tau leveki he tau tagata he Atua ke leveki e fuifui.—34:2-10.

³¹ Kua mua atu ke he tohi a Esekielu e tau perofetaaga hagaao ke he Mesia. Kua hagaao ki a ia ne ‘ha ha i ai e tonuhia’ ke he nofoaiki a Tavita mo e ko ia ne latatonu ke foaki age ki ai. Ne lagaua e talahau ki a ia ko e “haku a fekafekau ko Tavita,” pihia foki ko e “leveki mamoe,” “patuiki,” mo e “iki.” (21:27; 34:23, 24; 37:24, 25) Ha kua leva tigahau e mate a Tavita, ne tutala a Esekielu hagaao ki a Ia ka eke mo Tama Taane mo e Iki a Tavita. (Sala. 110:1; Mata. 22:42-45) Ko Esekielu, ne tuga a Isaia, ne tutala ke he muka he la ka tuku fakatokoluga e Iehova.—Eseki. 17:22-24; Isaia 11:1-3.

³² Kua mitaki ke fakatatai e fakakiteaga ha Esekielu ke he faituga mo e ke he tohi a Fakakiteaga hagaao ki a ‘Ierusalema ko e maaga tapu.’ (Fakakite. 21:10) Kua kehekehe e tau mena ke mailoga; ma e fakatai, ko e faituga ha Esekielu na tū kehe mo e haia ke he faahi tokelau he maaga, ka e he Fakakiteaga ko Iehova ni e faituga he maaga. Ke he tau mena ua ia, kua ha ha ai e vailele he moui hane tafe, ha ha e tau akau ne fua he tau mahina takitaha mo e tau lau ma e fakamauluaga, mo e ha ha i ai e lilifu ha Iehova. Igatia e fakakiteaga mo e tuhi atu ke he loto fakaaue ke he tuaga patuiki ha Iehova mo e foakiaga haana he fakamouiaga ma lautolu ne taute e fekafekauaga tapu ki a ia.—Eseki. 43:4, 5—Fakakite. 21:11; Eseki. 47:1, 8, 9, 12—Fakakite. 22:1-3.

³³ Ne peehi mai he tohi a Esekielu kua tapu a Iehova. Kua fakailoa mai ko e fakatapu he higoa a Iehova kua mua atu e aoga ke he tau mena oti. “To fakatapu ni e au haku a higoa lilifu . . . ti iloa ai he tau motu kehe ko au ni ko Iehova, kua pihia mai e Iki [“Pule Katoatoa,” NW] ko Iehova.” Tuga ne fakakite mai he perofetaaga, to fakatapu e ia haana higoa he moumou a lautolu oti ne holitū e higoa ia, ne putoia a Koku ha Makoku. Kua pulotu e tau tagata oti mogonei hane fakatapu a Iehova ke he tau momoui ha lautolu he fakatatau ke he tau manako haana ma e tapuakiaga kua talia. To moua e lautolu nei e fakamauluaga mo e moui tukulagi ke he tapa he vailele hane tafe mai he faituga haana. Kua mua ue atu e lilifu mo e fulufuluola lahi he maaga ne fakahigoa “Kua Haele Ai a Iehova”!—Eseki. 36:23; 38:16; 48:35.

[Tau Matahui Tala]