Kolo Toko he FATATOHI INITANETE
Kolo Toko
FATATOHI INITANETE
Faka-Niue
ā
  • ā ē ī ō ū
  • TOHI TAPU
  • TAU TOHI
  • TAU FELEVEIAAGA
  • w95 8/1 lau 4-7
  • Tau Vaha Mitaki Lahi i Mua

Nakai fai vitiō ma e fifiliaga nei.

Fakamolemole, fai lekua ke moua e vitiō.

  • Tau Vaha Mitaki Lahi i Mua
  • Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1995
  • Tau Vala Mataulu
  • Tau Tohi Pihia Foki
  • Talahau Tuai e Hogeia he Tau Kai
  • Leveki e Iehova e Tau Fekafekau Hana he Vaha kua Mole
  • Lagomatai he Atua e Tau Fekafekau Hana he Vaha Nei
  • Tau Vaha Mitaki Lahi i Mua
  • Kamata Nakai e Koe e Areto he Moui?
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2014
  • Ko Hai Ka Laveaki a Lautolu Hane Kalaga ma e Lagomatai?
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2010
  • “Areto Moli Mai he Lagi”
    Ko e Tagata Mua Ue Atu ne Moui
  • Kumi e Kautu, Nakai ko e Tau Mena
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova (Fakaako)—2016
Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1995
w95 8/1 lau 4-7

Tau Vaha Mitaki Lahi i Mua

“KUA ha ha a mautolu he taha-nakai-taha,” he talahau he fifine.

“Ka e kelea atu e tau mena haku,” he tali he kapitiga fifine hana. “Ko e nakai-nakai-taha ni haku.”

He falu he tau matakavi i Aferika Lalo, ko e matutakiaga pihia kua nakai lata ke fakamaama. He nakai kai lagatolu he aho (taha-taha-taha), ko e tagata ne ha ha he taha-nakai-taha kua maeke ni ke kai lagaua he aho​—lagataha he mogo pogipogi mo e lagataha he mogo afiafi. Ne fakamaama he fuata tane ne ha ha he nakai-nakai-taha e tuaga hana: “Na kai lagataha ni au he aho. Ne fafao e au e filisa haku aki e tau vala vai. He po ato fano au ke mohe ne kai e au e gari [maniota]. Ko e puhala a ia ne maeke ai au ke fakafehagai mo e tuaga nei.”

Kua pihia e tau tuaga he tau tagata ne fa e tupu tokologa e numela he vaha nei. Kua holo hake e tau tau he tau koloa, ka e kua to hifo e malolo he tupe fakafua.

Talahau Tuai e Hogeia he Tau Kai

Ke he tau fakakiteaga ne foaki age ke he aposetolo ko Ioane, ne talahau tuai he Atua e tau tutuaga uka ka fakafehagai mo e tokologa he vaha nei. Ha ha he tau mena ia e hogeia he kai. Kua talahau e Ioane: “Ti kitia ai e au, kitiala, ko e solofanua uli; ha he lima hana kua heke ai e fua tautau.” (Fakakiteaga 6:5) Ko e nua malaia nei mo ia ne heke ai kua fakatino mai e hoge​—ko e to hogeia e tau mena kai ti to fuafua ai ke he tau fua tautau.

Ati holo atu e aposetolo ko Ioane ke talahau: “Ne logona foki e au e leo . . . kua pehe mai, Ko e totogi he koini saito ko e taha tenari ia, ko e totogi foki he tolu a koini karite ko e taha tenari ia.” He vaha a Ioane, ko e koini saito ko e kai a ia he kautau he aho, mo e tenari ko e tupe totogi aki e gahua he aho. Ti, kua tuku mai pehe he liliuaga a Richard Weymouth e kupu: “Ko e totogi he aho katoa ma e fua falaoa, ko e totogi he aho katoa ma e tolu e keke karite.”​—Fakakiteaga 6:6.

Ko e heigoa e totogi he aho katoa he vaha nei? Ne talahau he hokotaki State of World Population, 1994: “Ko e falu mai he 1.1 piliona tagata, ko e hagahaga a ia ke he 30 e pasene he puke tagata he lalolagi hane fa e tupu ki mua, kua moui ni ke hagahaga ke he $1 he aho.” Ti ko e mena ia, ma e tau tagata mativa he lalolagi, ko e totogi he aho katoa kua liga lata ni ke fakatau fakalata aki ni e fua falaoa.

Ko e mena nei, nakai ko e mena ofo ki a lautolu ne kua mativa lahi. “Fua falaoa!” he talahau he taha tagata tane. “Ko hai ne kai falaoa? He vaha nei ke kai e falaoa ko e mena kai ni he magaaho pauaki!”

Ka e he onoono ki ai, nakai ha ha i ai e hogeia he tau kai. Hagaao ai ke he tau tala mai he UN, he magahala he tau tau hogofulu ne mole, kua holo hake e tupu he tau kai he lalolagi ke 24 e pasene, kua lahi mai ai he puke tagata he lalolagai ne fa e tupu. Ka e, ko e tupu tolomaki nei he tau kai kua nakai moua he tau tagata oti. I Aferika, ke fakatai ki ai, ko e mouaaga he tau kai kua to hifo ke 5 e pasene, ka e kua holo hake e puke tagata ke 34 e pasene. Ti pete ni ko e loga he tau kai he lalolagi katoa, ko e hogeia he tau kai kua tumau ke he tau motu loga.

Ko e kakano he hogeia he kai ko e tau uka he tau koloa. Ko e nakai fai gahua, tote e tau totogi, mo e holo hake he tupe kua taute ai ke uka lahi ke moua e tupe ke fakatau aki taha mena kua ha ha i ai. He talahau he Human Development Report 1994: “Kua hoge e tau tagata nakai ha ko e nakai fai mena kai​—ka e ha kua nakai maeke a lautolu ke fakatau he tau uka.”

Kua tupu tolomaki, e nakai fai amaamanakiaga, ita, mo e fakaatukehe. “Kua logona hifo he tau tagata ko e kelea e aho nei, ka e to kelea lahi a pogipogi,” he talahau e Glory, ne nofo i Aferika Lalo. Talahau foki he taha fifine: “Kua logona hifo he tau tagata kua hohoko atu a lautolu ke he matematekelea lahi. Logona hifo e lautolu to hoko mai e aho ka nakai fai mena ka toe he makete.”

Leveki e Iehova e Tau Fekafekau Hana he Vaha kua Mole

Kua iloa he tau fekafekau he Atua ko e palepale e Iehova e tau tagata hana ne tua fakamoli he foaki age ki a lautolu e tau mena kua lata mo e tuku age ki a lautolu e malolo ke fehagai mo e tau tutuaga uka. Ko e mafanatia pihia ke maeke he Atua ke foaki ko e vala aoga lahi he ha lautolu a tua. Ne tohi he aposetolo ko Paulo: “Ha ko e mena lata ia ia kua fina atu ke he Atua ke talia kua moui a ia, ko ia foki kua taui mai a lautolu kua kumi fakamakutu kia ia.”​—Heperu 11:6.

Ne leveki tumau e Iehova e tau fekafekau tua fakamoli hana. He magahala he tolu mo e hafa e tau he vaha to la, ne foaki e Iehova e tau kai ma e perofeta ko Elia. Fakamuaaki, ne poaki he Atua e tau oreva ke tamai ki a Elia e falaoa mo e vala povi. (1 Tau Patuiki 17:2-6) Fakamuiaki, ne taute fakamana e Iehova e falaoa mata mo e puke lolo he takape ne foaki e mena kai ma Elia. (1 Tau Patuiki 17:8-16) He magahala he hoge taha ia, pete ni ko e favale lahi mai he tau lotu ki a lautolu ha ko e patuiki fifine kelea ko Iesepela, ne taute fakamoli foki e Iehova kua foaki ke he tau perofeta hana e falaoa mo e vala vai.​—1 Tau Patuiki 18:13.

He magaaho fakamui, he magaaho ne pa takai he patuiki a Papelonia a Ierusalema ne tiaki taofiaga, kua taute ai e tau tagata ke “kai mo e fakaatukehe . . . e tau mena kai ha lautolu kua fafati.” (Esekielu 4:16) Kua hoko e tuaga ia ke he matematekelea lahi ati kai ai he falu fifine e tau vala kakano he fanau ni ha lautolu. (Tagi Aue 2:20) Ka e, pete ni kua fakahala a Ieremia ha ko e gahua fakamatala hana, ne taute e Iehova ke “ta mai . . . ki a [Ieremia] taki taha e areto ke he taha aho mo e taha aho mai he puhala ne ha i ai e tau tagata taute areto, ato oti ni e tau areto oti he maga.”​—Ieremia 37:21.

Nimo nakai e Iehova a Ieremia he magaaho ne oti ai e falaoa? Nakai pihia, ha ko e magaaho ne to e maaga ke he tau Papelonia, kua tuku age ki a Ieremia ‘e tau mena kai, mo e mena fakaalofa, ti fakafano ai.’​—Ieremia 40:5, 6; kikite foki a Salamo 37:25.

Lagomatai he Atua e Tau Fekafekau Hana he Vaha Nei

Tuga ai ni he lagomatai e Iehova e hana tau fekafekau he vaha kua mole, kua taute pihia foki e ia he vaha nei, he leveki a lautolu ke he fahi tino mo e fakaagaga. Onoono la, ke fakatai ki ai, ke he mena ne tupu ki a Lamitunde, ne nofo i Aferika Lalo. Ne talahau e ia: “Na ha ha ia au e faama moa lahi he taha vaha. Ko e taha aho, ne o mai e tau tagata kaiha mo e tau fana ke he faama mo e kaiha loga e tau moa, ko e matini taute hila ka fakaaoga he tau magaaho fakalutukia, mo e tupe ha maua. Nakai leva he mole e mena ia, ne mamate e tau moa ne toe he gagao. Ne fakaoti he mena ia e pisinisi moa haku. Ke he ua e tau tau ne lali au mo e nakai kautu ke moua e gahua. Kua uka lahi moli e tau mena, ka e lagomatai e Iehova a maua.

“Ko e mena ne lagomatai mai ki a au ke fehagai mo e tau magaaho uka ko e haku a mailogaaga ke he kakano ne fakaata e Iehova e tau mena ke tutupu ki a tautolu, ke hakahaka aki a tautolu. Ne fakatumau e hoana haku mo au e fakaholoaga fakaako Tohi Tapu fakamagafaoa ha maua, ti lagomatai moli he mena nei a maua. Kua lahi foki e fakamalolo mai he liogi. He falu a magaaho, nakai fia loto au ke liogi, ka e he magaaho ne liogi ai au, ne mitaki lahi e logonaaga haku.

“He magahala he vaha uka ia, ne ako e au e uho he manamanatu fakahokulo ke he tau Tohiaga Tapu. Fa manamanatu lahi au ke he Salamo 23, ne tala ki a Iehova ko e ha tautolu a Leveki Mamoe. Taha tohiaga tapu ne fakamalolo mai ki a au ia Filipi 4:6, 7, ne hagaao ke he ‘monuina he Atua kua mua ue atu ke he tau mena oti kua manamanatu ki ai.’ Taha kupu ne fakamalolo mai ki a au foki ia 1 Peteru 5:6, 7, ne pehe: ‘Ko e mena ia, kia fakatokolalo ai a mutolu ki lalo he lima malolo he Atua, kia fakamatalahi ai e ia a mutolu ke he vaha ke lata ai. Kia tuku atu kia ia e tau mena oti kua fakaatukehe ai a mutolu, ha ko e mena kua manatu e ia a mutolu.’ Kua lagomatai he tau kupu oti nei au he tau vaha uka ia. Ka manamanatu fakahokulo a koe, ti maeke ai ia koe ke hukui e tau manatu he loto hau ne fakatupu e fakaagitau.

“He mogonei kua liu tuai au ke gahua, ka e ke tala atu fakamoli e au nakai la mukamuka ia e tau tutuaga. Ke tuga ni ne talahau tuai mai he Tohi Tapu ia 2 Timoteo 3:1-5, kua nonofo a tautolu he ‘tau aho fakamui,’ ne fakamailoga he ‘tau aho uka.’ Kua nakai maeke ia tautolu ke hiki e tau mena ne talahau he tohiaga tapu. Ti kua nakai amaamanaki au ke mukamuka e moui nei. Ka e, kua logona hifo e au kua lagomatai mai he agaga a Iehova a au ke fehagai.”

Pete ni ko e tau aho uka ne nonofo ai a tautolu, ko lautolu ne falanaki ki a Iehova mo e hana Tama-Patuiki, ko Keriso Iesu, to nakai ma. (Roma 10:11) Ne fakamalolo mai a Iesu ki a tautolu: “Ko e mena haia ke tala atu ai au kia mutolu, aua neke fakaatukehe a mutolu ke he moui ha mutolu, ke he tau mena ke kai ai a mutolu, mo e tau mena ke inu ai a mutolu; po ke tau tino ha mutolu ke he tau mena ke tapulu ai a mutolu. Ka e nakai kia ko e mena mua e moui ke he mena kai, mo e mena mua e tino ke he tapulu? Kia kitekite a mutolu ke he tau manu lele; nakai gana saito e lautolu po ke helehele saito, po ke tanaki ke he tau fale saito, ka e fagai ni a lautolu he Matua ha mutolu ha ha he lagi. Ka e nakai kia ko e mena mua ha mutolu a mitaki kia lautolu. Ko hai kia taha ia mutolu ke maeke ia ia he hana fakaatukehe ke fakaloa hana moui ke he kupita taha? Ti kua fakaatukehe he ha a mutolu ke he tau tapulu?”​—Mataio 6:25-28.

Ko e tau huhu kumikumi ke he loto kua moli ia he tau aho uka nei. Ka e fakaholo atu a Iesu mo e tau kupu fakamalolo nei: “Kia manamanatu a mutolu ke he tau talotalo he vao, po ke tupu fefe, nakai gahua a lautolu, ti nakai filo e lautolu; ka e tala atu e au kia mutolu, ko Solomona mo e hana lilifu lahi nakai tapulu a ia poke taha he tau mena na. Kaeke kua fakatapulu pihia he Atua e vao he fonua kua moui mai he aho nai, ka e tolo a pogipogi ke he gutuumu, ka e nakai kia au atu he pihia kia mutolu, ko mutolu ne tua fakatote? Hanai, aua neke fakaatukehe a mutolu, mo e pehe age, To kai e tautolu ha ha, po ke inu e tautolu ha ha, po ke tapulu a tautolu ha ha? Ha ko e tau mena oti ia kua kumi he tau motu kehe. Ha ko e mena fioia he Matua ha mutolu ha ha he lagi kua aoga e tau mena oti ia kia mutolu. Ka kia kumikumi fakamua a mutolu ke he kautu he Atua mo e hana tututonu, ati lafi atu ai e tau mena oti ia kia mutolu.”​—Mataio 6:28-33.

Tau Vaha Mitaki Lahi i Mua

Kua ha ha i ai e tau fakamoliaga ke he tau matakavi loga he lalolagi, to holo ki mua e malolo hifo ke muitui e kelea he tau tuaga fakatupe mo e fakalatahaaga. Ka e, kua mailoga he tau tagata he Atua ko e mena nakai tukulagi e tau tuaga nei. Ko e pule lilifu he Patuiki ko Solomona kua fakaata e pule tututonu he Patuiki ne mua atu ki a Solomona ka pule ke he lalolagi katoa. (Mataio 12:42) Ko e Patuiki ia ko Keriso Iesu, ko e “Patuiki he tau patuiki, mo e Iki he tau iki.”​—Fakakiteaga 19:16.

He Salamo 72, ne fakakatoatoa fakamua ke he Patuiki ko Solomona, kua fakamaama mai e pule mahomo ue atu ha Iesu Keriso. Onoono atu la ke he falu he tau mena kua mua he mitaki ne talahau tuai mai hagaao ke he vaha anoiha he lalolagi i lalo a Keriso ko e Patuiki.

Tau Tutuaga Monuina ke he Lalolagi Katoa: “Ko e hana vaha ke tupuolamoui ai e tau tagata tututonu; to monuina lahi ai, ato nakai fai mahina. To pule foki a ia ke kamata ke he taha tahi ato hoko ke he taha tahi; ke kamata ke he vai lele to hoko ke he tau kala he lalolagi.”​—Salamo 72:7, 8.

Manamanatu ki a Lautolu ne Lolelole: “Ha ko e mena laveaki e ia a ia ne nofogati he hana kalaga mai; katoa mo ia kua matematekelea, mo ia kua nakai fai lagomatai. To fakaalofa a ia kia ia kua lolelole, mo ia kua nofogati; to fakamoui e ia a lautolu kua nonofogati. To laveaki e ia a lautolu mai he favale mo e mahani kelea; ko e mena uho foki ha lautolu a tau toto kia ia.”​—Salamo 72:12-14.

Ko e Tau Kai Loga: “To ha i ai e puke aloalolima he tau saito ke he motu, ki luga he fuga mouga.”​—Salamo 72:16.

To Puke e Lalolagi mo e Lilifu a Iehova: “Kia fakamonu kia Iehova e Atua, ko e Atua a Isaraela; hokoia ni ne eke mana. Kia fakaheke ke he hana higoa lilifu tukulagi ni; kia puke e lalolagi oti ke he hana lilifu.”​—Salamo 72:18, 19.

Ti kua ha ha moli ai e tau vaha mitaki lahi i mua.

    Tau Tohi Faka-Niue (1982-2025)
    Saini ki Fafo
    Saini ki Loto
    • Faka-Niue
    • Tufa
    • Tau Manako
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Tau Kupu Fakaaoga
    • Fakavēaga Fakatagata
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Saini ki Loto
    Tufa