Ne Nakai Matakutaku a Mautolu—Ko Iehova mo Mautolu

Ne talahau e Egyptia Petrides

He 1972, ne tolo mai e Tau Fakamoli he matakavi katoa i Kuperu ki Nicosia ke logona e lauga pauaki ha Nathan H. Knorr, ne kua leva e takitaki e ia e gahua he Tau Fakamoli a Iehova. He fitā ne kitia e ia au ka e nakaila talahau e au ko hai au, ne hūhū a ia: “Fai tala nakai a ko e ne moua mai i Aikupito?” Ne feleveia au mo Matakainaga Knorr he 20 e tau fakamua atu he taone ne tupu hake au ko Alexandria, i Aikupito.

NE FANAU au i Alexandria ia Ianuari 23, 1914, ko e uluaki he tau tama tokofā. Ne tutupu hake a mautolu he matakavi ne tata lahi ke he tahi. Ko e taone fuluola a Alexandria he magahala ia, ne talahaua ha ko e tau puhala tafale mo e fakamauaga tuai. Ha kua lafi e tau tagata Europa mo e tau Arapi, ne ako a mautolu ko e tau fanau ke vagahau Arapi, Italia, Falani, mo e Peritania, pihia mo e vagahau he magafaoa ha mautolu ko e vagahau Heleni.

He oti au mo e aoga, ne gahua au he fale tuitui he tau fasone faka-Falani, ti fiafia lahi au he talaga mo e tuitui e tau tapulu fulufuluola mo e tauuka ma e tau fifine ne tū monuina. Ne makutu lahi au ke he tau mena fakalotu ti fiafia ke totou e Tohi Tapu, pete he nakai maama lahi e au e tau mena haaku ne totou.

He magaaho ia—he lotoga he tau atu tau 1930—ne feleveia au mo e tagata taane mitaki mai he motu ko Kuperu. Ko Theodotos Petrides ko e tagata makaka he taufagatua, ka kua ako foki a ia ke taute lole mo e tau kai laku mai he falaoa mata ti kua gahua he fale talahaua he taute kai pihia. Ne fakaalofa loto fakavihi a Theodotos ki a au, ko e fifine tino tote ulu uli. Ne fa uhu e ia e tau lologo loto fakavihi faka-Heleni mai i lalo he pū fakamaama haaku. Ne mau a maua ia Iuni 30, 1940. Ko e tau aho fiafia a ia. Ne nonofo a maua he poko ne haia ni i lalo he matua fifine haaku. Ko e tama fakamua ha maua, ko John, ne fanau he 1941.

Ako ke he Tau Kupu Mooli he Tohi Tapu

Ne fai magaaho a Theodotos ne manamanatu ke he lotu ha mautolu, ti talahau e ia e tau hūhū hagaao ke he Tohi Tapu. Ne nakai iloa e au, kua kamata tuai e Tau Fakamoli a Iehova ke fakaako Tohi Tapu mo ia. Taha aho, he nofo au i kaina mo e mukemuke ha maua, taha e fifine ne nokonoko e gutuhala ti fakaolo mai e laupepa mo e fekau faka-Tohi Tapu i ai. Ke fakatautonu, ne fakamaoki au mo e totou ai. Ne mai foki e ia falu tohi faka-Tohi Tapu ki a au. Ae, ko e tau tohi ē foki ha Theodotos ne fa e tamai ki kaina!

“E, fai tohi pehē au,” he ui e au. “Fakamolemole hau ki fale.” He magaaho ia ni, ne tapoohi e au aki e tau hūhū e Fakamoli, ko Eleni Nicolaou. He mahani fakauka, ne fakaaoga e ia e Tohi Tapu ke tali au. Ne fiafia au ke he mena ia. Ofogia ai, ne kamata au ke maama e fekau he Tohi Tapu. He fakamaoki e tutala ha maua, ne kitia e Eleni e ata he taane haaku. “Iloa e au e tagata na!” he talahau e ia. Kua talaiki tuai e gahua ha Theodotos. Ne ofo lahi au. Kua fano tokotaha a Theo ke he tau feleveiaaga Kerisiano—ka e nakai fakakikī ki a au! He hau a Theodotos ki kaina he aho ia, ne pehē au ki ia: “Ko e matakavi ne fano a koe ki ai he Aho Tapu kua mole—to fano foki au mo koe he tapu nei!”

He feleveiaaga ne fano fakamua au ki ai, ne liga tokohogofulu he matakau ne fa e tutala ke he tohi a Mika he Tohi Tapu. Ne fanogonogo fakamakuikui au ke he tau mena oti kana! Tali mai he magaaho ia, he tau afiafi Faraile oti ne aahi mai tumau a George mo Katerini Petraki ke fakaako e Tohi Tapu mo maua. Ne totoko e matua taane mo e laulahi he tau lafu haaku he fakaako a maua mo e Tau Fakamoli, ka e fakauka e tehina haaku, pete ia ne nakai eke a ia mo Fakamoli. Ka ko e matua fifine haaku, ne talia e ia e kupu mooli he Tohi Tapu. He 1942, ne papatiso e matua fifine haaku, mo au mo Theodotos he tahi i Alexandria ko e fakamailoga he tukuleleaga ha mautolu ki a Iehova.

Ne Fakatauhele e Tau Momoui ha Mautolu

He 1939, ne kamata e Felakutaki II he Lalolagi, ti nakai leva ti felakutaki lahi. He mataulu he tau atu tau 1940, ko e Takitaki i Sihamani ko Erwin Rommel mo e matakau he tau tula tau haana ne tata ki El Alamein, mo e kua tokologa e tau kautau Peritania i Alexandria. Ne loga e mena kai mōmō ha mautolu ne fakaputu. Ne ole mogoia ki a Theodotos ke leveki e fale taute lole foou he takitaki gahua haana i Port Taufiq ne tata ki Suez, ti hiki atu a mautolu ki ai. Ne tokoua e Fakamoli ne vagahau Heleni ne o mai ke kumi ia mautolu. Pete he nakai iloa e laua e matahigoa he kaina ha mautolu, ne fakamatala a laua mai he taha fale mo e taha fale ato moua a mautolu.

He nonofo i Port Taufiq, ne fakaako e mautolu e Tohi Tapu mo Stavros mo Giula Kypraios mo e tau fanau ha laua, ko Totos mo Georgia, ti eke a lautolu mo tau kapitiga tata ha mautolu. Ne fiafia lahi a Stavros he fakaako e Tohi Tapu ti hiki oti e ia e tau tulā he fale haana ke taha e tulā ki tua ke tomui a mautolu ke liliu he tuleni fakahiku ki kaina ti nonofo loa mogoia. Ne loloa e tau fakatutala ha mautolu ti hoko ke he tuloto pō.

Ne nonofo a mautolu i Port Taufiq ke he 18 e mahina, ti liliu ki Alexandria he magaaho ne gagao e matua fifine haaku. Ne mate a ia he 1947, ne tumau e tua haana ki a Iehova. Ne liu foki a mautolu logona e puhala ne fakamalolō e Iehova a mautolu ha ko e lafiaga atihake he fakalataha mo e tau kapitiga Kerisiano ne motua fakaagaaga. Ne maeke foki ia mautolu ke leveki ke he tau misionare ne o age hala ia ke o atu ke he tau kotofaaga ha lautolu he tau motu kehe he tū fakakū e toga ha lautolu i Alexandria.

Tau Fiafia mo e Tau Matematekelea

He 1952, ne fanau e au e tama taane ke uaaki ha maua, ko James. Ko e tau mamatua, ne mailoga e maua e aoga ke feaki e tau fanau taane ha maua he takatakaiaga ne atihake fakaagaaga, ti kua fakaatā e maua e kaina ha mautolu ke taute tumau ai e tau fakatokaaga fakaako Tohi Tapu ti fa nonofo ai e tau fekafekau mau. He mena nei, ne feaki he tama uluaki ha maua, ko John, e manako ke he kupu mooli he Tohi Tapu, ti kamata paionia he vahā ne fuata mui agaia a ia. He magaaho taha, ne fano a ia he tau aoga pō ke taute e tau fakaakoaga fakatufono ke oti.

Nakai leva, ne iloa kua moua a Theodotos he tuaga hagahaga kelea e ate ti fakailoa ke fakaoti mai he gahua tupe haana. Ne fā laia e tau he tama taane ha maua ko James. Ko e heigoa ha mautolu ka taute? Mena nakai kia mavehe mai a Iehova: “Ua matakutaku a koe, ha kua fakalataha au mo koe”? (Isaia 41:10) Manamanatu la ke he ofo mo e olioli ha mautolu he 1956 he uiina ke fekafekau ko e tau paionia i Ismailia, tata ke he Suez Canal! Ne matematekelea mooli e tau tau fakamui ia i Aikupito, ti kua lata lahi e tau matakainaga Kerisiano ha tautolu ke moua e fakamalolōaga.

He 1960 ne toka e mautolu a Aikupito mo e takitaha ni e katoleta. Ne o a mautolu ki Kuperu, ko e aelani he kaina nofo mau he taane haaku. He magaaho nei, kua gagao lahi a Theodotos ti nakai maeke ke gahua. Pete ia, ne totonu e matakainaga Kerisiano mo e hoana haana he foaki mai taha mena he kaina ha laua ke nonofo a mautolu. Momoko ai, ne ua e tau he mole ti mate e taane haaku, ti toe hifo tokotaha au mo e tama tote ko James. Ko John, ne hau foki ki Kuperu, kua fai hoana ti fai magafaoa a ia ke leveki.

Leveki Mai he Tau Vahā Uka

Ti foaki mogoia e Stavros mo Dora Kairis e taha mena ke nonofo a maua he fale ha laua. Ne fakatokotui au ti fakaaue ki a Iehova he liu foki leveki mai e tau manako ha maua. (Sala. 145:16) He fifili a Stavros mo Dora ke sela e fale ha laua mo e ta e taha fale foou ti ko e Fale he Kautu ne ta i lalo, ne totonu a laua he ta ua e poko ikiiki fakapiki ki ai ma ha maua mo James.

Fakahiku, ne fai hoana a James, ti fekafekau a ia mo e hoana haana ko e tau paionia ato fanau e tama uluaki he fānau tokofā ha laua. He 1974, ua e tau he mole e ahiahi mai ia ne nakai nimo he Matakainaga Knorr, ne tupu e miha fakapolitika i Kuperu.a Tokologa e tagata, putoia e Tau Fakamoli, ne fehola mai he tau kaina ha lautolu mo e ō ke he taha matakavi. Ko e tama taane haaku ko John e taha ia lautolu ia. Ne hiki a ia mo e hoana mo e tolu e tama ki Kanatā. Ka e he magaaho taha, ne olioli a mautolu ke kitia e tupu ki mua he tau tagata fakailoa he Kautu i Kuperu.

He kamata au ke moua e tupe fuakau, ne kua maeke au ke fakalataha fakalahi ke he fekafekauaga. Ka e he tau tau gahoa kua mole, ne matematekelea au he gagao stroke ti fano au nofo mo e tama taane haaku ko James mo e magafaoa haana. He magaaho fakamui, kua gagao lahi tuai au, ne loga e faahi tapu ne nofo he fale gagao ti uta mogoia ke he fale leveki fuakau. Pete he mamahi tumau, ne fakamatala au ke he tau nosi, tau tagata gagao, mo e tau tagata ahiahi. Ne fakaaoga foki e au loga e tulā he fakaako tokotaha, mo e lagomatai totonu he tau matakainaga fakaagaaga, kua maeke ke fina atu ke he Fakaakoaga Tohi he Fakapotopotoaga tata mai.

Mafanatia he Vahā Motua Lahi Haaku

Ne mafanatia he logona e tau tala mai ia lautolu ne maeke ia maua mo Theodotos ke lagomatai. Loga e tau fanau mo e tau mokopuna ha lautolu ha ha he fekafekauaga mau—falu hane gahua i Ausetalia, Igilani, Heleni, Kanatā, mo Suisalani. He magahala nei, kua nonofo e tama taane haaku ko John mo e hoana haana i Kanatā mo e tama taane ha laua. Ko e tama fifine uluaki ha laua mo e taane haana hane paionia. Ko e tama fifine fakahiku ha laua mo e taane haana, ko Linda mo Joshua Snape, ne uiina ke he vahega ke 124 aki he Aoga Kiliata.

Ko e tama taane haaku ko James mo e hoana hane nonofo i Sihamani mogonei. Ua e tama taane ha laua hane gahua he Peteli—taha i Atenai, Heleni, mo e taha i Selters, Sihamani. Ko e tama taane fakahiku ha laua mo e tama fifine, mo e taane haana, ko e tau paionia hane gahua i Sihamani.

Ko e loga ha ia he tau tala ha mautolu ke tala age ke he haaku matua fifine mo e haaku fakahele ko Theodotos ka liliu mai he liu tu mai! To olioli lahi a lautolu ke kitia e tufaaga mitaki lahi mahaki ne toka hifo e lautolu ma e magafaoa ha lautolu.b

[Tau Matahui Tala]

[Blurb he lau 24]

Ne liu foki a mautolu logona e fakamalolōaga ha Iehova, puhala mai he tau lafiaga atihake mo e tau kapitiga Kerisiano ne motua fakaagaaga

[Mepe he lau 24]

(Ma e puhala katoa ne tohi aki, kikite e tohi)

KUPERU

NICOSIA

TAHI METITERANEANI

AIKUPITO

CAIRO

El Alamein

Alexandria

Ismailia

Suez

Port Taufiq

Suez Canal

[Credit Line]

Based on NASA/Visible Earth imagery

[Fakatino he lau 23]

Mo Theodotos he 1938

[Fakatino he lau 25]

Tama taane haaku ko John mo e hoana haana

[Fakatino he lau 25]

Tama taane haaku ko James mo e hoana haana