Wat kunt u doen aan depressiviteit?
DEPRESSIVITEIT stelt miljoenen thans voor ernstige problemen. Misschien dat ook u of mensen die u na staan, ermee te kampen hebben. Wat kunt u dan doen, òf voor uzelf òf voor anderen, om de drukkende last van depressiviteit te verlichten?
Waarschijnlijk zult u ontdekken dat het zijn nut afwerpt uw problemen met iemand te bespreken die u na staat. Wanneer men een moeilijke ervaring door de ogen van een ander gaat zien, helpt dat al vaak weer een realistischer kijk op het leven te krijgen en zich wat minder depressief te voelen.
Soms raken mensen depressief door geestdodend routinewerk. Is dat bij u het geval? Misschien zullen dan enkele eenvoudige veranderingen in de volgorde van uw dagelijkse werkzaamheden — door de onplezierige bezigheden aan het begin van de dag te verrichten, en de activiteiten die meer vreugde schenken voor later op de dag te bewaren — al heel wat kunnen doen. Wat men ook kan zoeken, is van tijd tot tijd een verandering in tempo. Iets eenvoudigs als alleen maar een wandeling, een korte periode van lichaamsbeweging, een weekeind weg of een vakantie naar een geheel andere omgeving, dat allemaal kan heel veel doen om zorgen en „muizenissen” te verjagen.
Een van de dingen die depressieve personen echter vooral moeten zien te overwinnen, is de neiging zich van andere mensen terug te trekken en in een „schulp” van wanhoop te kruipen. Door druk bezig te blijven met een bepaalde nuttige dienst, een hobby, of een andere soort van activiteit zal een door verdriet geplaagde geest geholpen worden niet te lang bij onprettige omstandigheden stil te staan.
Wanneer men zich waardeloos en schuldig voelt
Maar wat moet men aan met gevoelens van onbekwaamheid, nutteloosheid en schuld, die zo vaak met een depressie samengaan? Is het misschien mogelijk dat bepaalde wereldse maatstaven van „succes” u ertoe hebben gebracht te geloven dat u op de een of andere manier inferieur bent aan anderen? Het zou dan waardevol zijn de schriftuurlijke zienswijze met betrekking tot deze aangelegenheid te onderzoeken. De bijbel verzekert ons dat hetgeen wat de wereld als populair, geweldig en aantrekkelijk beschouwt, ’niet uit de Vader [God] voortspruit, maar uit de wereld’ (1 Joh. 2:15, 16). De Schrift maakt ook duidelijk dat iedereen positieve kwaliteiten bezit die tot nut van anderen kunnen worden aangewend. Over de juiste houding voor christenen schrijft de apostel Paulus:
„Want het lichaam bestaat immers niet uit één lid, maar uit vele. Indien de voet zou zeggen: ’Omdat ik geen hand ben, ben ik geen deel van het lichaam’, vormt dit er nog geen reden toe dat hij geen deel van het lichaam is. En indien het oor zou zeggen: ’Omdat ik geen oog ben, ben ik geen deel van het lichaam’, vormt dit er nog geen reden toe dat het geen deel van het lichaam is. Als het gehele lichaam oog was, waar zou dan het zintuig van het gehoor zijn? Als het helemaal gehoor was, waar zou de reuk zijn? Maar nu heeft God de leden in het lichaam geplaatst, elk daarvan, zoals het hem behaagt. Het oog kan niet tot de hand zeggen: ’Ik heb u niet nodig’, en evenmin het hoofd tot de voeten: ’Ik heb u niet nodig.’ Het is echter veeleer zo dat de leden van het lichaam die zwakker schijnen te zijn, noodzakelijk zijn.” — 1 Kor. 12:14-18, 21, 22.
En wat de neiging betreft om dingen verkeerd te doen, de Schrift plaatst ten aanzien daarvan alle mensen op hetzelfde niveau. „Allen hebben gezondigd en bereiken niet de heerlijkheid Gods” (Rom. 3:23). De schriftuurlijke uitdrukking „zonde” betekent „het doel missen”, in die zin, dat men in gebreke blijft de eigenschappen van Gods persoonlijkheid in volmaaktheid te weerspiegelen. Dat gebrek heeft zich vanaf het eerste mensenpaar, Adam en Eva, tot de gehele mensheid uitgebreid (Rom. 5:12). En bedenk: wanneer men bij het schieten een doel mist, doet het er weinig toe of dat kwam doordat men te hoog, te laag of te veel bezijden het doel mikte. Het schot wordt eenvoudig als een misser geregistreerd. Zo plaatsen ook uw overgeërfde menselijke zwakheden, ook al zijn ze wellicht weer anders dan van anderen, u bij God niet op een lager niveau dan uw medemensen.
Niet alleen bij vertrouwde vrienden, maar ook bij de Schepper kan men altijd terecht voor een troostrijk gesprek. Koning David, die vele moeilijkheden had meegemaakt, zei hierover: „Jehovah is nabij de gebrokenen van hart; en de verbrijzelden van geest redt hij” (Ps. 34:18). In tijden van moeilijkheden blijkt het bijzonder veel hulp te bieden wanneer men God in gebed nadert. Doet u dat geregeld? — 1 Thess. 5:17.
Wat kunnen familieleden en vrienden doen om door depressie geplaagde personen te helpen? Mensen die willen helpen, dienen in de eerste plaats opmerkingen te vermijden als: „Alsjeblieft, waarom zet je dat nou niet van je af?” Veel beter is het de bijbelse raad toe te passen: „Spreek bemoedigend tot de terneergeslagen zielen” (1 Thess. 5:14). Een van de manieren waarop men dit kan doen, is hen te wijzen op dingen waarin zij voortreffelijk zijn en hen daarvoor te prijzen. Mensen die het vertrouwen in zichzelf totaal verloren hebben, zijn soms te helpen door taken toegewezen te krijgen die zij duidelijk wel kunnen verrichten. Daarna geeft men hen steeds moeilijker dingen te doen, zodat zij langzamerhand hun zelfvertrouwen weer kunnen opbouwen. Zou u in staat zijn iemand op die wijze te helpen?
Maar als bovenstaande suggesties niet veel verbetering brengen? Wat voor behandelingsmogelijkheden staan er dan nog meer open?
Behandelingsmethoden die sommigen hebben geprobeerd
De behandeling van depressiviteit heeft in de loop van de jaren heel wat vormen gekend, variërend van vriendelijkheid en liefde tot de meest afschuwelijke „martelmethoden”. Wanneer in deze tijd de doktoren er niet in slagen iemand met behulp van een psychotherapie een betere geestesgesteldheid te verlenen, nemen zij soms hun toevlucht tot een „shock-kuur”. Die methode dateert al weer van het begin van de jaren ’30, toen Manfred Sakel als eerste met insuline experimenteerde om een „shock” teweeg te brengen. Twee jaar later gebruikte een psychiater in Boedapest, Van Meduna, Metrazol om epileptische kramptoestanden te veroorzaken. In veel gevallen brachten deze shockbehandelingen gedurende enige tijd verlichting van de symptomen van ernstige depressie. Maar wilde een insuline-shock het meeste succes hebben, dan moest de shockperiode minstens 30 tot 50 uur duren, tijdens welke periode de patiënt constant onder kostbare medische bewaking moest blijven. De Metrazol-shockkuur bracht een hoog aantal sterfgevallen en beenbreuken met zich mee.
Al deze behandelingsmethoden zijn grotendeels vervangen door de „elektroshock-therapie”, een behandeling die nog steeds populair is en waarbij elektrische stromen naar de hersenen worden gezonden, met het gevolg dat het lichaam krampen ondergaat. Meestal wordt er vooraf een geneesmiddel toegediend, zodat de patiënt niets voelt. Wel raakt de geest verward en ontstaat er soms wekenlang geheugenverlies of blijvende hersenbeschadiging. Bovendien blijkt de elektroshockbehandeling „slechts een verlichting van de symptomen teweeg te brengen, zonder iets te doen aan de psychologische verstoring die aan de ziekte ten grondslag ligt”, aldus het boek The History of Psychiatry (De geschiedenis van de psychiatrie).
Een andere behandelingsmethode is de psychochirurgie — een chirurgische ingreep waarbij de zenuwvezels worden doorgesneden die de voorhoofdshersenen met de thalamus verbinden. Wanneer deze behandeling succes heeft, kan er verlichting optreden van spanningen en angsten. Maar ze heeft sommige patiënten ook het contact met het verleden doen verliezen en hen tot een bijna passief en volledig vegetatief bestaan gebracht. En wanneer zo’n psychochirurgische operatie eenmaal is uitgevoerd, is ze niet meer ongedaan te maken.
Vanwege het vaak falen van deze behandelingsmethoden, zijn bepaalde doktoren depressiviteit vanuit een geheel andere hoek gaan benaderen.
Correctie van een defecte stofwisseling
Men is het probleem vanuit de situatie van de stofwisseling gaan beschouwen en heeft in dat verband bepaalde „antidepressieve geneesmiddelen” ontwikkeld — middelen die niet verdovend of verslavend werken en waarmee patiënten, in het algemeen gesproken, zonder enig nadelig gevolg kunnen beginnen of ophouden.
Op welke wijze bestrijden deze speciale geneesmiddelen depressiviteit? Wel, geleerden hebben ontdekt dat chemische stoffen, zogenaamde „aminen”, sterk geconcentreerd voorkomen in dat deel van de hersenen dat de emoties regelt. „Bij depressieve personen”, aldus Dr. N. Kline, „is toch wel met grote zekerheid vastgesteld dat bepaalde aminen òf niet in voldoende hoeveelheid worden geproduceerd òf weer te snel worden afgebroken”. Daarom om heeft men een groep geneesmiddelen ontwikkeld, de zogenaamde mono-amino-oxydaseremmers (ook wel kortweg MAO-remmers genoemd), die de afbraak verhinderen van aminen welke blijkbaar nodig zijn om een plezierige geestesgesteldheid te handhaven. Bovendien blijkt een ander medicijn, lithiumcarbonaat, tamelijk doeltreffend te werken als middel tegen extreme stadiums bij manische depressiviteit.
Over de verdiensten van antidepressieve geneesmiddelen schrijft Dr. Kline: „Wanneer uitgebreide psychotherapie ondoeltreffend is gebleken om de symptomen te verlichten, zijn er beslist krachtige redenen om antidepressieve medicijnen te proberen. Eén bepaalde school, die steeds meer terrein wint, wil zelfs de geneesmiddelenkuur voorop stellen. Deze blijkt vaak het enige wat nodig is. En in heel wat gevallen zijn geneesmiddelen ook in combinatie met psychotherapie bijzonder nuttig gebleken. Per slot van rekening is een depressief persoon niet het beste voorwerp voor een intensieve psychotherapeutische behandeling.”
Er zijn echter veel mensen, misschien wel 40 percent van alle depressieven, die niet op deze geneesmiddelen reageren. De medicijnen kunnen bovendien schadelijke bijwerkingen vertonen en zelfs gevaarlijk zijn wanneer men ze niet zorgvuldig onder dokterstoezicht gebruikt.
Een redelijke veiligheidsmaatregel om uw hersenen goed te laten functioneren, is ongetwijfeld te zorgen voor een goede voeding. Na allerlei bewijzen te hebben gegeven om aan te tonen dat tekorten aan bepaalde vitaminen en andere voedingsstoffen tot depressiviteit kunnen leiden, schrijft de biochemicus R. J. Williams in zijn boek Nutrition against Disease (Voeding tegen ziekte): „De veiligste veronderstelling die we kunnen maken, is dat elke essentiële voedingsstof voor de hersencellen nodig is, en dat onvoldoende toevoer van één ervan tot moeilijkheden zal leiden.” Natuurlijk wil hiermee niet gezegd zijn dat iemand zichzelf nu vol moet stoppen met vitaminecapsules en pillen. De vereisten voor een optimale voeding lopen van persoon tot persoon uiteen. Het zou daarom raadzaam zijn een deskundige te raadplegen over eventuele tekorten die u zou moeten corrigeren om aan dit euvel het hoofd te bieden. Vaak is dit een benadering die over het hoofd wordt gezien, maar die bij de behandeling van depressiviteit soms toch heel doeltreffend blijkt.
De blijvende geneeswijze voor depressiviteit
Wanneer u aan depressiviteit lijdt, zal misschien een van de hierboven beschreven suggesties, of een combinatie daarvan, u een mate van verlichting verschaffen. Thans is echter een blijvende genezing van alle depressieve ziekten nabij. Wat voor genezing?
Zoals reeds eerder werd opgemerkt, is de grondoorzaak van het verkeerd functioneren van het menselijk lichaam en de onderworpenheid ervan aan allerlei ziekten — met inbegrip van depressiviteit — de door alle mensen overgeërfde zonde. Volgens de Schrift zal echter door bemiddeling van het loskoopoffer van Jezus Christus uiteindelijk aan alle overgeërfde zonde een eind worden gemaakt en daarmee ook aan alle ziekten waardoor de mensheid wordt geteisterd. — Jes. 33:24; Kol. 1:14; Openb. 21:1-5.
De Schrift verzekert ons er bovendien van dat alle onplezierige aspecten van de menselijke maatschappij zullen verdwijnen wanneer Gods hemelse Koninkrijksregering de menselijke politieke regeringen zal vervangen door goddelijke heerschappij over de gehele aarde (Dan. 2:34, 44). Wanneer? De bijbelprofetieën wijzen erop dat de reiniging van de aarde in de huidige generatie zal plaatsvinden. — Matth. 24:3-8, 14, 32-34.
Maar zelfs nu reeds, vóór de volledige vervulling van deze zekere beloften, kan de bijbel helpen diepgewortelde depressiegevoelens weg te nemen. Mensen die volgens bijbelse beginselen leven, kunnen een van de belangrijkste elementen voor de behandeling van geestesziekten leveren.
De Schrift geeft ware christenen namelijk de raad: „Bekleedt u . . . met de tedere genegenheden van mededogen, goedheid, ootmoedigheid van geest, zachtaardigheid en lankmoedigheid. . . . Bekleedt u bij al deze dingen echter met liefde, want ze is een volmaakte band van eenheid” (Kol. 3:12-14). Depressieve mensen zullen zeker voordeel trekken van de omgang met personen die volgens zulke beginselen leven. Een voorzitter van het Londense Onderzoeksfonds voor geestelijke gezondheid, merkte op: „Verreweg de belangrijkste ontdekking van de psychologische wetenschap, is de macht van liefde om de geest te beschermen en te herstellen.”
Telkens opnieuw hebben Jehovah’s Getuigen bemerkt hoe doeltreffend kennis van de bijbel en de toepassing van bijbelse beginselen zijn om mensen uit hun depressiviteit te wekken. Een vrouw in het westen van de Verenigde Staten schreef bijvoorbeeld: „Ik verkeerde in een erg terneergeslagen en depressieve stemming en had zelfs al enkele malen met gedachten aan zelfmoord rondgelopen. Toen wendde ik mij tot Jehovah’s Getuigen en begon ernstig met hen de bijbel te bestuderen. Het was alsof God mijn gebed verhoorde. Mijn depressieve stemmingen en eenzaamheid verdwenen en er groeide een nieuwe hoop in mij, namelijk om Jehovah te mogen dienen. Thans ben ik gelukkig als een van Jehovah’s Getuigen, en weet ik dat er een werkelijke reden bestaat om te leven en dat mijn kinderen de hoop kunnen hebben op een beter leven. Ik dank Jehovah voor zijn liefderijke goedheid.”
Zou u graag meer over God willen weten en over de wijze waarop hij spoedig dit sombere samenstel van dingen zal vervangen door een nieuw samenstel van vrede en geluk? Die inlichtingen, te zamen met gezonde beginselen voor een gelukkige, dagelijkse levenswijze, vindt u in Gods Woord de bijbel. Zou u graag beter met dat Woord van God bekend willen worden? Jehovah’s Getuigen zullen u daar met alle plezier bij helpen.
[Illustratie op blz. 9]
Zou een gesprek met een vertrouwde vriend u kunnen helpen?