Loterijen en andere kansspelen — Zijn ze onschuldig?

HET stond met grote letters op de brochure: „Uw kans op een miljoen dollar.” Tegen een glanzende achtergrond van ruimtevaartschepen en planeten prijkte de aanmoediging: „Laat de ’Kracht’ met u zijn wanneer u zich in het grootste avontuur op de planeet aarde stort!” Vindt u het opwindend klinken? Dit was een reclamebrochure voor een Amerikaanse multi-miljoen-dollar-loterij ter ondersteuning van katholieke parochiescholen.

De prijzen waren aanlokkelijk: miljoenen dollars in contanten, verscheidene auto’s, een appartement in Florida, een vliegtuig en een vakantie in Europa. En de verliezers? Die konden zich ten minste troosten met de wetenschap dat met hun geld de zaak van het onderwijs werd gediend. Wat zou daar voor kwaad in kunnen schuilen?

Nu, er deed zich op z’n minst één probleem voor. Een tiener kwam thuis uit school en vertelde zijn moeder dat er van hem werd verwacht dat hij voor 280 dollar aan loterijbriefjes zou verkopen. Een krant berichtte dat zijn moeder, Valerie, dat niet goed vond. Waarom niet? Omdat Valerie een groot deel van haar vrije tijd besteedde aan het helpen van mensen die het gokken niet kunnen laten, mensen die even verslaafd zijn aan het gokken als een zware drinker dat aan alcohol kan zijn. Zij kende de gevaren van goklust, vooral voor een tiener, en zij wilde niet dat haar zoon daar iets mee te maken had.

Wat zou u in haar situatie hebben gedaan? Was haar standpunt bekrompen? Is gokken een wettige vorm van ontspanning, een handige manier om geld bij elkaar te krijgen? Of zijn er gevaren aan verbonden?

De autoriteiten zijn voorzichtig

Gokken dateert al uit het verre verleden — op z’n minst uit de tijd van de oude Egyptenaren. Het is echter interessant dat de autoriteiten meestal op hun hoede zijn geweest met betrekking tot gokken. In de middeleeuwen waren de kerken er tegenstanders van omdat het werd geassocieerd met zwaar drinken en smerige taal. De staat was ertegen omdat men vond dat het tot leegloperij, verkwisting, bedrog en misdaad leidde.

Hadden ze het bij het rechte eind? Het is opmerkelijk dat gokken nog steeds met slechte praktijken wordt geassocieerd. Zo vertelt het tijdschrift U.S. News & World Report ons dat Las Vegas in Nevada, de ’gokhoofdstad’ van Amerika, in 1979 het hoogste misdaadcijfer per hoofd van de bevolking in de VS had. Het tijdschrift vervolgde: „Er zijn 10.000 prostituées werkzaam in de stad — een aantal dat neerkomt . . . op 1 op de 9 vrouwen tussen de 15 en 39 jaar in dat gebied. De staat [Nevada] heeft het hoogste percentage alcoholisten van het land en een zelfmoordcijfer dat ruim tweemaal zo hoog ligt als het nationaal gemiddelde.”

In een commentaar op het verband tussen prostitutie en gokken verklaarde de beheerder van een casino: „Het gaat allemaal samen, net zoals tonic met gin en saus bij spaghetti.” Misschien hadden die autoriteiten van vroeger dus wel gelijk met hun twijfels ten aanzien van gokken.

Het is ook opmerkelijk dat in de meeste Europese landen die casino’s hebben, het de plaatselijke bevolking verboden is er te gokken. Waarom? Als een van de redenen geeft de Encyclopædia Britannica op dat de autoriteiten van mening zijn dat een vrij toegankelijk casino in de buurt voor te veel inwoners een te grote verleiding zou betekenen.

Is een dergelijke vrees gegrond? Klaarblijkelijk wel. Een verbazend groot aantal personen blijkt geen zelfbeheersing te hebben bij het gokken. Britse politiefunctionarissen merkten tijdens een bespreking over het groeiende aantal gokzalen in hun land op: „Het lijdt geen twijfel dat veel gezinsproblemen voortvloeien uit de gewoonte deze gelegenheden te bezoeken, en het betreft heel vaak personen met een laag inkomen.”

De sensatie van het gokken kan tot ware verslaving leiden. Er bestaat in de VS een organisatie, Gamblers Anonymous (Anonieme Gokkers) genaamd, die dezelfde soort van hulp verleent aan verslaafde gokkers als Alcoholics Anonymous (Anonieme Alcoholisten) aan alcoholisten. En zij hebben beslist hulp nodig. Een vrouw die in het verleden niet alleen verslaafd was geweest aan gokken maar ook aan alcohol en tabak, zei dat het veel gemakkelijker was het alcoholisme en de verslaving aan tabak te overwinnen dan haar goklust te beheersen.

En zo af en toe eens gokken?

Misschien merkt iemand op: ’Maar ik ben niet zo’n grote gokker. Ik zet af en toe wel eens wat in bij de paardenrennen of misschien speel ik eens mee in de voetbaltoto. Ik heb daar geen problemen mee.’ Vaak echter vinden problemen juist daar hun oorsprong.

Voor een Canadese rechtbank verscheen een zeventigjarige man die werd beschuldigd van het vervalsen van loterijbriefjes. Het bleek dat hij al zijn spaargeld — $22.000 — aan loterijbriefjes had besteed. Hoe was hij daartoe gekomen? Hij zei: „Als je begint met het kopen van loterijbriefjes, ga je ervan uit dat je zult winnen. Die prachtige advertenties moedigen je aan.”

Natuurlijk raakt niet iedereen die in een loterij of toto meespeelt eraan verslaafd. Maar zij reageren allemaal op „die prachtige advertenties”, zoals bij de kerkloterij die eerder werd genoemd. Wat verraadt dit?

De Canadese psycholoog Jerry Cooper zegt: „De loterijen zeggen eigenlijk: ’Word miljonair . . . het is de enige manier.’ Ze adverteren tegen de werkethiek.” De Australische psycholoog Charles Kenna is het daarmee eens. Hij zei: „Ik heb het gokken altijd als een ontkenning van de werkelijkheid gezien: mensen vluchten weg in wensdromen. Zij denken dat zij het geld veel gemakkelijker krijgen door te gokken dan door te werken.”

Ja, deze twee psychologen — en de vele anderen die het met hen eens zijn — vinden dat gokken een hebzuchtige denkwijze, liefde voor geld en een luie instelling verraadt.

Hoe beziet u het?

Was Valerie dus bekrompen toen zij niet toestond dat haar zoon loterijbriefjes verkocht? Ongetwijfeld zouden veel meer ouders, als zij de feiten hadden gekend, dezelfde beslissing hebben genomen. Loterijen, de toto en elke andere vorm van wedden op kleine schaal, brengen iemand in contact met een gevaarlijke wereld, de wereld van het gokken. Gokken doet een mens in geen enkel opzicht goed, maar het kan hem wel nadeel berokkenen. Vaak veroorzaakt het een ongezonde opwinding die tot excessen en verslaving leidt. Het gaat, op z’n minst in enkele gevallen, gepaard met immoraliteit en misdaad. En het doet altijd een beroep op fundamentele menselijke zwakheden.

Maar misschien vraagt u zich af: ’Als het gokken nu voor een goed doel is?’ Stel bijvoorbeeld dat een school nieuwe faciliteiten nodig heeft en dat er een loterij wordt georganiseerd om het geld ervoor bijeen te brengen. Mensen die bezwaar hebben tegen gokken, hebben in zulke gevallen vaak een rechtstreekse bijdrage gegeven in plaats van loterijbriefjes te kopen. Op die manier verhindert hun bezwaar tegen gokken hen niet te helpen als zij dat willen.

Vooral ware christenen zijn op hun hoede voor gokken. Zij weten dat hebzucht, luiheid, gebrek aan zelfbeheersing, immoraliteit en misdaad God mishagen en voor henzelf gevaarlijk zijn (1 Tim. 6:9, 10; Spr. 6:6-11; 2 Tim. 3:2, 3, 5; Ef. 5:3). Zij beseffen dat er in deze wereld al veel te veel verlokkingen tot het kwaad zijn. Het is niet verstandig dat aantal vrijwillig te vergroten door zich bloot te stellen aan zo’n schadelijke gewoonte als gokken.