Jonge mensen vragen . . .

En als het nu meer is dan wat zwaarmoedigheid?

VIVIENNE en Ria hebben elkaar nooit gekend, maar elk heeft geweten wat wanhoop is. Hoewel ze beiden 14 jaar waren, hadden ze totaal verschillende achtergronden. Vivienne — een „perfect” dametje met zorgzame ouders. Ria — bij tijden een furie, wier woede aangewakkerd werd door ruziënde ouders die uiteindelijk zijn gescheiden. Maar beide meisjes vochten een strijd op leven en dood tegen een aandoening die de oorzaak wordt genoemd van „meer lijden dan enige andere ziekte” — ernstige depressiviteit.

Voordat je zult vernemen wat de uitkomst van hun strijd was, moet je eerst terdege beseffen dat er een levensgroot verschil bestaat tussen een alledaagse sombere bui en een zware depressie, de aandoening die over de hele wereld duizenden jonge mensen heeft „gedood” en miljoenen anderen heeft doen wensen dat ze dood waren.

Dodelijke depressiviteit

Je hebt waarschijnlijk wel eens een dag gehad dat je je wat neerslachtig voelde — iedereen heeft van die dagen. Soms heeft iemand zelfs wat een arts dan een lichte chronische depressie zal noemen.a Maar een zware depressie is iets anders. „Ik had constant het idee dat ik van binnen ’dood’ was”, legde Ria uit. „Ik bestond nog wel, maar totaal zonder emoties. Ik had een gevoel van aanhoudende angst.” Ook Vivienne beschreef in een brief aan een vriendin zo’n situatie zonder uitweg: ’Het gekke is dat zelfs na een huilbui de druk er nog steeds is, voortdurend; het maakt eigenlijk niets uit wat ik doe. Het is vreemd om zo lang zonder een moment van verademing te leven.’

Ja, de sombere, droefgeestige stemming drukt onophoudelijk op de persoon. En dit kan maanden duren. In het kadertje op de andere bladzijde staan een aantal symptomen — zowel emotionele als lichamelijke. Laat het je niet verbazen dat deze soort van depressiviteit het meest voorkomende element vormt in de zelfmoorden onder jongeren — in vele landen een „verborgen epidemie”. In de Verenigde Staten eisen alleen ongelukken en moord meer levens op.

Diepgewortelde oorzaken

Francine Klagsbrun schreef in haar boek Too Young To Die — Youth and Suicide (Te jong om te sterven — jeugd en zelfmoord): „Aan vele depressies die een emotionele oorzaak hebben, ligt een diep gevoel van verlies ten grondslag, een verlies van iemand of iets waarvan men heel veel hield.” Zo kan het verlies van een ouder door overlijden of echtscheiding, het verlies van een baan of carrière, of zelfs van iemands gezondheid de oorzaak van de depressie zijn.

Een heel schrijnend gemis als je jong bent, is het gemis van liefde, het gevoel ongewenst en verwaarloosd te zijn. „Toen mijn moeder ons verliet, voelde ik mij verraden en alleen”, onthulde Ria. „Het leek wel of mijn hele wereld plotseling ondersteboven was gegooid.” Een therapeut herkende Viviennes emotionele pijn en vroeg: „Wat zou je graag van de anderen thuis willen?” Haar bondige antwoord: „Begrip.”

Je zult je de verwarring en pijn kunnen voorstellen die sommige jongeren voelen wanneer zij geconfronteerd worden met afschuwelijke problemen in het gezin, zoals echtscheiding, alcoholisme, incest, een man die zijn vrouw slaat, kinderen die mishandeld worden of afgestoten door een ouder die volledig in beslag wordt genomen door zijn of haar eigen problemen. Voor het kind is het een „dag van benauwdheid”. Hoe waar is de bijbelse spreuk: „Hebt gij u ontmoedigd betoond op de dag van benauwdheid? Uw kracht zal gering zijn”! (Spr. 24:10) Ja, de kracht om depressiviteit tegen te gaan wordt erg klein, vooral omdat de jonge persoon misschien zelfs denkt dat hijzelf schuld heeft aan de nare omstandigheden.

„Hoe kun je een moord plegen op niets?”

„Ik ben waardeloos. Ik ben niemand tot nut”, schreef Vivienne. „Wat voor zin heeft het als ik zelfmoord pleeg? Hoe kun je een moord plegen op niets?” Waarom dacht zij zo? Zij vertrouwde haar dagboek toe: „Ik voel me voortdurend als een groot en lomp en dommig persoon naast iemand die klein, fijntjes, briljant en absoluut volmaakt is.” De wereld van reclame en amusement werken heel ontmoedigende vergelijkingen in de hand door fysieke aantrekkelijkheid, seksuele activiteit en genoten schoolopleiding te verheerlijken.

Ook je eigen zwakheden kunnen ertoe bijdragen dat je een lage dunk van jezelf hebt. Je doet iets waarvan je weet dat het verkeerd is, en dan voel je je zoals koning David van het oude Israël, die de klacht uitte: „Er is geen vrede in mijn beenderen vanwege mijn zonde. Want mijn eigen dwalingen zijn mij boven het hoofd gestegen; als een zware vracht zijn ze te zwaar voor mij. . . . De gehele dag heb ik bedroefd rondgelopen” (Ps. 38:3-6). Ronduit gezegd, dat gevoel van wroeging is alleen maar goed. Het bewijst dat je nog niet zo bent verhard dat je ongevoelig bent geworden voor juiste maatstaven. Als je je handelwijze verandert, zal God je vrijelijk vergeven.

Sommigen proberen echter schuldgevoelens en minderwaardigheidsgevoelens te maskeren door van huis weg te lopen, door seks of door zwaar te drinken. Ria ging heroïne spuiten. Zij zei: „Dat gaf me alle zelfvertrouwen van de wereld — totdat de drug uitgewerkt was.” En wanneer dat het geval was, kreeg ze te maken met een extreem gevoel van . . .

Uitzichtloosheid

Het hardnekkigste gevoel waarmee een zware depressie gepaard gaat — en ook het dodelijkste — is een diep gevoel van uitzichtloosheid. Vivienne heeft zich er niet langer tegen kunnen verzetten. In wanhoop heeft deze 14-jarige zich opgehangen! In een bijdrage in het boek Vivienne — The Life and Suicide of an Adolescent Girl (Leven en zelfmoord van een opgroeiend meisje) merkt professor John E. Mack op: „Viviennes onvermogen om te voorzien dat haar depressiviteit ooit nog eens zou ophouden, haar onwetendheid van het feit dat zij mocht hopen op een uiteindelijke verlichting van haar pijn, is een belangrijk element in haar beslissing zich het leven te benemen.”

Degenen die aan een zware depressie lijden, hebben het gevoel dat zij nooit beter zullen worden, dat er geen toekomst bestaat. Het is juist die uitzichtloosheid die volgens de deskundigen zo vaak tot zelfmoordpogingen leidt. Toch heeft Ria, wier leven een complete nachtmerrie was geworden, uiteindelijk iets gevonden dat haar hielp de brokstukken van haar bestaan weer samen te voegen.

Je komt het te boven!

„De gedachte aan zelfmoord is beslist bij me opgekomen”, bekende Ria. „Maar ik besefte dat er zolang ik er geen eind aan maakte, altijd nog hoop was.” Haar hoop vond een voedingsbodem in het bijbelse onderricht dat zij als kind had ontvangen. Droevig genoeg had zij nagelaten die leer tot haar levenswijze te maken. Niettemin wist zij dat God bereid was haar te helpen als zij zich in oprechtheid tot hem wendde. Zij kon zich dus een alternatief voorstellen voor de grauwe situatie.

Het ongelukkige is dat vele jonge mensen zich in hun wanhoop totaal geen beeld kunnen vormen van een alternatief of enige mogelijkheid van een goede afloop. Wat kan jou dus helpen de moed erin te houden?

Praat er met iemand over

„Angstige bezorgdheid in het hart van een man, dát zal het neerbuigen, maar het goede woord is wat maakt dat het zich verheugt” (Spr. 12:25). Een ’goed woord’ van iemand met begrip kan de hele situatie veranderen. Niemand kan lezen wat er in je hart is: stort daarom je hart uit voor iemand in wie je vertrouwen stelt en die je kan helpen je gedachten te ordenen.

’Maar dat heb ik al geprobeerd’, zeg je misschien, ’en dat levert me alleen zo’n preek op van kijk-dan-toch-naar-de-fijne-dingen-in-het-leven.’ Goed, niet iedereen is een goede raadgever. De bijbel zegt: „Wanneer er geen bekwaam beleid is, vervalt het volk; maar er is redding in de veelheid van raadgevers” (Spr. 11:14). Geef het dus niet op vanwege een ongeschikte raadgever. Zoek een bekwame raadgever. Hoe?

In een van haar somberste buien stortte Ria haar hart uit tegenover God. „Ik smeekte hem mij alsjeblieft iemand te sturen die me kon helpen”, bekende Ria. „Toen ik Jehovah benaderde, voelde ik dat ik rustiger werd. Ik wist dat er nog hoop was.” Haar vurige gebed werd verhoord toen er die dag een getuige van Jehovah bij haar aan de deur kwam. Er werd een studie van de bijbel begonnen. Zij begon vergaderingen van Jehovah’s Getuigen te bezoeken. Daar trof zij vele bekwame raadgevers die haar heel graag wilden helpen.

Ook als jouw gebeden om hulp niet precies op deze manier verhoord worden, kan God je de sterkte geven om te volharden. De bijbel zegt: „God is getrouw en hij zal niet toelaten dat gij wordt verzocht boven hetgeen gij kunt dragen . . . Hij [zal] ook voor de uitweg zorgen, opdat gij [de beproeving] kunt doorstaan.” Er is echter inspanning van jouw zijde vereist.

„In de loop der jaren had ik zo de schijn weten op te houden, dat niemand echt wist hoe depressief ik was”, onthulde Ria. „Maar toen maakte ik een al wat oudere vrouw in de gemeente deelgenoot van mijn problemen. Zij had heel veel begrip! Ze had enkele van dezelfde ervaringen doorgemaakt die ik had gehad. Dit gaf mij het aanmoedigende besef dat ook anderen door dit soort dingen zijn heengekomen.”

Neen, Ria zag haar depressiviteit niet onmiddellijk verdwijnen. Maar geleidelijk aan werd zij haar emoties de baas, omdat zij door haar studie van de bijbel en de omgang met medechristenen haar verhouding tot God verdiepte.

Vivienne had kennelijk niet een dergelijk geloof. „Ik wil echt wel in iets geloven, maar zoals zovele anderen weet ik niet waarin”, klaagde zij voor haar dood. „Ik heb nooit kunnen bidden. Als een gebed niet doordringt, dan weet je dat.”

Maak niet dezelfde vergissing. Als je ernstig depressief bent, bid dan tot God. Zoek bekwame raadgevers en leg je gevoelens bloot. Laat hun „goede woord” je in een positieve gemoedstoestand brengen. Jehovah’s Getuigen zijn beslist bereid je te helpen. Laat je door hen helpen vriendschap met God op te bouwen zodat je de verwezenlijking mag ervaren van deze hartverwarmende belofte: „De vrede van God, die alle gedachte te boven gaat, zal uw hart en uw geestelijke vermogens behoeden door bemiddeling van Christus Jezus.” — Fil. 4:7.

[Voetnoten]

[Inzet op blz. 19]

Zware depressiviteit vormt het meest voorkomende element in de zelfmoorden onder jongeren, die in sommige landen tot een epidemie zijn geworden

[Inzet op blz. 22]

Een persoonlijke vriendschap met God kan je helpen aan een zware depressie het hoofd te bieden

[Kader op blz. 20]

Kan het een zware depressie zijn?

Iedereen kan wel eens tijdelijk aan een of meer van de volgende symptomen lijden, zonder dat er iets ernstigs met hem aan de hand is. Als echter verscheidene „symptomen zich handhaven, of een ervan toch zo ernstig is dat je normale activiteiten erdoor verstoord worden, dan heb je wellicht (1) een fysieke kwaal en moet je je grondig laten onderzoeken door een arts, of (2) een ernstige mentale aandoening — een zware depressie.

● Je hebt nergens plezier in. Activiteiten die je vroeger leuk vond, doen je niets. Je voelt je onwezenlijk, als in een mist, alsof je alles werktuiglijk doet.

● Gevoel van onwaardigheid. Je voelt je alsof jouw leven niets belangrijks kan bijdragen en volkomen nutteloos is. Misschien word je ook geplaagd door schuldgevoelens.

● Drastische verandering in gemoedstoestand. Als je vroeger open en extravert was, kun je nu teruggetrokken zijn, of omgekeerd. Wellicht huil je veel.

● Totale uitzichtloosheid. Je hebt het gevoel dat alles verkeerd loopt, dat je er niets aan kunt veranderen en dat de situatie nooit beter zal worden.

● Je zou liever dood zijn. De zielskwelling is zo groot dat je vaak het gevoel hebt dat je beter maar dood kunt zijn.

● Geen concentratievermogen. Je herhaalt bepaalde gedachten of leesstof keer op keer zonder de stof te kunnen vatten.

● Verandering in eetgewoonten en stoelgang. Verlies van eetlust of juist te veel eten. Afwisselend constipatie en diarree.

● Slaapgewoonten veranderen. Je slaapt slecht of uitzonderlijk veel. Je kunt vaak nachtmerries hebben.

● Gevoelens van pijn. Hoofdpijn, krampen en pijnen in buik en borst. Je kunt je zonder enige goede reden voortdurend moe voelen.

[Illustratie op blz. 21]

Met anderen praten en je hart uitstorten is een van de beste manieren om een ernstige depressiviteit te verwerken