Jonge mensen vragen . . .

Waarom begrijpen mijn ouders mij niet?

Beste Wachttoren,

Ik geloof dat ik de laatste twee jaar in wel duizend dingen met mezelf in de knoop zit. Soms heb ik het gevoel dat ik gek word. Mijn lichaam begint te veranderen, en opeens vertrouwen mijn ouders me niet meer met jongens. Telkens als ik iets verkeerd doe, vergelijken Pa en Ma mij met mijn krengerige oudere zus, en iedere keer doet het me pijn. Ik ben met ze gaan praten, maar ze begrepen mijn gevoelens niet. Misschien moet ik weg, ergens heen waar ik minstens een jaar alleen kan zijn. Ik hoop dat u me kunt antwoorden.

— Een zestienjarig meisje.

MISSCHIEN heb jij er op dezelfde manier naar gesnakt dat je ouders je beter begrepen. Het is tenslotte een normaal menselijk verlangen om begrepen te willen worden. En als jij problemen hebt en je ouders hebben kritiek op dingen waar jij van houdt of die jij belangrijk vindt, kun je erg gefrustreerd raken. De zestienjarige Robert bijvoorbeeld had het gevoel dat zijn vader niets begreep van zijn keus van muziek. „Het enige wat hij doet is schreeuwen: ’Zet dat ding af!’” vertelde hij. Hoe is Roberts reactie in deze situatie? „Ik zet dat ding af, maar ik sluit mij ook voor hem af.”

Vele jongeren reageren op dezelfde manier. Zij trekken zich in een eigen gevoelswereldje terug of zoeken hun heil bij leeftijdgenoten. De 19-jarige Birgit uit West-Duitsland zei: „Als ik moeilijkheden met mijn ouders heb, verlang ik echt naar een schouder om op uit te huilen, naar iemand die me beter begrijpt.” Weer anderen gaan zover dat ze van huis weglopen. Een in 1981 door Offer, Ostrov en Howard uitgevoerd onderzoek, waarbij meer dan 20.000 opgroeiende jongeren in vier landen betrokken waren, heeft onthuld dat hoewel de overgrote meerderheid „zich niet bewust was van grote problemen tussen henzelf en hun ouders”, 26 procent toegaf: „Ik probeer zo veel mogelijk van huis weg te blijven.” Bijna 50 procent van hen die met de justitie in aanraking waren gekomen, dacht er zo over. — The Adolescent — A Psychological Self-Portrait (De puber — een psychologisch zelfportret).

Of je je nu letterlijk of alleen maar emotioneel terugtrekt, het trieste resultaat van dit gebrek aan begrip is een kloof tussen een jong mens en zijn ouders. Maar is het waar dat die kloof eenvoudig ontstaat doordat ouders hun kinderen in de tienerleeftijd niet begrijpen?

„Kracht” contra „grijsheid”

Er zijn ongetwijfeld een massa dingen die je wilt zien en doen, nu je een tiener bent. Je staat op de drempel van de volwassenheid, vermoedelijk trappelend van ongeduld om te gaan genieten van de voorrechten die volwassenen bezitten. Spreuken 20:29 verklaart: „De luister der jongelingen [of jonge meisjes] is hun kracht.”

Deze pasverworven sterkte of „kracht” kan de grondslag leggen voor een generatiekloof. De spreuk vervolgt met: „En de pracht der ouden is hun grijsheid.” Oudere mensen, zoals je ouders, hebben een andere kijk op het leven. Hoewel zij je gevoelens misschien wel begrijpen, zijn zij zich ervan bewust dat niet elke ervaring een gelukkige afloop heeft. De werkelijkheidszin die zij in de loop der jaren hebben ontwikkeld (misschien door een bittere persoonlijke ervaring), heeft het geestdriftige idealisme dat zij eens als jonge mensen bezaten, getemperd. Vanwege deze wijze ervaring — „grijsheid”, als het ware — zijn zij misschien gewoon niet in staat om jouw geestdrift ten aanzien van bepaalde dingen te delen.

Jim, een tiener, zei bijvoorbeeld: „Op het punt van geld vinden mijn ouders (kinderen uit de crisistijd) dat je spaarzaam moet zijn om het te kunnen besteden aan belangrijke dingen.” Zijn ervaren ouders zagen er de noodzaak van in zich bezorgd te maken voor een veilige toekomst. „Maar ik leef ook nu”, betoogde Jim. „Dit is een belangrijke periode van mijn leven. Ik wil veel reizen.” Ja, zijn „kracht” en de „grijsheid” van zijn ouders droegen bij tot het ontstaan van een emotionele kloof.

Die emotionele kloof kan heel diep zijn bij kwesties zoals kleding en uiterlijke verzorging, gedrag tegenover de andere sekse, het gebruik van drugs en alcohol, het tijdstip waarop je ’s avonds binnen moet zijn, omgang en zelfs huisregels en huiselijke taken. Het kan zijn dat je wordt gekweld door „begeerten die aan de jeugd eigen zijn”, en toch probeert je te houden aan de juiste maatstaven (2 Tim. 2:22). Dat kan emotioneel verwarrend werken. Hoewel je naar grotere onafhankelijkheid streeft, ben je nog steeds wat onzeker en heb je misschien behoefte aan de leiding van je ouders. Het reeds genoemde onderzoek stelde vast dat 63 procent van de ondervraagden het eens was met de verklaring: „Als mijn ouders streng zijn, voel ik dat ze gelijk hebben, ook al word ik kwaad.”

De redenen voor een emotionele kloof tussen jongeren en ouders zijn dus tamelijk ingewikkeld. Die kloof kan echter wel overbrugd worden! De eerste stap is: de noodzaak van wederzijds begrip erkennen.

Begrijp ik mijn ouders?

„Toen ik jonger was, dacht ik natuurlijk dat Ma ’volmaakt’ was, en geen van de zwakheden en gevoelens had die ik bezat”, verklaarde John, terugkijkend op de tijd voordat zijn ouders gescheiden waren. Nu probeerde zijn moeder in haar eentje voor zeven kinderen te zorgen.

„Steeds vaker begon Mams ons te vragen wat ze in allerlei kwesties zou doen”, vervolgde John. „Toen zag ik op een dag werkelijk een radeloze blik in haar ogen. Ik dacht: ’Wat krijgen we nu? Ze weet echt niet wat ze moet doen.’ Toen begon ik in te zien dat ook zij niet overal raad op wist. Vanaf dat ogenblik begon ik meer begrip voor haar te hebben, omdat ik wist dat ze ’normaal’ was, net zoals iedereen.” Johns tienerzusje April voegde eraan toe: „Ik herinner me dat ik haar zag huilen van de frustratie om alles bij te moeten benen. Toen besefte ik dat wij een verkeerde kijk hadden. Ze kan niet alles doen, en altijd op de juiste tijd en de juiste manier. Wij kwamen nader tot haar toen wij merkten dat ook zij gevoelens had en ook maar een mens was.”

Deze jonge mensen ontwikkelden empathie, en dat droeg bij tot een hartelijk gezin. „Indien gij op dwalingen zoudt letten, o Jah,” zei de psalmist, „o Jehovah, wie zou stand kunnen houden?” (Ps. 130:3) Niemand! Noch jij, noch je ouders. „Weest allen één van zin,” betoogt 1 Petrus 3:8, „betoont medegevoel, oefent broederlijke liefde, weest teder genegen.”

Bedenk dat je ouders zich misschien erg onzeker voelen wat hun vermogen betreft om jou behoorlijk groot te brengen. Zij voelen zich misschien overweldigd door de gedachte aan alle morele gevaren en verleidingen die jou bedreigen, en reageren daardoor misschien wat te sterk. En naarmate je ouder wordt, kan het zijn dat zij zich overbodig, niet geliefd en onbegrepen gaan voelen.

Misschien hebben je ouders te kampen met bepaalde fysieke, financiële of emotionele moeilijkheden waarvan jij niet volledig op de hoogte bent. Een vader kan bijvoorbeeld een hekel hebben aan zijn baan, maar ter wille van zijn gezin onderdrukt hij die gevoelens. Als zijn kind zegt: „Ik kan school niet uitstaan”, komt hij in plaats van met een bewijs van medeleven misschien uit de hoek met: „Wat mankeert jou? Jullie kinderen hebben het maar gemakkelijk!” Maar zou medegevoel van jouw kant de zaak niet makkelijker maken?

„Ik denk nooit na over de problemen van mijn ouders, want ik heb er zelf al genoeg”, verklaarde een tiener. Stel jij het niet op prijs als iemand luistert, je stortvloed van woorden in zich opneemt en medeleven toont? Dan krijg je het gevoel dat je iets waard bent. Welnu, je moeder of vader vergaat het precies zo. „Alle dingen dan die gij wilt dat de mensen voor u doen,” leerde Jezus Christus, „moet ook gij insgelijks voor hen doen.” — Matth. 7:12.

Natuurlijk is dat makkelijker gezegd dan gedaan, maar het helpt erg als „gij niet alleen uit persoonlijk belang het oog houdt op uw eigen zaken, maar ook uit persoonlijk belang op die van de anderen” (Fil. 2:4). Hoe kun je dit doen?

Persoonlijke belangstelling voor anderen ontwikkelen

„Probeer je moeder eens te vragen naar haar verhouding tot haar moeder, welke mogelijkheden zij wel of niet had toen ze van jouw leeftijd was, of welke keuzemogelijkheden er voor haar gevoel wel of niet waren toen zij opgroeide”, schreef de speciale redactrice Aurora Mackey in het tijdschrift Teen (Tiener). „Je hebt een goede kans dat zij zal proberen meer te letten op jouw gevoelens, als zij merkt dat jij belangstelling en begrip toont voor de reden van sommige van haar gevoelens.” En hetzelfde geldt voor vaders.

Zeker, wat je ouders doen of zeggen heb jij niet in je macht, maar je eigen reactie kun je wel in je macht hebben. Door te proberen druk en problemen te bezien vanuit het gezichtspunt van de ander, en te erkennen dat wij allemaal fouten maken, zul je inzicht ontwikkelen. „Het inzicht van een mens vertraagt stellig zijn toorn, en het is luister van zijn kant, de overtreding voorbij te gaan.” — Spr. 19:11.

Als een van je ouders ongevoelig heeft gereageerd, stel jezelf dan de vragen in het hierbij afgedrukte kadertje. Zo’n analyse kan je helpen om „de overtreding voorbij te gaan” en over het gebrek aan begrip heen te stappen. Dat zou ’luister’ van jouw kant zijn en bijdragen tot wederzijds begrip — tot vreugde van jou en je ouders.a

[Voetnoten]

[Inzet op blz. 22]

„Als er thuis wordt samengewerkt, is dat heel bevorderlijk voor het proces van volwassenwording van zowel de ouders als de kinderen. . . . Door in het doen van de huishouding te moeten samenwerken, leren gezinnen onder hun eigen dak heel wat over succesvolle menselijke verhoudingen.” — „The Cooperating Family” (Het samenwerkende gezin) door Eleanor Berman

[Kader op blz. 23]

Als een van je ouders ongevoelig heeft gereageerd, vraag je dan af: Was hij of zij —

● Niet erg lekker, of zat hij/zij ergens over in?

● Gekwetst door een onbezonnen daad of woord van mijn kant? — Spr. 12:18.

● Bang dat ik in moeilijkheden zal komen en heeft hij/zij misschien wel gelijk?

● Gewoon niet doordrongen van wat ik eigenlijk bedoelde?

[Illustratie op blz. 21]

Begrijpen je ouders je?