Jonge mensen vragen . . .

Hoe kan ik mijn cijfers ophalen?

„EEN bijzonder prettige leerlinge, intelligent en bovendien een harde werker. Meer kan men niet verlangen!!!” Dat stond op het rapport van een meisje in de kolom „Opmerkingen van de docent”. En een blik op haar prachtige cijfers verklaarde het enthousiasme van haar docent. Dit was nu eens een tiener die niet bang was om met haar rapport thuis te komen!

Hoewel cijfers niet alles zijn, zijn ze wel nuttig als aanwijzing voor je vorderingen op school.a En jij denkt er vast net zo over als Ivan, een tiener, die zei: „Ik wil iets leren. Ik heb geen zin om alleen maar naar school te gaan en in de klas te zitten wachten tot het tijd is.” (Wij cursiveren.) Hoe kun je dan, als je toch eenmaal op school zit, fatsoenlijke cijfers halen?

„Ik wou niet al te knap worden”

Hoe sta jij tegenover schoolprestaties? Sommigen zijn gewoon bang om goede cijfers te halen. Roslyn (13 jaar) zei: „Ik beantwoordde altijd net genoeg vragen om een voldoende te halen — ik wou niet al te knap worden.” Waarom niet? „Ik was echt bang wat de jongens er dan van zouden denken. Als ik bij te veel vragen mijn vinger zou opsteken, zouden zij zeggen: ’. . . Die weet alles!’” Een andere jongere herinnert zich in dezelfde geest: „Ik wilde niet dat een van hen zou denken dat ik probeerde hun de loef af te steken.”

De reputatie dat je „een kei” bent, kan inderdaad je populariteit wel eens geen goed doen. Uit enquêtes blijkt zelfs dat in sommige landen de sportfiguur onder de middelbare scholieren veel hoger aangeslagen wordt dan de begaafde leerling. Het kan best zijn dat de bolleboos daar door anderen op wordt aangevallen. Mike, die op een school zit waar de leerlingen in niveaugroepen bij elkaar gezet worden, zegt: „De ’lagere’ niveaus krijgen geen huiswerk — de leraren weten dat ze het toch niet maken. Daarom worden wij in de ’hogere’ niveaus uitgelachen omdat wij volgestopt worden met huiswerk!”

Maar moet je daarom maar de sukkel uithangen? In bepaalde kringen maakt dat je populariteit misschien wat groter, maar hoe moet dat dan op de lange duur? Wat zullen je ouders ervan vinden als je schoolprestaties geen weerspiegeling vormen van je capaciteiten? En zou het kunnen zijn dat matige cijfers je in de toekomst zelfs mogelijkheden ontnemen, de weg naar een baan versperren bijvoorbeeld? Jongeren die je afraden je best te doen — of je zelfs bespotten als je het toch doet — tonen dat zij jaloers zijn en zich onzeker voelen. Volgens de bijbel is die jaloezie „dierlijk” en ’verachtelijk’ (Jakobus 3:14-16). Waarom zou je je tot dat peil verlagen door aan hun jaloezie toe te geven? Is het zelfs wel de moeite waard om met jongeren omgang te zoeken die je aanmoedigen minderwaardig werk te leveren? De bijbel vermaant: „Hij die met wijzen wandelt, zal wijs worden, maar wie zich met de verstandelozen inlaat, zal het slecht vergaan” (Spreuken 13:20). Mijd dus degenen die willen proberen je van het leren af te houden. Leren is veel belangrijker dan „verstandelozen” behagen.

Stel jezelf doeleinden

Maar zelfs jongeren die hun best willen doen, denken dikwijls negatief over zichzelf. Zij verbeelden zich dat zij zo hulpeloos zijn als „een golf van de zee, die door de wind gedreven en heen en weer geslingerd wordt” als het om goed meekomen op school gaat (Jakobus 1:6). Volgens docente Linda Nielsen zijn zij dan geneigd „hun slechte prestaties [op school] te wijten aan oorzaken die buiten hun macht liggen: oneerlijke proefwerkvragen, leraren die hen niet mogen, pech, het noodlot, het weer”. Ontmoedigd halen zij hun schouders op en zeggen: ’Wat heeft het voor zin? Ik ben nu eenmaal geen genie. Ik zal het trouwens toch wel niet halen.’

Maar het geheim van goede cijfers schuilt niet in „genialiteit” en ook niet in „geluk hebben”. Het tijdschrift Teen heeft onlangs een enquête gehouden onder een aantal middelbare scholieren met hoge cijfers. Hun geheim? „Persoonlijke motivatie is een hulp om door te gaan”, zei de een. „Jezelf een schema opleggen en je tijd goed indelen”, zei een ander. „Je moet jezelf doeleinden stellen”, zei weer een ander. Ja, hoe goed je cijfers zijn, hangt voor het grootste deel niet af van factoren die buiten je macht liggen, maar van JOU — hoe hard jij bereid bent te werken.

Waarom zou jij je dus niet ten doel stellen cijfers te halen die in overeenstemming zijn met je capaciteiten? (Je ouders zullen ongetwijfeld heel wat te zeggen hebben over de cijfers die je volgens hen zou kunnen halen.) Lerares aan het middelbaar onderwijs en schrijfster Barbara Mayer schrijft in The High School Survival Guide (Overlevingsgids voor de middelbare school): „Leerlingen die zich realistische intellectuele doeleinden stellen, en dan ook geloven dat zij die kunnen bereiken, zullen waarschijnlijk zelf verrast zijn over hun succes.”

Als dus jouw cijfers niet zijn wat ze zouden kunnen zijn, geef de schuld dan niet aan je leraren of de school. Een schrijver zei dat „leerlingen dikwijls de reis niet halen omdat zij proberen iets voor niets te krijgen”. Of zoals de bijbel het uitdrukt: „De luiaard betoont zich begerig, maar zijn ziel heeft niets” (Spreuken 13:4). Ja, soms is luiheid de ware schuldige die zich achter tegenvallende cijfers verbergt. De remedie? Gewoon ouderwets studeren en hard werken!

’Maar ik studeer ook wel’

Zo protesteren sommige jongeren misschien. Zij vinden oprecht dat zij keihard werken maar geen resultaten behalen. Maar enkele jaren geleden merkten wetenschappers op dat kinderen van bepaalde bevolkingsgroepen het constant slecht deden op school. Velen haalden hun schouders op over de problemen, en dachten: ’Die kinderen interesseren zich gewoon niet voor school.’ Maar dat was helemaal niet waar. Waarom konden zij dan niet meekomen? Celestino Fernandez en andere onderzoekers aan de Stanford University in Californië (VS) besloten het te gaan uitzoeken.

Zij hielden een enquête onder zo’n 770 leerlingen en vroegen hun hoeveel energie zij naar hun eigen mening in hun schoolwerk stopten. Tot ieders verbazing dachten de leerlingen met lage cijfers dat zij net zo hard werkten als alle anderen! Maar toen er een onderzoek werd gedaan naar hun studiegewoonten, kwam aan het licht dat zij in feite veel minder aan hun huiswerk deden dan hun hoge cijfers scorende medeleerlingen. Het schijnt dat hun leraren althans ten dele verantwoordelijk waren voor deze misvatting. Misschien waren zij ervan uitgegaan dat deze kinderen met hun geringe studieresultaten gewoon niet goed konden leren. Of misschien dachten zij dat zij door alleen maar hartelijk en aardig tegen hen te zijn, hen ertoe konden aanzetten uit te blinken. Hoe het ook zij, het schijnt dat de leraren prestaties ophemelden die in feite minimaal waren. Het was voor hen een kwestie van routine om dat soort leerlingen al met een voldoende te belonen als zij braaf bij de lessen aanwezig waren geweest. Men gaf de kinderen het gevoel dat zij al zo hard werkten als zij konden. Dus gaven zij zich weinig moeite om het beter te doen.

Als jouw cijfers laag zijn, zou het dan kunnen zijn dat ook jij je studiegewoonten op die manier wat te hoog aanslaat? Op veel plaatsen heeft men de prestatienormen verlaagd — zo al niet helemaal laten vallen. Wetend dat zij het met gemak kunnen halen, doen jongeren weinig moeite en krijgen daar van de school ook weinig voor terug. Maar zorg nu dat jij niet wegzakt in die brij van middelmatigheid! Vraag je eens af: ’Hoeveel uur per avond besteed ik nu eigenlijk aan mijn huiswerk? Beschouw ik studeren als een ernstige zaak, of gooi ik er maar zo’n beetje met de pet naar? Laat ik minder belangrijke dingen, zoals tv-kijken, voorgaan?’

Zo’n zelfonderzoek zal je er misschien toe brengen je studiegewoonten eens op de helling te zetten. Misschien kun je alleen al door de hoeveelheid tijd op te voeren die je aan studie besteedt, je cijfers drastisch verbeteren. Merk eens op wat er gezegd wordt in een studie die in de Journal of Educational Psychology werd gepubliceerd. Na een analyse van de studiegewoonten van duizenden middelbare scholieren luidde de conclusie dat „wanneer er meer tijd aan huiswerk wordt besteed, dit een positieve uitwerking heeft op de cijfers van een middelbare scholier”. Men is zelfs van mening dat „de gemiddelde zwakke leerling met 1 tot 3 uur huiswerk per week even hoge cijfers kan halen als een leerling met een middelmatig leervermogen die geen huiswerk maakt”.

De apostel Paulus moest in figuurlijke zin ’hard zijn voor zijn lichaam’ om zijn doeleinden te bereiken (1 Korinthiërs 9:27). Misschien zul jij jezelf op die manier ook stevig moeten aanpakken, vooral als je je makkelijk van je studie laat afhalen door televisie of andere afleidende factoren. Dr. Ed Olive beveelt aan: „Sluit een overeenkomst met jezelf. Houd jezelf bijvoorbeeld voor: ’Ik zal mezelf beslist dwingen iedere dag minstens één uur te studeren.’” In deze „overeenkomst” kun je beloningen opnemen (’als ik klaar ben met studeren, ga ik iets lekkers eten’) en zelfs straffen (’als ik niet studeer, dan dit weekeind geen tv!’). Je zou zelfs een bordje aan het toestel kunnen hangen met „Geen tv voordat het huiswerk af is!” als nuttige herinnering.

Bedenk dat instelling, motivatie en zelfdiscipline goede uitgangspunten zijn voor het behalen van goede cijfers.

[Voetnoten]

[Inzet op blz. 24]

Leerlingen die lage cijfers haalden, dachten dat zij net zo hard werkten als alle anderen! Maar men ontdekte dat zij veel minder aan huiswerk deden dan scholieren die hoge cijfers haalden

[Illustratie op blz. 23]

Houd jezelf voor: „Geen tv voordat mijn huiswerk af is”, en hang desnoods een bordje aan je toestel