Aan een fundamentele menselijke behoefte voldoen door waardering te tonen

EEN oprecht „goed gedaan!”, „goed zo!” of „je hebt je best gedaan; wij zijn trots op je”, verhoogt ons gevoel van eigenwaarde aanzienlijk, vooral als het van iemand komt voor wie wij respect hebben. Waardering doet mensen goed. Wanneer zij zich gewaardeerd voelen, doen zij beter hun best en zijn gelukkiger. Ja, verdiende waardering is voor hart en geest net zo belangrijk als gezond voedsel voor het lichaam.

Eén woordenboek definieert waardering als „het erkennen van een persoon als iemand die er recht op heeft dat wij rekening met hem houden en aandacht aan hem schenken” en als „speciale belangstelling of aandacht”. Waardering houdt nauw verband met respect, een gevoel van achting, dat wanneer het wordt getoond, een beredeneerde beoordeling of waardebepaling inhoudt van een persoon en de mate van erkenning die hem toekomt.

Waardering — een fundamentele behoefte

Iemand prijzen wanneer hij dit verdient, is redelijk en billijk. Jezus gaf het voorbeeld in zijn illustratie van de slaven aan wie de meester zijn bezittingen toevertrouwde. Erkennend dat zijn eigendommen goed waren beheerd, zei hij: „Wel gedaan, goede en getrouwe slaaf!” (Mattheüs 25:19-23) Heel vaak wordt dit welverdiende compliment echter achterwege gelaten. Het gevoel niet gewaardeerd te worden, tempert enthousiasme en initiatief. Iona brengt het zo onder woorden: „Waardering geeft je het gevoel dat je nodig en gewenst bent en erkend wordt . . . Het helpt je om initiatieven te ontplooien. Als je over het hoofd wordt gezien, voel je je terneergeslagen en in de steek gelaten.” Patrick voegt eraan toe: „Dan is het moeilijk om de kwaliteit en de produktie op een hoog niveau te houden.” Het is dus uiterst belangrijk dat wij leren hoe en wanneer wij waardering moeten tonen. Wij allen hunkeren naar de zekerheid dat wij geaccepteerd worden. Het is een fundamentele menselijke behoefte.

Een prijzend woord, extra verantwoordelijkheid of zelfs een geschenk stimuleert u om uw best te blijven doen. Daarbij doet het er niet toe of u een ouder, man, vrouw, kind, gemeentelid of opziener bent. „Wanneer ik word gewaardeerd,” zegt Margaret, „voel ik mij gelukkig en nodig, en wil ik nog beter mijn best doen.” Andrew valt haar bij: „Het beurt mij op en geeft mij de stimulans om nog harder te werken.” Maar om iemand waardering en respect te betonen, is zorgvuldige aandacht en onderscheidingsvermogen nodig.

Volg Jehovah’s voorbeeld na in het tonen van waardering

Het belangrijkste voorbeeld in het waarderen van anderen is Jehovah God. Hij beloont degenen die waardering verdienen. Hij nam notitie van mensen zoals Abel, Henoch en Noach (Genesis 4:4; 6:8; Judas 14). Jehovah beloonde David voor zijn buitengewone getrouwheid (2 Samuël 7:16). Samuël, die Jehovah jarenlang als profeet had geëerd, werd op zijn beurt geëerd door God, die prompt reageerde op Samuëls gebed om hulp teneinde de Filistijnen te verslaan (1 Samuël 7:7-13). Zou u zich niet vereerd voelen als u zo’n goddelijke waardering werd betoond?

Dankbaarheid en erkentelijkheid zijn nauw verbonden met waardering. De bijbel dringt er bij ons op aan ’ons dankbaar te betonen’ en erkentelijk te zijn voor wat er ten behoeve van ons wordt gedaan (Kolossenzen 3:15; 1 Thessalonicenzen 5:18). Hoewel dit specifiek van toepassing is op dankbaarheid jegens Jehovah, geldt het ook voor alledaagse dingen. De apostel Paulus besefte dit. Hij toonde waardering voor Febe als „een verdedigster van velen” en voor Priska en Aquila omdat zij ten behoeve van hem en van anderen ’hun eigen hals hadden gewaagd’ (Romeinen 16:1-4). Stelt u zich eens voor hoe zij zich moeten hebben gevoeld toen zij zo’n openlijke uiting van dankbaarheid ontvingen. Tevens deed het Paulus goed te ervaren dat het geluk schenkt anderen te prijzen, te eren en aan te moedigen. Ook wij kunnen Jehovah en zijn dankbare aanbidders navolgen door gepaste waardering te tonen voor degenen wie het toekomt. — Handelingen 20:35.

Waardering tonen binnen de gezinskring

„Een beetje waardering draagt er veel toe bij het leven aangenaam te maken”, zegt Mitchell, een echtgenoot en christelijke ouderling. „Je raakt, waarschijnlijk voor altijd, gehecht aan degene van wie je waardering ontvangt.” Een christelijke echtgenoot bijvoorbeeld draagt een zware verantwoordelijkheid en neemt belangrijke beslissingen waarmee het welzijn van het gezin gemoeid is. Hij moet in de geestelijke, materiële en emotionele behoeften van het gezin voorzien (1 Timotheüs 5:8). Wat is hij dankbaar wanneer er gepaste waardering wordt getoond voor zijn van God ontvangen toewijzing als gezinshoofd en wanneer zijn vrouw blijk geeft van „diepe achting” voor hem! — Efeziërs 5:33.

Wat niet over het hoofd mag worden gezien, is het werk van een huisvrouw, dat vaak onopgemerkt blijft. Tengevolge van moderne opvattingen wordt er wellicht op dat werk neergekeken en wordt het van zijn waardigheid en waarde beroofd. Maar het behaagt God (Titus 2:4, 5). Wat is het verkwikkend wanneer een opmerkzame man zijn vrouw prijst, vooral in alle aspecten van het leven waarin zij uitblinkt, terwijl hij haar als hoofd die waardering gunt! (Spreuken 31:28) Rowena zegt over haar man: „Wanneer hij waardeert wat ik doe, vind ik het gemakkelijker aan hem onderworpen te zijn en hem te eren en te respecteren.”

De Amerikaanse opvoedkundige Christian Bovee zei eens: „Een weloverwogen compliment is voor kinderen wat de zon voor bloemen is.” Ja, zelfs een heel jong kind heeft voortdurend de verzekering nodig dat hij een gewaardeerd gezinslid is. Tijdens de vormende tienerjaren, vol nieuwe emotionele en fysieke veranderingen, wordt een kind zich steeds meer bewust van zijn uiterlijk, terwijl hij bovendien naar onafhankelijkheid en waardering hunkert. Vooral in deze periode moet een tiener voelen dat zijn ouders van hem houden en moet hij met begrip en menselijkheid worden bejegend. Bejaarde ouders en grootouders hebben eveneens de verzekering nodig dat zij nog steeds meetellen en geliefd zijn, dat zij niet ’in de ouderdom worden weggeworpen’ (Psalm 71:9; Leviticus 19:32; Spreuken 23:22). Door op juiste wijze aan de behoefte aan waardering te voldoen, ervaart men groter geluk en succes in de gezinskring.

Waardering tonen binnen de christelijke gemeente

Het heeft onnoemelijk veel waarde om oprechte belangstelling voor anderen in de christelijke gemeente aan te kweken en vrijelijk uiting te geven aan waardering voor hun daden en krachtsinspanningen. Christelijke ouderlingen dienen het initiatief te nemen door de prestaties en krachtsinspanningen van anderen in de gemeente te prijzen. „Pas nadat ik een aantal herderlijke bezoeken had gehad, besefte ik hoeveel een prijzend woord betekent in termen van aanmoediging, voldoening en geluk”, zei Margaret. „Ik besefte wat iemand te kort komt wanneer hem geen algemene waardering wordt betoond.” Wat een goede reden om oprechte, liefdevolle persoonlijke belangstelling voor allen in de gemeente aan de dag te leggen! Toon waardering voor hun goede werk. Wees royaal met prijzende woorden en aanmoediging. In veel gemeenten bevinden zich alleenstaande ouders die er moeite voor doen hun kinderen geestelijke waarden bij te brengen. Zulke personen verdienen speciale lof. Leg het accent op de positieve in plaats van de negatieve aspecten. Laat anderen zien dat u broederlijke genegenheid voor hen hebt. Toon hun dat u om hen geeft. Op die manier werken liefdevolle opzieners aan de opbouw van de gemeente (2 Korinthiërs 10:8). De gemeenteleden beantwoorden dat met het tonen van welverdiende waardering en achting voor deze getrouwen die hard voor hen werken. — 1 Timotheüs 5:17; Hebreeën 13:17.

Maar deze kwestie kan men ook nog van een andere kant, of vanuit een andere gezichtshoek, bekijken. Er moet toegegeven worden dat het verlangen naar waardering erg sterk is. In Jezus’ tijd werden de religieuze leiders er helemaal door in beslag genomen. Jezus moest de verkeerde kijk die zijn discipelen hierop hadden, corrigeren (Markus 9:33-37; Lukas 20:46). Christenen moeten redelijk en evenwichtig zijn. Als het verlangen naar waardering niet wordt ingetoomd, zou het geestelijk gevaarlijk kunnen zijn (Jakobus 3:14-16). Wat zou het bijvoorbeeld tragisch zijn als een ouderling hoogmoedig zou worden en zou eisen dat anderen net zo’n hoge dunk van hem hebben als hij van zichzelf heeft! — Romeinen 12:3.

De apostel Paulus gaf de medechristenen in Rome de wijze vermaning: „Hebt in broederlijke liefde tedere genegenheid voor elkaar. Neemt de leiding in het betonen van eer aan elkaar” (Romeinen 12:10). Deze woorden zijn in het bijzonder van toepassing op christelijke ouderlingen, die te allen tijde Christus als het Hoofd van de gemeente moeten erkennen. Zij tonen hun onderworpenheid aan zijn rechterhand van autoriteit door Christus’ leiding te zoeken door middel van de heilige geest, bijbelse beginselen en de aanwijzingen die het Besturende Lichaam van „de getrouwe en beleidvolle slaaf” geeft. — Mattheüs 24:45-47; zie Openbaring 1:16, 20; 2:1.

Wanneer ouderlingen dus bijeenkomen en om Jehovah’s leiding bidden teneinde de kudde Gods te weiden, zullen zij ernaar streven beslissingen te nemen die schriftuurlijk juist zijn. Christelijke bescheidenheid, zachtmoedigheid en nederigheid zullen iedere ouderling ervan weerhouden op deze vergaderingen te trachten zichzelf te verheerlijken, over zijn broeders te heersen en hun zijn eigen mening op te dringen (Mattheüs 20:25-27; Kolossenzen 3:12). Wanneer dit maar mogelijk is, zou de voorzitter van het lichaam van ouderlingen er goed aan doen medeouderlingen uit te nodigen vooraf met suggesties te komen en vervolgens lang genoeg van tevoren een agenda op te stellen zodat zij de tijd hebben om aan elk vermeld punt zorgvuldig en gebedsvol aandacht te schenken. Tijdens de ouderlingenvergadering zal hij niet proberen de mening van de ouderlingen te beïnvloeden, maar hen juist aanmoedigen „vrijmoedigheid van spreken” te betrachten in verband met de kwesties die worden besproken (1 Timotheüs 3:13). Medeouderlingen dienen op hun beurt aandachtig naar elkaar te luisteren en graag profijt te trekken van het inzicht van ouderlingen die vele jaren ervaring hebben als christen. — Exodus 18:21, 22.

Opzieners beseffen echter dat Christus iedere ouderling van het lichaam kan gebruiken om de bijbelse beginselen te verschaffen die noodzakelijk zijn om aan een situatie het hoofd te bieden of een belangrijke beslissing te nemen. Er zal binnen het lichaam een goede geest heersen wanneer iedere ouderling gepaste waardering ontvangt voor zijn bijdrage aan de zorg voor de geestelijke belangen van de gemeente. — Handelingen 15:6-15; Filippenzen 2:19, 20.

Doe uw best om verdiende waardering te tonen en te krijgen

Waardering bouwt op. Ze is aanmoedigend en hartverwarmend. „Zelfs als wij het gevoel hebben dat wij maar gewone mensen zijn,” zegt Mary, „hebben wij aanmoediging nodig voor ons gevoel van eigenwaarde.” Toon oprechte waardering voor de dagelijkse krachtsinspanningen van anderen. Als u dat doet, wordt het leven voor hen veel waardevoller en aangenamer. Ouders, kinderen, opzieners en leden van de christelijke gemeente, u kunt waardering verdienen door de manier waarop u spreekt en handelt. De bijbel spreekt gunstig over ijverige, bescheiden en nederige mensen (Spreuken 11:2; 29:23; Hebreeën 6:1-12). Leer welwillend te erkennen hoe waardevol anderen zijn. Houd rekening met de gevoelens van anderen terwijl u met hen samenwerkt. De apostel Petrus gaf de volgende vermaning: „Weest allen gelijkgezind, betoont medegevoel, hebt broederlijke genegenheid, teder mededogen, zijt nederig van geest” (1 Petrus 3:8). Dit vereist dat wij anderen waardering betonen en aldus aan een fundamentele menselijke behoefte voldoen.