met hen kan spreken, zoals Prediker 9:5, 10 ook zegt, waar staat: „Wat de doden betreft, zij zijn zich van helemaal niets bewust . . . er is geen werk noch overleg noch kennis noch wijsheid in Sjeool, de plaats waarheen gij gaat.”

Een ander bijgelovig gebruik in verband met ’kola’ is dat een van de ouders van een kind dat zich misdraagt het kind meeneemt naar het graf van een voornaam familielid en de misdragingen van het kind vertelt. Als geschenk worden er kolanoten achtergelaten, in de hoop dat het familielid zodanige invloed op het kind zal uitoefenen dat het zijn slechte gewoonten zal veranderen. Er wordt ook aan de doden om rijkdom gevraagd en vaak worden er op het graf kolanoten als aalmoes achtergelaten. Zulke daden zijn echter volkomen in strijd met de bijbel, die zegt: „Er dient onder u niemand te worden gevonden die . . . een geestenmedium of beroepsvoorzegger van gebeurtenissen raadpleegt, noch iemand die de doden ondervraagt. Want iemand die deze dingen doet, is iets verfoeilijks voor Jehovah.” — Deut. 18:10-12.

Belangrijke export — thans en in het verleden

Het kweken van kolanoten kan een goede belegging zijn. De bomen groeien overvloedig in de kuststreken van West-Afrika. Ze worden ook gekweekt in West-Indië en in de tropengebieden van Zuid-Amerika en in Azië. Een volwassen boom van vijftien meter hoog zal vijftig jaar lang twee oogsten per jaar voortbrengen die misschien 50 kilogram noten per jaar opleveren.

In duizenden Westafrikaanse gemeenschappen is de produktie van kolanoten tot enorme hoogten opgevoerd. Grote hoeveelheden worden naar de Verenigde Staten en Europa verscheept, waar ’kola’ wordt gedroogd en voor het vervaardigen van frisdranken wordt gebruikt. Kolanoten worden ook naar landen in Centraal-Afrika, zoals Mali, Opper-Volta en Niger geëxporteerd. Alleen al Nigeria verzendt kolanoten over de weg of per spoor naar het noorden tot een waarde van £10 miljoen per jaar. En de acht miljoen kolabomen van Ivoorkust leveren een jaarlijkse oogst op van 18.000 ton ter waarde van £3 miljoen.

Eeuwenlang hebben karavanen van Kano in Nigeria, Sierra Leone en de hooglanden van Guinea kolanoten naar de noordelijke kusten van het vasteland vervoerd. De lang gevestigde karavaanroutes bestonden aan het einde van de negentiende eeuw nog altijd. Toen werd Freetown in Sierra Leone bezocht door Soedanese karavanen die goud en hars brachten, en een karavaan van 5000 mensen nam in ruil kolanoten mee terug. Als er dus geen kolanoten waren geweest, dan zouden de karavaanroutes die duizenden kilometers kriskras door de Noordafrikaanse woestijn lopen, wellicht nooit zijn ontstaan.

Toen de slavenhandel werd afgeschaft, verloor de kolanoot niets van haar populariteit. Ze is nog altijd een belangrijk deel van het leven in West-Afrika. Toen Sierra Leone bijvoorbeeld in december 1967 vijfentwintig nieuwe postzegels uitgaf, stond op niet minder dan elf ervan een kolaboom met zijn groene bladeren en gele bloemen. Ja, de ’kola’ is een waardevolle noot van West-Afrika!

Waar komt de dauw vandaan?

● Wanneer de toestanden op aarde vóór de vloed van Noachs dagen worden beschreven, vertelt de bijbel dat ’God het niet had laten regenen op de aarde . . . Maar een nevel steeg geregeld op uit de aarde en drenkte de gehele oppervlakte van de aardbodem’ (Gen. 2:5, 6). De volgende waarnemingen, gedaan door C.H.M. van Bavel, die verbonden is aan het laboratorium voor waterconservering in de Verenigde Staten, werpen licht op deze verklaringen: „Het is waar dat wij in een droog klimaat grote hoeveelheden dauw op vegetatie kunnen aantreffen. . . . Dit water verdampt echter uit de bodem en condenseert opnieuw op de koelere oppervlakten van de plant. . . . De moderne wetenschap . . . weerlegt de mening dat dauw [alleen] uit de atmosfeer komt.” — Scientific American, februari 1964.