Behoort u de sabbat in acht te nemen?

„WIE maakt zich nu nog druk om de sabbat?” Zo spreken nu veel mensen die de sabbat eenvoudig bezien als een gelegenheid om van het leven te genieten. Maar voor joden en voor lidmaten van bepaalde religies van de christenheid is de sabbat een serieuze zaak. Een recente gebeurtenis illustreert dit: In Jeruzalem zijn onlangs joden die op de sabbat (zaterdag) in een auto reden, met stenen bekogeld door andere, strengere joden voor wie de verbranding die in een automotor plaatsvindt, een overtreding van de sabbatswet is.

Sommige protestanten hebben nog steeds een groot respect voor de zondag, die zij als de sabbat beschouwen. Veel mensen in Zuid-Afrika bijvoorbeeld zullen zich op zondag heel vroom onthouden van dingen zoals sport en achten het onjuist om op zondag te vloeken. Zij zien er echter geen kwaad in met de auto naar de kerk te gaan of hun bedienden, dikwijls medeprotestanten, hard te laten werken om op zondag een uitgebreid diner klaar te maken. Over het algemeen gesproken, hebben katholieken een veel minder strenge opvatting van de sabbat.

Het is duidelijk dat er zeer uiteenlopende meningen over de sabbat zijn. Valt hij op zaterdag of op zondag? En behoren christenen hem te onderhouden? Laten wij om deze vragen te beantwoorden, teruggaan naar de oorsprong van de sabbat.

In het jaar 1513 v.G.T. trokken de Israëlieten door de wildernis op weg naar de berg Sinaï, toen hun voedsel opraakte. Daarom verschafte God zes dagen achter een manna voor hen, maar op de zevende dag kwam er geen manna (Ex. 16:22-30). Voor de eerste keer maakte Jehovah het voor zijn volk tot een wet om op de zevende dag te rusten.

Later, bij de berg Sinaï, werd deze wet opgenomen in de Tien Geboden, waarvan het vierde gebod luidde: „Ter gedenking van de sabbatdag, om die heilig te houden, . . . moet gij [zes dagen] al uw werk doen. Maar de zevende dag is een sabbat voor Jehovah, uw God.” Dit was ook van toepassing op bedienden en huisdieren (Ex. 20:8-11). Het moest een dag van volledige rust zijn, er mocht geen hout worden verzameld of vuur worden ontstoken, en de straf op het overtreden ervan was de dood (Ex. 35:1-3). Bovendien was het een regeling die alleen voor Israël gold: „Tussen mij en de zonen van Israël is het een teken tot onbepaalde tijd.” — Ex. 31:16, 17.

Was dit alles alleen maar een kwestie van ritueel? Neen, de sabbat was erg heilzaam voor de Israëlieten. In fysiek opzicht was de wekelijkse rust goed voor hen. En wat belangrijker was, de sabbat verschafte een gelegenheid voor activiteiten die de geest verkwikten, zoals het lezen en bespreken van Gods Woord. De sabbat was eveneens goed voor gezinnen, aangezien de ouders de gelegenheid hadden om hun kinderen omtrent God te onderwijzen.

Hield Israël de sabbat? Niet altijd. Na hun terugkeer uit ballingschap in Babylon (537 v.G.T.) legden de joodse religieuze leiders het volk echter vele toegevoegde, door mensen ingestelde beperkingen op. Zij maakten het zelfs onwettig op de sabbat een vlo te vangen! Aangezien zij zo’n kleingeestige, fanatieke houding aan de dag legden, is het geen wonder dat Christus de religieuze leiders in zijn tijd aanstoot gaf. Omdat hij niet hun opvatting omtrent de sabbat hoog hield, waren zij „buiten zichzelf van woede” en maakten zij plannen om Jezus te vermoorden. — Matth. 12:9-14; Luk. 6:6-11, Willibrordvertaling.

Na Jezus’ dood vonden er diepgaande veranderingen plaats. Onder leiding van Gods geest beseften de vroege christenen dat zij niet langer onder de Wet stonden en dat ’Christus het einde van de Wet is’ (Rom. 10:4; 6:14, 15). Daarom waren zij niet langer verplicht dierlijke offers te brengen, tienden te betalen, zich te laten besnijden of de sabbat te houden. De apostel Paulus schreef: „Door middel van zijn vlees heeft hij [Christus] . . . de Wet der geboden . . . tenietgedaan.” — Ef. 2:15.

Steeds weer maakt de bijbel duidelijk dat christenen niet onder de Wet staan, dat ze ’uit de weg werd geruimd’, aan Christus’ martelpaal werd genageld. „Laat niemand u daarom oordelen inzake eten en drinken of met betrekking tot een feestdag of . . . een sabbat.” — Kol. 2:13-16.

Natuurlijk benutten de apostelen de sabbat als een gelegenheid om tot de joden te prediken die in hun synagogen bijeen waren. Maar zij stonden niet langer onder de verplichting de sabbat te houden. Toen heidenen tot het christendom werden bekeerd, werd hun geen sabbatswet opgelegd; toch ontvingen zij heilige geest (Hand. 10:44, 45). Het is interessant dat op een concilie in Jeruzalem, waar de vereisten voor heidenen werden besproken, sommige gelovigen die Farizeeën waren geweest, wilden dat heidense bekeerlingen ’de wet van Mozes zouden onderhouden’, die zowel besnijdenis als de sabbat omvatte. Geen van beide was echter in het besluit van de apostelen opgenomen (Hand. 15:1, 2, 5, 28, 29). Daarom schreef Paulus aan zowel joodse als heidense christenen in Rome: „De een oordeelt de ene dag boven de andere; een ander oordeelt de ene dag gelijk aan alle andere; een ieder zij volledig overtuigd in zijn eigen geest.” — Rom. 14:5.

In de tweede eeuw G.T. sloop de voorzegde afval het christendom binnen. Later, in 321 G.T., stelde de Romeinse keizer Constantijn, in zijn verlangen het reeds verdorven geworden christendom te begunstigen, een wet in dat de zondag in acht genomen diende te worden. Hij beweerde nadrukkelijk dat die dag aan de zon was gewijd. Dit was heidens, niet christelijk. Met steeds minder ijver en met verschillende zienswijzen, erkent de afvallige christenheid in deze tijd nog steeds dies solis, de dag van de zon!

Uit een zorgvuldige studie van de bijbel komen de volgende punten duidelijk naar voren: dat als er een dag in acht genomen zou moeten worden, het zaterdag, de zevende dag,a zou zijn; dat de sabbatswet alleen voor het oude Israël gold; dat deze wet nooit werd herhaald of aan christenen werd gegeven (zoals wel het geval was met de wet op de heiligheid van bloed — Hand. 15:19, 20); en dat ’Christus het einde van de Wet is’, met inbegrip van de sabbat (Rom. 10:4). Daarom schreef Paulus aan degenen die ’nauwgezet dagen en maanden onderhouden’: „Ik vrees voor u dat ik op een of andere wijze voor niets met betrekking tot u heb gezwoegd.” — Gal. 4:10, 11.

Maar de sabbat was, zoals toegegeven, een heilzame wet. Indien christenen de sabbat niet behoeven te houden, lopen zij dan de voordelen niet mis? Beslist niet.

In gebieden waar het de gewoonte is op zondag de kerk te bezoeken, klagen mensen bijvoorbeeld over „zondagschristenen”. Hiermee bedoelen zij mensen die menen dat wanneer zij naar de kerk gaan op de dag die zij dan als de sabbat beschouwen, dit opweegt tegen een week waarin zij zich allesbehalve als christenen hebben gedragen. Zulke personen kunnen God niet voor de gek houden, niet waar? Zij hebben het doel van de sabbat gemist.

Wat was het doel van de sabbat?

Door hun andere activiteiten op de sabbat stil te leggen, toonde Gods getrouwe volk in de oudheid dat Zijn aanbidding het belangrijkste in hun leven was. Wanneer zij op die dag Gods Woord lazen en bespraken, toonden zij hun geloof in het feit dat ’de mens niet van brood alleen moet leven, doch van elke uitspraak die uit Jehovah’s mond voortkomt’. — Matth. 4:4.

Behoren christenen in werkelijkheid niet iedere dag van hun leven te tonen dat zij dit geloven? Indien een christen weigert toe te laten dat zijn wereldse werk inbreuk maakt op zijn dienst voor God, bezit hij dan niet de geest van de sabbat? En wat valt er te zeggen over de christen die iedere dag tijd uitkoopt om Gods Woord te lezen en die de beginselen ervan in zijn dagelijkse gedrag toepast?

Jezus genas mensen zowel op de sabbat als op andere dagen; is dan niet iedere dag een goede dag om gehoor te geven aan de volgende aansporing: „Laten wij daarom dus, zolang de tijd voor ons er nog gunstig voor is, het goede doen jegens allen”? (Gal. 6:10) Oprechte christenen die deze dingen doen, nemen misschien geen speciale dag in acht — maar zij eren Gods sabbat werkelijk!

[Voetnoten]