Is het wel verstandig de menigte te volgen?
ZOALS magneten metaal aantrekken, trekken menigten mensen aan. Een klein groepje mensen dat zich door de straten haast, kan binnen enkele minuten aanzwellen tot een machtige mensengolf. Afzonderlijk kunnen de leden fatsoenlijke, eerbiedwaardige burgers zijn, doch op een of andere manier verandert dit dikwijls als zij een deel van een menigte worden.
Robert F. Goheen, het hoofd van de Universiteit van Princeton, gaf hier commentaar op nadat een menigte studenten zonder aanleiding woest was geworden en in haar spoor een schade en verwoesting had achtergelaten die duizenden guldens beliep. „Anders betrouwbare lieden”, zo zei hij, „zijn niet langer mensen, en in de ’geest’ van hen die zich zo laten meeslepen, worden de rechten en het menszijn van anderen eveneens uitgewist. De collectieve kracht van brute impulsen beheerst het ogenblik en andere personen verliezen hun betekenis, behalve wanneer zij toevallig in de weg staan en aldus een belemmering voor of een speelbal van de bende worden. En de vreemde wegen van de psyche zijn van dien aard, dat velen van de betrokkenen zich na de gebeurtenissen zelfs niet eens realiseren wat er met hen is gebeurd of waartoe zij hebben bijgedragen.”
Een illustratie van de redeloosheid van een opgezweepte menigte is een incident dat de afgelopen zomer te Tuscaloosa in Alabama plaatsvond. Het gerucht deed de ronde dat een filmacteur, om de integratie te bevorderen, een negerin naar een theater had meegenomen dat kortelings was geïntegreerd. Een menigte ging op weg naar het theater. Honderden volgden. Al spoedig stond een geweldige, woedende bende met straatklinkers, stenen en flessen te smijten, waardoor heel wat schade werd aangericht — ofschoon het gerucht onwaar was.
Zelfs als een menigte wereldse mensen een schijnbaar onschuldig doel beoogt, kan het gevaarlijk en onverstandig zijn hen te volgen. Enkele jaren geleden bijvoorbeeld, verzamelde zich een menigte buiten een hotel in Chicago om de toenmalige vice-president van de Verenigde Staten, Richard Nixon, te zien, die daar met zijn twee dochters vertoefde. „Ik stond er slechts enkele tientallen centimeters vandaan”, zei Charles Pierson, het hoofd van de veiligheidspolitie, „maar de menigte drong zo op dat ik niet eens mijn armen kon opheffen. De meisjes werden wit van angst. Als er nog een stormloop was gevolgd, zouden de meisjes en de vice-president misschien onder de voet gelopen zijn.”
Men heeft waargenomen dat wereldse menigten dikwijls beïnvloed worden door een lage, dierlijke geest. Tijdens uitverkopen in Newyorkse zaken werden winkelende mensen neergeslagen en onder de voet gelopen in het krankzinnige gedrang om de eerste te zijn. En woedende menigten sportliefhebbers, zoals die tijdens de voetbalwedstrijd Argentinië-Peru verleden jaar, hebben honderden mensen in een kwestie van enkele minuten doodgetrapt. Mensen schijnen alle gevoel van fatsoen en verantwoordelijkheid te verliezen als zij een deel van deze menigten worden.
Dit is wellicht nergens zo duidelijk als onder de tegenwoordige jeugd. Afzonderlijk mogen zij respectabele personen lijken, doch wanneer zij met elkaar zijn, veranderen zij dikwijls in een kwaadaardige bende straatschenders. Een verslaggever die met veel jongelui sprak die met de politie in botsing waren gekomen, merkte het volgende op: „Als zij allemaal bij elkaar zijn, proberen zij op te snijden, maar als zij alleen zijn, spreken zij meer als de kinderen die zij in wezen zijn.” De verontschuldiging die ieder gewoonlijk voor zijn gedrag heeft, is: „Ik liep alleen maar met de menigte mee.” Het is duidelijk dat menigten vaak een slechte uitwerking hebben op de mensen die er deel van uitmaken. Waarom is dit zo?
Dit komt doordat personen in menigten hun neigingen tot kwaaddoen kunnen bevredigen door hun geweten te sussen met de gedachte dat het heus niet zo erg kan zijn, aangezien iedereen het doet. De bijbel toont aan dat aangezien de eerste mens Adam tot onvolmaaktheid is vervallen, al zijn nakomelingen in zonde zijn geboren en in ongerechtigheid ontvangen. Zij zijn van nature tot het kwade geneigd. En helaas wordt het strenge onderricht in rechtvaardigheid dat noodzakelijk is om deze slechte neigingen te overwinnen, in de meeste menigten niet aangetroffen. In plaats daarvan dalen de normen van de menigte vaak tot die van de laagste leden ervan, en het is voor anderen heel moeilijk zich niet te laten meeslepen in het kwaad. — Ps. 51:7 5; Gen. 6:5; Rom. 5:12, NW.
In Gods wet voor het volk Israël wordt erkend dat er gevaren verbonden zijn aan het volgen van een menigte die op het kwade uit is, want wij lezen er: „Gij zult de menigte niet volgen tot het kwade en niet alzoo antwoorden voor het gericht, dat gij, naar de menigte neigende, van het recht wijkt.” En in een bijbelse spreuk wordt de raad gegeven: „Mijn zoon, indien zondaren u willen verleiden, bewillig niet; indien zij zeggen: Ga met ons, . . . ga niet met hen op weg; weerhoud uw voet van hun pad.” — Ex. 23:2, Lu; Spr. 1:10-15.
Dit betekent niet dat alle menigten slecht zijn, doch het betekent wel dat men er verstandig aan doet om eer men met een menigte meegaat, zich ervan te overtuigen wat het doel van de tocht is. Vergewis u ervan of de activiteiten van de menigte in harmonie zijn met dat wat God goedkeurt. Trek niet de conclusie dat het goed moet zijn alleen omdat zovelen een bepaalde gedragslijn volgen. De meerderheid kan het bij het verkeerde eind hebben.
Wees niet als degenen over wie Gods profeet zei: „Er was geen man die berouw had over zijn slechtheid, zeggende: ’Wat heb ik gedaan?’ Iedereen keert terug tot de populaire weg.” De populaire weg is dikwijls niet het pad van juiste beginselen. Het is dus verstandig u af te scheiden van de menigte die Gods rechtvaardige maatstaven negeert. Blijf bij uw besluit, ongeacht of u erom wordt bespot! Leef volgens juiste beginselen en sluit u aan bij hen die hetzelfde doen! — Jer. 8:6; 1 Petr. 4:4, NW.
Deze mensen die rechtvaardigheid liefhebben, zijn zelf, zoals de bijbel het noemt, „een grote schare” geworden. Evenals een menigte waarvan de leden niet streng onderricht zijn in rechtvaardigheid, u kan meeslepen in het kwaad, kan deze menigte van personen die volgens de hoge maatstaven van Gods Woord leven, een krachtige invloed ten goede in uw leven zijn. Schaar u zelf daarom onder de mensen die God op de eerste plaats stellen, onder hen die het kwade verwerpen en het goede nastreven. Over hen zei de apostel Johannes: „[Ik] zag, en zie! een grote schare, die niemand tellen kon . . . En zij blijven met een luide stem roepen, zeggende: ’Redding hebben wij te danken aan onze God, die op de troon is gezeten, en aan het Lam.’” — Openb. 7:9, 10, NW.