Wat zijn uw leengewoonten?

TOEN bijna drieduizend jaar geleden een groepje mannen langs een rivier bomen omhakte, vloog van een van de bijlen het blad van de steel, waarna het in het water belandde. De man wie dit overkwam, was helemaal ontdaan en riep uit: „Ach, mijn meester, want het was geleend!” Ja, omdat hij nu datgene wat hij had geleend niet kon teruggeven, betekende dit verlies voor de ongelukkige houthakker veel meer dan wanneer het zijn eigen bijlblad was geweest.a

Wat een verschil met de houding die veel leners in deze tijd aan de dag leggen! In plaats van voorzichtiger te zijn wanneer zij iets gebruiken wat zij hebben geleend, omdat het iemand anders toebehoort, zijn zij er vaak onvoorzichtiger mee. Zo kan het gebeuren dat iemand een stuk gereedschap in veel slechter staat teruggeeft dan waarin hij het heeft geleend. Een student of iemand die veel van lezen houdt, kan een boek lenen en het dan vol vlekken of, wat nog erger is, vol met aantekeningen, teruggeven. Het komt in uitleenbibliotheken herhaaldelijk voor dat men een boek ontvangt dat door een lener is volgeklad of waar hij zelfs een of meer bladzijden heeft uitgescheurd.

Veel anderen geven er blijk van slechte leengewoonten te bezitten door in gebreke te blijven het geleende terug te geven. Is dit ook met u het geval? Misschien leent iemand een stuk tuin- of autogereedschap van zijn buurman en geeft hij het niet terug. Of een huisvrouw leent een vaas, een pan of een stoffer en vergeet het dan helemaal. Een tiener leent misschien een jekker of een paraplu en blijft dan in gebreke dit terug te geven.

Wat schuilt er achter deze slechte leengewoonten? Had de lener zich voorgenomen het geleende te houden? Naar alle waarschijnlijkheid niet, hoewel sommigen eenvoudig lenen omdat zij geen kosten willen maken of niet de verantwoordelijkheid willen dragen die het bezit van een bepaald artikel nu eenmaal met zich brengt. Is het dan te wijten aan menselijke zwakheid, of aan onnadenkendheid? Of is het in werkelijkheid een vorm van zelfzucht? Zo iemand blijft beslist in gebreke datgene jegens anderen te doen wat hij wil dat zij jegens hem doen (Luk. 6:31). Wist u dat u in heel slecht gezelschap komt te verkeren wanneer u in gebreke blijft iets wat u hebt geleend, terug te geven? Toch is dit zo, want de geïnspireerde psalmist uit de oudheid, koning David, schreef: „De goddeloze leent en betaalt niet terug.” — Ps. 37:21.

Het is in de regel het beste afkerig te zijn van lenen, hoewel men in noodgevallen een uitzondering kan maken. De bijbel geeft in dit opzicht goede raad: „Zijt niemand iets schuldig dan elkaar lief te hebben” (Rom. 13:8). Als u iets niet dringend nodig hebt, is het misschien beter het niet te bezitten dan u verplichtingen op de hals te halen door het te lenen. Besluit u evenwel toch te lenen, geef er dan blijk van iemand met hoogstaande beginselen te zijn.

In de eerste plaats is er de kwestie van wie u leent. Dit dient niet zo maar een toevallige kennis te zijn; u dient meer gemeen te hebben dan alleen maar dat de persoon in kwestie iets bezit wat u nodig hebt. Het is in dit verband misschien verstandig christelijke getuigen een waarschuwend geluid te laten horen dat zij hun christelijke vriendschap niet onnadenkend moeten misbruiken door van hun broeders te lenen. En zij dienen er vooral voor op te passen dat zij wat dit betreft geen misbruik maken van pas geïnteresseerden.

Wees bovendien voorzichtig met wat ú leent. Vermijd het iets te lenen wat niet vervangen kan worden, zoals een zeldzaam of kostbaar voorwerp of iets waaraan de eigenaar gehecht is.

Vergewis u er vervolgens van dat u het geleende prompt teruggeeft. Als de uitlener geen specifieke tijd vaststelt, dient u dit te doen, en u dient u eraan te houden.

Wat moet u doen als u iets wilt teruggeven maar de uitlener niet thuis treft? Zet het niet voor zijn deur of in zijn tuin. Geef het terug als hij thuis is, zodat u hem persoonlijk kunt bedanken. Of wat doet u als u een bepaald voorwerp herhaaldelijk van uw buurman hebt geleend en het nu weer wilt lenen terwijl uw buurman niet thuis is? Mag u het dan zelf wegpakken? Alleen wanneer hij u hier uitdrukkelijk toestemming voor heeft gegeven.

Gewetensvol zijn in het teruggeven van geleende artikelen leidt tot goede onderlinge betrekkingen. U zult in dit opzicht geholpen worden wanneer u verantwoordelijkheidsgevoel ontwikkelt met betrekking tot wat u leent. Toon dat u waardering hebt voor de gunst die u is bewezen door het geleende niet alleen prompt terug te geven maar door u er ook van te vergewissen dat het zich in dezelfde of zelfs nog betere staat verkeert als waarin u het leende. Misschien hebt u wat kleren geleend; waarom zou u niet van uw waardering blijk geven door ze te wassen of chemisch te laten reinigen voordat u ze teruggeeft? Als u een stuk gereedschap leent, zorg er dan voor dat het net zo schoon en scherp is en verder ook in dezelfde goede of zelfs nog betere conditie verkeert als toen u het leende. En bent u een huisvrouw die soms suiker, eieren, boter of iets anders leent als u daar plotseling, door onvoorziene omstandigheden, om verlegen blijkt te zitten? Geef dan van uw waardering blijk door het geleende niet alleen bij de eerste de beste gelegenheid terug te geven, doch door daarbij wat extra’s te geven, wat koekjes, fruit of snoep. U kunt uw vriendschap werkelijk versterken door geleende dingen als het ware met interest terug te geven; mensen doen nu eenmaal graag iets voor iemand die waardering toont.

Denk eens goed na: Hebt u iets geleend wat u nog niet hebt teruggegeven? Zorg er dan voor dat u het zo gauw mogelijk teruggeeft. Doe het vandaag nog.

[Voetnoten]