Christelijke bescheidenheid — een blijk van wijsheid
„Krachtens de onverdiende goedheid die mij is gegeven, zeg ik tot een ieder onder u, niet meer van zichzelf te denken dan nodig is, maar met een gezond verstand te denken, een ieder naar de mate van geloof die God hem heeft toebedeeld.” — ROMEINEN 12:3.
1. Welke feiten tonen aan dat bescheidenheid thans niet wordt gewaardeerd?
WAT zijn er toch weinig mensen in deze tijd die bescheidenheid waarderen en deze eigenschap aan de dag leggen! Wij leven in het tijdperk van bittere rivaliteit en extreme competitie. Rassen, natiën, stammen, corporaties en afzonderlijke personen in de wereld willen allemaal uitblinken en aan de top staan. Niemand wil bescheiden zijn. Deze geest heeft zelfs de gezinskring aangetast, zoals blijkt uit de opstandigheid van de jeugd en de vrouwenbevrijdingsbeweging.
2. Waarom moeten Jehovah’s Getuigen een andere kijk op bescheidenheid hebben dan de wereld?
2 Maar de weg van de wereld dient niet de weg van ware christenen te zijn. Neen, Jehovah’s Getuigen erkennen dat zij verplicht zijn in de voetstappen te treden van het grootste voorbeeld van bescheidenheid dat deze wereld ooit heeft gekend — Jezus Christus, de Zoon van God. Typerend voor Jezus’ bescheidenheid zijn de door hem geuite opmerkingen: „De Zoon kan geen enkel ding uit zichzelf doen.” „Waarom noemt gij mij goed? Niemand is goed, behalve één, God” (Johannes 5:19; Lukas 18:19). Ja, allen die graag nauwkeurig in de voetstappen van Jezus Christus willen treden, moeten bescheidenheid aan de dag leggen. Bovendien zullen allen die dit doen, geen verlies lijden, maar bemerken dat de weg der christelijke bescheidenheid lonend en werkelijk een blijk van wijsheid is.
3. Op welke manieren wordt het woord bescheidenheid over het algemeen gebruikt?
3 Het woord „bescheidenheid” kan duiden op „beperking in afmeting, hoeveelheid of omvang”. Of het kan betrekking hebben op dat wat zuiver en eerbaar is, gekenmerkt door „afwezigheid van grofheid, onkiesheid of onwelvoeglijkheid”. Vervolgens kan het ook duiden op „een zich bewust zijn van zijn beperkingen”, of „afwezigheid van eigendunk of ijdelheid”.a Onder goddelijke inspiratie spoorde de apostel Paulus medegelovigen ertoe aan bescheidenheid aan de dag te leggen, want hij schreef: „Krachtens de onverdiende goedheid die mij is gegeven, zeg ik tot een ieder onder u, niet meer van zichzelf te denken dan nodig is, maar met een gezond verstand te denken, een ieder naar de mate van geloof die God hem heeft toebedeeld” (Romeinen 12:3). Ja, het is nodig om iets van onszelf te denken. Maar wij mogen niet te veel van onszelf denken door te veel belangrijkheid aan onze natuurlijke bekwaamheden of verworven talenten toe te kennen.
Bescheidenheid en nederigheid niet hetzelfde
4. (a) Waar komt het met „bescheiden” weergegeven Hebreeuwse woord in de Schrift voor? (b) Wat moeten wij met betrekking tot de betekenis van dit woord in Spreuken 11:2 concluderen?
4 In veel bijbelvertalingen wordt bescheidenheid verward met nederigheid. Het met „bescheiden” weergegeven Hebreeuwse woord komt alleen in Spreuken 11:2 en Micha 6:8 voor. Wat betekent het? Het kan betekenen dat iemand bescheiden, welvoeglijk, zuiver en eerbaar is of persoonlijke reinheid bezit. Maar het kan ook betrekking hebben op het feit dat men zich bewust is van zijn beperkingen. In Micha 6:8 zou dit Hebreeuwse woord beide betekenissen kunnen hebben, want daar worden wij er eenvoudig toe aangespoord ’bescheiden te wandelen met onze God’. Maar dat is niet het geval in Spreuken 11:2, waar staat: „Is overmoed gekomen? Dan zal oneer komen; maar wijsheid is bij de bescheidenen.” Hier worden bescheidenheid en overmoed tegenover elkaar gesteld. Het tegenovergestelde van overmoed blijkt hier bescheidenheid te zijn in de zin dat men zich niet te veel verbeeldt of aanmatigend is, maar zich bewust is van zijn beperkingen.
5, 6. Hoe kan het verschil tussen nederigheid en bescheidenheid worden geïllustreerd met betrekking tot Jehovah God?
5 Er is verschil tussen nederig zijn en bescheiden zijn. Over Jehovah God zei de psalmist David bijvoorbeeld: „Uw eigen deemoed zal mij groot maken” (Psalm 18:35). Ja, omdat Jehovah bereid was zich te vernederen of te verdeemoedigen ten einde notitie te nemen van David en geduldig met hem te handelen, werd David een groot koning in Israël. Zo lezen wij ook betreffende Jehovah: „Wie is als Jehovah, onze God, Hij die zijn woning in den hoge maakt? Hij verwaardigt zich te zien op de hemel en de aarde” (Psalm 113:5, 6). Er bestaat geen twijfel over — de Schepper is zo hoog verheven, dat hij zich moet verwaardigen notitie te nemen van wat er in de hemel en op aarde gebeurt.
6 Maar kunnen wij van Jehovah zeggen dat hij bescheiden is in de zin dat hij zich bewust is van zijn beperkingen? Natuurlijk niet! Hoe zouden wij met betrekking tot God van beperkingen kunnen spreken, want hij is oneindig in wijsheid en macht, absoluut onberispelijk en volmaakt in gerechtigheid en de personificatie van liefde. Terecht kan absoluut niemand met hem vergeleken worden. — Jesaja 40:12-31.
7. (a) Waarom kan men zeggen dat iemand misschien wel nederig maar toch onbescheiden is? (b) Hoe blijkt dit in het geval van de apostel Petrus?
7 Mensen daarentegen kunnen nederig en toch onbescheiden zijn. Zij kunnen nederig, ootmoedig van hart, zijn en toch niet van gezond verstand blijk geven, waardoor zij zich niet bewust zijn van hun eigen beperkingen. De apostel Petrus bijvoorbeeld was beslist een nederig man. Toen hij Jezus een wonder zag verrichten waaruit bleek dat hij zelfs de macht over levende schepselen in de zee had, viel hij aan Jezus’ voeten neer en zei: „Ga van mij weg, want ik ben een zondig man” (Lukas 5:8). Ook lezen wij dat Petrus zowel door Jezus als de apostel Paulus werd terechtgewezen. Maar nooit bespeuren wij dat Petrus aanstoot aan die terechtwijzingen nam (Matthéüs 16:21-23; Galáten 2:11-14; 2 Petrus 3:15, 16). Ongetwijfeld was Petrus een nederige, ootmoedige apostel. Maar was hij werkelijk bescheiden in de zin dat hij zich bewust was van zijn beperkingen? Niet altijd. Als hij dit wel was geweest, zou hij niet nadrukkelijk hebben beweerd dat ook al zouden alle andere apostelen hun Meester in de steek laten, hij dit niet zou doen, met als enige resultaat dat hij jammerlijk te kort schoot en Jezus driemaal verloochende! — Markus 14:29, 30, 66-72.
Ellende veroorzaakt door gebrek aan bescheidenheid
8. Waarom kan men zeggen dat alle narigheid in het universum is voortgesproten uit een gebrek aan bescheidenheid?
8 Gebrek aan bescheidenheid bracht niet alleen ellende over de apostel Petrus, maar men zou ook kunnen zeggen dat alle narigheid in de wereld — ja, in het universum — is voortgesproten uit een gebrek aan bescheidenheid. Hoe dat zo? Welnu, het was vanwege gebrek aan bescheidenheid dat een zekere engel Satan de Duivel werd. Hij bleef in gebreke zijn beperkingen als een geschapen individu te erkennen. Niet tevreden met de positie die Jehovah hem had toegewezen, wenste hij aan God gelijk te zijn. Later bleek deze trotse houding toen de Duivel alle koninkrijken der wereld aan Jezus aanbood in ruil voor slechts één daad van aanbidding. Maar zoals Jezus die Verzoeker in herinnering bracht, behoort aanbidding alleen Jehovah God toe. Satans gebrek aan bescheidenheid, waardoor hij een weg van overmoed volgde en nog volgt, heeft schande over hem gebracht en zal ten slotte zijn vernietiging betekenen. — Matthéüs 4:8-10; Hebreeën 2:14.
9. In welke opzichten gaf Eva blijk van gebrek aan bescheidenheid?
9 Gebrek aan bescheidenheid bleek eveneens de ondergang van Eva te zijn, ’de moeder van een ieder die leeft’ (Genesis 3:20). De gedachte om als God te zijn, om zelf goed en kwaad te kennen, lokte haar aan. Waarom? Omdat zij geen bescheidenheid aan de dag legde. Als zij bescheiden was gebleven, had zij in feite tegen de Verzoeker kunnen zeggen: ’Waarom zou ik als God willen zijn? Ik ben volkomen tevreden met Gods regeling dat ik een hulp voor de volmaakte Adam ben. Bovendien kan ik beter Adam hiernaar vragen, want hij heeft me verteld dat wij niet van deze vrucht mogen eten.’ Maar nee hoor. Eva keerde bescheidenheid de rug toe, zowel met betrekking tot haar Maker als haar echtgenoot. En gebrek aan bescheidenheid kostte Eva het leven en bracht haar echtgenoot ertoe een weg in te slaan die gelijkstond met zelfmoord. Is bescheidenheid dus belangrijk? Ja, zelfs zo belangrijk dat het leven ervan afhangt! — Genesis 3:1-19.
10. Waarom valt het ons allemaal moeilijk om echt bescheiden te zijn?
10 Wij allen schijnen van onze eerste ouders een overgeërfde neiging te hebben om gebrek aan bescheidenheid aan de dag te leggen. Zo zei God na de Vloed: „De neiging van ’s mensen hart is slecht van zijn jeugd af” (Genesis 8:21). Toen koning David ten prooi was gevallen aan ernstige zonden, kon hij dan ook de volgende smeekbede tot God richten: „Zie! Met dwaling werd ik met barensweeën voortgebracht, en in zonde heeft mijn moeder mij ontvangen” (Psalm 51:5). En daarom kon Jehovah God bij monde van zijn profeet Jeremia zeggen: „Het hart is verraderlijker dan iets anders en niets ontziend. Wie kan het kennen?” — Jeremia 17:9.
11. Welke toestanden over de gehele wereld kunnen aan gebrek aan bescheidenheid toegeschreven worden?
11 Zo veel narigheid in de wereld is toe te schrijven aan gebrek aan bescheidenheid! Het is van invloed op alle rassen, nationaliteiten, stammen en zelfs gezinsleden. Noch het oostelijk noch het westelijk blok van natiën is bereid zijn eigen beperkingen te erkennen. Beide willen aan de top staan. Mensen van het ene ras voelen zich superieur aan die van een ander ras. Er wordt zelfs bericht dat de strijd tussen bepaalde Afrikaanse stammen dikwijls eenvoudig voortvloeit uit het feit dat elke stam eropuit is zijn vermeende superioriteit te bewijzen.
12. (a) Welke schade wordt er berokkend doordat sommige echtgenoten gebrek aan bescheidenheid aan de dag leggen? (b) Wat heeft gebrek aan bescheidenheid van de zijde van veel vrouwen tot gevolg?
12 Wat valt er te zeggen over het gebrek aan bescheidenheid in de gezinskring? In veel gevallen hebben zowel man als vrouw tweedracht veroorzaakt door hun gebrek aan bescheidenheid. Echtgenoten zijn wegens hun fysieke en economische overwicht vaak geneigd de rol van macho te spelen of bazig op te treden, tot groot verdriet van het gezin. Ongetwijfeld verklaart dit ten dele het ontstaan van de vrouwenbevrijdingsbeweging, met haar aanklacht van mannelijk chauvinisme. Maar wat valt er te zeggen over vrouwen, en in het bijzonder over getrouwde vrouwen? Degenen die het aan bescheidenheid ontbreekt, hebben dikwijls veel verdriet geoogst, met inbegrip van uiteengevallen gezinnen (Galáten 6:7, 8). Zulke vrouwen hebben het fundamentele schriftuurlijke vereiste genegeerd dat zij „onderworpen [dienen te] zijn aan hun man als aan de Heer” (Efeziërs 5:21-23, 33; 1 Korinthiërs 11:3, 7-10). Onder vrouwen van de wereld bestaat er ook een flagrant en wijdverbreid gebrek aan bescheidenheid met betrekking tot eerbaarheid. Daar deze vrouwen met hun fysieke charmes te koop lopen door de wijze waarop zij spreken, zich kleden en zich gedragen, moeten zij medeverantwoordelijk worden gesteld voor het feit dat vrij geslachtelijk verkeer, huwelijksontrouw en uiteengevallen gezinnen aan de orde van de dag zijn.
13. Wat voor vruchten heeft gebrek aan bescheidenheid onder hedendaagse jongeren voortgebracht?
13 Alhoewel er onder de hedendaagse jeugd prachtige voorbeelden van bescheidenheid zijn, is deze eigenschap bij anderen schandelijk ver te zoeken. Omdat veel jongeren deze eigenschap niet aan de dag leggen, zijn zij ongeduldig met hun ouders of kritisch ten aanzien van de fouten die door personen van de oudere generatie worden begaan. Maar dan rijst de vraag: Van wat voor wijsheid geven sommigen van deze jongeren blijk als het gaat om drugverslaving, dronkenschap, roekeloos rijden of het verwikkeld raken in een immorele levensstijl? Als zulke jongeren bescheiden zouden zijn, zouden zij naar hun ouders luisteren en profijt trekken van de goede raad die zulke ervaren personen kunnen geven.
Christelijke bescheidenheid getuigt van werkelijke wijsheid!
14. Waarom is bescheidenheid zo passend in onze verhouding tot Jehovah God?
14 Het aan de dag leggen van christelijke bescheidenheid is werkelijk de weg der wijsheid. In de eerste plaats resulteert het in goede betrekkingen met Jehovah. God verlangt trouwens van ons dat wij bescheiden met hem wandelen (Micha 6:8). Bovendien is bescheidenheid zeer gepast van onze zijde wanneer wij denken aan de enorme kloof die er tussen ons en onze almachtige en eeuwige Maker bestaat. Voor hem zijn de natiën immers als het stoflaagje op de weegschaal en als louter een druppel die uit een emmer valt! (Jesaja 40:15) Bescheidenheid zal maken dat wij vrezen Jehovah God te mishagen, en dat is beslist „het begin van wijsheid”. — Psalm 111:10.
15. Hoe kan bescheidenheid een hulp zijn voor een christelijke broeder?
15 Bescheidenheid bevordert ook goede betrekkingen met onze medegetuigen van Jehovah. Ze zal een christelijke broeder ervan weerhouden zich op de voorgrond te dringen met betrekking tot dienstvoorrechten. Bescheidenheid zal hem zich bewust doen zijn van zijn beperkingen en hem ervan doordringen dat hij in vergelijking met anderen in bepaalde opzichten over minder kennis en ervaring beschikt. Ze zal ook maken dat hij zich er veeleer om bekommert te groeien in geestelijke hoedanigheden dan zich blind te staren op het ambt van dienaar in de bediening of ouderling. Als hij elke gelegenheid om toe te nemen in kennis en zijn medegelovigen van dienst te zijn, volledig blijft benutten, kan het een volkomen verrassing voor hem zijn wanneer hij voor een positie van verantwoordelijkheid in de gemeente wordt aanbevolen en ook aangesteld wordt. Dit is meer dan eens werkelijk het geval geweest.
16. Waarom getuigt het van wijsheid wanneer christelijke vrouwen bescheidenheid aan de dag leggen?
16 Bescheidenheid is ook de weg der wijsheid voor de zusters in de gemeente. Dit geldt niet alleen voor de kwestie van eerbaarheid, hoe belangrijk die ook is (1 Timótheüs 2:9, 10; Titus 2:3-5). Een christelijke vrouw die zich bewust is van haar beperkingen en de rol die haar in de gemeente is toebedeeld, zal zo verstandig zijn haar spraak in alle bescheidenheid te beheersen. Zij zal zich ervoor hoeden al te praatlustig te zijn en kritiek te uiten op de wijze waarop de aangestelde ouderlingen aangelegenheden behartigen. — Vergelijk Judas 8, 9, 16.
17, 18. (a) Waarom dienen jongeren bescheidenheid jegens hun ouders aan de dag te leggen? (b) Welk schriftuurlijke voorbeeld wordt hier gegeven om aan te tonen dat het wijs is acht te slaan op de raad van oudere mensen?
17 Evenzo is bescheidenheid van de zijde van jongeren een blijk van wijsheid. Jongeren maken zich bij anderen geliefd wanneer zij zich bescheiden gedragen. Gods Woord gebiedt terecht dat zij hun vader en moeder eren en hen in „alles” gehoorzamen (Kolossenzen 3:20; Efeziërs 6:1-3). Het vergt bescheidenheid om dat te doen en niet te denken dat jongeren wijzer zijn dan hun ouders. En ben je je ouders geen dankbaarheid verschuldigd? Zij hebben je ter wereld gebracht. Vanaf dat moment tot nu toe hebben je ouders je van voedsel, kleding, onderdak, opleiding, ontspanning en geestelijk onderricht voorzien. Zou daarom alleen al respect je er niet toe bewegen van bescheidenheid jegens hen blijk te geven?
18 Bescheiden je ouders in vertrouwen nemen en hun raad aanvaarden, is de weg der wijsheid. Wegens hun ervaring bezitten zij beslist meer wijsheid dan jij. In de wereld heerst een en al verwarring, niet vanwege gebrek aan kennis maar door gebrek aan deugdelijke wijsheid. „Zij hebben Jehovah’s wóórd verworpen, en wat voor wijsheid hebben zij dan?” (Jeremia 8:9) Zelfs in zo’n persoonlijke zaak als het uitkiezen van je levenspartner zul je er wijs aan doen als je bescheiden van juiste achting voor het oordeel van je ouders blijk geeft, aangezien zij van je houden en je beste belangen op het oog hebben. Zij kunnen je veel betere raad geven dan je leeftijdgenoten. Ja, hun raad zal misschien niet zo vleiend zijn, maar wel beter voor je. De bijbel onthult dat koning Rehábeam van het Israël uit de oudheid het grootste deel van zijn koninkrijk verloor wegens zijn gebrek aan bescheidenheid. Hij verwierp de raad van de oudere mannen die de raadgevers van zijn vader waren geweest en verkoos de vleiende raad van zijn leeftijdgenoten op te volgen, de jonge mannen die met hem waren opgegroeid. Zij waren net zo onervaren en kortzichtig als hij. — 1 Koningen 12:1-24.
19. Hoe kan bescheidenheid ons goed van pas komen bij onze getuigenisactiviteit?
19 Christelijke bescheidenheid zal ons ook goed van pas komen wanneer wij, hetzij formeel of informeel, getuigenis afleggen omtrent de naam en het koninkrijk van Jehovah God. Als wij met grote zelfverzekerdheid zouden spreken, zouden wij op sommige toehoorders misschien indruk maken maar vele anderen afstoten. Wij dienen te allen tijde de aandacht te vestigen op Jehovah God en zijn Woord, niet op onszelf. Wat dit betreft is de volgende raad zeer toepasselijk: „Heiligt de Christus als Heer in uw hart, altijd gereed u te verdedigen voor een ieder die van u een reden eist voor de hoop die in u is, maar doet dit met zachtaardigheid en diepe achting” (1 Petrus 3:15). Bescheidenheid zal het gemakkelijker maken zachtaardigheid aan de dag te leggen en van diepe achting blijk te geven.
20. (a) Wat hebben wij tot dusver over bescheidenheid en gebrek aan bescheidenheid geleerd? (b) Welke vraag rest nog?
20 Uit het voorgaande kunnen wij duidelijk zien dat de mensheid wegens gebrek aan bescheidenheid grote schade is berokkend. Wij hebben ook gezien dat bescheidenheid ontegenzeglijk de weg der wijsheid is. Deze punten dienen ons te helpen bescheidenheid aan te kweken. Maar welke hulp kunnen wij nog meer vinden om christelijke bescheidenheid aan te kweken?
[Voetnoot]
a Webster’s Third New International Dictionary.
Kunt u zich dit herinneren?
□ Waarom moeten Jehovah’s Getuigen een andere kijk op bescheidenheid hebben dan de wereld?
□ Hoe zou iemand nederig maar toch onbescheiden kunnen zijn?
□ Waarom valt het ons allemaal moeilijk om echt bescheiden te zijn?
□ Waarom is het zo passend dat wij bescheiden zijn in onze verhouding tot Jehovah?
□ Hoe kan bescheidenheid ons helpen bij ons getuigeniswerk?
[Illustratie op blz. 13]
Jezus deed bescheiden wat zijn hemelse Vader hem opdroeg
[Illustratie op blz. 15]
Christelijke bescheidenheid resulteert in goede betrekkingen met God en onze medegetuigen van Jehovah