Een schoon huis ondanks een slechte gezondheid
Enkele huisvrouwen onthullen hun geheimen
HET driekamerflatje ziet er verrassend netjes uit. Er hangt de frisse geur van een pas gesopte keukenvloer. De vrouw des huizes is druk in de weer een maaltijd klaar te maken op een fornuis dat schoon genoeg is om ervan te kunnen eten. Het meubilair, met inbegrip van de koelkast, is smetteloos.
In een flatje daar vlakbij wordt ook een maaltijd klaargemaakt. Maar de lucht van vuil wasgoed overheerst het voedselaroma. Donzige vlokken stof spelen kiekeboe onder gehavende en gevlekte meubels. De stapel vuile vaat op het aanrecht dreigt een lawine te ontketenen.
Wat hebben deze twee vrouwen niettemin gemeen? Beiden lijden aan chronische astma — af en toe zo ernstig dat zij bijna geen lucht krijgen en het bed moeten houden. Maar wat een tegenstelling vormen hun huizen!
Misschien behoort u of iemand in uw naaste omgeving tot de miljoenen in de gehele wereld die zich dagelijks geplaatst zien voor de worsteling dat zij een huis hebben schoon te houden terwijl zij daarin worden tegengewerkt door een belemmerende chronische ziekte, zoals astma, artritis, een hartafwijking of een andere aandoening.
Waarom zich zorgen maken om een beetje vuil?
„Ik woon op mezelf. Niemand behalve ik en een paar intieme vriendinnen zien het vuil, dus waarom zou ik me druk maken?” vroeg een witharige weduwe. „Alleen mijn familie krijgt het te zien, en die weten hoe ik eraan toe ben”, voegt een huisvrouw met pijnlijke gewrichten van de artritis eraan toe.
Toch heeft een schoon huis beslist voordelen. Het is zelfs zo, dat bepaalde ademhalingsziekten door stof nog verergeren. Wij voelen ons van nature aangetrokken tot ordelijkheid en de daarmee gepaard gaande reinheid, en omgekeerd zijn wij geneigd, al is het slechts mentaal, weg te vluchten van wat slordig is. Wanneer het huis netjes is, voorkomt men daarmee gewoonlijk de frustraties dat men moet zoeken naar iets wat men nodig heeft. Ook schenkt een schoon huis een mens een gevoel van trots en zelfrespect.
De meeste chronische patiënten zijn het erover eens dat het positieve voordelen heeft wanneer zij hun huis netjes en schoon hebben, en toch schijnen diepgewortelde gevoelens sommigen in hun streven te dwarsbomen.
De helft van het gevecht is uw instelling
Een patiënt kan maar al te gemakkelijk een houding ontwikkelen van „arme, arme ik”, en tot de conclusie komen: „Wat voor zin heeft het om het te proberen?” Zeker wanneer men ernstig gehandicapt is en dikwijls pijn lijdt, is het moeilijk een zonnige kijk op de dingen te bewaren. Het is voor anderen gemakkelijk om te zeggen: „Kom, kom, kop op, zo erg zal het toch wel niet zijn.” Maar u weet hoe erg het wel is en u moet iedere dag leven met uw handicap.
Toch zult u moeten toegeven dat het erger had kunnen zijn. U leeft, en uw eigen instelling kan ertoe bijdragen dat leven leeg en frustrerend of rijk en zinvol te doen schijnen. Een wijze bijbelspreuk (15:15) luidt: „Al de dagen van den ellendige [gekwelde] zijn boos, maar voor den blijmoedige is het altijd feest.” — Nieuwe Vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap.
„Al de dagen . . . zijn boos” of onaangenaam voor sommigen die door gebreken worden gekweld. Zij voelen zich ellendig. Maar als men bedenkt wat een zegen het alleen al is dat men tenminste een huis heeft schoon te maken, en dat men althans enige energie daarvoor beschikbaar heeft, kunnen de dingen er al heel anders uitzien. Voor zo iemand kan het leven zo verrukkelijk zijn alsof hij „altijd feest” heeft. Hoewel sommige dagen bepaald geen toppers zijn, is toch niet iedere dag slecht.
„Soms heb ik echt geen zin in schoonmaken”, zei een huisvrouw met chronische astma, „maar ik heb er wel altijd zorg aan besteed. Ik kan niet tegen een vuil huis. Dus ga ik maar aan de slag en probeer de zaak schoon te krijgen. Na afloop ben ik echt moe, maar dan overzie ik mijn werk nog eens — alles ziet er kraakhelder uit — en dan voel ik me prettig van binnen.” Het verschil zat hem in haar instelling.
Wees realistisch
„Probeer alles te doen wat u binnen de beperkingen van uw handicap mogelijkerwijs kunt, maar verspil geen energie aan iets wat in werkelijkheid niet belangrijk is, alleen maar om te bewijzen dat u het kunt!” luidt de aanbeveling in het boek Homemaking for the Handicapped (Huishouden voor gehandicapten). U moet realistisch zijn.
Net zoals u het feit aanvaardt dat u blauwe ogen en bruin haar hebt of een bril moet dragen, moet u leren uw ziekte of andere beperkingen te aanvaarden. Overzie welke vermogens u wel hebt en ga daarvan uit. Zie in dat uw huis niet zo smetteloos zal zijn als dat van sommige anderen met een betere gezondheid. Toch zal in veel gevallen, als het u werkelijk ter harte gaat, uw huis schoner zijn dan dat van personen die zich door luiheid of een gebrek aan trots van het schoonmaken laten afhouden.
Maar de beste bedoelingen kunnen falen doordat het schoonmaken te zwaar wordt. Toch kunnen wat praktische suggesties het werk verlichten.
Maak het uzelf gemakkelijker
„Indien een ijzeren werktuig [bijl] stomp is geworden en iemand de snede ervan niet heeft gewet, dan zal hij zijn eigen vitale krachten aanwenden”, merkt de bijbel op. „Zo betekent het gebruik van wijsheid met het oog op succes, voordeel” (Pred. 10:10). U kunt een boom omhakken met een botte bijl, maar wat een karwei! Indien u echter wijselijk de bijl zou ’wetten’ of slijpen, hoeveel minder ’vitale kracht’ zou u dan verbruiken! De toepassing van dit beginsel is van essentieel belang voor iemand die ziekelijk is, want kracht is net als geld — hoe minder u ervan hebt, hoe zorgvuldiger u ermee moet omspringen.
Denk dus na: hoe kan ik mijn huishoudelijk werk vereenvoudigen? Welke stappen kan ik doen om minder van mijn ’vitale kracht’ te verbruiken en het werk toch gedaan te krijgen?
● DOE ROMMEL WEG
„Ik probeer ervoor te zorgen dat mijn huis niet volgepropt staat met dingetjes hier en daar. Ik geloof niet dat dat goed is”, zei een 80-jarige weduwnaar die herstellende was van een grote operatie. Wanneer men naar zijn eenvoudige, maar opvallend keurige huisje kijkt, kan men niet anders dan de waarde van zijn gezichtspunt inzien.
Onderwerp uw huis eens aan een onderzoek om te zien wat u zou kunnen wegdoen. Misschien zou die gemakkelijke stoel in die donkere hoek waar toch nooit iemand zit, weg kunnen, of dat kabinetje waar alleen maar niemendalletjes in zitten. Hoeveel siervoorwerpen staan of hangen er in de kamer? Het kost minder inspanning om er tien af te stoffen dan twintig. Met een betere gezondheid zou u zich misschien meer meubels en siervoorwerpen kunnen veroorloven. Toch hoeft een kamer er niet kaal uit te zien met slechts enkele siervoorwerpen. Als die enkele stukken met zorg zijn gekozen, kunnen ze een blijk te meer vormen van uw goede smaak.
Als u een groot huis hebt, zult u misschien zelfs een gedeelte willen afsluiten, en misschien de meubels met oude lakens afdekken, om er alleen nog maar gebruik van te maken als u gasten hebt of de ruimte anderszins nodig hebt. Dit zal veel extra schoonmaakwerk besparen.
● DENK BIJ AANSCHAF AAN GEMAK VAN ONDERHOUD
Donkere bekleding maakt stof zichtbaar; lichte kleuren worden gemakkelijk vuil. Tussentinten, misschien liever met een patroon dan effen, zullen er met een minimum aan inspanning schoner uitzien. U zult bemerken dat een gladde linoleumvloer of een houten vloer gemakkelijker te reinigen is dan een tapijt. Zelfs bij het kopen van vaatwerk kunnen overwegingen van gemak een rol spelen: sommigen hebben ontdekt dat onbreekbaar plastic gemakkelijker afwast terwijl men niet zo bang hoeft te zijn het te breken.
● HANDIGE SCHOONMAAKARTIKELEN EN -MIDDELEN
Houd schoonmaakmiddelen die u dikwijls gebruikt, binnen handbereik. Als u een spons en allesreiniger bij het bad zet, zullen u en uw gezin eerder geneigd zijn het bad direct na gebruik schoon te maken.
„Ik houd een plat mandje bij de hand om spulletjes mee te verplaatsen, daardoor hoef ik maar twee keer te lopen in plaats van zes keer”, meldde een vrouw die invalide is door artritis. Anderen hebben kracht bespaard door een tang te gebruiken om dingen beet te pakken of schoon te maken op moeilijk bereikbare plekjes.
„Ik zal de knuppel in het hoenderhok gooien en beweren dat ik een plumeau een absolute noodzaak vind”, verklaart schrijfster Carol Eisen. Hoewel zij toegeeft dat het stof op de vloer dwarrelt (die later met een zwabber gereinigd kan worden), voegt zij eraan toe: „Het gaat vier keer zo vlug als met een stofdoek, zeker op oppervlakken die niet plat zijn, zoals telefoons, kandelaars en sierpalmen.” Natuurlijk zouden sommige astmapatiënten last kunnen krijgen van het rondvliegende stof. Anderen hebben ontdekt dat het beter gaat met een speelgoed-zwabbertje, dat het stof opneemt in plaats van het te verspreiden.
Toch zullen zich, hoezeer u ook uw best doet, problemen voordoen waarvoor geen gemakkelijke oplossing bestaat. Dat kan u moeilijke dagen bezorgen, zoals een vrouw met door artritis vreselijk misvormde gewrichten toegaf: „Als er melk gemorst is, zit er niets anders op dan de radio harder te zetten zodat ik muziek hoor in plaats van mijn kermende gewrichten bij het dweilen.”
Doe telkens een beetje
Velen met een beperkte gezondheid maken één kamer tegelijk schoon, om oververmoeidheid te voorkomen. Misschien zult u soms nog minder moeten doen. „Op een dag was ik de slaapkamer aan het doen. Het verplaatsen van de meubels werd mij te veel”, bekende iemand met een slechte gezondheid. „Dus vertelde ik mijn dochter: ’Vandaag heb ik een halve kamer gedaan en morgen doe ik de rest!’ We hebben er samen smakelijk om gelachen en de volgende dag heb ik hem afgemaakt.”
Direct schoonmaken terwijl u bezig bent, kan later tijd besparen. Die vijf minuutjes die het kost om het gemorste op het fornuis of in de oven direct op te nemen, kunnen later uren hard boenen op „aangekoekte” resten besparen.
Een in grote lijnen opgesteld schema kan paniek voorkomen wanneer u ziet hoe het huishoudelijk werk zich opstapelt, want u weet dan dat het uiteindelijk toch aan de beurt komt. Wel moet uw schema plooibaar zijn. Op dinsdagochtend voelt u zich misschien niet in staat de keukenvloer te lijf te gaan, terwijl die op het programma stond, dus zult u dat misschien door een minder zwaar karweitje moeten vervangen.
„Als je de boel goed bijhoudt”, zei een doorgewinterde huisvrouw, „hoef je er alleen maar even langs te flodderen wanneer je je niet goed voelt, en niemand ziet het verschil.” Toch komt het ook voor dat u zich te ziek voelt om zelfs maar te „flodderen”. Wat dan?
Hulp van anderen — neem die dankbaar aan
Het kan zijn dat anderen uw behoeften opmerken en reageren door hulp aan te bieden. Wees nooit te trots om die te aanvaarden, of zó pietluttig over de manier waarop de dingen moeten gebeuren dat de ander de dag betreurt waarop hij of zij zich aanbood.
Niet alleen verdient deze soort van hulp intense waardering, maar ook is ze een kenmerk van waar christendom (Jak. 1:27; Joh. 13:35). Een oudere alleenstaande getuige van Jehovah had pas een grote operatie ondergaan. „Toen ik uit het ziekenhuis kwam”, zei hij, „kwamen twee vrouwen uit de gemeente naar mijn huis om het van boven tot onderen schoon te maken. Alles blonk je tegemoet! Zij maakten zelfs de plekjes schoon die ik had laten zitten. Zelfs daarna kwamen zij van tijd tot tijd terug om alles kraakhelder te houden.” Woorden schoten te kort om uit te drukken hoezeer hij dit christelijke werk waardeerde.
Reinheid scheelt een stuk
Een prettige omgeving heeft een opwekkende uitwerking. Ook de prijzende opmerkingen van anderen over ons keurige huis kunnen een stimulans betekenen.
Als iemand ondanks een slechte gezondheid kans ziet vet en vuil de baas te blijven, is dat bevorderlijk voor zijn of haar eigen plezier in het leven. Men gaat niet langer gebukt onder schuldgevoel en neerslachtigheid over hetgeen er eigenlijk gedaan zou moeten worden.
Hoeveel een schoon huis kan schelen, werd treffend samengevat door een vrijwel geheel blinde huisvrouw, die haar huis toch smetteloos weet te houden. Zij zegt: „Het geeft je een innerlijk gevoel van welbehagen te weten dat iets schoon is.” Ook u kunt dat gevoel hebben, ondanks de beperkingen van een slechte gezondheid!
[Kader op blz. 14]
VEREENVOUDIG HET WERK
1. Geef elk voorwerp een vaste plaats
2. Kies het juiste gereedschap voor het karwei
3. Gebruik het lichaam doelmatig