Wat is uw reactie op de onzekerheden van het leven?

HET leven is vol onverwachte gebeurtenissen. Mensen ontdekken al spoedig dat zij er niet altijd zeker van kunnen zijn hoe de dingen zullen lopen. Een scherp waarnemer uit oude tijd, de wijze koning Salomo, verklaarde dienaangaande: „Ik wendde mij om te zien onder de zon dat niet de snellen de wedloop hebben, noch de sterken de strijd, noch ook de wijzen het voedsel hebben, noch ook de verstandigen de rijkdom hebben, noch zelfs zij die kennis bezitten de gunst hebben; want tijd en onvoorziene gebeurtenissen treffen hen allen.” — Pred. 9:11.

Ja, vaak doen zich de meest onverwachte gebeurtenissen voor. Men mag dan verwachten dat de beste loper de race wint, dit hoeft lang niet altijd het geval te zijn; een ongeluk kan hem vertragen of hij koestert misschien te veel zelfvertrouwen zodat hij zich niet tot het uiterste inspant. Zelfs de grootste en sterkste legermacht kan, door verrassing overrompeld, een vernederende nederlaag lijden. De wijste mensen zijn misschien niet in de gelegenheid hun wijsheid in de praktijk te brengen en zullen in armoede sterven, en mensen met bijzondere bekwaamheden vallen wellicht door een noodlottige samenloop van omstandigheden in ongenade, in plaats van zich in andermans gunst te verheugen, en tellen voor de rest van hun leven niet meer mee.

Bovendien is het leven zelf van onzekere duur. Een van de oudste boeken, de bijbel, stelt het als volgt: „Gij . . . weet [niet] wat uw leven morgen zal zijn. Want gij zijt een nevel, die een ogenblik verschijnt en dan verdwijnt.” — Jak. 4:14.

Wat is met het oog op al die onzekerheden de beste benadering van het leven? Moeten we ernaar streven in de wereld vooruit te komen?

Dat is wat veel mensen in deze tijd doen. Zij bouwen hun gehele leven op rond materiële doeleinden, misschien het bereiken van een vooraanstaande positie en een hoog inkomen. Maar tegen welke prijs? De kans is groot dat het gezin wordt verwaarloosd, er nog maar weinig tijd voor vrouw en kinderen overblijft en men na verloop van tijd bijna een vreemde in eigen huis wordt, iemand die geen contact meer met zijn kinderen heeft, en bij hen weinig waardering aantreft voor al het materiële comfort dat hij hun kan verschaffen. Zonder de nodige vaderlijke leiding is bovendien de kans groot dat de kinderen emotioneel erg onstabiele persoonlijkheden worden, die in plaats van een ferm standpunt voor het goede in te nemen, gemakkelijk zullen bezwijken voor de druk die door leeftijdgenoten op hen wordt uitgeoefend. Ondertussen zal de man misschien bezig zijn zijn gezondheid te ondermijnen, zodat hij niet eens meer van de dingen kan genieten die hij kan bekostigen. Zelfs de nacht zal hem misschien geen rust meer verschaffen. En ten slotte kan de dood aan alles een eind maken, waarna de eventuele nalatenschap onder de erfgenamen wordt verdeeld.

Ja, een leven alleen gebaseerd op het nastreven van materialistische doeleinden is frustrerend, leeg en bovendien zinloos wanneer men naar een realistische benadering van het leven streeft. Maar het principe „Laat ons eten en drinken, want morgen sterven wij” (1 Kor. 15:32), wat valt daarover te zeggen? Is zo’n houding, gericht op het leven van vandaag, zonder rekening te houden met morgen, hèt doeltreffende antwoord op de onzekerheden van het leven?

Wel, denk eens aan de resultaten van zo’n levenswijze die uitsluitend op zogenaamde „genoegens” is gericht. Hebben velen, en vooral jongeren, daarmee niet hun leven geruïneerd? Verslaving aan drugs, alcoholisme, venerische ziekten, ongewenste zwangerschappen en een hele reeks andere sociale ziekten zijn een bijprodukt van ongebreidelde genotzucht. In plaats dat het iemand helpt aan de onzekerheden van het leven het hoofd te bieden, zal zulk een leven voor enkel het heden de onzekerheden alleen maar vergroten.

Maar hoe kan men dan wèl aan die onzekerheden het hoofd bieden? In de eerste plaats door ze niet te negeren en net te doen alsof ze niet bestaan. Om ze het hoofd te kunnen bieden, moeten we ze onderkennen. Omdat dingen snel veranderen, is het bijvoorbeeld niet verstandig overmatige belangrijkheid aan verdriet, vreugde, wereldse contacten of bezittingen toe te kennen. De bijbel geeft wat dat betreft de vermaning: Laten „zij die wenen, zijn als zij die niet wenen, en zij die zich verheugen, als zij die zich niet verheugen, en zij die kopen, als zij die niet bezitten, en zij die van de wereld gebruik maken, als zij die er niet ten volle gebruik van maken.” — 1 Kor. 7:30, 31.

Dat is de realistische manier om de dingen in de wereld te bezien. Niets is blijvend of stabiel. De wereld is als een schouwtoneel, waarbij de ene scène de andere in razendsnel tempo opvolgt. Vandaar de raad om ons leven door geen enkele soort van vreugde, verdriet, bezitting of menselijke verhouding volledig te laten beheersen. Zoals overmatige droefheid schadelijk kan zijn, zo kan dat ook worden gezegd van overdreven waarde toekennen aan iets dat goed is. Voor iemand die bijvoorbeeld zijn hele leven opbouwt rond de vriendschap met één bepaalde man of vrouw, zou het een afschuwelijke slag zijn wanneer de dood of een andere omstandigheid hem van contact met die persoon zou beroven. Het zou voor hem zijn alsof de wereld ineenstortte.

Het is daarom verstandig onszelf niet te beperken wanneer het om dingen en menselijke vriendschappen gaat die ons vreugde schenken. Een breed terrein van belangstelling kan een waardevol bezit zijn wanneer de onzekerheden van het leven toeslaan. Iemand met een breed terrein van belangstelling zal het niet zo snel overkomen dat al zijn verwachtingen en dromen de bodem worden ingeslagen. Gewoonlijk verandert niet alles meteen ten slechte. Er blijft altijd wel iets waardevols over.

Het besef dat het leven kort is, zal ons bovendien ernstig tot nadenken stemmen over de vraag hoe we het gebruiken. Zijn we erop bedacht activiteiten en gewoonten te vermijden die ons in geestelijk, emotioneel en fysiek opzicht schade kunnen berokkenen? Volgen we de werkelijk verstandige handelwijze? Waarin die bestaat?

Wel, koning Salomo gaf daar, na het menselijke leven in een onvolmaakte wereld in al zijn aspecten te hebben gadegeslagen, met de volgende aansporende woorden het antwoord op: „Vrees de ware God en onderhoud zijn geboden” (Pred. 12:13). Dat is werkelijk de belangrijkste manier om aan de onzekerheden van het leven het hoofd te bieden. Een gezonde vrees of achting voor de Schepper zal ons ertoe bewegen te doen wat hij gebiedt, en dat zal alleen maar ten goede werken voor onszelf, want Gods geboden zijn erop gericht ons te helpen reeds nu het beste van het leven te maken. Wanneer men ze opvolgt, zullen ze, zoals de bijbel zegt, ons helpen ’kommer uit ons hart’ te verwijderen en ’rampspoed van ons vlees’ te weren. — Pred. 11:10.

Iemand die waardering had voor de richtlijnen die Jehovah God heeft verschaft, liet zich er als volgt over uit: „De rechterlijke beslissingen van Jehovah zijn waarachtig; ze zijn alle te zamen rechtvaardig gebleken. Ze zijn begeerlijker dan goud, ja, dan veel gelouterd goud; en zoeter dan honing en de vloeiende honing der raten. Ook is uw eigen knecht erdoor gewaarschuwd; in het houden ervan ligt een rijke beloning.” — Ps. 19:9-11.

Zelfs de dood kan iemand die ’de ware God vreest en zijn geboden onderhoudt’, niet van zijn zegeningen beroven. Waarom niet? Omdat het Gods voornemen is de doden op te wekken. De bijbel spreekt over hem als de God „die de doden levend maakt en de dingen die niet zijn, roept alsof ze waren”. — Rom. 4:17.

Iemand die daarom zijn tijd gebruikt om een voortreffelijke verhouding met de Schepper op te bouwen, is werkelijk bezig het beste van zijn of haar leven te maken, ondanks alle onzekerheden die het bezit. Is dat hetgeen waar u naar streeft? Laat u zich door de bijbel helpen reeds nu alsook in de toekomst het beste van het leven te genieten?