Kan men aardbevingen voorspellen?

OP 28 JULI 1976 werd Tangsjan in China getroffen door de ergste natuurramp sinds eeuwen. De stad telde honderden stenen gebouwen van meerdere verdiepingen, maar binnen enkele minuten waren ze op vier na alle verwoest. De officiële verliescijfers die drie jaar later werden gepubliceerd, vermeldden 242.000 doden en 164.000 ernstig gewonden.

„De seismologische dienst had geen enkele waarschuwing gegeven”, erkenden de Chinese autoriteiten. De zware beving in Tangsjan kwam inderdaad voor iedereen als een verrassing, daar een grote aardbeving voor dat gebied niet waarschijnlijk werd geacht.

Door een ironische speling van het lot werd China door deze tragedie getroffen terwijl nog slechts één jaar daarvoor een succesvolle voorspelling van een aardbeving duizenden levens had gered. Bij die gelegenheid hadden de Chinese autoriteiten in de open lucht films vertoond om de mensen in het gebied van Haitsjeng ondanks de koude van februari-avonden buiten te houden totdat exact op tijd de voorspelde aardbeving kwam.

Als gevolg van deze voorspelling gaven enthousiaste kranteberichten de indruk dat het voorspellen van aardbevingen weldra net zo gewoon zou zijn als het weerbericht. De ramp in Tangsjan laat echter zien dat de realiteit wel anders is. Voorlopig is het antwoord op de vraag „Kunnen geleerden aardbevingen voorspellen?” nog steeds „Soms”.

Waardoor worden aardbevingen veroorzaakt?

Voorspellingen van aardbevingen zijn gebaseerd op verschillende theorieën ten aanzien van de oorzaken van aardbevingen, en de voorspellingen lopen nogal uiteen in nauwkeurigheid. Er hebben opzienbarende aardbevingen plaatsgevonden zonder voorspelling, maar er zijn ook opzienbarende voorspellingen gedaan zonder dat er een aardbeving volgde. In 1976 begon een Amerikaanse geofysicus, Dr. Brian Brady, een grote aardbeving te voorspellen voor de Peruaanse hoofdstad Lima. Later beperkte hij de datum voor de ramp tot augustus 1981. Nooit eerder had een geleerde het aangedurfd zo ver van tevoren de exacte plaats, tijd en sterkte van een aardbeving te voorspellen. De voorspelling van Dr. Brady was niet voor het publiek in het algemeen bestemd, maar zulk nieuws is moeilijk geheim te houden, en toen zijn voorspelling uitlekte, veroorzaakte ze aanzienlijke consternatie in de Peruaanse hoofdstad. In de maand juli nam Dr. Brady zijn voorspelling terug en augustus ging voorbij zonder aardbeving.

Maar wat is er nu eigenlijk onder de grond gaande? Niemand weet dat met zekerheid. De meeste geleerden zijn van mening dat aardbevingen zich voordoen wanneer de druk binnen in de aarde steeds meer toeneemt totdat uiteindelijk enorme lagen steen breken als een potlood dat te ver wordt gebogen. Soms schijnt de druk te worden veroorzaakt door enorme, hele continenten dragende „tektonische schollen” die in, over en onder elkaar schuiven. De vermaarde San-Andreasbreuk in het zuiden van Californië ligt op de grens van twee zulke schollen. In andere gevallen kunnen aardbevingen echter diep binnen zo’n schol voorkomen, zoals de zware aardbevingen die in 1811 de loop van de rivier de Mississippi in het midden van de Verenigde Staten veranderden. De oorzaken van dit proces worden niet volledig begrepen.

Geleerden kunnen vaak wel zeggen wanneer zich ondergronds spanningen ophopen, maar daaraan hebben zij nog niet genoeg voor een voorspelling. Hoe hard is het gesteente in het desbetreffende gebied? Hoeveel druk kan het verdragen voordat het breekt? Zal de spanning zich ontladen in een serie kleine breuken of in één enorme catastrofe?

Of er nu wel of niet voorspellingen worden geuit, in gebieden zoals Peru, waar het ondergrondse gesteente aan constante druk blootstaat, zullen haast zeker nog wel meer zware aardbevingen plaatsvinden. Maar aan die wetenschap heeft men niet zo veel. Mensen willen weten wanneer en waar en met welke sterkte de volgende aardbeving zich zal voordoen. Kunt u het hun kwalijk nemen?

Van laserstraal tot meervallen

De ramp in Tangsjan kwam wel onverwacht, maar toch niet totaal onaangekondigd. Een waarnemingspost in het gebied rapporteerde gedurende veertien maanden van tevoren „steeds onheilspellender bewegingen langs de breuklijn waarboven het gebied zich bevindt,” volgens een verslag in The New York Times. „Wegens het ontbreken van andere voortekenen werd er echter geen waarschuwing gegeven.” In tegenstelling hiermee werd de aardbeving in Haitsjeng voorafgegaan door een hele reeks waarschuwingstekens, met inbegrip van afwijkend gedrag van dieren, hetgeen men in China heel serieus neemt bij het voorspellen van aardbevingen. Ten slotte deed zich in de maand december voorafgaande aan de aardbeving in Haitsjeng een serie zwakke schokken voor. Deze deden zich slechts enkele dagen voor de aardbeving opnieuw voor. Het onheilspellende ophouden van deze voorschokken overtuigde de autoriteiten er op 4 februari van dat zich binnen enkele uren een grote aardbeving moest voordoen.

Spijtig genoeg beantwoorden veel aardbevingen aan de regel dat het altijd eenvoudiger is de waarschuwingstekens te herkennen nadat de ramp heeft plaatsgevonden. In de praktijk komt het erop neer dat alleen die aardbevingen met succes te voorspellen zijn die rijkelijke en overduidelijke waarschuwingssignalen geven. „Het probleem is dat geen twee bevingen door exact hetzelfde stel waarschuwingstekenen voorafgegaan worden”, merkt een schrijver op, „en zelfs deze symptomen kunnen misleidend zijn.”

Als gevolg daarvan wordt er over de hele wereld een verwarrende verscheidenheid aan mogelijke aanwijzingen onderzocht. Hier volgen er enkele:

Het gedrag van dieren: De verhalen over uit het water opspringende meervallen vlak voor aardbevingen zijn zo algemeen dat er vroeger werd gedacht dat „aardbevingen veroorzaakt werden door hun wilde bewegingen in ondergrondse stromen”, aldus Science Digest. Een zeven maanden durend Japans experiment in Tokio, uitgevoerd met tien meervallen, bracht aan het licht dat de vissen „bij 85% van de aardbevingen die sterk genoeg waren om door mensen te worden gevoeld, voorafgaand aan de beving een abnormaal gedrag vertoonden”. Worden de vissen van streek gebracht door de laagfrequente „kreunende geluiden” of de hoogfrequente „kreten”, die de onder spanning staande steenlagen voortbrengen voordat ze ver onder de grond breken? Misschien wel. Andere dieren waarvan men heeft waargenomen dat ze zich vlak voor een aardbeving vreemd gedragen, zijn slangen, ratten, ganzen, varkens, koeien en honden, en al deze dieren waren voor de aardbeving in Haitsjeng merkbaar uit hun doen.

Veranderingen in het aardoppervlak: Dit is een methode om aardbevingen te voorspellen die „wetenschappelijker” aandoet dan het observeren van dieren, in die zin dat er allerlei hoogontwikkelde apparatuur aan te pas komt, zoals laserstralen om veranderingen in de hoogte van het terrein te registreren, en hellingmeters om de geringste verandering in de kanteling van het oppervlak te kunnen ontdekken. Weer andere instrumenten registreren het magnetische veld en het zwaartekrachtveld ter plaatse. Indien de bodem rijst, daalt of kantelt, geeft dat de geleerden aanwijzingen voor wat er misschien diep onder de oppervlakte gebeurt, daar waar aardbevingen gewoonlijk plaatsvinden. Al het fraais aan apparatuur wil overigens niet zeggen dat men betere voorspellingen kan doen. Geleerden slaan al jaren het rijzen en dalen van de bodem in de omgeving van Palmdale in Californië gade. Zij weten nog steeds niet zeker wat het allemaal betekent.

Veranderingen in bronwater: Toen er in een welput in Centraal-Azië opmerkelijk minder water naar boven kwam, voorspelden Russische geleerden dat er een zware aardbeving op komst was. Zes uur later stond de put helemaal droog en deed zich een zware aardbeving voor. Nog een wijdverbreide methode is het meten van de hoeveelheid radongas in welwater. Radongas wordt voortgebracht door radiumatomen die ontsnapt zijn uit ondergrondse gesteentelagen. Als gesteente op het punt staat onder de toegenomen spanning te breken, ontstaan er eerst heel kleine scheurtjes. Het water dat daarin doordringt, neemt radon op.

Problemen ten gevolge van onvolledige kennis

Ondanks al deze nieuwe, veelbelovende methoden en vorderingen is het voorspellen van aardbevingen nog een heel eind achter op weersvoorspellingen. „Naar mijn mening duurt het nog minstens tien jaar voordat voorspellingen zó betrouwbaar en consequent zijn dat het publiek er werkelijk iets aan heeft,” zegt de Amerikaanse geologe Clarence Allen. Daar er bij rampen zoals aardbevingen zoveel op het spel staat, zijn veel geleerden verontrust over de verantwoordelijkheid die zij met hun beperkte kennis te dragen hebben.

Sommige geleerden zijn bevreesd dat zij op de een of andere dag „geconfronteerd zullen worden met een serie metingen waarvan hun ervaring en intuïtie hun vertellen dat er een ernstige aardbeving ophanden kan zijn. Toch zullen zij niet de waarschuwing laten horen die wellicht duizenden het leven zou redden”, zo merkt The New York Times op. Waarom niet? „Zij zullen niet genoeg vertrouwen hebben in de aanwijzingen waarover zij beschikken, om zich gerechtvaardigd te voelen tot een aardbevingsvoorspelling.”

De voorspellers van aardbevingen bevinden zich in een lastig parket. Als de voorspelde aardbeving uitblijft, zou het vertrouwen van het publiek in zulke waarschuwingen ondermijnd kunnen worden, waardoor een latere waarschuwing misschien in de wind wordt geslagen met alle tragische gevolgen van dien. De waarde van onroerende goederen zou misschien dalen en projectontwikkelaars zouden de geleerden voor de rechtbank kunnen dagen. Anderzijds, wanneer men een waarschuwing achterhoudt en er doet zich toch een beving voor, dan zouden slachtoffers en hun familieleden de geleerden wellicht voor de rechtbank kunnen dagen op beschuldiging van nalatigheid.

De nauwkeurigste aardbevingsvoorspelling

De man die het nauwkeurigst aardbevingen heeft voorspeld, staat niet als geoloog bekend. Toch heeft hij zo’n 1900 jaar van tevoren voorspeld dat één geslacht in het bijzonder zou meemaken dat ’natie tegen natie zou opstaan en koninkrijk tegen koninkrijk, en dat er in de ene plaats na de andere voedseltekorten en aardbevingen zouden zijn’ (Matth. 24:7, 34). Die voorspeller van gebeurtenissen, Jezus Christus, voorzei verder dat ware christenen in die periode hevig vervolgd zouden worden, dat de wetteloosheid algemeen zou zijn, en dat de liefde zou verkoelen; bovendien zou ’het goede nieuws van Gods koninkrijk’ over de hele aarde bekendgemaakt worden en hoop verschaffen in een steeds duisterder wereld. — Vs. 9-14.

Hoewel het kan hebben geleken alsof verscheidene kenmerken van Jezus’ profetie op verschillende tijdstippen in het verleden in vervulling gingen, is het overduidelijk dat alle facetten van Jezus’ profetie in dezelfde periode van de 20ste eeuw in vervulling begonnen te gaan, vanaf 1914, het jaar waarin de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Naar schatting 90 miljoen mensen of nog meer zijn in onze eeuw in oorlogen afgeslacht. Experts op het gebied van de wereldgezondheidstoestand schatten dat er jaarlijks 50 miljoen mensen van honger sterven. De vervolging van ware christenen in fanatiek nationalistische landen is genoegzaam gedocumenteerd. In vrijwel alle landen neemt wetteloosheid toe.

Wat valt er te zeggen over aardbevingen? Het is bijzonder betekenisvol dat er in onze eeuw meer schade door aardbevingen is aangericht dan in enige voorgaande eeuw. Vanaf de tijd dat Jezus zijn profetie uitsprak tot aan 1914 vermeldt de geschiedenis vijf aardbevingen die elk een tol eisten van 100.000 of meer slachtoffers. In de periode sedert 1914 zijn er maar liefst nog vier van zulke superaardbevingen geweest — in China in 1920, in Tokio in 1923, in China in 1927 en natuurlijk de beving in Tangsjan in 1976. Werkelijk, dit geslacht is getuige geweest van niet slechts aardbevingen, maar van „grote aardbevingen”, zoals het Evangelie van Lukas het stelt. — Luk. 21:11.

Geen enkele geleerde, zelfs al had hij de beschikking over de modernste theorieën, hellingmeters en seismografen, zou het aandurven een plotselinge toename van zware aardbevingen 1900 jaar van tevoren te voorspellen. Hoe slaagde Jezus hier dan in? ’Ik spreek niet uit mijzelf’, zei Jezus, ’maar de Vader die in eendracht met mij blijft, doet zijn werken’ (Joh. 14:10). De voorspellingen van Jezus waren geen resultaat van een opleiding in de geologie, maar waren geïnspireerd door zijn hemelse Vader, Jehovah God. In tegenstelling tot de onzekere gissingen van geleerden blijken Gods voorzeggingen in verband met de toekomst steeds opnieuw juist te zijn!

[Kader op blz. 15]

Als u in een gebied woont waar gevaar voor aardbevingen bestaat, denk dan aan de volgende punten:

Vóór een aardbeving

● Controleer uw huis op dingen die gevaar kunnen opleveren tijdens een beving. Zorg dat de geiser stevig aan de muur bevestigd is, plaats zware voorwerpen op de grond of zo laag mogelijk. Zet losse planken vast en zorg ervoor dat topzware dingen niet kunnen vallen.

● Oefen met uw gezinsleden wat zij moeten doen in geval van een beving. Leer hun hoe zij elektriciteit, gas en water moeten afsluiten.

● Zorg ervoor een goede brandblusser en verbandtrommel in huis te hebben.

● Heb een transistorradio en nieuwe batterijen bij de hand.

Tijdens een aardbeving

● Probeer voor alles kalm te blijven. Bedenk, het duurt slechts één of twee minuten.

● Sluit bij fornuis en geiser het gas af.

● Ga in een deuropening staan of kruip onder een tafel of bureau.

● Blijf uit de buurt van ramen, spiegels, en schoorstenen. Hol niet naar buiten waar u gevaar loopt geraakt te worden door dakpannen, omvallende muren, enz.

● Als u buiten bent, blijf dan uit de buurt van smalle straten, muren, elektriciteitsmasten, enz. Probeer een open ruimte te bereiken.

● Maak geen gebruik van liften.

Na een aardbeving

● Ga na of er iemand gewond is. Wees verdacht op beginnende brandjes en blus deze zo snel mogelijk.

● Controleer op gaslekken of beschadigingen van de elektrische bedrading. Sluit zonodig gas en elektriciteit af.

● Luister naar de radio. Maak geen gebruik van de telefoon tenzij het een werkelijk noodgeval is.

● Ga niet uit nieuwsgierigheid kijken hoe het elders is.

● Houd rekening met naschokken.