„Tussen de regels”-vertalingen van de bijbel
1. Wat voor tweetalige manuscripten zijn er door schriftgeleerden geschreven, en welke waarde hebben ze?
SCHRIFTGELEERDEN hebben handschriften vervaardigd met de geïnspireerde Griekse Geschriften aan de ene kant van de bladzijde en de Latijnse Vulgaat-vertaling ernaast aan de andere kant van dezelfde bladzijde. Hierdoor was het mogelijk de tekst in de twee talen met elkaar te vergelijken. Was de Latijnse vertaling van de gehele bijbel zoals die door de katholieke vertaler Hiëronymus was gemaakt, met de „juiste woorden van waarheid” vervaardigde? Welnu, laten zij die Latijn en Grieks kennen, de twee teksten met elkaar vergelijken om dit zelf te zien.
2. (a) Van welk heilige boek vervaardigde Santes Pagnino een vertaling, en waar publiceerde Servet hier een uitgave van? (b) Welke Spanjaard werkte aan de Antwerpse Polyglottenbijbel, wie verleende hier zijn steun aan en door wie werd de bijbel gedrukt?
2 In het jaar 1528 gaf een Italiaanse monnik, Santes Pagnino geheten, in Lyon, Frankrijk, een werk uit waaraan hij dertig jaar had gearbeid. De Latijnse titel ervan luidt in het Nederlands vertaald „Een nieuwe vertaling van het Oude en het Nieuwe Testament”. De vertaling was natuurlijk in het Latijn. Later, in 1542, werd er in Lyon een uitgave hiervan gepubliceerd door Servet. Ondertussen verscheen echter de Spaanse priester en oriëntalist Arias Montano. Hij werd door koning Filips II van Spanje geroepen om „aan een voorgenomen Polyglottenbijbel te werken, die de koning op voorstel van de beroemde drukker Plantijn liet maken. Ten slotte werd deze bijbel van 1569-1572 te Antwerpen gedrukt. De Latijnse titel ervan luidt in het Nederlands vertaald „De bijbel in het Hebreeuws, Chaldeeuws, Grieks en Latijn, van koning Filips II, katholiek in piëteit en studie, voor het hoogheilig gebruik van de Kerk”; hij werd door Plantijn gedrukt in acht (8) delen folioformaat. Wegens de plaats waar deze bijbel werd gedrukt, wordt hij gewoonlijk de „Antwerpse polyglot” genoemd. Soms wordt hij de „Biblia Regia” (koninklijke bijbel) genoemd, omdat de onderneming de steun van koning Filips II genoot, en soms de „Plantiniana”, naar de naam van de drukker.a
3. (a) De Latijnse bijbelvertaling van welke Italiaanse monnik was in de Antwerpse polyglot opgenomen? (b) Hoe werd de Latijnse vertaling van deze monnik gebruikt om een interlineaire bijbelvertaling te maken, en welke datums komen in de exemplaren van het Genootschap voor?
3 In deze Antwerpse polyglot nam de Spaanse priester Arias Montano een herziening op van de door Santes Pagnino vervaardigde Latijnse vertaling van de bijbel. Jaren later, in 1598, stierf Arias Montano. In het jaar 1599 en in de jaren 1610-1613 verschenen er uitgaven van de door Pagnino vervaardigde Latijnse tekst van de bijbel, welke uitgaven een interlineaire en woord-voor-woordvertaling van het Hebreeuws met de Hebreeuwse klinkerpunten bevatte, terwijl de Latijnse vertaling boven de Hebreeuwse tekst stond afgedrukt. Lange tijd werd deze Hebreeuws-Latijnse bijbel als de meest geschikte Hebreeuwse bijbel voor hen die pas Hebreeuws leerden, beschouwd. De Watch Tower Bible & Tract Society of Pennsylvania is in het bezit van oorspronkelijke exemplaren van de interlineaire vertaling die door de Plantijnse drukkerij werden gedrukt, en de elf delen zijn gedateerd 1610, 1611, 1612, 1613 en 1615. Deel I, dat de bijbelboeken Genesis en Exodus bevat, draagt de Latijnse titel, die in het Nederlands vertaald luidt „Hebreeuwse Bijbel met interlineaire Latijnse vertolking van Santes Pagnino van Lucca”.
4. Hoe werd de Latijnse vertaling van de Spanjaard Arias Montano in deze bijbelvertaling gebruikt?
4 Het tiende deel, dat met het evangelie van Matthéüs begint, draagt de titel die in het Nederlands vertaald luidt: „Grieks Nieuw Testament met de gewone Latijnse vertolking tussen de regels van de Griekse context geplaatst, welke vertolking . . . kennelijk de betekenis in plaats van de woorden tot uitdrukking brengt, en die ernaast is geplaatst in de kantlijn van het boek, en ook nog die van de hand van de heilige Arias Montano, de Spanjaard, . . .” In dit deel staat de Latijnse vertaling woord voor woord boven de Griekse tekst afgedrukt.
5. (a) Wat voor soort van bijbelvertaling verscheen er dus reeds zo lang geleden? (b) Hoe maakte de Britse prelaat Dr. B. Walton later gebruik van dit interlineaire materiaal in een andere taal?
5 Aan het einde van de zestiende en het begin van de zeventiende eeuw verscheen dus deze interlineaire en woord-voor-woordvertaling van de bijbel. Het voorgaande interlineaire materiaal werd opgenomen in de Polyglottenbijbel, die in 1654-1657 door de bekende Britse prelaat Dr. B. Walton werd uitgegeven. Oorspronkelijke exemplaren van dit omvangrijke werk, in acht grote delen, zijn in het bezit van de Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. In het opschrift boven het interlineaire gedeelte voor de Hebreeuwse tekstb en in het opschrift boven dat gedeelte voor de Griekse tekstc worden de Italiaanse monnik Pagnino en de Spaanse priester Arias Montano vermeld om de oorsprong van het materiaal te tonen.
6. (a) Welk boek gaf B. Wilson, uit Geneva, Illinois, in 1864 uit, en wat betekent de naam ervan? (b) Aan wie werden het kopijrecht en de platen van dit boek in 1902 aangeboden, en wanneer werden exemplaren hiervan op de persen van dit Genootschap gedrukt?
6 Tweehonderd jaar later verschijnt er iets wat praktischer is voor bijbelonderzoekers in het algemeen. In het jaar 1857 publiceerde B. Wilson een dagbladuitgever in Geneva, in de Amerikaanse staat Illinois, de eerste aflevering van zijn interlineaire vertaling van de geïnspireerde Griekse Geschriften. De laatste aflevering werd in 1863 uitgegeven. Het werd in 1864 als één gebonden boekdeel uitgegeven en „The Emphatic Diaglott” genoemd. De naam „Diaglott” betekent letterlijk „door middel van taal” maar wordt opgevat in de betekenis van „interlineair”. In 1902 werden het kopijrecht en de platen van de Diaglott van de Fowler & Wells Company in de stad New York gekocht en als een gift aan de Watch Tower Bible & Tract Society aangeboden, waarvan C. T. Russell destijds president was. In het jaar 1927 begon dit Genootschap de Diaglott uit te geven zoals die op zijn eigen persen was gedrukt, en dit vindt tot nu toe nog steeds voortgang.
7. Wat verschijnt in dat boek in de linkerkolom van elke bladzijde, en wat in de rechterkolom?
7 In de brede linkerkolom van elke bladzijde verschaft de Diaglott de Griekse tekst, waarbij gebruik is gemaakt van de recensie die van 1775-1777 door de Duitser Dr. J. J. Griesbach werd vervaardigd, terwijl onder elk Griekse woord het Engelse equivalent wordt verschaft. In de smalle rechterkolom van elke bladzijde staat een moderne Engelse vertaling die door B. Wilson is vervaardigd.
8. (a) Welke bijbelse waarheid leerde C. T. Russell aan de hand van de Diaglott kennen, en welke volledige titel gaf hij derhalve aan zijn tijdschrift? (b) Welke oudere buitenlandse vertaling had een overeenkomstig kenmerk?
8 Aan de hand van The Emphatic Diaglott vernam de eerste president van het Genootschap, C. T. Russell, dat de geïnspireerde Griekse Geschriften over de tweede „tegenwoordigheid” van Christus spreken, want de Diaglott vertaalde het Griekse woord „parousia” correct met „tegenwoordigheid” en niet met „komst” zoals de King James Version. Toen C. T. Russell dan ook in juli 1879 het nieuwe bijbelse tijdschrift begon uit te geven, noemde hij het Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence (Zions Wachttoren en aankondiger van Christus’ tegenwoordigheid). Thans, eenennegentig jaar later, draagt dit tijdschrift de titel „De Wachttoren, Aankondiger van Jehovah’s koninkrijk” en het wordt in tweeënzeventig talen uitgegeven. Klaarblijkelijk was de uitgever Russell, toen hij het tijdschrift in 1879 de eerste naam gaf, zich er niet van bewust dat Dr. R. Young in 1862, ofte wel een jaar voordat The Emphatic Diaglott werd voltooid, in Edinburgh, Schotland, de bijbelvertaling had uitgegeven die „Young’s Literal Translation of the Holy Bible” werd genoemd en dat in die vertaling het Griekse woord „parousia” ook met „tegenwoordigheid” en niet met „komst” was weergegeven. Young vervaardigde eveneens de Analytical Concordance to the Bible, waarin op bladzijde 188, kolom 1, staat dat parousia „bij iemand zijn” of „tegenwoordigheid” betekent. In de Watch Tower van april 1883 werd deze concordantie aan bijbelonderzoekers aanbevolen.
9. (a) Welke interlineaire vertalingen gaf S. Bagster en Zonen, Ltd., in 1877 en 1960 uit? (b) Welke interlineaire vertaling van de Schrift werd in 1896 in Chicago, Illinois, uitgegeven?
9 Na The Emphatic Diaglott verschenen er andere interlineaire vertalingen van de Heilige Schrift. In het jaar 1877 werd in Londen, Engeland, door S. Bagster en Zonen, Ltd., uitgegeven wat „The Englishman’s Greek New Testament” werd genoemd, waarin een interlineaire woord-voor-woordvertaling onder de Griekse tekst van Stephanus van 1530 stond, samen met de King James of Authorized Version van 1611 in de buitenste kolom van elke bladzijde. Later, in 1960, gaf deze zelfde uitgeversmaatschappij The Interlinear Greek-English New Testament uit. Hierin stond in de rechterkolom van elke bladzijde de Griekse tekst zoals die in 1898 door de Duitse geleerde Eberhard Nestle was samengesteld met daaronder een woord-voor-woordvertaling zoals die door Dr. A. Marshall was vervaardigd. Daarnaast, in de linkerkolom van elke bladzijde, stond de King James of Authorized Version afgedrukt.d Wat een interlineaire vertaling van de Hebreeuwse Geschriften betreft, in 1896 werd in Chicago, in de Amerikaanse staat Illinois, The Interlinear Literal Translation of the Hebrew Old Testament uitgegeven. Alleen deel één is verschenen, dat Genesis en Exodus bevat, terwijl de interlineaire vertaling van de hand van G. Ricker Berry (doctor in de filosofie) is.e
EEN NIEUWE INTERLINEAIRE VERTALING
10. (a) Welke nieuwe interlineaire vertaling werd in 1969 op de internationale „Vrede op aarde”-congressen van Jehovah’s getuigen verkrijgbaar gesteld, en wat zijn de kenmerken ervan? (b) Wat zullen wij met behulp hiervan ten aanzien van elke vertaling van de Griekse Geschriften kunnen doen?
10 En nu is in het jaar 1969 op de internationale „Vrede op aarde”-congressen van Jehovah’s getuigen voor het lezende publiek The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures verkrijgbaar gesteld. Dit is een in linnen gebonden boek van 1184 bladzijden. Daarin is de Griekse tekst gebruikt die in 1881 door Westcott en Hort werd vervaardigd en uitgegeven. Eronder staat een letterlijke woord-voor-woordvertaling afgedrukt. Op elke bladzijde staat in de rechterkolom ernaast de hedendaagse vertaling zoals die in de Engelse Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift, in een herziene uitgave, wordt aangetroffen. In de interlineaire letterlijke vertaling van het Grieks zijn de Engelse woorden echter niet in hun eigenlijke vorm of rechtstreeks uit de Nieuwe-Wereldvertaling genomen en onder het juiste Griekse woord geplaatst. Neen! Maar onder elk Griekse woord staat de fundamentele betekenis ervan, volgens zijn grammaticale constructie, of dit nu al dan niet letterlijk met de Nieuwe-Wereldvertaling overeenkomt. Wij als bijbelonderzoekers dienen te willen weten wat de oorspronkelijke Griekse tekst zegt. Alleen door deze fundamentele betekenis te weten te komen, kunnen wij vaststellen of de Nieuwe-Wereldvertaling of welke andere bijbelvertaling maar ook juist is of niet.
11. Wat toont de interlineaire vertaling bijvoorbeeld aan met betrekking tot woorden als „legeroverste”, „militaire bevelhebbers” en „vergadering”?
11 In Matthéüs 8:5 gebruikt de Nieuwe-Wereldvertaling bijvoorbeeld de uitdrukking „legeroverste”, maar in de interlineaire vertaling leest u onder het Griekse woord „centurio”, want zo wordt deze officier in de Griekse tekst letterlijk genoemd. In Markus 6:21 worden de woorden „militaire bevelhebbers” aangetroffene, maar onder het Griekse woord leest u „chiliarchen”, wat een bevelhebber over duizend soldaten betekent, want zo noemt het Griekse woord die legeroverste letterlijk. In Handelingen 19:41 heeft de Nieuwe-Wereldvertaling het woord „vergadering”, maar in de interlineaire tekst staat „ekklesia”, zoals het Grieks luidt. In dit specifieke vers betekent het woord niet een „kerk” of „gemeente”, wat elders wel het geval is. Zo leren wij meer specifieke details.
12. Welke onderdelen van de Nieuwe-Wereldvertaling van de Christelijke Griekse Geschriften (Engels) zijn in The Kingdom Interlinear Translation bewaard gebleven, en voor welke uiterst belangrijke redenen?
12 In The Kingdom Interlinear Translation is zowel het Voorwoord als het Appendix vervat en voor ons bewaard zoals die in de in 1950 in het Engels uitgegeven Nieuwe-Wereldvertaling van de Christelijke Griekse Geschriften worden aangetroffen. Deze twee onderdelen zijn heel belangrijk omdat The Kingdom Interlinear Translation voetnoten bevat waarin de lezer naar dat Voorwoord en dat Appendix wordt verwezen en ook naar een verklaring van de symbolen die in de kanttekening zijn gebruikt. Die voetnoten zullen u bijvoorbeeld naar het Voorwoord verwijzen opdat u te weten kunt komen waarom in de Nieuwe-Wereldvertaling de goddelijke naam Jehovah in de vertaling van de Griekse Geschriften voorkomt.
13. Welke Hebreeuwse uitdrukking bevat de Griekse tekst van Westcott en Hort, en hoe vertolkt The Kingdom Interlinear Translation deze uitdrukking in haar interlineaire en in de hedendaagse vertaling, en met welke voetnoten?
13 Natuurlijk bevat de tekst van Westcott en Hort niet Gods naam Jehovah of Jahweh als zodanig. Maar in Openbaring 19:1, 3, 4 en 6 bevat de Griekse tekst het woord Hallèlouia en onder dit Griekse woord zet de interlineaire vertaling elke keer letterlijk „Hallelujah”. Dit is in werkelijkheid een Hebreeuwse zinsnede en betekent „Looft Jah”, terwijl dit woord „Jah” een afkorting van Jehovah is. Daarom geeft de Nieuwe-Wereldvertaling het in de rechterkolom weer met „Looft Jah!” Op andere plaatsen waar de Nieuwe-Wereldvertaling de goddelijke naam Jehovah gebruikt, zet de interlineaire letterlijke vertaling „God”, of „Heer” of „de Heer” onder de corresponderende woorden in de Griekse tekst van Westcott en Hort. Maar in de voetnoten wordt getoond waar Hebreeuwse vertalingen van de geïnspireerde Griekse Geschriften Gods naam Jehovah op die plaatsen gebruiken. In de voetnoten wordt eveneens getoond waar zelfs The Emphatic Diaglott de naam Jehovah op een aantal plaatsen in haar hedendaagse, maar niet in de interlineaire, vertaling gebruikt.
14. Hoe behandelt The Kingdom Interlinear Translation de kwestie „ziel”?
14 Het woord „ziel” wordt vaak verkeerd begrepen en de meeste religieuze mensen denken dat het woord zoals het in de bijbel wordt gebruikt betekent dat de mens een onsterfelijke, onzichtbare ziel in zich heeft die bij de dood het menselijk lichaam verlaat. Aan de hand van The Kingdom Interlinear Translation kunt u te weten komen dat dit niet waar is, want overal waar het Griekse woord psuche voorkomt, staat in de interlineaire weergave eronder „ziel”. In 1 Korinthiërs 2:14 en 15:44, 46 en op nog andere plaatsen zult u in de interlineaire weergave de adjectieve of bijvoeglijke vorm „soulical” (de ziel betreffende) aantreffen, want het Griekse woord dat erboven staat is psuchukos, dat in de Nieuwe-Wereldvertaling met „fysiek”, niet „psychisch”, wordt weergegeven. In Matthéüs 10:28 staat dat de ziel of psuche vernietigd kan worden en in Openbaring 16:3 dat de ziel of psuche sterft. De menselijke ziel is niet onsterfelijk.
15. (a) Wat toont The Kingdom Interlinear Translation aan met betrekking tot het onbepaalde lidwoord „een”? (b) En wat met betrekking tot het bepalend lidwoord „de”?
15 The Kingdom Interlinear Translation laat duidelijk zien dat het algemene Grieks waarin Jezus’ discipelen de geïnspireerde Griekse Geschriften schreven, niet het onbepaalde lidwoord „een” bevatte. Hoe dan wel? Omdat u dat onbepaalde lidwoord nergens in de interlineaire Engelse vertaling zult aantreffen. Dit is heel belangrijk, want door dit onbepaalde lidwoord kan er een verschil in betekenis ontstaan. Er kan bijvoorbeeld een verschil zijn tussen „God” en „een god”, niet waar? Vooral in gevallen waar het Grieks het bepalend lidwoord „de” vóór de titel „God” gebruikt. In zulke gevallen staat in de interlineaire vertaling „de God” (of, „de god”). Maar in gevallen waar de Griekse uitdrukking „de God” betrekking heeft op degene die Drieëenheidsaanhangers „God de Vader” noemen, laat de interlineaire weergave van de vertalingen die door S. Bagster en Zonen, Ltd., werden vervaardigd, het bepalend lidwoord „de” weg, ook al staat het Griekse bepalend lidwoord daar in de tekst. The Emphatic Diaglott aarzelt niet het woord „de” onder het Griekse bepalend lidwoord te zetten wanneer het vóór de titel „God” staat.
16. Hoe vertolkt The Emphatic Diaglott Johannes 1:1, 2, zowel in zijn interlineaire als in zijn hoofdvertaling?
16 Laten wij in dit verband de controversiële verzen van Johannes 1:1, 2 eens beschouwen, die de geestelijken der christenheid aangrijpen om hun leerstelling van een Drieëenheid of één God in drie Personen — als God de Vader, God de Zoon en God de Heilige Geest — te bewijzen. In deze verzen betekent de Griekse term Logos „Woord”. Zo lezen wij in de interlineaire tekst van de Diaglott: „In een begin was het Woord, en het Woord was bij de God, en een god was het Woord. Dit was in een begin bij de God.” In de vertolking in de moderne taal wordt het lidwoord „de” vóór „God” echter weggelaten en de titel „GOD” helemaal in hoofdletters gezet. Ook wordt het lidwoord „een” vóór „begin” en vóór „god” weggelaten en wordt „de” vóór ”begin” gezet en „god” met een hoofdletter „G” geschreven, dus „God”. Aldus luidt de vertolking in de moderne taal: „In het Begin was de LOGOS, en de LOGOS was bij GOD en de LOGOS was God. Dit was in het Begin bij GOD.” Alleen door het verschil in lettertype wordt dus het verschil tussen „de God” en „een god” getoond.
17. Hoe vertolkt de Nieuwe Vertaling van het Nederlandsch Bijbelgenootschap Johannes 1:1, 2?
17 Andere bijbelvertalingen laten het onbepaalde lidwoord „een” helemaal weg en voegen het bepalend lidwoord in vóór het woord „begin” en laten het bepalend lidwoord „de” vóór God weg. In de Nieuwe Vertaling van het Nederlandsch Bijbelgenootschap staat bijvoorbeeld: „In den beginne was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God. Dit was in den beginne bij God.” — Joh. 1:1, 2.
18. (a) Hoe geeft The Kingdom Interlinear Translation Johannes 1:1, 2 zowel in de woord-voor-woord- als in de hoofdvertaling weer? (b) Hoe blijven ook andere moderne vertalingen in gebreke hier een ondersteuning voor de Drieëenheid te leveren?
18 In de interlineaire woord-voor-woordvertaling van The Kingdom Interlinear Translation staat echter: „In begin was het Woord, en het Woord was naar de God toe[gekeerd], en god was het Woord. Deze was in begin naar de God toe[gekeerd].” Uit deze letterlijke weergave blijkt duidelijk dat de schrijver, de apostel Johannes, over twee onderscheiden personen spreekt en aantoont dat de ene die bij de Andere was, van die Andere verschilt. De Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift tracht dit verschil dan ook te tonen en geeft deze tekst, met grammaticale en leerstellige juistheid, als volgt weer: „In [het] begin was het Woord, en het Woord was bij God, en het Woord was een god. Deze was in [het] begin bij God.” Ten einde het te vermijden „een god” te zeggen, staat in andere bijbelvertalingen, zoals de Nederlandse vertaling van Ogilvie, „een goddelijk wezen”; en in The New English Bible — New Testament staat „wat God was”, dat wil zeggen: „Wat God was, was het Woord.” Zelfs deze bijbelvertalingen kunnen dus niet worden gebruikt om de Drieëenheidsleer te bewijzen.
19. Waarom hebben drieëenheidsaanhangers geen reden tot klagen dat hier „een” is gebruikt, gezien de wijze waarop zij in hun tendentieuze vertalingen lidwoorden gebruiken?
19 Drieëenheidsaanhangers hebben geen reden tot klagen tegen dit gebruik van „een” voor „god”, want alle andere bijbelvertalingen gebruiken het onbepaalde lidwoord „een” honderden malen vóór woorden ook al staat het nergens in de oorspronkelijke Griekse tekst. En dat niet alleen, maar die vertalingen voegen ook herhaaldelijk het bepalend lidwoord „de” in vóór bepaalde woorden waar dit niet in het Grieks voorkomt. Neem bijvoorbeeld veel gevallen van het woord „geest” of de woorden „heilige geest”. Er zijn gevallen in de Griekse tekst waar het bepalend lidwoord „de” niet voorkomt vóór die woorden. Maar de trinitarische vertalers zullen hun vertaling een bepaald tintje geven door „de” vóór „geest” of „heilige geest” in te voegen zodat er „de geest” en „de heilige geest” staat. In zulke gevallen zullen zij het woord „Geest” ook met een hoofdletter schrijven om de lezer de indruk te geven dat het betrekking heeft op de een of andere intelligente persoon, de Derde Persoon van een Drieëenheid.
20. Hoe behandelt The Kingdom Interlinear Translation gevallen als het woord „geest”, en wat toont ze hierdoor aan?
20 In zulke gevallen laat The Kingdom Interlinear Translation in haar woord-voor-woordvertaling zien dat er niet „de” staat, en de Nieuwe-Wereldvertaling voegt niet „de” in en schrijft het woord „geest” ook niet met een hoofdletter maar laat eenvoudig „geest” en „heilige geest” staan. Zo zeggen de apostelen in Handelingen 6:3 tot de gemeente in Jeruzalem: „Ziet daarom voor uzelf uit, broeders, naar zeven goed bekend staande mannen uit uw midden, vol van geest en wijsheid.” Voorts zegt Johannes de Doper in Matthéüs 3:11 betreffende de komende Jezus Christus: „Die zal u dopen met heilige geest en met vuur.” Deze weergave van de Griekse tekst strookt met de bijbelse waarheid dat Gods geest zijn onzichtbare werkzame kracht is die voor een heilig doel en op een heilige wijze wordt gebruikt.
21. Wat toont de interlineaire woord-voor-woordvertaling met betrekking tot de uitdrukking „door God geïnspireerd” (2 Timótheüs 3:16)?
21 Door middel van zijn heilige geest heeft God het schrijven van de gehele Heilige Schrift geïnspireerd. In 2 Timótheüs 3:16 lezen wij: „De gehele Schrift is door God geïnspireerd en nuttig om te onderwijzen.” Maar in plaats van de woorden „door God geïnspireerd” toont de interlineaire woord-voor-woordvertaling aan dat het ene Griekse woord dat hier wordt gebruikt, letterlijk „door God geademd” betekent. God ademde als het ware op de mannen die hij inspireerde om de bijbel te schrijven.
22. (a) Waarom was er in de dagen van de apostelen veel mondeling onderricht nodig? (b) Wat toont de interlineaire woord-voor-woordvertaling in Galáten 6:6 met betrekking tot mondeling onderricht?
22 Destijds in de dagen van de apostelen waren er niet al te veel met de hand geschreven afschriften van de Heilige Schrift voorhanden, en ook waren er geen boeken over de bijbel en ter verklaring ervan geschreven. Het onderricht in de bijbel moest dus veelal geschieden door bijbelverzen hardop aan leerlingen voor te lezen en dit van een mondelinge verklaring vergezeld te doen gaan. Zo lezen wij in Galáten 6:6: „Laat bovendien een ieder die mondeling in het woord wordt onderwezen, in alle goede dingen delen met degene die dat mondelinge onderricht geeft.” Maar de interlineaire weergave doet de fundamentele betekenis uitkomen van de Griekse woorden die met betrekking tot het geven van mondeling onderricht worden gebezigd, door de uitdrukkingen „de(gene) tot wie wordt doorgeklonken” en „de(gene) die laat doorklinken” te gebruiken. Hierdoor wordt levendig getoond dat de stem van de onderwijzer in de oren van zijn bijbelstudent doorklonk. Dit maakte de wijze van onderricht tot een mondeling onderricht.
BEVEILIGING TEGEN DWALING
23. (a) Wanneer personen welke vertaling van de christelijke Griekse Geschriften bezitten, kunnen zij bovenstaande punten vooral waarderen? (b) Hoe hebben de vertalers van zulke vertalingen getracht „de bijeenbrenger” na te bootsen, waarbij zij op welke helper hebben vertrouwd?
23 Er zouden hier nog vele andere gevallen behandeld kunnen worden om aan te tonen hoe The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures in haar woord-voor-woordvertaling onder de Griekse tekst de exacte betekenis doet uitkomen. Bijbelonderzoekers die in het bezit zijn van de Nieuwe-Wereldvertaling van de christelijke Griekse Geschriften, welke behalve in het Engels ook in het Duitse, Frans, Italiaans, Nederlands, Portugees en Spaans is verschenen, zullen deze punten in het bijzonder kunnen waarderen. Zij zullen het waarderen dat de Nieuwe-Wereldvertaling ernaar gestreefd heeft Gods Woord, zoals dit in het oorspronkelijke Grieks is vervat, in deze talen over te zetten met de „juiste woorden van waarheid” in elke taal. Er wordt niet beweerd dat deze vertalingen in de moderne taal door God zijn geïnspireerd. De vertalers moesten doen wat zelfs de geïnspireerde bijbelschrijver, „de bijeenbrenger”, koning Salomo, moest doen, namelijk zoeken om „de verrukkelijke woorden te vinden en het schrijven van juiste woorden van waarheid” (Pred. 12:10). Niettemin hebben zij bij al dit zoeken op de leiding, niet de inspiratie, van Gods heilige geest vertrouwd. Salomo heeft zijn boeken in de bijbel inderdaad met „verrukkelijke woorden” geschreven. De vertalers hebben getracht hem na te bootsen.
24. Waarom dient The Kingdom Interlinear Translation thans als een beveiliging tegen dwaling, vooral tegen geestelijken die beweren Grieks te kennen?
24 Doordat The Kingdom Interlinear Translation doordringt tot de letterlijke betekenis van de oorspronkelijke bijbelse taal, kan ze als een beveiliging dienen tegen dwaling in deze dagen, nu vele religieuze leiders verdraaide dingen leren en zelfs het geschreven Woord van God verdraaien. Religieuze leiders der christenheid trachten oprechte bijbelonderzoekers te overdonderen door te beweren dat zij de oorspronkelijke bijbelse taal kennen en daarom weten wat er in werkelijkheid staat. Maar door The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures te raadplegen, kan de onderzoeker zich tot de oorspronkelijke bijbeltekst wenden en de interlineaire letterlijke weergave van die taal raadplegen. Aldus kan hij nagaan of datgene wat zulke overheersende geestelijken wellicht zeggen, waar is of niet. Op deze wijze kan de onderzoeker geholpen worden een argument ter verdediging aan te voeren en zichzelf beschermen, zodat hij niet door misleiding van de bijbelse waarheid wordt afgebracht.
25. Hoe zullen de lezers van de Wachttorenpublikaties in andere talen indirect voordeel van dit nieuwe hulpmiddel voor bijbelstudie kunnen ontvangen?
25 Hoewel zij die Engels lezen, het meeste en rechtstreeks voordeel van The Kingdom Interlinear Translation zullen hebben, zal deze nieuwe bijbel toch door de eigenaars, de Watch Tower Bible & Tract Society, worden gebruikt bij het voorbereiden van hun tijdschriften, boeken, brochures en andere publikaties. Zij die geen Engels lezen, zullen dus indirect het voordeel ervan ontvangen in die talen waarin de lectuur van het Genootschap wordt uitgegeven. Allen die Gods geschreven Woord liefhebben, kunnen hem dus voor dit nieuwe hulpmiddel voor bijbelstudie danken.
[Voetnoten]
a De Antwerpse polyglot werd voorafgegaan, in 1514-1517, door de Complutensische polyglot, welke door Francisco kardinaal Ximenes van Cisneros, in Spanje, werd vervaardigd en in 1522 werd gepubliceerd.
b De titel, in het Latijn, boven dit gedeelte gebruikt het woord „Interlineair” en luidt: „HEBREEUWSE TEKST, met een interlineaire vertaling door Santes Pagnino.”
c Boven dit gedeelte staat de titel, in het Latijn, die luidt: „Griekse tekst van het Nieuwe Testament van de uitgave van Robert Stephanus, met de INTERLINEAIRE vertaling, die Benedictus Arias Montano Hispalensis heeft vervaardigd op grond van de betekenis van de Griekse taal.”
d Wat een vergelijkende Grieks-Duitse vertaling betreft. Dr. Eberhard Nestle gaf in het jaar 1898 zijn Novum Testamentum Graece et Germanice uit. Volgens de titelpagina biedt dit boekwerk Het Nieuwe Testament in Grieks en Duits, zoals het werd uitgegeven door Eberhard Nestle — De Griekse tekst met varianten en handschriften en afschriften — De Duitse tekst volgens de pas herziene uitgave van Luthers vertaling, vergeleken met Luthers laatste uitgave van 1545. In dit boek staat op de ene bladzijde de Griekse tekst en op de tegenoverliggende bladzijde de Duitse vertaling.
e In 1903 gaf het Brits en Buitenlands Bijbelgenootschap de gehele Hebreeuwse bijbel uit, met de Hebreeuwse tekst in de buitenste kolom van elke bladzijde en met de King James of Authorized Version in de binnenste kolom, ernaast. Maar dit was, vanzelfsprekend, geen interlineaire vertaling.
[Illustratie op blz. 113]
Een „tussen de regels”-vertaling van 1613, welke Genesis hoofdstuk één toont. De Latijnse vertaling verschijnt boven de Hebreeuwse tekst
[Illustratie op blz. 114]
Genesis hoofdstuk één van Waltons „Polyglottenbijbel”, met de tekst in het Hebreeuws, Latijn, Grieks en Syrisch
[Illustratie op blz. 117]
Johannes 1:1-4, zoals deze voorkomt in B. Wilsons „The Emphatic Diaglott” van 1864. De naam „Diaglott” duidt op „interlineair”
[Illustratie op blz. 118]
Johannes 1:1-9, zoals deze voorkomt in „The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures” van 1969, met een woord-voor-woordvertaling onder de Griekse tekst