Was er werkelijk een maagdelijke geboorte?
VELEN beschouwen het geloof dat Christus uit een maagd is geboren als een legende. Het verschilt naar hun mening in geen enkel opzicht van de oude mythen van de Grieken en anderen waarin wordt gezegd dat mensen door goden werden verwekt.
Bestaat er een deugdelijke basis voor deze mening? Wat valt er over zulke oude mythen te zeggen? Griekse goden worden afgebeeld als wezens die vurig naar de omgang met vrouwen verlangden en via hen „halfgoden” voortbrachten. Het is dan ook redelijk dat The Interpreter’s Dictionary of the Bible (Deel 4, blz. 791) na een bespreking van legendarische „maagdelijke geboorten” de conclusie trekt: „De gapende kloof tussen deze heidense mythen van polytheïstische promiscuïteit en het verheven monotheïsme van de maagdelijke geboorte van Jezus is te groot om door middel van een zorgvuldig onderzoek overbrugd te kunnen worden.” Met betrekking tot de bewering dat het idee van Jezus’ maagdelijke geboorte in een oosterse mythe is geworteld, wordt in de Encyclopædia of Religion and Ethics (Deel XII, blz. 625) opgemerkt dat „er absoluut geen bewijs” voor het bestaan van zo’n legende is. Het geloof in Jezus’ maagdelijke geboorte kan dus in geen enkel opzicht met bepaalde mythologische bovennatuurlijke geboorten in verband worden gebracht.
Maar leert de bijbel werkelijk dat Jezus uit een maagd geboren werd? Veel mensen beweren dat de bijbel dit niet leert maar dat daarin wordt gezegd dat Jezus de werkelijke zoon van Jozef was. Zij wijzen op het volgende: De inwoners van Nazareth verwezen naar Jezus als „de zoon van de timmerman” en als „een zoon van Jozef” (Matth. 13:55; Luk. 4:22). Filippus zei tegen Nathanaël: „Wij hebben degene gevonden over wie Mozes, in de Wet, en de Profeten hebben geschreven, Jezus, de zoon van Jozef” (Joh. 1:45). Bij een zekere gelegenheid zeiden mensen die over Jezus struikelden: „Is dit niet Jezus, de zoon van Jozef, wiens vader en moeder wij kennen?” — Joh. 6:42.
Geven deze aanhalingen uit de bijbel te kennen dat Jezus werkelijk de zoon van Jozef was? Neen. In elk geval uitten degenen die aan het woord waren eenvoudig een mening of een algemene zienswijze. Aangezien Jezus te Nazareth door Jozef en Maria was grootgebracht, werd hij terecht als hun zoon beschouwd. Er bestond voor de mensen in het algemeen geen reden om dit anders te bezien. Dat Jezus’ benaming als de „zoon van Jozef” eenvoudig de heersende mening vertegenwoordigde, wordt bevestigd in Lukas 3:23, waar wij lezen: „Jezus was bovendien, toen hij met zijn werk begon, ongeveer dertig jaar, terwijl hij, naar men meende, de zoon was van Jozef.”
Een onderzoek van wat de bijbel over Jezus’ ontvangenis zegt, onthult duidelijk dat Maria inderdaad een maagd was. Toen de engel Gabriël tot Maria zei dat zij een zoon zou baren, was zij verbaasd. „Hoe zal dit geschieden”, vroeg zij, „daar ik geen gemeenschap heb met een man?” Gabriël beantwoordde die vraag door uit te leggen: „Heilige geest zal over u komen en kracht van de Allerhoogste zal u overschaduwen. Daarom ook zal hetgeen wordt geboren, heilig, Gods Zoon, worden genoemd.” Het betrof duidelijk een geboorte waarvoor goddelijke tussenkomst, een wonder, noodzakelijk was. Dit verklaart waarom Gabriël de extra verzekering gaf: „Bij God zal geen verklaring een onmogelijkheid zijn.” — Luk. 1:34-37.
Wij kunnen uit Gabriëls woorden ook opmaken dat de heilige geest het middel was waardoor Jehovah God datgene zou teweegbrengen wat menselijkerwijs gesproken onmogelijk was. Wat deed God eigenlijk precies? De bijbel verschaft hier geen details over maar zegt wel voldoende om ons enig idee te geven van wat erbij betrokken was.
Lang voordat Jezus als mens geboren was, had hij zich in een hemels bestaan bij zijn Vader verheugd. Hij zei zelf: „Ik ben niet uit de hemel neergedaald om mijn wil te doen, maar de wil van hem die mij heeft gezonden. Wat dan wel, indien gij de Zoon des mensen zoudt zien opstijgen tot waar hij tevoren was?” — Joh. 6:38, 62.
Om vanuit het hemelse rijk neer te dalen moest Jezus zijn bestaan als een geestelijk persoon opgeven. De bijbel zegt ons hierover: „Hij heeft zichzelf ontledigd en de gedaante van een slaaf aangenomen en is aan de mensen gelijk geworden.” — Fil. 2:7.
Na zich aldus van hemelse heerlijkheid ontdaan te hebben, moest Jezus zijn leven, met de typerende persoonlijkheidskenmerken ervan, naar de schoot van de maagd Maria laten overbrengen. Dit werd door middel van Gods heilige geest tot stand gebracht. Het vormde geen probleem voor de Allerhoogste God. Als de Schepper is hij volledig op de hoogte van de lichaamsstructuur van al zijn met verstand begiftigde schepselen. Niets over de menselijke ontvangenis en de ontwikkeling van een baby in de baarmoeder is een mysterie voor hem. — Job 31:15; Ps. 139:16; Pred. 11:5.
Het behoeft in werkelijkheid niet moeilijk te zijn te begrijpen dat er door middel van Gods geest een overdracht van leven en persoonlijkheidskenmerken tot stand gebracht kon worden en ook tot stand gebracht is. In het geval van mensen is de cel die uit de vereniging van de spermacel en de eicel is ontstaan, kleiner dan de punt aan het einde van deze zin. Toch bevat slechts een klein onderdeel van die cel de volledige code voor het voortbrengen van een jongen of een meisje met typerende fysieke kenmerken en een specifieke persoonlijkheidsstructuur. Er zou dus niet meer dan een microscopisch deeltje noodzakelijk geweest zijn om Maria zwanger te maken van de volmaakte Zoon van God.
Toen Maria werkelijk door heilige geest zwanger werd, verkeerde haar verloofde, Jozef, in onzekerheid ten aanzien van wat hij moest doen. Dit kwam doordat hij nog geen seksuele gemeenschap met haar had gehad. Zijn zorgen over Maria’s zwangerschap werden weggenomen toen Jehovah’s engel hem de feiten onthulde door te zeggen: „Jozef, zoon van David, wees niet bevreesd Maria, uw vrouw, mee naar huis te nemen, want dat wat in haar verwekt is, is door heilige geest. Zij zal een zoon baren en gij moet hem de naam Jezus geven” (Matth. 1:18-21). Daarna werden Jozef en Maria in het huwelijk verenigd. Zoals de bijbel zegt „had [hij] echter geen gemeenschap met haar totdat zij een zoon had gebaard; en hij gaf hem de naam Jezus”. — Matth. 1:25.
Jezus kan dus in geen enkel opzicht de werkelijke zoon van Jozef worden genoemd. Hij werd werkelijk uit een maagd geboren. Waarom was dit echter noodzakelijk?
Uit de bijbel vernemen wij dat de eerste mens Adam als gevolg van ongehoorzaamheid het volmaakte menselijke leven voor al zijn nakomelingen verloren heeft doen gaan. Wij lezen dat „door bemiddeling van één mens de zonde de wereld is binnengekomen en door middel van de zonde de dood, en aldus [heeft] de dood zich tot alle mensen . . . uitgebreid omdat zij allen gezondigd hadden” (Rom. 5:12). Ja, Adam heeft het gehele mensengeslacht in werkelijkheid in slavernij aan zonde en de dood verkocht. (Vergelijk Romeinen 7:14.) Er was derhalve een loskoopprijs nodig om voor Adams nakomelingen een bevrijding tot stand te brengen. Volgens Gods maatstaf van volmaakte gerechtigheid, zoals die in de Mozaïsche wet werd onthuld, moest die prijs precies overeenkomen met wat verloren was gegaan. De Mozaïsche wet verklaarde: „Gij [moet] geven ziel voor ziel” (Ex. 21:23). Aangezien Jezus door heilige geest was ontvangen, zonder de hulp van een onvolmaakte menselijke vader, bezat hij precies wat Adam had verbeurd — menselijk leven dat geheel en al vrij was van alle zwakheden en onvolmaaktheden. Om die reden kon Jezus zich als „een overeenkomstige losprijs voor allen geven”. — 1 Tim. 2:6.
Het schriftuurlijke bewijsmateriaal maakt dus slechts één conclusie mogelijk: Er was werkelijk sprake van een maagdelijke geboorte. Slechts door middel van dit wonder kon er iemand worden geboren die een volmaakte menselijke zoon van God zou zijn, zonder ook maar het kleinste spoor van onvolmaaktheid. God zij gedankt voor dit wonder, waardoor de weg werd gebaand om mensen van zonde en de dood te bevrijden!