peil waarop zich de Alexandrijnse boekproduktie bevond, stelde vele aanbidders in staat hun eigen persoonlijke exemplaar te bezitten.

Vroege christenen doen de bijbel leven

De wijze waarop de Hebreeuwse Geschriften werden gebruikt, blijkt uit wat de apostel Paulus deed. Hij „redeneerde . . . met hen [joden in de synagoge te Thessaloníka] aan de hand van de Schriften, waarbij hij door middel van verwijzingen verklaarde en bewees dat de Christus moest lijden en uit de doden moest opstaan” (Hand. 17:2-4). Ten einde in staat te zijn ’door verwijzingen te bewijzen’ vestigde hij de aandacht op verscheidene passages in de Hebreeuwse Geschriften om te staven dat het christendom op waarheid was gefundeerd.

De manier waarop de vroege christenen gebruik maakten van de bijbel, met inbegrip van de toen pas geschreven christelijke Griekse Geschriften, leidde tot een ontwikkeling die een complete revolutie betekende voor de manier waarop men boeken maakte. Tot op die tijd werden boeken vervaardigd in de vorm van een boekrol. Dit was prima voor iemand die op zijn gemak zat te lezen. Maar de christenen gebruikten de bijbel bij hun zendingsactiviteiten, ten einde ’door verwijzingen’ naar de Schrift te bewijzen op welke basis hun geloof was gegrond. U kunt zich wel voorstellen hoe onhandig het moet zijn om verwijstekst na verwijstekst op te zoeken in rollen die wel 11 meter lang konden zijn!

Bijna een eeuw daarvoor hadden de Romeinen geëxperimenteerd met een nieuwe boekvorm met dikke leren bladzijden. Deze lijvige vinding is nooit populair geworden. Iemand heeft dit idee echter gebruikt maar maakte de bladzijden van dunne bladen papyrus. Deze codex was ideaal voor het snel raadplegen van verwijzingen. Hij was de voorloper van het hedendaagse boekontwerp. Wie heeft deze geweldige doorbraak tot stand gebracht? De gezaghebbende Cambridge History of the Bible zegt:

„Iemand is op het idee gekomen een codex niet van perkament maar van papyrus te maken. Waar en door wie het idee het eerst is uitgeprobeerd, weten wij niet, maar wij weten dat de nieuwe vorm rechtstreeks in verband staat met de vroegste dagen van het christendom, en de uitvinder zou zelfs een christen geweest kunnen zijn.”

Dus als u in deze tijd een boek openslaat — en niet een rol gebruikt — dan kunt u denken aan de ijverige getuigenisactiviteiten van de christenen die de codex als de vorm voor hun boeken hebben aangenomen. Zo was in de begineeuwen van onze gewone tijdrekening de boodschap van de bijbel springlevend en inderdaad „werkzaam” in de harten van vele aanbidders. Maar een dergelijk vredig beeld zou niet lang voortduren, zoals wij zullen zien.

De bijbel — Slachtoffer van barbaarse aanvallen

HOE zou u een boek kunnen vernietigen? Dat kan op verschillende manieren. Beschouw om dit te illustreren eens