Wat kan u helpen het leven aan te kunnen?

HET televisieprogramma begon zoals gewoonlijk. Er was een bericht over een schietpartij in een plaatselijke bar. Toen, zonder enige waarschuwing vooraf, gebeurde het.

De nieuwsleester uit Florida, een jonge vrouw van negenentwintig jaar, wendde zich tot het scherm en zei: „In kleur zult u nu een eerste zelfmoordpoging zien.” Daarna nam zij voor het oog van alle kijkers een pistool in haar hand, richtte die op de achterzijde van haar hoofd en haalde de trekker over. Uren later was zij dood.

De afgelopen jaren is er een alarmerende toename geweest in het aantal mensen die menen dat ze het leven niet meer aan kunnen. Velen plegen zelfmoord. Anderen ’leven verder’, maar zijn zwaar depressief en voelen zich ellendig.

In veel gevallen kunnen mensen specifieke redenen voor hun wanhoop aangeven, zoals chronische of pijnlijke ziekten, verminking ten gevolge van een ongeval of het plotselinge verlies van dierbaren. Maar wanneer mensen het leven vaarwel willen zeggen, is er vaak ook een andere factor aanwezig. Welke?

Over de omroepster die zelfmoord pleegde, schijnt een vriendin te hebben gezegd: „Ze was een grienend schepsel vol zelfmedelijden geworden.” Een voorname factor die haar tot zelfmoord bracht, was zelfmedelijden.

Natuurlijk hebben mensen die tragedies in hun leven ervaren, alle reden voor verdriet over hun persoonlijke omstandigheden. Maar aan de andere kant loopt zelfmedelijden ook vaak uit de hand. Wil men leren tegen het dagelijkse leven opgewassen te zijn, dan zal men deze neiging beslist onder controle moeten zien te krijgen. Hoe is dat mogelijk?

Eén van de dingen die men daartoe moet beseffen, is dat overmatig zelfmedelijden de dingen alleen maar erger maakt. Hoewel zelfmedelijden niet altijd tot zelfmoord leidt, brengt het wel eenzaamheid en in sommige gevallen zelfs lichamelijke ongemakken met zich mee. De schrijver D. Carnegie verschaft hier een voorbeeld van in zijn boek How to Stop Worrying and Start Living („Hoe u kunt stoppen met piekeren en beginnen met leven”):

„Ik ken een vrouw in New York die altijd klaagt omdat ze alleen is. Geen van haar familieleden wil bij haar komen — en geen wonder. Wanneer je haar bezoekt, vertelt ze uren over hetgeen ze voor haar nichtjes heeft gedaan toen die nog klein waren . . .

Komen de nichtjes haar bezoeken? O ja, zo nu en dan, uit een soort van plichtsbesef. Maar ze verafschuwen deze bezoeken. Ze weten dat ze uren zullen moeten zitten luisteren naar halfverborgen verwijten. Ze zullen worden blootgesteld aan een eindeloze litanie van bittere klachten en zelfmedelijdend gezucht. En wanneer deze vrouw haar nichten niet langer kan pressen, gebieden of bevelen om haar te komen bezoeken, benut ze een van haar ’dwangmethoden’. Ze ’ontwikkelt’ een hartaanval.

Is het een echte hartaanval? O jazeker. De doktoren zeggen dat ze ’een nerveus hart’ heeft, en aan hartkloppingen lijdt. Maar de artsen zeggen dat ze niets voor haar kunnen doen — haar probleem is emotioneel.”

Hoe kan men met betrekking tot zelfmedelijden uitersten vermijden? Aangezien de oorzaken van zelfmedelijden van persoon tot persoon verschillen, is daar geen eenvoudige, algemeen toepasbare regel voor te geven. Maar neem eens de ervaring van drie afzonderlijke personen die op onverwachte wijze hun zelfmedelijden wisten te overwinnen. De eerste twee zijn afkomstig uit het reeds genoemde boek van D. Carnegie. Zie eens of u er een algemeen beginsel uit weet te distilleren.

Een vrouw vertelt hoe zij erg veel medelijden had met zichzelf omdat ze „na verscheidene jaren gelukkig getrouwd te zijn geweest, haar man in de dood verloor”. Op een dag stapte deze vrouw in diepste wanhoop in een bus en reed ermee naar het eindpunt van de lijn. Na een poos in de vreemde omgeving te hebben rondgezworven, ging ze een kerk binnen en viel in slaap. Toen ze wakker werd, zag ze twee verlegen, arm geklede kinderen staan, die haar van een afstand gadesloegen. Na vernomen te hebben dat zij wezen waren, nam ze hen mee naar een koffiehuis, liet ze eten en drinken, praatte met hen en kocht ook wat cadeautjes voor hen. Hielp dit de vrouw over het verlies van haar man heen? Ze vertelt:

„Die twee kleine wezen deden veel meer voor mij dan ik voor hen. Mijn ervaring met hen toonde mij opnieuw aan hoe noodzakelijk het is andere mensen gelukkig te maken, wil men zelf gelukkig kunnen zijn. Ik ontdekte dat geluk besmettelijk is. Door te geven, ontvangen we. Door iemand te helpen en uit liefde te geven, wist ik gepieker, verdriet en zelfmedelijden te overwinnen; ik voelde mij weer als herboren. En ik was ook herboren — niet alleen voor dat moment, maar ook voor de jaren die daarna volgden.”

Mensen die denken dat ze niet langer tegen het leven opgewassen zijn, zullen waarschijnlijk meer behoefte aan hulp voelen dan dat ze menen hulp te kunnen bieden. Toch zal een vriendendienst die men een ander bewijst, altijd leiden tot een verlichting van de geest en het gemakkelijker maken het leven aan te kunnen. Jezus Christus zei: „Het is gelukkiger te geven dan te ontvangen” (Hand. 20:35). Maar indien u geen geld of andere materiële zaken hebt om weg te geven? Beschouw dan nog eens een andere ervaring die onverwacht iemand uit zijn moedeloosheid hielp.

„De grote tragedie in mijn meisjesjaren en mijn eerste jaren als jonge vrouw was onze armoede. We konden nooit uitgaan zoals de andere meisjes in onze omgeving. Mijn kleren waren nooit van de beste kwaliteit. Ik was eruit gegroeid, ze pasten niet of ze waren uit de mode. Ik voelde me zo vernederd en beschaamd dat ik mezelf vaak in slaap huilde.

Ten slotte kwam ik in pure wanhoop op het idee om tijdens feestjes altijd mijn tafelgenoot naar zijn ervaringen, zijn gedachten en zijn plannen voor de toekomst te vragen. Ik stelde die vragen niet omdat ik nu zo geïnteresseerd was naar de antwoorden, ik deed het enkel om maar te verhinderen dat hij naar mijn oude, armoedige kleren zou kijken.

Maar toen gebeurde er iets vreemds: terwijl ik naar die jonge mannen luisterde en meer over ze te weten kwam, raakte ik steeds meer geïnteresseerd in hetgeen zij te zeggen hadden. Soms luisterde ik zelfs zo belangstellend dat ik mijn kleren vergat. Het meest verbaasde me echter dat ik die jonge mannen zo gelukkig maakte doordat ik een goede luisteraarster was en hen aanmoedigde over zichzelf te praten, en dat ik langzamerhand zelfs het populairste meisje in de groep werd, zodat drie van die mannen mij een huwelijksaanzoek deden.”

Een derde ervaring handelt over de waarde van geven op geestelijk terrein. Ook daar was sprake van een onverwacht effect en het hielp de persoon om beter opgewassen te zijn tegen de onaangenaamheden van zijn chronische ziekte. Een van Jehovah’s Getuigen uit Illinois vertelt:

„Na weer eens een verblijf van tien à twaalf dagen in het ziekenhuis vanwege een steeds erger wordende chronische kwaal, had ik bij mijn thuiskomst plannen gemaakt om van huis tot huis te gaan en de bijbelse waarheid met mijn medemensen te delen. Maar toen de dag daarvoor aanbrak, was ik buitengewoon depressief. Toch was ik vastbesloten te gaan. Alleen zei ik tot de persoon die me zou vergezellen: ’Laat me deze morgen maar luisteren. Want ik kan nauwelijks tegen een vriendin praten, laat staan tegen een vreemde.’

Mijn partner vond dit goed. Ze klopte aan bij een deur en raakte in gesprek met een vrouw die ons uiteindelijk binnennodigde. Onmiddellijk begon ik mee te doen aan de bespreking, en bijbelse gedachten met de vrouw te delen. Door de waardering die ik bij haar opmerkte voor hetgeen ze vernam, maakte mijn depressie plaats voor een gevoel van louter vreugde. Tegen de tijd dat we weggingen, kon ik zelfs niet meer beschrijven wat een depressie is. De vreugde om bijbelse waarheden met anderen te mogen delen, is onbeschrijfelijk.”

Bent u op bepaalde momenten mismoedigd? Strijd dan krachtig tegen een overmatig zelfmedelijden door naar wegen te zoeken om anderen te helpen. Hoewel dit niet de oorzaak van uw verdriet zal wegnemen, zal het u zeker helpen aan uw probleem het hoofd te bieden. — Luk. 6:38; Fil. 4:8, 9.