„Waarom stond de klok stil toen grootvader stierf?”
Door Ontwaakt!-correspondent in Zweden
„IK HEB nooit in bovennatuurlijke dingen willen geloven. Maar drie jaar geleden is hier in deze kamer iets heel mysterieus gebeurd. Ziet u die oude klok daar aan de muur? Die was van mijn grootvader. Hij kocht hem als jonge zeeman op een van zijn reizen. Hij was er altijd heel trots op en vertelde iedereen hoe goed de klok liep. Zoals u ziet, staat de klok nu stil. Grootvader is in het ziekenhuis een paar kilometer hiervandaan gestorven, en op datzelfde moment stond de klok stil, na zeventig jaar getikt te hebben! Grootvader zelf moet hem hebben stilgezet, dacht u ook niet?”
Deze ervaring vertelde een boer in Zweden aan een getuige van Jehovah. Vele mensen hebben in verband met het overlijden van een familielid of een vriend soortgelijke mysterieuze ervaringen meegemaakt. Vaak vragen zij zich af: Hoe komt het? Wat voor kracht is ervoor verantwoordelijk? Is dit geen bewijs voor de onsterfelijkheid van de mens?
Wanneer er over zulke vragen wordt gesproken, is het goed naar Gods Woord, de bijbel, te verwijzen. Dit boek is de enige betrouwbare bron van informatie met betrekking tot wat er met de mens gebeurt wanneer hij sterft, welke krachten in de onzichtbare wereld werkzaam zijn, en wat voor natuurlijke omstandigheden aan zulke ervaringen ten grondslag kunnen liggen. Zou u graag willen weten wat de bijbel leert over de vraag waarom grootvaders klok stilstond?
Heeft grootvader hem stilgezet?
Volgens de bijbel kan de klok niet door grootvader zelf stilgezet zijn. Herinnert u zich wat er volgens de bijbel gebeurt wanneer mensen sterven? God vertelde Adam en Eva wat de dood voor hen zou betekenen: „Gij [zult] brood eten, totdat gij tot de aardbodem terugkeert, want daaruit werdt gij genomen. Want stof zijt gij en tot stof zult gij terugkeren.” God zei niets waaruit bleek dat zij in een geestenwereld verder zouden leven. — Gen. 3:19; 2:17.
Bovendien zegt Gods Woord over de doden: „Wat de doden betreft, zij zijn zich van helemaal niets bewust” (Pred. 9:5). Kunnen zij mysterieuze dingen beramen en ook uitvoeren, zoals het stilzetten van klokken? De bijbel antwoordt: „Er is geen werk noch overleg noch kennis noch wijsheid in Sjeool [het Hebreeuwse woord voor het graf, de plaats waarheen de doden gaan]” (Pred. 9:10). Ter bevestiging hiervan zegt de bijbel ook nog dat de mens ’terugkeert naar zijn grond; op die dag vergaan zijn gedachten’. — Ps. 146:4; 115:17.
Daarom vergelijkt de bijbel de dood vaak met een slaap. Handelingen 13:36 zegt dat koning David ’ontsliep’ toen hij stierf. Eén Thessalonicenzen 4:13, 14 verwijst naar overleden christenen als ’hen die slapen’. Toen Jezus op weg ging om zijn vriend Lazarus uit de dood op te wekken, vertelde hij dat Lazarus sliep. Hij zei: „Ik ga erheen om hem uit de slaap te wekken.” — Joh. 11:11-14; zie ook Daniël 12:13.
Uit Gods Woord blijkt dus dat de doden niet in staat zijn communicatie met de levenden te onderhouden. Zij zijn inactief, totdat het wonder geschiedt dat zij uit de slaap worden gewekt wanneer zij in Gods toekomstige nieuwe ordening een opstanding ontvangen (Joh. 5:28, 29). Het bijbelse antwoord is dus duidelijk: Het was niet grootvader die de klok stilzette. Maar wie of wat kan het dan gedaan hebben?
Is er een geestenwereld?
Ja, de bijbel toont duidelijk aan dat er een geestenwereld bestaat. Wie zijn de bewoners ervan? Behalve de Almachtige Geest, Jehovah God, met zijn Zoon, Jezus Christus, en zijn getrouwe engelen, zijn er ook nog Gods tegenstander, Satan, en zijn horde ontrouwe engelen, ook wel demonen genoemd.
Heeft God, of misschien zijn Zoon, of een van zijn engelen grootvaders klok stilgezet? Zo ja, dan rijst de vraag: Waarom? Met welk doel? Als een teken om de boer te helpen in God te geloven? Beslist niet, want als God het geloof in zijn bestaan wil bevorderen door middel van mysterieuze bovennatuurlijke tekenen, waarom laat hij die tekenen dan niet aan iedereen zien? Waarom komt dat soort van tekenen dan zo zelden voor? Waarom zijn ze vaak duister en angstaanjagend? Neen, de Schepper heeft nauwkeuriger en uitgebreider middelen om mensen te helpen in hem te geloven.
Kan iemand anders uit de geestenwereld grootvaders klok hebben stilgezet? Zouden het Gods tegenstander en zijn demonen geweest kunnen zijn? Wat zegt de bijbel?
De verdenking rust op „goddeloze geestenkrachten”
De bijbel toont duidelijk aan dat er „goddeloze geestenkrachten” zijn die de mens bedriegen en angst aanjagen. In Efeziërs 6:12 beschrijft de apostel Paulus hen als „goddeloze geestenkrachten in de hemelse gewesten”, tegen wie de mens zich moet beschermen. Zulke machtige goddeloze engelen kunnen gemakkelijk allerlei bedrieglijke dingen doen of zich zelfs voor de overledene uitgeven. Satan probeerde het eerste mensenpaar een leugen omtrent de dood voor te schotelen, door te zeggen dat zij niet zouden sterven. Deze leugenachtige ’maskerade’ is een listige manier om zijn valse leer omtrent de onsterfelijkheid van de mens te ondersteunen. — Gen. 3:4; Joh. 8:44.
Het ligt voor de hand dat deze „goddeloze geestenkrachten” soms de periode na iemands overlijden zullen gebruiken om familieleden met onaangename ervaringen overstuur te maken en angst aan te jagen. Een dame in Stockholm (Zweden) zegt: „Na de dood van mijn man werd ik ’s nachts herhaaldelijk opgeschrikt door een hevig bonzen op de vloer van mijn slaapkamer. Het was alsof iemand met stalen kogels aan het gooien was. U kunt de ronde, gesplinterde deuken daar op de parketvloer zien. De tv werd op dezelfde wijze gebombardeerd. Op een nacht werd ik opgeschrikt door een luid gekraak in de lucht boven mijn bed. Ik was doodsbang.”
Anderen hebben echter aangename ervaringen meegemaakt. Een vrouw beschreef bijvoorbeeld hoe haar pas overleden echtgenoot ’s nachts aan haar verscheen en met haar sprak. Ze zei dat hij er helemaal niet eng uitzag en prachtige kleren aan had.
Een man vertelde de volgende ervaring: „Ik woonde vele jaren alleen met mijn moeder. Zij zorgde voor het huis en voor de maaltijden. Op een dag, nadat zij gestorven was, lag ik op de sofa te rusten toen ik haar uit de keuken hoorde roepen: ’Kom je eten? Het eten is klaar!’ Eerst dacht ik dat ik gedroomd had, maar er stond een warme, heerlijk klaargemaakte maaltijd op tafel.”
De vraag rijst nu: Kunnen goddeloze handlangers van Satan zulke aangename dingen doen? God inspireerde de apostel Paulus tot een heel eenvoudig antwoord, met de woorden: „Daar is niets verwonderlijks aan; Satan zelf vermomt zich als een engel van het licht. Daarom is het voor zijn dienaren heel eenvoudig zich te vermommen als dienaren van het goede” (2 Kor. 11:14, 15, New English Bible). Ten einde mensen te bedriegen en te misleiden, lijken de demonen dikwijls aardig en behulpzaam. — 1 Tim. 4:1.
Bevrijding van ’goddeloze krachten’
Iedereen die soortgelijke dingen heeft meegemaakt en die bevrijd wil worden van de invloed van ’goddeloze krachten’, dient zich tot Jehovah God om hulp te wenden. Jezus Christus leerde zijn volgelingen tot God te bidden: „Bevrijd ons van de goddeloze” (Matth. 6:13). God verhoort gebeden die uit een zuiver hart komen. „De ogen van Jehovah zijn op de rechtvaardigen en zijn oren tot hun smeking.” — 1 Petr. 3:12; Spr. 15:29.
Kennis uit Gods Woord, de bijbel, vormt eveneens een hulp. Een zorgvuldige studie ervan onthult de ware toestand van de doden. Hierdoor verkrijgt men een vaste hoop op de toekomstige opstanding der doden. De bijbel onthult ook de identiteit van de ’goddeloze krachten’ in het geestenrijk en laat zien hoe men het kan vermijden door hen bedrogen en lastiggevallen te worden.
Een dame die wist wat de bijbel hierover leert, vertelde: „Kort na de dood van mijn man zag ik iemand met zijn rug naar mij toe voor de kachel zitten om het vuur aan te steken, precies zoals mijn man dat altijd deed. Onmiddellijk riep ik luid tot Jehovah God om hulp. Toen commandeerde ik de persoon: ’Ik weet wie je bent, maak dat je wegkomt!’ Op datzelfde moment verdween hij in het niets. Ik heb hem sindsdien nooit meer gezien.”
Natuurlijke verklaringen
Niet elke ervaring van het soort dat hier wordt besproken, kan als bovennatuurlijk worden uitgelegd. Een evenwichtig onderzoek van wat er in werkelijkheid heeft plaatsgevonden, kan dikwijls tot een simpele, natuurlijke verklaring leiden.
Sommige mysterieuze ervaringen kunnen worden verklaard door wat de bijbel „tijd en onvoorziene gebeurtenissen” noemt (Pred. 9:11). Gebeurtenissen kunnen soms op een bijna ongelofelijke manier samenvallen. Om een voorbeeld te noemen: Miljoenen klokken over de gehele wereld staan niet stil wanneer hun eigenaar sterft. Maar de waarschijnlijkheidswetten leren dat ergens, op een bepaald moment, een klok precies op het tijdstip dat de eigenaar sterft, door mechanische oorzaak zal stilstaan. Zo kunnen ook andere onvoorziene omstandigheden met iemands overlijden samenvallen.
Dat men na iemands overlijden vreemde dingen ziet of hoort, kan ook een natuurlijke verklaring hebben. Wanneer men heel lang met iemand het leven heeft gedeeld, kan dit in de geest van de nabestaande zo’n diepe indruk hebben achtergelaten dat er plotseling momenten kunnen zijn waarop hij of zij denkt de aanwezigheid van de overledene te ervaren.
Het is interessant dat geleerden hebben ontdekt dat sommige personen een zogenoemd eidetisch voorstellingsvermogen bezitten, dat wil zeggen dat zij dingen waaraan zij denken, kunnen zien alsof ze buiten hun hoofd zweven. De Encyclopaedia Britannica zegt onder „eidetische voorstelling”: „Een eidetisch persoon kan zich niet slechts een voorstelling maken van een voorwerp dat er niet is, maar hij handelt alsof hij het werkelijk ziet.”
Wie of wat er dan ook achter een mysterieuze gebeurtenis in verband met iemands overlijden schuilt, het is niet de overledene zelf in een of andere vorm of gedaante. Het was niet de overleden grootvader die zijn klok heeft stilgezet.
„Want de levenden zijn zich ervan bewust dat zij zullen sterven; maar wat de doden betreft, zij zijn zich van helemaal niets bewust, ook hebben zij geen loon meer, want de gedachtenis aan hen is vergeten. Ook hun liefde en hun haat en hun jaloezie zijn reeds vergaan, en zij hebben tot onbepaalde tijd geen deel meer aan iets wat onder de zon moet worden gedaan.” — Pred. 9:5, 6.