MES

Een van één of twee sneden voorzien werktuig om te snijden. De messen die in de oudheid in bijbelse landen werden gebruikt, waren van steen (vooral van vuursteen), koper, brons of ijzer gemaakt.

De Hebreeuwse term ma·ʼakheʹleth, letterlijk „eetwerktuig”, wordt ook gebruikt voor grote messen zoals die welke voor het in stukken snijden van offerdieren werden gebruikt. Het werktuig dat de getrouwe Abraham in de hand nam toen hij op het punt stond Isaäk te offeren (Ge 22:6, 10), was een „slachtmes” (Hebr.: ma·ʼakheʹleth), en net zo’n soort mes werd door een zekere leviet gebruikt om het lijk van zijn bijvrouw in twaalf stukken te snijden (Re 19:29). In Spreuken 30:14 wordt verder gesproken over „een geslacht welks tanden zwaarden en welks kaken slachtmessen zijn”, zodat hetzelfde Hebreeuwse woord figuurlijk voor hebzucht wordt gebruikt.

„Vuurstenen messen” werden door Jozua gemaakt om daarmee de zonen van Israël bij Gibeath-Haäraloth te besnijden (Joz 5:2-4). Een deel van de Hebreeuwse term waarmee deze messen worden aangeduid, is cheʹrev, dat in het algemeen met „zwaard” wordt weergegeven. (Vgl. Joz 5:2, vtn.) Het gewone „Kanaänitische” vuurstenen mes was ongeveer 15 cm lang, had een verhoging of rug in het midden van het lemmer en was tweesnijdend.

De schrijvers en secretarissen uit de oudheid gebruikten voor het scherpen van hun rietpennen en voor het uitschrappen van woorden een soort mes. In Jeremia 36:23 wordt gesproken over het „mes van de secretaris”, dat gebruikt werd om een door Jeremia op aanwijzing van Jehovah beschreven boekrol stuk te scheuren.

Veel koperen messen uit de oudheid hadden een 15-25 cm lang, recht lemmer; men heeft er ook enkele met een gebogen punt gevonden. Het heft vormde vaak één geheel met het lemmer. Andere heften waren van hout gemaakt en aan het lemmer bevestigd.

In Spreuken 23:1, 2 wordt in figuurlijke zin over een mes gesproken en wordt de aanbeveling gedaan ’een mes op de keel te zetten’ wanneer men bij een koning eet, waardoor kennelijk wordt beklemtoond dat men onder zulke omstandigheden zijn eetlust moet bedwingen.