VALK

[Hebr.: nets].

Volgens hedendaagse lexicografen heeft de Hebreeuwse term nets betrekking op valken, hoewel sommige van mening zijn dat de term ook haviken omvat, die veel overeenkomst vertonen met valken, maar door ornithologen tot een aparte familie gerekend worden. Als een roofvogel die zich met slangen, hagedissen, kleine zoogdieren en andere vogels voedt, behoorde „de valk naar zijn soort” (’de havik in soorten’, LV) tot de vogels die volgens de Mozaïsche wet als „onrein” golden. — Le 11:16; De 14:15.

Sommige valken wedijveren met de gierzwaluw als het erom gaat wie de snelste vliegers van de vogelfamilie zijn; volgens waarnemers heeft één valk tijdens een duikvlucht een snelheid van 290 km/u bereikt. Tot de valken die in Palestina worden aangetroffen, behoort de slechtvalk (Falco peregrinus), een vrij algemene doortrekker. Ook is er de iets grotere lannervalk (Falco biarmicus), die ooit veel voorkwam in de steile rotsen en smalle ravijnen vanaf de berg Hermon tot aan het gebied rond de Dode Zee. De sakervalk (Falco cherrug) wordt af en toe in het W van de Negeb gezien.

De kleinere torenvalk (Falco tinnunculus), die circa 36 cm lang is, behoort eveneens tot het geslacht Falco. Hij is in Palestina’s landelijke nederzettingen en tuinen het hele jaar door veelvuldig te zien en nestelt zelfs op de grotere gebouwen in steden.

In Job 39:26 staat over de valk dat hij ’opstijgt en zijn vleugels uitspreidt naar de zuidenwind’. Volgens sommigen duidt dit op een zuidwaartse trek („zijn vleugels uitslaat naar het Zuiden”, NBG [vs. 29]), wat inderdaad van toepassing is op de kleine torenvalk en in zekere mate ook op de slechtvalk. Anderen geloven echter dat de tekst beschrijft hoe de vogel met krachtige vleugelslagen tegen de wind in gaat vliegen en daardoor voortdurend hoogte wint. Van valken wordt gezegd dat ze ’naar grote hoogte opstijgen en daarbij altijd proberen hoger te komen dan elke andere vogel die ze achtervolgen’ om zich dan met razende snelheid op de onder hen vliegende prooi te storten; vaak ’profiteren ze dan van de wind door zich, ertegenin vliegend, als een vlieger omhoog te laten voeren’ (Funk and Wagnalls New Standard Encyclopedia, 1931, Deel XI, blz. 329, 330). Iets soortgelijks doet de torenvalk, die ook wel wiekel of bidvalk wordt genoemd, „omdat hij tijdens de jacht in de lucht wiekelt [of bidt] (op één plaats blijft staan). Deze vogel vliegt met snelle vleugelslagen tegen de wind in terwijl hij de grond afspeurt naar prooi.” — The World Book Encyclopedia, 1987, Deel 11, blz. 237.

In de religie van Egypte nam de valk een zeer belangrijke plaats in. Hij werd het symbool van Horus, de Egyptische god met een valkekop, die samen met Isis en Osiris de voornaamste drieëenheid of „heilige familie” onder de goden en godinnen van Egypte vormde. Wanneer men de titel van de Farao’s schreef, werd altijd het symbool van de valk gebruikt, en in sommige gevallen werden deze heersers als een incarnatie van Horus beschouwd. Van de honderden gemummificeerde vogels die in Egypte gevonden zijn, komt de valk, vooral de torenvalk, het meest voor. Volgens Herodotus werd in Egypte een ieder die een valk doodde, ook al gebeurde dat per ongeluk, ter dood gebracht.