De echte Nieuwe Wereld die nog ontdekt moet worden

„EEN naam is iets onzekers, je kunt er niet van op aan!” Deze nuchtere opmerking is in Columbus’ geval waar gebleken.

In overeenstemming met de betekenis van zijn voornaam, Christophorus, deed Columbus inderdaad een poging om een soort „Christusdrager” te zijn. Per slot van rekening hadden de Spaanse soevereinen hem uitgestuurd in „dienst van God en de verbreiding van het katholieke geloof”. Maar na enkele niet-begrijpende inboorlingen het kruisteken en het ave-maria bijgebracht te hebben, concentreerde hij zich op stoffelijker interesses: het vinden van goud en de moeilijk te ontdekken zeeweg naar Indië.

Sommige katholieken hebben aangevoerd dat Columbus niettemin „heilig” verklaard zou moeten worden wegens zijn sleutelrol in de verruiming van de grenzen der christenheid. Maar de massale „bekeringen” die op zijn ontdekkingen volgden, droegen er niet zozeer toe bij dat de bevolking van de Nieuwe Wereld de echte Jezus Christus leerde kennen. Het ware christendom is altijd langs vreedzame weg verbreid, niet met het zwaard. Het gebruik van geweld om het evangelie te verbreiden is in flagrante strijd met wat Jezus leerde. — Vergelijk Mattheüs 10:14; 26:52.

Columbus (in het Spaans Colón) had wat meer succes met het in praktijk brengen van zijn achternaam, die „kolonisator” betekent. Hij was het die de eerste twee Europese kolonies in de Nieuwe Wereld stichtte. Hoewel die op een mislukking uitliepen, werden er spoedig andere gevestigd. De kolonisatie van Amerika vond onverbiddelijk voortgang, maar was allerminst een vreugdevolle aangelegenheid, zeker niet voor de gekoloniseerden.

De dominicaner monnik Bartolomé de Las Casas, die getuige was van het begin van de kolonisatie van West-Indië, protesteerde bij Filips II, de koning van Spanje, tegen ’de karikatuur van rechtvaardigheid waaraan deze onschuldige volken worden onderworpen, die worden uitgeroeid en verstrooid zonder geldig motief of enige andere reden dan de hebzucht en ambitie die degenen beweegt die zulke boosaardige werken bedrijven’.

Hoewel de ernstigste misstanden later werden rechtgezet, bleven zelfzuchtige motieven en meedogenloze methoden bepalend voor het beleid. Het is niet verwonderlijk dat die overheersing weerzinwekkend werd gevonden. Tegen de twintigste eeuw hadden de meeste landen in Amerika het koloniale juk afgeworpen.

Hele continenten tot een deel van de christenheid maken en een rechtvaardig bestuur uitoefenen over grote aantallen stammen en talen is uiteraard een zware taak. En het zou onbillijk zijn Columbus verantwoordelijk te stellen voor alles wat er fout ging bij de immense onderneming die hij onbewust op gang bracht toen hij de oceaan overstak en een begin maakte met wat sommigen de „Ontmoeting van twee werelden” noemen.

Zoals Kirkpatrick Sale in zijn boek The Conquest of Paradise uiteenzet, „was er beslist eens een gelegenheid, een kans voor de bevolking van Europa, om een nieuwe ankerplaats te vinden in een nieuw land, in naar zij vaag bevroedden, een paradijselijk land”. Een nieuwe wereld ontdekken is echter één ding; een nieuwe wereld scheppen is heel wat anders. Het was niet de eerste keer dat pogingen om een nieuwe wereld op te bouwen hadden gefaald.

Een andere veelbewogen tocht

Tweeduizend jaar voordat Columbus de zeilen hees, vertrokken zo’n tweehonderdduizend mensen voor een andere veelbewogen tocht. In plaats van een oceaan over te steken, zijn zij mogelijk een woestijn doorgetrokken. Zij gingen ook in westelijke richting, naar hun vaderland, Israël, dat de meesten van hen nooit hadden gezien. Het was hun bedoeling een nieuwe wereld te stichten, voor henzelf en voor hun kinderen.

Door hun wegtrekken uit Babylonische ballingschap gingen er profetieën in vervulling. Tweehonderd jaar voordien had de profeet Jesaja hun terugkeer naar hun vaderland voorzegd: „Ziet, ik [de Soevereine Heer Jehovah] schep nieuwe hemelen en een nieuwe aarde; en de vroegere dingen zullen niet in de geest worden teruggeroepen, noch zullen ze in het hart opkomen.” — Jesaja 65:13, 17.

De ’nieuwe hemelen en nieuwe aarde’ waren treffende symbolische termen voor een nieuw bestuur en een nieuwe mensenmaatschappij. Ze waren nodig omdat een echte nieuwe wereld veel meer vergt dan nieuw gebied ter kolonisatie; ze vraagt om een nieuwe, onzelfzuchtige geest onder bestuurders en bestuurden.

Weinig van de joden die uit Babylon terugkeerden, bezaten zo’n geest. Ondanks enig succes in het begin beschreef de Hebreeuwse profeet Maleachi ongeveer honderd jaar na hun terugkeer bedroefd hoe zelfzucht en hebzucht de overhand hadden gekregen in het land (Maleachi 2:14, 17; 3:5). Een unieke gelegenheid om een nieuwe wereld voor de joden op te bouwen was verloren gegaan.

Er wacht ons nog steeds een nieuwe wereld

Niettemin betekent het falen van pogingen in het verleden om een nieuwe wereld op te bouwen niet, dat het streven hopeloos is. In het boek Openbaring beschrijft de apostel Johannes, in woorden die een echo zijn van die van Jesaja, de volgende opzienbarende scène: „Ik zag een nieuwe hemel en een nieuwe aarde; want de vroegere hemel en de vroegere aarde waren voorbijgegaan . . . En hij zal elke traan uit hun ogen wegwissen, en de dood zal niet meer zijn, noch rouw, noch geschreeuw, noch pijn zal er meer zijn. De vroegere dingen zijn voorbijgegaan.” — Openbaring 21:1, 4.

Deze woorden verzekeren ons dat God zelf vastbesloten is een nieuwe regering over heel de aarde te hebben en een nieuwe maatschappij van mensen die gunstig op zijn bestuur reageren. De voordelen zullen onnoemelijk zijn. Het zal een authentieke nieuwe wereld zijn.

Een nieuwe wereld van Gods makelij kan vergezocht lijken. Maar Columbus’ overtuiging dat er in westelijke richting continenten lagen, scheen veel van zijn tijdgenoten eveneens ongelooflijk toe. De beschrijving van Gods beloofde nieuwe wereld kan ook zeer onwaarschijnlijk klinken, maar hoeveel geleerden uit de vijftiende eeuw hadden kunnen denken dat een derde van de landmassa van de aarde nog onbekend was voor de wetenschap?

Door de onwetendheid in de wetenschappelijke wereld van Columbus’ dagen leek de ontdekking van de Nieuwe Wereld zeer onwaarschijnlijk. Onwetendheid ten aanzien van Gods voornemen en zijn macht kan evenzo afbreuk doen aan het vertrouwen in zijn beloofde nieuwe hemel en nieuwe aarde. Maar de Almachtige God vervolgt zijn beschrijving ervan met de woorden: „Zie! Ik maak alle dingen nieuw. . . . Schrijf, want deze woorden zijn getrouw en waarachtig.” — Openbaring 21:5.

Het lijdt geen twijfel dat de hele mensheid verlangt naar de een of andere nieuwe wereld. De Mexicaanse schrijver Carlos Fuentes merkte eens op: „Utopia is iets van het verleden en van de toekomst. Aan de ene kant is het de herinnering aan een betere wereld die eens was maar niet meer is. Aan de andere kant is het de hoop dat deze betere wereld, rechtvaardiger en vrediger, eens zal komen.” Bijbelonderzoekers hebben het volste vertrouwen dat er inderdaad een betere wereld — geen fantastisch Utopia — zal komen omdat God het heeft beloofd en omdat God zo’n wereld tot stand kan brengen. — Mattheüs 19:26.

Een nieuwe wereld aan de horizon

Toen Columbus zijn bemanning ervan trachtte te overtuigen dat zij land naderden, was er meer dan geloof nodig. Hij moest tastbare bewijzen hebben. In zee drijvende verse planten, grotere aantallen landvogels en ten slotte een bloeiende tak op het water herstelden het vertrouwen van de zeelieden in hun admiraal.

Thans zijn er ook zichtbare bewijzen dat wij een nieuwe wereld naderen. Het feit dat voor de eerste keer in de geschiedenis het overleven van de mensheid gevaar loopt, herinnert ons eraan dat Gods geduld met menselijke regeringen snel ten einde moet lopen. Hij beloofde lang geleden „hen te verderven die de aarde verderven” (Openbaring 11:18). Hebzucht en zelfzucht hebben tot een massa onoplosbare, wereldomvattende problemen geleid, problemen die in de bijbel levendig vooraf zijn beschreven als ontwikkelingen die op Gods naderende ingrijpen wijzen.a

Toen Columbus vijfhonderd jaar geleden voor het eerst voet aan wal zette op het eiland Cuba, zou hij uitgeroepen hebben: „Hier zou ik eeuwig willen wonen!” Zij die Gods nieuwe wereld betreden, zullen er net zo over denken. En ditmaal zal die wens ingewilligd worden.

[Voetnoot]

[Illustratie op blz. 13]

Een nieuwe wereld ontdekken is één ding; een nieuwe wereld scheppen is heel wat anders