„Dit is mijn Lichaam”
„NEEMT, eet; dit is mijn Lichaam” (Mattheüs 26:26, Willibrordvertaling).
Met deze woorden liet Jezus Christus ongezuurd brood onder zijn discipelen rondgaan toen hij het Avondmaal des Heren instelde. Maar wat bedoelde hij met de woorden: „Dit is mijn Lichaam”?
HET antwoord op deze vraag is van belang voor rooms-katholieken, aangezien Jezus’ woorden de basis vormen voor het dogma van de transsubstantiatie. Volgens deze geloofsovertuiging is het zo dat wanneer katholieken tijdens de eucharistieviering de hostie nuttigen, deze in Christus’ letterlijke lichaam of vlees is veranderd. Zij zouden het daarom volstrekt oneens zijn met de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift, waarin Jezus’ woorden als volgt zijn weergegeven: „Neemt, eet. Dit betekent mijn lichaam.” Deze weergave suggereert dat het brood een symbool van Jezus’ vlees was, en niet het vlees zelf. Welke vertaling brengt de juiste gedachte over?
Het met „is” of „betekent” weergegeven Griekse woord is esʹtin. Het betekent in de grond der zaak „is”, maar het kan ook de betekenis hebben van „beduiden, betekenen”. Welke vertaling is in deze context beter?
Opmerkenswaardig is een voetnoot bij Mattheüs 26:26 in de Spaanse Sagrada Escritura, Texto y comentario por Profesores de la Compañía de Jesús, Nuevo Testamento I (Heilige Schrift, tekst en commentaar door professoren van het Gezelschap van Jezus, Nieuwe Testament), welke luidt: ’De vertaling zou, vanuit grammaticaal standpunt gezien, evengoed met betekent of symboliseert weergegeven kunnen worden als met is — in de betekenis van letterlijke identiteit. Als voorbeelden van gevallen waarin de betekenis symboliseert is, zouden Genesis 41:26; Ezechiël 5:5; Daniël 7:17; Lukas 8:11; Mattheüs 13:38; 16:18; Galaten 4:24 en Openbaring 1:20 genoemd kunnen worden. De betekenis van is ([in de zin van] identiek aan) laat zich afleiden uit de dogmahandboeken, waarbij de mogelijkheid van de metafoor of symboliek wordt uitgesloten, en ook uit de wijze waarop de Vroege Kerk de uitdrukking opvatte.’
Zoals deze rooms-katholieke vertaling eerlijk aantoont, zouden Jezus’ woorden, grammaticaal gezien, op beide manieren begrepen kunnen worden. In feite wordt het Griekse woord esʹtin elders in de katholieke Willibrordvertaling met „wat het zeggen wil” vertaald (Mattheüs 12:7). Welk woord zou een vertaler in Mattheüs 26:26 moeten kiezen? Aangezien Jezus nog leefde en zijn volmaakte lichaam nog bezat toen hij de woorden van die tekst uitsprak, kan het brood dat hij zijn volgelingen aanbood, niet zijn letterlijke vlees zijn geweest. Bovendien werd zijn gehele volmaakte menselijke lichaam als loskoopoffer aangeboden (Kolossenzen 1:21-23). Vandaar dat dit vers het best wordt vertaald met: „Dit betekent mijn lichaam.” Het ongezuurde brood symboliseerde Jezus’ lichaam, dat op het punt stond ten behoeve van de mensheid geofferd te worden.
Zelfs indien in uw eigen bijbel de uitdrukking „Dit is mijn lichaam” staat, hoeft dat u niet in verwarring te brengen. Jezus gebruikte vaak soortgelijke taal. Toen hij zei: „Ik ben de deur”, en: „Ik ben de ware wijnstok”, vatte niemand dat op als was hij een letterlijke deur of een letterlijke wijnstok (Johannes 10:7; 15:1). En toen hij, volgens de Willibrordvertaling, vervolgens een beker wijn onder zijn discipelen liet rondgaan en zei: „Deze beker is het Nieuwe Verbond”, dacht niemand dat de beker letterlijk het nieuwe verbond was (Lukas 22:20). Evenzo moeten wij zijn woorden dat het brood zijn lichaam ’was’, zo begrijpen dat het brood zijn lichaam ’betekende’ of symboliseerde.