BETHZATHA

(Bethza̱tha).

De naam van een waterbekken waar Jezus een man genas die al 38 jaar ziek was (Jo 5:1-9). In sommige handschriften en in vele Nederlandse vertalingen (bijv.: NBG; SV) staat in Johannes 5:2 „Bethesda”. Volgens de beschrijving had het waterbekken vijf zuilengangen, waarin zich vele zieken, blinden en kreupelen verzamelden, die kennelijk geneeskrachtige werking aan het water toeschreven, vooral onmiddellijk nadat het in beroering was gekomen. De laatste zeven woorden van vers 3, zoals die in de Statenvertaling worden aangetroffen, en ook vers 4 van dit hoofdstuk, waarin het in beroering komen van het water aan een engel wordt toegeschreven, ontbreken in enkele van de oudste Griekse handschriften en worden als een interpolatie beschouwd. De bijbel geeft derhalve geen enkele aanwijzing met betrekking tot de oorzaak van het in beroering komen van het water, maar laat alleen zien dat de mensen in de geneeskrachtige werking van dat water geloofden.

De plaats van het waterbekken wordt aangegeven door de rechtstreekse vermelding van de „schaapspoort” (hoewel in het oorspronkelijke Grieks het woord „poort” toegevoegd moet worden), welke poort zich naar men over het algemeen aanneemt in het noordelijke deel van Jeruzalem bevond. Uit Nehemia 3:1 blijkt dat deze poort door de priesters werd gebouwd, en daarom neemt men aan dat het een ingang in de buurt van het tempelterrein is geweest. Bovendien wordt de naam Bethzatha in verband gebracht met een stadsdeel in het oude Jeruzalem, Bezetha genaamd, dat ten N van het tempelterrein lag. In Jezus’ tijd lag deze wijk buiten de stadsmuren, maar Herodes Agrippa I (die in 44 G.T. stierf) gaf de stad tijdens de regering van Claudius (41–54 G.T.) een derde noordelijke muur, waardoor Bezetha binnen de stadsmuren kwam te liggen, zodat Johannes terecht over het waterbekken kon zeggen dat het „in Jeruzalem” lag, daar hij de stad vóór haar verwoesting in het jaar 70 G.T. heeft gekend.

In 1888 brachten opgravingen onmiddellijk ten N van het tempelterrein een dubbel waterbekken aan het licht, dat door een stenen scheidingswand werd verdeeld en in totaal een oppervlakte van ongeveer 46 × 92 m besloeg. Men vond ook overblijfselen van zuilengangen, alsmede een verbleekt fresco waarop een engel staat afgebeeld die het water beweegt; de schildering kan echter ook uit een latere tijd stammen. De ligging schijnt met de bijbelse beschrijving te kloppen.