Paulus waarschuwde dat ‘onderdrukkende wolven’ de kudde zouden binnendringen en dat ze ‘de waarheid zouden verdraaien om de discipelen achter zich aan te trekken’.

(Hand. 20:29-31).

19. Welke afval ontstond er aan het eind van de eerste eeuw, en welke gevolgen had dat in latere eeuwen?

¹⁹ De ‘onderdrukkende wolven’ verschenen aan het eind van de eerste eeuw op het toneel. Rond 98 schreef de apostel Johannes: ‘Er zijn nu al veel antichristen verschenen. (...) Ze zijn uit ons midden weggegaan, maar ze waren niet zoals wij. Want als ze net als wij waren geweest, zouden ze bij ons zijn gebleven’ (1 Joh. 2:18, 19). Tegen de derde eeuw had afval geleid tot het ontstaan van een klasse van geestelijken binnen de christenheid. En in de vierde eeuw werd deze aangetaste vorm van het christendom officieel erkend door keizer Constantijn. De religieuze leiders ‘verdraaiden de waarheid’ door heidense riten over te nemen en er een christelijk tintje aan te geven. Die valsreligieuze leerstellingen en gebruiken zien we nog steeds in de kerken van de christenheid.