Streef vrede na met uw naaste

OM VREDE met anderen na te streven moet u eerst in vrede leven met uzelf. Dit ligt opgesloten in de woorden van Jezus Christus: „Gij moet uw naaste liefhebben als uzelf” (Matthéüs 22:39). Om uw naaste te kunnen liefhebben moet u zichzelf liefhebben. Niet omdat u volmaakt bent. U weet dat u dat niet bent. U hebt gebreken, maakt fouten, voelt u schuldig. Dat weet u. Maar u weet ook dat u spijt hebt over uw tekortkomingen, er vergeving voor vraagt, u vast voorneemt het voortaan beter te doen, en uzelf aldus bevrijdt van drukkende schuldgevoelens.

Uit de overvloed van ons hart spreken en handelen wij (Matthéüs 12:34, 35). Als ons hart gevuld is met gevoelens van schuld en zelfverwijt, dan zullen zulke negatieve gevoelens op liefdeloze wijze op anderen worden geprojecteerd. Om anderen te kunnen liefhebben moet u een gevoel van eigenwaarde, van zelfrespect bezitten, in staat zijn uzelf te aanvaarden. U moet zelfs om uzelf kunnen lachen. Indien u op deze wijze uzelf liefhebt, zal geen innerlijke beroering uw betrekkingen met anderen kunnen doen verzuren. Doordat u deze innerlijke zekerheid bezit, voelt u zich niet door anderen bedreigd en kunt u een vriendelijke interesse tonen. Om u op vreedzame wijze open te stellen voor anderen, moet u vrede met uzelf bezitten.

In deze gespannen en jachtige hedendaagse wereld wordt onze innerlijke vrede echter bedreigd, en de edele kunst om zich een goede naaste te betonen, is aan het verdwijnen. Mensen staan tegenover elkaar als schildpadden die hun kop hebben ingetrokken, van onder hun veilige schild naar buiten turend, bang om hun nek uit te steken. Ongedwongen vriendelijkheid heeft plaats gemaakt voor vrees en eenzaamheid. Het is betreurenswaardig, maar begrijpelijk, gezien de gevaarlijke tijden waar wij in leven. — 2 Timótheüs 3:1-5.

Neemt iemand echter het initiatief om vriendelijk te zijn, dan zal zijn poging gewoonlijk een prettige reactie tot gevolg hebben. Een praatje met een buurman of buurvrouw, even stilstaan om enkele woorden te wisselen met iemand die in zijn voortuintje bezig is, een babbeltje met iemand op een bank in een park — zulke momenten kunnen aangename onderbrekingen zijn. Er bestaan richtlijnen die wij kunnen volgen om zulke gelegenheden tot iets aangenaams te maken en extra vrede te brengen in onze verhouding met andere mensen. Beschouwt u daar eens een paar van.

Wees een goede luisteraar

Toon respect. Kijk de persoon die tegen u spreekt, aan. Als uw ogen ronddwalen, is de boodschap die u hem overbrengt: ’Ik ben niet geïnteresseerd in u of in wat u zegt.’ Waarschijnlijk bedoelt u dat niet zo. Luister dus naar wat hij zegt en reageer daar ook specifiek op. Onderbreek de ander niet, tenzij om details of verduidelijking te vragen. „Wanneer iemand antwoord geeft op een zaak voordat hij ze hoort, is dat dwaasheid van zijn kant en schande” (Spreuken 18:13). Luister met het doel hem te begrijpen, zijn denkwijze, zijn standpunt, zijn gevoelens te begrijpen. Luister niet alleen met uw oren maar ook met uw hart. Wees „vlug . . . om te horen, langzaam om te spreken, langzaam met betrekking tot gramschap”. — Jakobus 1:19.

Communicatie, conversatie

Communicatie wil zeggen, „informatie, gedachten of gevoelens zo overdragen dat ze bevredigend overkomen of worden begrepen”. Wees duidelijk en beknopt, niet breedsprakig of onsamenhangend. Vergewis u ervan dat de ander begrijpt wat u zegt. Converseren betekent „gedachten en meningen uitwisselen door middel van spraak”. Converseren is dus niet hetzelfde als een lezing houden; het is een uitwisseling. Als u iets naar voren hebt gebracht, luister dan naar de reactie van de ander. U bent een luisteraar als iemand een ervaring vertelt of verslag uitbrengt. In een conversatie bent u een deelnemer. Draag tot de conversatie bij, en geef anderen de gelegenheid dit eveneens te doen. En wees plooibaar, sta open voor nieuwe ideeën. Een vooropgezette mening waaraan u dogmatisch vasthoudt, verblindt uw ogen, sluit uw oren toe en verhardt uw hart. — Matthéüs 13:15.

Wees vriendelijk, eerlijk, echt geïnteresseerd

Wees niet bedeesd. Zoek het contact met anderen. Uw vriendelijkheid zal gewoonlijk net zo’n reactie bij hen ontlokken. Gevoelens zijn besmettelijk. Voel wat u wilt dat anderen voelen. Handel zoals u wilt dat anderen handelen. Behandel mensen zoals u behandeld wilt worden. Zaai wat u wilt oogsten. Wees uzelf. Wees eerlijk. Toon oprechte belangstelling voor anderen, bekommer u om anderen, wees anderen behulpzaam.

Geef anderen aandacht

In een van zijn romans beschreef Booth Tarkington hoe een groep kinderen aan het ravotten was op het gazon voor het huis. Een van de personages, kleine Orvie, die vond dat hij niet voldoende aandacht kreeg, begon te rennen en springen terwijl hij schreeuwde, „Kijk eens wat ik doe! Kijk eens wat ik doe!” Volwassenen zijn daar iets subtieler in, maar ook zij willen aandacht. Kleine baby’s en bejaarden kunnen zelfs doodgaan als zij die aandacht niet krijgen. Kijk dus naar mensen, luister naar hen, neem notitie van hen! Leer uw buren kennen, wees vriendelijk, bewonder hun hond, hun rozestruik, hun nieuwe jurk — maar wees daarin altijd oprecht, doe het nooit alleen uit berekening.

Vermijd kritiek

Ze is te allen tijde vruchteloos. Ze kwetst iemands trots en wekt weerstand. Kritiek wordt beschouwd als een aanval en doet mensen een verdedigende houding aannemen. Zij zullen trachten zichzelf te rechtvaardigen en zullen op hun beurt kritiek op u hebben. Door kritiek te uiten begeeft u zich op gevaarlijk terrein. Bedenk dat mensen zich vaker door emoties dan door logica laten leiden, vooral wanneer zij worden aangevallen — en als zodanig bezien zij kritiek. Probeer in plaats van te veroordelen begrijpend te zijn. Woorden van aanmoediging doen vaak wonderen. Zie hun goede eigenschappen in plaats van te letten op hun gebreken. „Fouten door de vingers zien, strekt een mens tot eer.” — Spreuken 19:11, The New English Bible.

Raad geven

Wees warm, vriendelijk, liefdevol. Laat eerst de ander aan het woord en gun hem tijd. Probeer erachter te komen waarom hij zo denkt en handelt. Toon begrip voor zijn verlangens. Begrijp zijn zienswijze. Onderscheid de emotionele redenen voor zijn gedrag. Laat weten dat ook u fouten maakt, dat u net als hij onvolmaakt bent. Probeer vervolgens „zo iemand in een geest van zachtaardigheid te herstellen, terwijl een ieder van u zichzelf in het oog houdt, opdat ook gij niet verzocht wordt” (Galáten 6:1). Beperk uw raad tot het punt in kwestie. Stem uw raad op de persoon af, hem op vriendelijke wijze helpend de kwestie te begrijpen, en spreek met tact. „Uw spreken zij altijd minzaam, gekruid met zout, opdat gij weet hoe gij een ieder een antwoord behoort te geven” (Kolossenzen 4:6). Geef positieve, opbouwende raad; prijs verbetering.

Heb empathie, toon het

U moet u in de situatie van de ander kunnen verplaatsen. Voel zijn behoeften aan. Voel zoals hij voelt. Hoe zou u behandeld willen worden als u in zijn schoenen stond? Dit alles dient u te weten als u de gulden regel wilt toepassen: „Alle dingen dan die gij wilt dat de mensen voor u doen, moet ook gij insgelijks voor hen doen” (Matthéüs 7:12). Dit is niet gemakkelijk. In sommige gevallen is het onmogelijk uw gevoelens van empathie in woorden uit te drukken — dan kan het alleen maar met tranen. De apostel Paulus beval een dergelijke empathie aan toen hij zei: „Verheugt u met mensen die zich verheugen; weent met mensen die wenen.” — Romeinen 12:15.

Na Lazarus’ dood kwam Maria naar Jezus toe. Het verslag vervolgt: „Toen Jezus haar dan zag wenen en de joden die met haar waren meegekomen, zag wenen, zuchtte hij in de geest en werd verontrust; en hij zei: ’Waar hebt gijlieden hem gelegd?’ Zij zeiden tot hem: ’Heer, kom en zie.’ Jezus begon te wenen” (Johannes 11:33-35). Jezus wist wat hij ging doen, maar toch werd hij, toen hij hun droefheid zag, ertoe bewogen met hen te wenen. Hij toonde empathie.

Vergeld geen kwaad met kwaad

Doe niet naar de stelregel, ’behandel anderen zoals zij jou behandelen’, zoals sommigen de gulden regel ten onrechte weergeven. Vergeld niet kwaad met kwaad, maar overwin veeleer het kwade met het goede. Jehovah beweegt ons tot liefde door zijn liefde voor ons. „Wij hebben lief omdat hij ons eerst heeft liefgehad” (1 Johannes 4:19). Dit is geen onpraktisch getheoretiseer; zo is de menselijke natuur. Een zacht antwoord keert woede af. Iemand de andere wang toekeren kan een woedeaanval een halt toeroepen. Zoals de kolen die in de oudheid rondom in de ovens werden opgestapeld, het metaal uit het erts deden smelten, zo kunt u de woede van uw tegenstander, door kwaad met goed te vergelden, doen wegsmelten en overwinnen. Het kan ook gebeuren dat hij kwaad blijft bedrijven en u daaronder blijft lijden, maar u hebt dan al het mogelijke gedaan om de vrede te bevorderen. U bent uzelf trouw gebleven, en hebt u aan uw principes gehouden. U hebt niet toegelaten dat de kwaaddoener u ook tot iemand maakt die het kwade doet. — Romeinen 12:17-21.

Streef, voor zover het van u afhangt, vrede na

Wees er actief mee bezig ’vrede na te streven met alle mensen’ (Hebreeën 12:14). Vrede komt niet vanzelf. En het is niet altijd eenvoudig deze vrede te bereiken. In sommige gevallen moet u uw pogingen staken. „Heb geen omgang met iemand die snel toornig is; en bij een man die woedeuitbarstingen heeft, moogt gij niet binnengaan” (Spreuken 22:24). Maar wees, „voor zover het van u afhangt, vredelievend jegens alle mensen”. — Romeinen 12:18.

Het Griekse woord voor de soort van liefde die u, naar Jezus zei, uw naaste moet betonen, is agape. De definitie die de apostel Paulus van deze hoedanigheid agape geeft, is een samenvatting van de richtlijnen voor het nastreven van vrede met uw naaste: „De liefde is lankmoedig en vriendelijk. De liefde is niet jaloers, ze snoeft niet, wordt niet opgeblazen, gedraagt zich niet onbetamelijk, zoekt niet haar eigen belang, wordt niet geërgerd. Ze rekent het kwade niet aan. Ze verheugt zich niet over onrechtvaardigheid, maar verheugt zich met de waarheid. Ze verdraagt alle dingen, gelooft alle dingen, hoopt alle dingen, verduurt alle dingen. De liefde faalt nimmer.” — 1 Korinthiërs 13:4-8.

[Kader op blz. 5]

Richtlijnen voor menselijke betrekkingen, uit het bijbelboek Spreuken, met hoofdstuk en vers

„Een zacht antwoord keert woede af, maar een woord dat smart veroorzaakt, doet toorn opkomen.” — 15:1.

„Het hart van de wijze maakt dat zijn mond blijk geeft van inzicht, en aan zijn lippen voegt het overredingskracht toe.” — 16:23.

„Aangename woorden zijn een honingraat, zoet voor de ziel en genezing voor de beenderen.” — 16:24.

„Wie de overtreding bedekt, zoekt liefde, en hij die over een zaak blijft praten, scheidt hen die vertrouwelijk met elkaar omgaan.” — 17:9.

„Het begin van twist is als iemand die aan wateren de vrije loop laat; verwijder u dus, vóórdat de ruzie is uitgebroken.” — 17:14.

„Al wie zijn woorden inhoudt, is in het bezit van kennis, en een man van onderscheidingsvermogen is kalm van geest.” — 17:27.

„Het inzicht van een mens vertraagt stellig zijn toorn, en het is luister van zijn kant, de overtreding voorbij te gaan.” — 19:11.

„Het strekt een man tot heerlijkheid van geredetwist af te laten, maar iedere dwaas zal erin losbarsten.” — 20:3.

„Raad in het hart van een man is als diepe wateren, maar de man van onderscheidingsvermogen, díe zal hem naar boven halen.” — 20:5.

„Bepleit uw eigen zaak met uw naaste, en openbaar het vertrouwelijke gesprek van een ander niet.” — 25:9.

„Maak uw voet zeldzaam in het huis van uw naaste, opdat hij niet genoeg van u krijgt en u stellig haat.” — 25:17.

„Hebt gij een man aanschouwd die haastig is met zijn woorden? Er is meer hoop voor een verstandeloze dan voor hem.” — 29:20.