De feiten achter Kerstmis, Pasen en Halloween
UIT de bijbel blijkt dat Jezus 33 1/2 jaar was toen hij in de vroege lente van het jaar 33 G.T., op het joodse Pascha, aan de paal werd genageld. Dit betekent, teruggerekend, dat hij vroeg in de herfst werd geboren.
In het heidense Rome vierde men zo’n drie maanden later de Saturnalia, de geboortedag van de onoverwinnelijke zon. Hoe kwam het dat de viering van Jezus’ geboorte vooruitgeschoven werd naar 25 december, zodat ze godslasterlijk samenviel met de heidense viering van de geboortedag van de zon?
De steeds kortere dagen van december veroorzaakten een bijgelovige paniek onder de zonaanbidders, die vreesden dat hun god stervende was. Zij brandden kaarsen en ontstaken grote vuren om de kwijnende godheid weer op de been te helpen. Dat leek te werken. Na het wintersolstitium van 21 december scheen de zonnegod zijn kracht te herwinnen, want de dagen werden langer.
„December was de belangrijkste maand qua heidense vieringen en 25 dec. was het hoogtepunt van de winterfeestelijkheden”, wordt in Church Christmas Tab uitgelegd. „Sommigen geloven dat de bisschop van Rome voor 25 dec. als de geboortedatum van Christus heeft gekozen om de heidense vieringen te ’heiligen’. Het resultaat was een vreemde mengeling van het heidense en het christelijke feest, door de wereld nu Kerstmis genoemd.” Het artikel geeft toe: „Het woord ’Kerstmis’ komt in de bijbel niet voor. En de Schrift geeft geen opdracht tot het vieren van Jezus’ geboorte.”
Geen wonder dat de theoloog Tertullianus klaagde: „Door ons, voor wie sabbatten en nieuwe manen en feesten, die eens voor God aanvaardbaar waren, vreemd zijn, worden nu de Saturnalia [en andere heidense feesten] druk gevierd, worden over en weer geschenken aangedragen, . . . en met veel lawaai spelen en feestmalen gehouden.”
Paus Gregorius I zette deze bezoedelende tendens voort. Het blad Natural History schrijft daarover: „In plaats van te proberen de gebruiken en geloofsovertuigingen van mensen uit te wissen, gaf de paus instructies ze te gebruiken. Aanbidt een groep mensen een boom, wijd die dan aan Christus in plaats van hem om te hakken en sta hun toe hun aanbidding voort te zetten.”
Geen vermenging van waarheid met leugen
Had dit schipperende beleid Gods goedkeuring? Let eens op Gods waarschuwing tot zijn volk toen het klaarstond om het heidense Kanaän binnen te gaan: „Neem u in acht . . . dat gij niet naar hun goden informeert, door te zeggen: ’Hoe dienden deze natiën hun goden altijd? En ik, ja, ik zal het stellig ook zo doen.’ Zo moogt gij niet doen ten aanzien van Jehovah, uw God, want al wat Jehovah verfoeilijk is, wat hij werkelijk haat, hebben zij voor hun goden gedaan” (Deuteronomium 12:30, 31). Dezelfde waarschuwing wordt in de christelijke Griekse Geschriften herhaald: „Komt niet onder een ongelijk juk met ongelovigen. Want wat voor deelgenootschap hebben rechtvaardigheid en wetteloosheid? Of wat heeft licht met duisternis gemeen? Welke overeenstemming bestaat er voorts tussen Christus en Belial [Satan, NW, Studiebijbel, vtn.]? Of welk deel heeft een gelovige met een ongelovige?” — 2 Korinthiërs 6:14, 15.
Wat vindt God zo weerzinwekkend aan deze valse goden en de aanbidding ervan? Saturnus was de Romeinse zonnegod die bij de Saturnalia werd geëerd. Was hij een waardige god? Simon Schama, hoogleraar geschiedenis aan de Harvard University, noemt hem „de losbandige genieter van eten, drinken en andere ondeugende dingen”. Het blad Lear’s noemt de feestdag „de beroemdste wijnorgie uit de oudheid”.
De godsdienstige verering van de zonnegod Mithras strekte zich over heel Azië uit. Volgens de antropoloog Gabriel Seabrook was hij „een oorlogsgod, die zijn vijanden op het slagveld met dodelijke pijlen en ongeneeslijke ziekten bestookte”.
De zonaanbidding bij de Azteken was bijzonder bloedig. Het blad Natural History legt uit dat „tenzij er slachtoffers aan de zonnegoden werden gebracht, alle leven — ook dat van de goden — zou sterven”.
Bij het doornemen van de oorsprong van deze viering (zie het kader hieronder) zal het u misschien niet verbazen dat heksen en satanaanbidders nog steeds de 25ste december vieren. In de San Francisco Chronicle van 21 december 1991 worden van een heks en populaire heidense schrijfster de woorden geciteerd: „Het is een van onze vermoeiendste feestdagen. Wij blijven de hele nacht op.” Een lid van de groep Verbond der godin verklaarde: „Wij voeren een ritueel op. . . . Leden van onze clerus voeren een mysteriespel op over de geboorte van het zonnekind.”
Zal God of zijn Zoon zulk eerbetoon, dat een afspiegeling is van de aanbidding van valse goden, aanvaarden?
Is het Pasen — of Astarte?
De festiviteiten ter gelegenheid van de feestdag beginnen voor dit gezin vroeg in de ochtend als zij opstaan om vol eerbiedig ontzag de zonsopgang te begroeten. De kinderen zijn uitgedost in hun beste nieuwe kleren, compleet met nieuwe hoedjes. Bij de viering horen voorstellingen van konijnen, mandjes vol vrolijk geverfde eieren en warme kruisbroodjes. Het moet Pasen zijn. Of niet soms?
Het voorjaar was heilig voor de seksaanbidders van Fenicië. Hun vruchtbaarheidsgodin, Astarte of Isjtar (Aphrodite bij de Grieken), had als symbolen het ei en de haas. Haar dorst naar bloed en immorele seks was onlesbaar. De beelden die van haar gemaakt zijn, stelden haar afwisselend voor met schromelijk overdreven geslachtsorganen of met een ei in haar hand en een haas naast zich. Gewijde prostitutie was een onderdeel van haar cultus. In Kanaän werd de seksgodin als de vrouw van Baäl aangeduid. Zij werd geëerd met dronken seksorgieën, want de aanbidders geloofden dat hun geslachtsgemeenschap ertoe bijdroeg het algeheel ontwaken en de seksuele vereniging van Baäl met zijn vrouw te bewerkstelligen. Volgens het boek Recent Discoveries in Bible Lands is „in geen enkel land . . . zo’n relatief groot aantal beeldjes van de naakte vruchtbaarheidsgodin gevonden, en sommige ervan zijn uitgesproken obsceen”.
Onder gedenktekens voor haar in Carthago werden kleurige urnen ontdekt met de verkoolde beenderen van kleine kinderen. Hun ouders, meestal mensen uit de hoogste kringen, smeekten de zegen van de goden op hun rijkdom en invloed af. Enkele van de urnen bleken de overblijfselen van verscheidene kinderen van verschillende leeftijden te bevatten, mogelijk uit hetzelfde gezin.
Uit een blik op het bovenstaande kader zal blijken hoe slecht vermomd de moderne versies van deze riten uit de oudheid zijn. In sommige talen verschilt zelfs de naam voor het paasfeest niet veel van de oude heidense naam. Denk maar aan het Engelse Easter of het Duitse Ostern. Is dit dan de manier om de heilige Zoon van God te eren?
Halloween — Avond van verschrikking uit oude tijden
Het is de laatste avond van oktober. Bij het licht van de maan trekt een groepje verklede figuren van huis tot huis; zij zetten met sinistere dreigementen kracht bij aan hun eisen. Sommige stoepen worden bewaakt door grijnzende, tot mensengezichten gesneden pompoenen, die licht uitstralen door brandende kaarsen — gemaakt van mensenvet. Er zijn ook deuren die druipen van mensenbloed. Het is de avond van Samhain, de Keltische heer van de doden.
Er is misschien geen andere „gekerstende” viering waarbij Satan zo schaamteloos zichzelf eert en zijn gesneuvelden herdenkt. De schrijver J. Garnier oppert de gedachte dat vieringen van lijden en dood terug te voeren zijn op de verdelging in de oudheid van al zijn menselijke aanhangers en van de bastaardzonen van gevallen engelen ten tijde van de Vloed. Overal ter wereld kennen culturen feesten voor de doden, „door allen juist op of omstreeks de dag gevierd waarop, volgens het Mozaïsche verslag, de Zondvloed plaatsvond, nl. de zeventiende dag van de tweede maand — de maand die nagenoeg overeenkomt met onze novembermaand”. — The Worship of the Dead, door J. Garnier.
De druïden waren daarop geen uitzondering. Naar verluidt liet Samhain op 31 oktober de geesten van de doden vrij zodat zij zich onder de levenden konden begeven. Druïden dwaalden door de straten met lantarens en als zij bij een huis kwamen, eisten zij geld als een offer voor Satan.
Halloween is een belangrijke dag voor satanische riten. „Het is een religieuze feestdag voor de onderwereld, waarop satanisten slachtoffers brengen en heksen zich rustig wijden aan gebedscirkels of maaltijden voor de doden”, aldus een artikel in USA Today. Daarin werd ook de heks Bryan Jordan uit Washington geciteerd, die zei: „[Christenen] beseffen het niet, maar zij vieren onze feestdag met ons. . . . Dat vinden wij fijn.”
Ouders, wilt u dat uw kinderen deze sinistere riten nabootsen?
[Kader op blz. 12]
De symbolen van Kerstmis
De kerstboom „heeft heel weinig uit te staan met de christelijke viering en heel veel met de hardnekkige overleving door de millennia heen van heidense riten van winterlicht en wedergeboorte” (The Boston Herald). „Bomen behangen met snuisterijen maakten eeuwenlang deel uit van de heidense feesten.” — Church Christmas Tab.
Hulst was bij de Kelten populair „om de huiskabouters in toom te houden in de tijd van het wintersolstitium. . . . Hulst kon kwaad afwenden, helpen bij het uitleggen van dromen en een huis tegen de bliksem beschermen.” — Beautiful British Columbia.
Mistletoe „kwam van de druïden in Engeland, die hem gebruikten bij een vreemde eredienst die verband hield met demonische en occulte machten”. — Church Christmas Tab.
Op 25 december vierden „de Mithrasvereerders . . . de geboorte van Mithras . . . Er is absoluut geen bijbelse autoriteit voor 25 december als de dag van Christus’ geboorte.” — Isaac Asimov.
Het geven van geschenken was een vast onderdeel van de Saturnalia. „Er werd van je verwacht dat je tijdens dit feest al je vrienden een geschenk gaf.” — Ancient Italy and Modern Religion.
De ster „boven in de boom werd 5000 jaar voor de geboorte van Christus in de Oriënt aanbeden als symbool van reinheid, goedheid en vrede”. — United Church Herald.
De kaars „komt niet . . . uit het christelijke heiligdom. Wij hebben ze van een veel vroeger altaar genomen, de eik van de druïden.” — United Church Herald.
De kerstman is gestolen „uit de oude Duitse mythologie: ’Thor was een bejaarde man, joviaal en vriendelijk, gedrongen, met een lange witte baard. Hij reed in een wagen en zou in noordelijke streken wonen . . . Zijn element was vuur, zijn kleur rood. De open haard in elk huis was aan hem gewijd en naar verluidt daalde hij erin af via de schoorsteen.” — United Church Herald.
[Kader op blz. 13]
De lenteriten
Pasen (in het Engels Easter) was „oorspronkelijk het lentefeest ter ere van de Germaanse godin van het licht en de lente die in het Angelsaksisch als Eastre bekend is” (The Westminster Dictionary of the Bible). „Er staat geen aanwijzing in het Nieuwe Testament . . . dat men Pasen vierde.” — The Encyclopædia Britannica.
De haas was „de vaste metgezel van de Germaanse godin Ostara”. — Funk & Wagnalls Standard Dictionary of Folklore, Mythology and Legend.
Eieren „werden naar verluidt geverfd en gegeten tijdens de lentefeesten in het oude Egypte, Perzië, Griekenland en Rome”. — Celebrations.
De paashoed was oorspronkelijk „een krans van bloemen of bladeren. De cirkel of kroon stelde de ronde zon en haar baan langs de hemel voor die de terugkeer van de lente bracht.” De gewoonte zich met Pasen in het nieuw te steken, ontwikkelde zich omdat „het als onbeleefd werd beschouwd en daarom als ongeluk brengend om de Scandinavische godin van de lente, Eastre, in iets anders te begroeten dan nieuwe kleding, daar de godin de aarde in het nieuw stak”. — The Giant Book of Superstitions.
Warme kruisbroodjes: „Net als de Grieken aten de Romeinen brood waarop een kruis aangegeven stond . . . bij openbare offers.” Ze werden door heidense Saksen gegeten ter ere van Eostre. — The Encyclopædia Britannica.
Dageraaddiensten komen overeen met riten „tijdens de voorjaarsequinox ter verwelkoming van de zon en haar grote kracht om alles wat groeit nieuw leven te schenken”. — Celebrations.
[Kader op blz. 14]
De gruwelijke herkomst van Halloween
Maskers en kostuums: „De Kelten voorzagen de geesten van voedsel, drank en andere traktaties en probeerden hen dan tot vertrekken te krijgen door getooid met maskers en in speciale kledij in optocht naar de rand van het dorp te gaan.”
De grote vuren in de open lucht (in het Engels bonfires) waren oorspronkelijk ’bonefires’ ofte wel ’beendervuren’, waarmee „de priesters de zonnegod gunstig probeerden te stemmen door dieren en, vaak, ook mensen te offeren” (The Tampa Tribune). „Uit de manier waarop de slachtoffers stierven, leidden de druïden voortekenen af.” — Beaumont Enterprise.
Trakteren of anders . . .: „De kreet van de druïden was te vergelijken met het ’Trakteren of anders . . .’ van tegenwoordig.” — Central Coast Parent.
Enge verhalen: „Het bloedige ritueel van de druïden leeft voort in de nadruk die de jeugd op spoken en geesten legt. . . . Halloweenfeestjes en het vertellen van enge verhalen stammen ook uit de tijd van de druïden, toen men geloofde dat geesten door het land trokken.” — The Tampa Tribune.
Ondanks de heidense oorsprong van deze feestdagen zullen sommigen ervoor terugschrikken kinderen de pret van hedendaagse vieringen te ontzeggen. Wat weten welingelichte kinderen per slot van rekening van de oude Saturnus, Astarte en Samhain? Sommigen zijn heel goed op de hoogte. Zij weten ook dat zij niets met hen te maken willen hebben.
[Illustraties op blz. 12]
Mithras
Thor
[Verantwoording]
Mithras: Musée du Louvre, Parijs
Thor: The Age of Fable door T. Bulfinch, 1898
[Illustratie op blz. 13]
Astarte
[Illustratieverantwoording op blz. 14]
Schedel: Foto U.S. Forest Service