Communicatie in de christelijke bediening

„Gaat daarom en maakt discipelen van mensen uit alle natiën.” — MATTHEÜS 28:19.

1. Welke door Christus gegeven opdracht impliceert de noodzaak tot communicatie?

JEZUS’ hierboven aangehaalde opdracht plaatst ons voor de uitdaging in onze bediening met mensen te communiceren terwijl wij van huis tot huis gaan, nabezoeken brengen en een aandeel hebben aan alle andere facetten van de Koninkrijksprediking. In die opdracht ligt de verantwoordelijkheid opgesloten de waarheid bekend te maken omtrent Jehovah God, Jezus Christus en het Messiaanse koninkrijk waarin Jezus nu regeert. — Mattheüs 25:31-33.

2. Wat hebben wij nodig om doeltreffend te communiceren?

² Hoe kunnen wij doeltreffend communiceren? Ten eerste moeten wij geloven in de informatie die wij overbrengen. Met andere woorden, wij moeten het sterke geloof hebben dat Jehovah de ene ware God is, dat de bijbel werkelijk Gods Woord is en dat Gods koninkrijk de enige hoop voor de mensheid is. Op die manier zal wat wij onderwijzen uit het hart komen, en zullen wij aandacht schenken aan Paulus’ raad aan Timotheüs: „Doe uw uiterste best om u goedgekeurd aan God aan te bieden, als een werkman die zich nergens over behoeft te schamen, die het woord der waarheid juist hanteert.” — 2 Timotheüs 2:15.

Niet-verbale communicatie

3-5. (a) Hoe kunnen wij zelfs zonder een woord te spreken, communiceren? (b) Welke ervaringen bevestigen dit?

³ Communicatie heeft heel vaak met woorden te maken. Maar feitelijk communiceren wij zelfs al met mensen voordat wij tot hen spreken. Hoe? Door onze manier van doen en door onze kleding en uiterlijke verzorging. Jaren geleden reisde een afgestudeerde van de Wachttoren-Bijbelschool Gilead per oceaanboot naar zijn zendingstoewijzing. Na een paar dagen op zee vroeg een onbekende hem waarom hij zo verschilde van alle anderen aan boord. De zendeling bracht louter en alleen door zijn uiterlijk en manier van doen iets opmerkenswaardigs over — dat hij andere maatstaven had en te benaderen was. Dit bood de zendeling een voortreffelijke gelegenheid om getuigenis te geven.

⁴ En een tweede geval: Een zuster die op straat voorbijgangers bijbelse lectuur aanbood, glimlachte vriendelijk naar een vrouw niet ver van haar vandaan. Deze vrouw zou net de trap afgaan naar een metrostation. Toen veranderde zij van gedachten, liep terug naar de zuster en vroeg om een huisbijbelstudie. Wat had indruk op haar gemaakt? Er was haar geen bijbelse lectuur aangeboden, maar er was vriendelijk tegen haar geglimlacht door de Getuige die straatwerk deed.

⁵ Een derde voorbeeld: Een groep jonge Getuigen gebruikte een maaltijd in een restaurant en zij waren verbaasd toen een vreemde naar hun tafel kwam en hun maaltijden betaalde. Waarom deed hij dit? Hij was onder de indruk van hun gedrag. Zonder een woord tegen de vreemde te zeggen hadden deze jonge christenen overgebracht dat zij godvrezende personen waren. Het is duidelijk dat wij door ons gedrag en uiterlijk en onze vriendelijkheid nog voordat wij een woord zeggen, al communiceren. — Vergelijk 1 Petrus 3:1, 2.

Redeneren essentieel voor communicatie

6. Illustreer hoe redeneren voor communicatie van onschatbare waarde is.

⁶ Om verbaal met mensen te communiceren over het goede nieuws, moeten wij erop voorbereid zijn met hen te redeneren in plaats van dogmatisch te spreken. Wij lezen herhaaldelijk dat Paulus redeneerde met degenen die hij het goede nieuws trachtte mee te delen (Handelingen 17:2, 17; 18:19). Hoe kunnen wij zijn voorbeeld navolgen? Wel, verslechterende wereldtoestanden kunnen sommigen ertoe hebben gebracht te twijfelen aan het bestaan van een almachtige en liefdevolle God die zich om de mensheid bekommert. Wij zouden echter met hen kunnen beredeneren dat God voor alles een tijd heeft (Prediker 3:1-8). Zo zegt Galaten 4:4 dat toen Gods tijd ervoor kwam, hij zijn Zoon naar de aarde zond. Dit was duizenden jaren nadat hij voor het eerst beloofd had dat te zullen doen. Evenzo zal hij wanneer zijn tijd komt, een eind maken aan lijden en goddeloosheid. Bovendien laat Gods Woord zien dat God dwingende redenen heeft om goddeloosheid zo lang te laten bestaan. (Vergelijk Exodus 9:16.) In deze trant redenerend en die redenering ondersteunend met illustraties en krachtige schriftuurlijke bewijzen, zullen wij oprechte mensen helpen in te zien dat het algemeen voorkomen van verdorvenheid niet gebruikt kan worden als argument dat Jehovah niet bestaat of zich er niet om bekommert. — Romeinen 9:14-18.

7, 8. Hoe zou redeneren ons kunnen helpen in de communicatie met een orthodoxe jood?

⁷ Veronderstel dat terwijl u van huis tot huis gaat, een huisbewoner tegen u zegt: „Ik ben jood. Ik heb geen belangstelling.” Wat zou u daarop kunnen zeggen? Eén broeder bericht succes te hebben gehad met deze benadering: ’U zult het stellig met mij eens zijn dat Mozes een van de grootste profeten was die God ooit gebruikt heeft. En wist u dat hij, zoals opgetekend in Deuteronomium 31:29, gezegd heeft: „Ik weet heel goed dat gij na mijn dood . . . zult . . . afwijken van de weg waaromtrent ik u geboden heb; en op het einde der dagen zal u stellig rampspoed overkomen”? Mozes was een ware profeet, en zijn woorden moesten dus uitkomen. Kan het zijn dat ze zijn uitgekomen toen God de Messias naar de joden zond en dat dat de reden is waarom de joden hem niet aanvaardden? Dat zou het geval kunnen zijn geweest. Als dit zo is en zij een fout hebben gemaakt, is dat dan een reden voor u en mij om dezelfde fout te maken?’

⁸ Bedenk ook dat de joden veel hebben geleden door toedoen van de christenheid, vooral in deze eeuw. Wellicht wilt u de huisbewoner dan ook vertellen dat wij daar geen aandeel aan hebben gehad. Misschien wilt u bijvoorbeeld zeggen: ’Wist u dat toen Hitler aan de macht was, Jehovah’s Getuigen niet meededen met zijn boycot van de joden? Zij weigerden ook de Hitlergroet te brengen en in zijn leger te dienen.’a

9, 10. Hoe zou redenatie gebruikt kunnen worden om iemand te helpen die in het hellevuur gelooft?

⁹ In een poging om te communiceren met iemand die in het hellevuur gelooft, zou u kunnen redeneren dat als een persoon eeuwig lijden in een hel moet ondergaan, hij een onsterfelijke ziel moet bezitten. Degene die in een hel gelooft, zal hiermee instemmen. Dan kunt u het verslag van de schepping van Adam en Eva noemen en vriendelijk vragen of hij daarin ooit enige vermelding van zo’n onsterfelijke ziel heeft opgemerkt. Uw redenatie voortzettend zou u dan zijn aandacht kunnen vestigen op Genesis 2:7, waar de bijbel ons vertelt dat Adam een ziel werd. En merk op wat God over het gevolg van Adams zonde zei: „In het zweet van uw aangezicht zult gij brood eten, totdat gij tot de aardbodem terugkeert, want daaruit werdt gij genomen. Want stof zijt gij en tot stof zult gij terugkeren” (Genesis 3:19). Vandaar dat Adam, de ziel, terugging naar het stof.

¹⁰ U zou ook de aandacht kunnen vestigen op het feit dat God nergens in het Genesisverslag gewag maakt van eeuwig lijden in een hellevuur. Toen God Adam waarschuwde niet van de verboden vrucht te eten, zei hij: „Op de dag dat gij daarvan eet, zult gij beslist sterven” (Genesis 2:17). Niets over een hellevuur! Als het werkelijke gevolg van zonde voor Adam niet de dood, een ’terugkeren tot het stof’, was geweest maar een eeuwig lijden, had God dat dan niet in alle gerechtigheid duidelijk moeten uitleggen? Derhalve kan zorgvuldig en vriendelijk redeneren iemand die oprecht is, helpen de inconsequenties van zijn geloof in te zien. Laten wij nooit vergeten hoe belangrijk het is een beroep te doen op de rede als wij de waarheid van Gods Woord met anderen delen. — Vergelijk 2 Timotheüs 2:24-26; 1 Johannes 4:8, 16.

Hoedanigheden die nodig zijn voor effectieve communicatie

11-13. Welke christelijke hoedanigheden kunnen ons helpen doeltreffend te communiceren?

¹¹ Welke hoedanigheden moeten wij nu aankweken om Koninkrijkswaarheden zo effectief mogelijk over te brengen? Welnu, wat leert het voorbeeld van Jezus ons? In Mattheüs 11:28-30 lezen wij zijn woorden: „Komt tot mij, allen die zwoegt en zwaar beladen zijt, en ik zal u verkwikken. Neemt mijn juk op u en leert van mij, want ik ben zachtaardig en ootmoedig van hart, en gij zult verkwikking vinden voor uw ziel. Want mijn juk is weldadig en mijn vracht is licht.” Daar zien wij een van de sleutels van Jezus’ succes in het communiceren. Hij was zachtaardig en ootmoedig van hart. Rechtgeaarde mensen vonden hem verkwikkend. De apostel Paulus gaf ook een voortreffelijk voorbeeld, want, zoals hij de ouderlingen uit Efeze vertelde, vanaf de eerste dag dat hij bij hen kwam, had hij „met de grootste ootmoedigheid des geestes” de Heer als slaaf gediend. — Handelingen 20:19.

¹² Als wij altijd bescheidenheid en ootmoedigheid des geestes aan de dag leggen, zullen anderen bemerken dat ook wij verkwikkend zijn, en zal het gemakkelijker voor ons zijn met hen te communiceren. Elke andere houding zal waarschijnlijk een barrière opwerpen tussen ons en degenen met wie wij proberen te communiceren. Waarlijk, „wijsheid is bij de bescheidenen”. — Spreuken 11:2.

¹³ Om informatie doeltreffend over te dragen moeten wij ook geduldig en tactvol zijn. De apostel Paulus was beslist tactvol toen hij getuigenis gaf aan de groep filosofen die hij op de Marsheuvel tegenover zich had. Hij bracht het goede nieuws zo dat zij het konden begrijpen (Handelingen 17:18, 22-31). Als wij succesvol met onze toehoorders willen communiceren, moeten wij acht slaan op de raad die de apostel Paulus aan de Kolossenzen gaf toen hij zei: „Laat uw conversatie altijd minzaam zijn, en nooit zouteloos; maak er een studie van hoe u het best kunt praten met iedereen die u treft” (Kolossenzen 4:6, The New English Bible). Onze spraak moet altijd van goede smaak getuigen. Zo’n spraak zal vaak de geest van onze luisteraars openen, terwijl onverstandige opmerkingen ertoe kunnen leiden dat zij hun geest afsluiten.

14. Hoe kan een ontspannen, op een gesprek gerichte benadering ons helpen met anderen te communiceren?

¹⁴ Wij zullen altijd een ontspannen indruk willen maken. Dit draagt ertoe bij dat onze luisteraars zich op hun gemak voelen. Ontspannen zijn betekent ook dat wij er niet op uit moeten zijn zelf constant het woord te voeren. In plaats daarvan geven wij met een ongehaaste houding en vriendelijke vragen onze luisteraars de gelegenheid zich te uiten. Vooral wanneer wij informeel getuigenis geven is het verstandig de ander aan te moedigen tot praten. Zo bemerkte een Getuige eens dat hij in een vliegtuig naast een rooms-katholieke priester zat. Meer dan een uur bleef de Getuige de priester tactvolle vragen stellen en was de priester, in zijn beantwoorden ervan, het meest aan het woord. Maar toen zij uiteengingen, waren er verscheidene bijbelse publikaties aan de priester verspreid. Zo’n geduldige benadering zal ons helpen een andere noodzakelijke hoedanigheid te oefenen, namelijk empathie.

15, 16. Hoe kan empathie ons helpen te communiceren?

¹⁵ Empathie betekent ons in de positie van anderen te kunnen verplaatsen. De apostel Paulus besefte volledig de noodzaak voor empathie, zoals blijkt uit wat hij schreef aan de Korinthiërs: „Hoewel ik vrij ben van allen, heb ik mijzelf tot slaaf van allen gemaakt, om de meesten te winnen. En zo ben ik voor de joden geworden als een jood, om joden te winnen; voor hen die onder de wet staan, ben ik geworden als iemand die onder de wet staat, hoewel ik zelf niet onder de wet sta, om hen die onder de wet staan, te winnen. Voor hen die zonder wet zijn, ben ik geworden als iemand zonder wet, hoewel ik niet zonder wet ben ten opzichte van God, maar onder de wet ten opzichte van Christus, om hen die zonder wet zijn, te winnen. Voor de zwakken ben ik zwak geworden, om de zwakken te winnen. Ik ben voor alle soorten van mensen alles geworden, om er toch maar enkelen te redden.” — 1 Korinthiërs 9:19-22.

¹⁶ Om de apostel Paulus in deze opzichten na te volgen moeten wij tactvol zijn, over onderscheidingsvermogen beschikken en goede waarnemers zijn. Empathie zal ons helpen met onze luisteraars over de waarheid te communiceren op een manier die aansluit bij hun manier van denken en voelen. Het boek Redeneren aan de hand van de Schrift geeft ons op dit punt heel wat hulp. Heb deze publikatie altijd bij u in de bediening.

Liefde — een hulp voor communicatie

17. Welke is van alle christelijke hoedanigheden de meest waardevolle om de waarheid effectief over te dragen, en hoe wordt deze hoedanigheid getoond?

¹⁷ Bescheidenheid, ootmoedigheid des geestes, geduld en empathie zijn essentieel voor een effectieve communicatie waarbij het gaat om het overdragen van informatie. Bovenal echter zal onzelfzuchtige liefde ons helpen succesvol te zijn in het bereiken van harten. Jezus voelde medelijden met de mensen omdat zij „gestroopt en heen en weer gedreven waren als schapen zonder herder”. Het was liefde die Jezus ertoe bracht te zeggen: „Komt tot mij, allen die zwoegt en zwaar beladen zijt, en ik zal u verkwikken” (Mattheüs 9:36; 11:28). Het is omdat wij liefde voor hen hebben dat ook wij mensen willen verkwikken en willen helpen op de weg ten leven te komen. De boodschap die wij hebben is er een van liefde, en laten wij die dus op een liefdevolle manier blijven vertellen. Deze liefde manifesteert zich door een prettige glimlach, door vriendelijkheid en beminnelijkheid, door opgeruimd te zijn, door hartelijkheid.

18. Hoe kunnen wij Paulus navolgen zoals hij de Meester navolgde?

¹⁸ In dit opzicht was de apostel Paulus iemand die op een voortreffelijke wijze zijn Meester, Jezus Christus, nabootste. Waarom was hij zo succesvol in het oprichten van de ene gemeente na de andere? Vanwege zijn vurige ijver? Ja. Maar ook vanwege de liefde die hij aan de dag legde. Merk zijn uitingen van genegenheid op met betrekking tot de nieuwe gemeente in Thessalonika: „Wij zijn in uw midden vriendelijk geworden, zoals wanneer een zogende moeder haar eigen kinderen koestert. Daar wij dus tedere genegenheid voor u hadden, hebben wij u gaarne niet alleen het goede nieuws van God meegedeeld, maar ook onze eigen ziel, want gij zijt ons lief geworden.” Paulus navolgen zal ons helpen bij onze inspanningen om te communiceren. — 1 Thessalonicenzen 2:7, 8.

19. Waarom mogen wij ons niet laten ontmoedigen door een gebied waar weinig respons is?

¹⁹ Als wij ons best hebben gedaan om te communiceren en niet de gewenste resultaten oogsten, moeten wij dan ontmoedigd zijn? Helemaal niet. De Bijbelstudenten (zoals Jehovah’s Getuigen vroeger werden genoemd) waren gewoon te zeggen dat mensen om de waarheid te aanvaarden, over drie eigenschappen moeten beschikken. Zij moeten eerlijk zijn, nederig, en hongerig. Wij mogen niet verwachten dat onoprechte mensen, degenen die niet eerlijk zijn, gunstig op de waarheid zullen reageren; ook mogen wij niet verwachten dat arrogante of trotse mensen naar het goede nieuws zullen luisteren. Verder zal zelfs iemand die een mate van eerlijkheid en nederigheid bezit, waarschijnlijk niet veel met de waarheid op hebben als hij niet geestelijk hongerig is.

20. Waarom kan altijd gezegd worden dat onze inspanningen niet tevergeefs zijn geweest?

²⁰ Ongetwijfeld zullen velen die u in uw gebied ontmoet, een of meer van de genoemde hoedanigheden missen. De profeet Jeremia had dezelfde ervaring (Jeremia 1:17-19; vergelijk Mattheüs 5:3). Toch zijn onze inspanningen nooit tevergeefs. Waarom niet? Omdat wij Jehovah’s naam en koninkrijk bekendmaken. Door onze prediking en alleen al door onze aanwezigheid waarschuwen wij de goddelozen (Ezechiël 33:33). En vergeet nooit dat wij door onze pogingen de waarheid aan anderen over te brengen, onszelf baat verschaffen (1 Timotheüs 4:16). Wij houden ons geloof sterk en onze Koninkrijkshoop krachtig. Bovendien bewaren wij onze rechtschapenheid en hebben aldus een aandeel aan het heiligen van de naam van Jehovah God, waarmee wij zijn hart verheugen. — Spreuken 27:11.

21. Wat kunnen wij als samenvatting zeggen?

²¹ Bij wijze van samenvatting: Communicatie is de effectieve overdracht van informatie. De kunst van het communiceren is van vitaal belang, en er vloeit veel schade uit voort als de communicatie verstoord raakt. Wij hebben gezien dat Jehovah God en Jezus Christus communicators bij uitstek zijn en dat Jezus Christus een communicatiekanaal voor onze tijd aanstelde. Wij hebben ook opgemerkt dat wij door ons uiterlijk en door ons gedrag communiceren, boodschappen uitzenden aan anderen. Wij hebben geleerd dat redeneren een belangrijke rol speelt in onze pogingen met mensen te communiceren, en dat wij om doeltreffend te communiceren bescheiden en nederig moeten zijn, empathie aan de dag moeten leggen, geduld moeten oefenen en bovenal gemotiveerd moeten zijn vanuit een hart dat vervuld is van liefde. Als wij deze hoedanigheden aankweken en bijbelse voorbeelden navolgen, zullen wij succesvolle christelijke communicators zijn. — Romeinen 12:8-11.

[Voetnoten]

Wat zou u antwoorden?

◻ Hoe begint communicatie nog voordat er een woord gezegd is?

◻ Wat zijn enkele voorbeelden van communicatie door effectief redeneren?

◻ Welke hoedanigheden stelden Jezus Christus en Paulus in staat doeltreffend te communiceren?

◻ Waarom hoeven wij niet ontmoedigd te zijn als er niet snel resultaten worden geboekt?