Vragen van lezers
◼ Is het juist als een christelijke vrouw sieraden draagt of make-up gebruikt, haar haar verft of andere dingen van dien aard doet?
In het verleden en ook in onze tijd zijn door sommigen die beweren de bijbel te volgen, zeer uitgesproken maar ook zeer uiteenlopende standpunten ten aanzien van een dergelijke opschik ontwikkeld.a
In bepaalde kerken mijden vrouwen alle make-up en sieraden. Zo bericht het boek The Amish People dat zij zich „in hun fysieke verschijning beperkingen opleggen omdat zij van mening zijn dat ieder kerklid dat een levendige belangstelling heeft voor een werelds uiterlijk in gevaar verkeert, aangezien [die] belangstelling geconcentreerd dient te zijn op geestelijke overwegingen in plaats van fysieke. Sommigen . . . halen hiervoor de Schrift aan.”
De vervolgens geciteerde schriftplaats was 1 Samuël 16:7: „Jehovah zei tot Samuël: ’Kijk niet naar zijn uiterlijk en naar zijn rijzige gestalte . . . De mèns ziet datgene wat zichtbaar is voor de ogen; maar wat Jehovah aangaat, hij ziet hoe het hart is.’” Die tekst had echter betrekking op het postuur van Davids broer Eliab. Uit de context is duidelijk dat Jehovah het hier niet had over gebruiken op het gebied van uiterlijke verzorging, zoals het punt of David en zijn broers speciale zorg aan hun haar besteedden of bepaalde decoratieve elementen op hun kleding droegen. — Genesis 38:18; 2 Samuël 14:25, 26; Lukas 15:22.
Dit illustreert dat sommigen die het standpunt huldigen dat christenen zich duidelijk moeten onderscheiden door de afwezigheid van elke opschik, en geen make-up en sieraden mogen dragen, daar ondersteuning voor zoeken in onjuist toegepaste schriftplaatsen. De bijbel biedt feitelijk geen gedetailleerde bespreking van het onderwerp uiterlijke verzorging; ook verschaft hij geen goedkeuring ten aanzien van bepaalde kosmetische praktijken of verbod ten aanzien van andere. Wat wel gegeven wordt, zijn redelijke richtlijnen. Laten wij beschouwen welke dat zijn en hoe ze in deze tijd toegepast kunnen worden.
De apostel Paulus gaf de geïnspireerde raad: ’Ik wens dat de vrouwen zich in welverzorgde kleding sieren, met bescheidenheid en gezond verstand, niet met bijzondere haarvlechtingen en goud of parels of zeer kostbare kleding’ (1 Timotheüs 2:9). Petrus schreef in dezelfde trant: „Uw versiering besta niet in het uiterlijke vlechten van het haar en het omhangen van gouden sieraden of het dragen van bovenklederen, maar het zij de verborgen persoon van het hart in de onverderfelijke tooi van de stille en zachtaardige geest, die van grote waarde is in de ogen van God.” — 1 Petrus 3:3, 4.
De Griekse woorden die hier zijn vertaald met „sieren”, „welverzorgd” en „versiering” zijn vormen van koʹsmos, wat ook de wortel is van het woord „kosmetisch”, hetgeen betekent „gericht op schoonheid, vooral van het uiterlijk”. Die teksten helpen ons dus vragen te beantwoorden betreffende het gebruik van cosmetica of make-up, sieraden en andere aspecten van vrouwelijke opschik.
Bedoelden Paulus en Petrus dat christenen moeten vermijden hun haar te vlechten, parels en gouden sieraden te dragen, of, bij uitbreiding, cosmetica te gebruiken? Nee. Als men beweert dat zij dat bedoelden, moeten christelijke zusters het ook vermijden ’bovenklederen te dragen’. Maar Dorkas, die door Petrus uit de dood werd opgewekt, was geliefd omdat zij „bovenklederen” voor andere zusters vervaardigde (Handelingen 9:39). Vandaar dat 1 Timotheüs 2:9 en 1 Petrus 3:3, 4 niet betekenen dat zusters haarvlechtingen, parels, bovenklederen, enzovoorts moeten mijden. In plaats daarvan beklemtoonde Paulus de noodzaak van bescheidenheid en gezond verstand bij wat een vrouw aan haar uiterlijke verzorging doet. Petrus liet zien dat vrouwen meer aandacht moeten schenken aan hun innerlijke persoonlijkheid om hun ongelovige man te winnen dan dat zij de nadruk zouden moeten leggen op uiterlijke verzorging of make-up.
Eenvoudig gesteld, de bijbel verbiedt niet dat men moeite doet om qua uiterlijke verschijning wat beter voor de dag te komen of zich wat op te sieren. Sommigen van Gods dienstknechten, zowel mannen als vrouwen, gebruikten sieraden (Genesis 41:42; Exodus 32:2, 3; Daniël 5:29). De getrouwe Esther stemde toe in een uitvoerige schoonheidsbehandeling met kosmetische oliën, parfums en massages (Esther 2:7, 12, 15; vergelijk Daniël 1:3-8). God zei dat hij Israël figuurlijk gesproken had getooid met armbanden, halsketting, neusring en oorringen. Dat had ertoe bijgedragen dat zij „zeer, zeer schoon” was geworden. — Ezechiël 16:11-13.
Het verslag in Ezechiël bevat echter een waarschuwende les tegen een zich concentreren op het uiterlijk. God zei: „Gij zijt op uw schoonheid gaan vertrouwen en werdt wegens uw naam een prostituée en zijt uw daden van prostitutie over elke voorbijganger gaan uitstorten” (Ezechiël 16:15; Jesaja 3:16, 19). Zo onderstreept Ezechiël 16:11-15 de wijsheid van de later door Paulus en Petrus gegeven raad om niet de nadruk te leggen op de uiterlijke verschijning. Als een vrouw verkiest zich met sieraden te tooien, dienen de mate en stijl daarvan in overeenstemming te zijn met bescheidenheid en niet excessief of opzichtig, protserig, te zijn. — Jakobus 2:2.
Zou een christelijke vrouw cosmetica, zoals lippenstift, rouge, oogschaduw en eye-liner kunnen gebruiken? Archeologen in Israël en naburige streken hebben potjes voor make-up gevonden alsook spateltjes voor het opbrengen en spiegels. Ja, vrouwen in het oude Oosten gebruikten cosmeticaprodukten die de voorlopers waren van vele hedendaagse produkten. De naam van Jobs dochter Keren-Happuch betekende waarschijnlijk „Hoorn van de zwarte [oog]verf”, ofwel een houdertje voor oogmake-up. — Job 42:13-15.
Er werd in Israël cosmetica gebruikt, maar bijbelse voorbeelden illustreren het gevaar dat men hierin te ver gaat. Jaren nadat Izebel koningin van Israël was geworden, ’beschilderde zij haar ogen met zwarte verf en maakte haar hoofd mooi’ (2 Koningen 9:30). In een latere beschrijving hoe Israël de immorele aandacht van de heidense natiën zocht, zei God dat zij ’zich met gouden sieraden tooide, haar ogen met zwarte verf vergrootte en zich mooi maakte’ (Jeremia 4:30; Ezechiël 23:40). Noch die verzen noch andere zeggen dat het verkeerd is om met wat kunstmiddelen de uiterlijke verschijning te accentueren. Het verhaal van Izebel suggereert echter dat zij zo veel zwarte verf rond haar ogen aanbracht dat het op een behoorlijke afstand opgemerkt kon worden, zelfs door Jehu buiten het paleis. Welke les steekt daarin? Vermijd het al te zwaar, op een overdreven wijze, make-up op te brengen.b
Natuurlijk zal praktisch geen enkele vrouw die sieraden draagt of make-up gebruikt, zeggen dat zij dat doet op een wijze die niet passend is. Toch valt niet te ontkennen dat een vrouw, vanwege onzekerheid of beïnvloed door reclame, de gewoonte kan ontwikkelen te veel make-up te gebruiken. Zij zou zo gewend kunnen zijn aan het resultaat dat zij niet beseft dat dat in conflict komt met ’de bescheidenheid en het gezonde verstand’ van de meeste christelijke vrouwen. — Zie Jakobus 1:23, 24.
Het is waar dat smaken verschillen; sommige vrouwen gebruiken weinig of geen make-up en dragen haast geen sieraden, andere doen dat iets meer. Het is dus verstandig geen oordeel te vellen over iemand die in een andere mate van make-up of sieraden gebruik maakt. Een andere factor is plaatselijke gewoonte. Dat sommige stijlen in een ander land aanvaardbaar zijn (of in vroegere tijden algemeen waren) betekent niet dat ze nu plaatselijk verstandig zouden zijn.
Een verstandige christelijke vrouw zal van tijd tot tijd haar uiterlijke verzorging opnieuw beschouwen en zich in alle eerlijkheid afvragen: ’Draag ik gewoonlijk meer (of opvallender) sieraden of make-up dan de meeste christenen in mijn gebied? Volg ik in mijn uiterlijke verzorging narcistische society-figuren of ijdele filmsterren of laat ik mij in hoofdzaak leiden door de raad in 1 Timotheüs 2:9 en 1 Petrus 3:3, 4? Ja, is mijn uiterlijke verzorging werkelijk bescheiden, en toont ze een echt respect voor de meningen en gevoelens van anderen?’ — Spreuken 31:30.
Vrouwen die een christelijke echtgenoot hebben, kunnen hem om commentaar en raad vragen. En ook kan nuttig advies, wanneer dat oprecht wordt gezocht, gekregen worden van andere zusters. Maar in plaats van zich daarvoor te wenden tot een vriendin die een soortgelijke smaak heeft, is het wellicht beter te spreken met oudere zusters wier evenwichtigheid en wijsheid gerespecteerd worden. (Vergelijk 1 Koningen 12:6-8.) De bijbel zegt dat bejaarde vrouwen die eerbiedig in hun gedrag zijn, ’jonge vrouwen tot bezinning kunnen brengen . . . gezond van verstand te zijn, eerbaar . . ., zodat er niet schimpend over het woord van God wordt gesproken’ (Titus 2:2-5). Geen rijpe christin zou willen dat haar onbescheiden gebruik van sieraden of make-up er de oorzaak van is dat er schimpend over Gods Woord of zijn volk wordt gesproken.
Het bijbelverslag over Tamar laat zien dat de uiterlijke verzorging van een vrouw haar kan typeren en een sterke boodschap kan uitzenden (Genesis 38:14, 15). Welke boodschap wordt overgebracht door de haarstijl en -kleur (indien geverfd) van een christelijke vrouw of door haar gebruik van sieraden en cosmetica? Is het: Dit is een reine, bescheiden en evenwichtige dienstknecht van God?
Iemand die christenen in de velddienst ziet, of die vergaderingen bijwoont, dient daar een gunstige indruk door te krijgen. Waarnemers hebben die gewoonlijk ook. De meeste christelijke vrouwen geven een buitenstaander geen reden te concluderen dat zij aan de ene kant slonzig en onverzorgd of aan de andere kant excessief opgemaakt en opgesmukt zijn; in plaats daarvan verzorgen zij zich „zoals het vrouwen die belijden God te vereren, past”. — 1 Timotheüs 2:10.
[Voetnoten]
a In de derde eeuw G.T. beweerde Tertullianus dat vrouwen „die hun huid inwrijven met medicamenten, hun wangen kleuren met rouge, hun ogen opvallend maken met [zwart] antimoon, zondigen tegen Hem”. Zijn kritiek trof ook hen die hun haar verven. In een onjuiste toepassing van Jezus’ woorden in Mattheüs 5:36 uitte Tertullianus de beschuldiging: „Zij spreken de Heer tegen! ’Ziet!’ zeggen zij, ’in plaats van wit of zwart, maken wij [ons haar] geel.’” Hij voegde eraan toe: „Men kan zelfs personen aantreffen die zich ervoor schamen dat zij oud zijn, en die hun witte haar weer zwart proberen te maken.” Dat was Tertullianus’ persoonlijke mening. Maar hij gaf een verkeerde voorstelling van zaken, want zijn hele betoog was gebaseerd op zijn zienswijze dat vrouwen de oorzaak zijn van ’s mensen verdoemenis, zodat zij ’als Eva zouden moeten rondlopen, rouwend en boetvaardig’ vanwege de ’schandelijkheid van de eerste zonde’. De bijbel zegt dat niet; God stelde Adam verantwoordelijk voor de zondigheid van de mensheid. — Romeinen 5:12-14; 1 Timotheüs 2:13, 14.
b Niet zo lang geleden werd in de media in de Verenigde Staten veel aandacht geschonken aan een schandaal betreffende een tv-evangelist, terwijl zijn vrouw die met hem optrad, bijna evenveel aandacht trok. Volgens de nieuwsberichten was zij opgegroeid met de overtuiging dat „zowel make-up als films” zondig waren, maar had zij later haar mening veranderd en zij was vermaard geworden vanwege een extravagante „make-up, zo dik dat het wel geboetseerd leek”.
[Illustraties op blz. 31]
Archeologische vondsten uit het Midden-Oosten: Ivoren cosmeticadoosje, spiegel en halskettingen van goud en carneool
[Verantwoording]
Alle drie: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.